DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 923 anderen voor twee prachtige stoommachines elk van 250 I. P., welke alleen noodig zijn om de vele molens der malerij, die ook yreer in een zeer groote zaal zijn geplaatst, in beweging te brengen. Deze machinekamer uit de bussenmakers zijn gerecruteerd. De meisjes krijgen onderricht in het naaien, breien, haken en andere vrouwelijke hand werken, onder toezicht van een comitévan dames, dat gepresideerd wordt door een in zulke zaken. Daar er in den regel niet meer dan tien uren per dag wordt gewerkt, worden de werklieden aangespoord tehuis allerlei voorwerpen te vervaardigen, als schil derijenlijstjes, sigarenstanders, vogelkooien EEN DER WEEC:/ALEN. (zie~ af beelding) is zeker een der fraaiste, welke wij ooit zagen. Ze levert een grillige tegenstelling met de primitieve beweegkracht van «zestien maw«ew-kracht" hiervoor be schreven en afgebeeld. De cacaoboter, die in vloeienden toestand uit de hydraulische persen komt, wordt op gevangen in groote blikken bakken of vor men, waarvan in een nabijgelegen lokaal ongeveer een duizendtal stonden, ten einde den inhoud te doen stollen. Dat men deze olie »boter" heeft genoemd vindt vermoedelijk zijn oorzaak in de gele kleur, waardoor de stof volkomen op boter gelijkt. Een aantal meisjes waren bezig om de gestolde koeken in balen te pakken voor de verzending naar de bekende Van Hou ten's eacao-boterveilingen te Amster dam. Van daar vinden deze koeken hun weg naar de apotheken ter bereiding, omdat zij niet ransig worden, van zeer vette zalven, maar vooral naar de groote zeepfabrieken in Europa, die dit plantenvet zeer veel gebruiken bij het vervaardigen van iijne toiletzeepen. In het bijzonder trof'ons in deze fabrieken, de groote zorg, welke aan de hygiëne is ten koste gelegd. Voor verwarming en ventilatie der ruime hallen is uitnemend gezorgd. Overal ontmoet men groote, ruime, net ingerichte schaftkamers. De meisjes, die hun bezigheden in de weeg- en paklokalen verrichten, hebben haar wacht- en kleedkamers, waarin zij haar werkcostuum kunnen aan- en uittrekken ; zij hebben haar eigen kleerkastje en geëmail leerd ijzeren tuimelkom, om zich te wasschen. Maar de firma is verder gegaan ; zij streeft er ook naar om de intellectueele en moreele toestand harer arbeiders te verbeteren. Daar toe wordt er les gegeven in het lezen, schrijven en rekenen, in het Fransch, in bouwkundig en ornament-teekenen en worden er voor de arbeiders lezingen gehouden in een zaal, voor dat doel door de firma gebouwd. Aan muziek wordt zeer veel gedaan ; zangles wordt aan vrouwen en mannen gegeven en de fabriek bezit een eigen harmonie-corps waarvan de artiesten voor het grootste deel dochter van den stichter der (Irma, tevens een der firmanten. Gedurende de les leest een der dames uit een populair werk iets enz. en nu en dan worden er tentoonstellingen van dezen handenarbeid met bekroningen o gehouden. bladen en tijdschriften voorziet. Alle werklieden en geëmployeerden genie ten met hunne gezinnen vrije geneeskundige behandeling met inbegrip der geneesmiddelen. Rukt de dood een der werklieden weg, dan heeft de firma diens kameraden in staat gesteld hem »een deftige begrafenis" te be zorgen, terwijl een pensioenfonds in wording is om weduwen en oude werklieden niet on verzorgd te laten. Breekt er brand te Weesp uit, de stoom spuit der fabriek snelt met haar beman ning toe om hulp te verleenen. Het is een opmerkelijk feit dat op het einde der l!Je eeuw een Hollandsche firma geheel de wereldmarkt voorziet met een poeder, waarvan de grondstof reeds lang voor de komst der Spanjaarden in Mexico dienst deed tot bereiding van den drank der Azteken. Onder de heete zon der keerkringen rijpt de vrucht, die het geliefde boontje in zijn omhulsel draagt, snelle steamers voeren het naar Holland en het is de energie en de vindingrijkheid van n man geweest, die aan zijn woonplaats, hoe klein ook, over geheel de wereld meer bekendheid heeft gegeven, dan ooit de hoofdstad zal genieten, in wier schaduw het nederige plaatsje ligt. En wanneer er sprake is van het meer dan eens geconstateerde feit, dat wij op ten toonstellingen, wat onze industrie en fabrieks wezen betreft, al zeer zelden een schitterend maar dikwijls een treurig figuur maken, wan neer men ons verwijt dat alleen de tropee van flesschen, waarboven «Schiedam" staat, de meest eervolle vermelding waardig wordt gekeurd, daar kunnen wij wijzen op den heilzamen voedzamen drank waarop over geheel de wereld den stempel van Holland is ge drukt en die zeker niet van de oevers van de Vecht haar triomftocht door de vijf werelddeelen zou hebben gehouden, indien Nederknd niet de energieke burgers had voortEi;\ DF.I; PAK/AI.i:x. voor, of wordt er op de piano gespeeld. Nu en dan wordt er voor 't een of ander lief dadig flosi een bazar in het leven geroepen. waardoor de meisjes zelve belang gaan stellen Voor de beambten van de fabriek en het kantoorpersoneel heeft de firma een sociëteit met biljart en kegelbaan doen bouwen, waar van zij de leestafel met alle mogelijke daggebracht, wier namen onafscheidelijk zullen verbonden blijven aan de firma C. J. v a n Houten en / o o n. I. H. G.