Historisch Archief 1877-1940
No. 929
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
pommades, tandpoederg, odeurs, werd veel geld
besteed. De vrouwen parfumeerden zich met
n.uskus en amber, en smeerden zicb wit, rood
?en geel op het gezicht. Het linnen werd crème
getint, en safraan diende zoowel om te kleuren
als om te parfumeeren. Men legde ook t.isschen
de kleederen en in kisten en kasten kussentjes,
sachets of coussinets, met safraan gevuld.
De safraan raakte de volgende eeuw uit de
mode en maakte plaats voor lavendel en violette.
Bjj het toilet gingen toen behooren Aepommesde
fentetir, zilveren of gouden balletjes, met odeurs
gevuld. De vijftiende eeuw bracht muskus, amber,
poudre de chypre, oranjebloesem, rozen en
rozemaryn in de mode. Men maakte in die eeuw
viselets de Chypre', reukkussentjes van zijde,
met veeren overdekt, in den vorm van vogels,
die in gouden kooien of op ringen in de ver
trekken werden opgehangen; ze waren een voor
werp van groote weelde, de kooien en de vogels
werden met paarlen en juweelen versierd. Een
?andere soort van oinelets de Chypre bestonden
uit een brandbaar deeg, met benzoëen wierook
doormengd; men brandde ze als pastilles du
sérail.
In de zeventiende eeuw bereikte de rage voor
parfumerieën haar toppunt. Anna van Oostenrijk,
Lodewgk XIV, het geheele hof begoot zich met
geuren. Men liet allerlei onbekende capiteuse
odeurs uit het Oosten komen; de vertrekken
waren er mee gevuld, de pruiken en kleederen
?werden er mee bestrooid en doortrokken; de
koning en verschillende groote heeren hadden
in hun vertrekken een eigen distilleerderij voor
odeurs. De satiren- en bljjspeldichters zyn vol
grappen erover.
Plotseling kon de koning ze niet meer uitstaan,
en ze werden van het hof verbannen; na zyn
dood verschenen ze echter weer; uit dien tijd
zftn ook de potpourri'p, vazen vol rozebladen en
allerlei kruiderijen, met zout bestrooid en met
reukwater overgoten, die in de vertrekken ston
den te dampen. In sommige recepten komen
meer dan dertig bestanddeelen voor. De Italianen
en Levantijnen hadden een grooten naam voor
het maken van odeurs.
Het blanketsel in zijne variaties trotseerde ook
de eeuwen. In de zeventiende eeuw was het
boudoir eener schoone een geheel laboratorium
vol vergiften; loodwit, sublimaat, Spaanschkwik,
vermiljoen, aluin wisselden af met de onschuldige
amandelmelken, pommades van kalfsvet en pates
van broodkruim en eiwit. Toen de haren wit
gepoederd werden, moest het rood versterkt
worden; men legde het tot vlak onder de oogen,
«m aan deze glans te geven; de mouches brachten
daartoe ook het hunne b\j. Niemand, hoe ver
standig ook, en hoe hoog geplaatst, kon zich
daaraan onttrekken. In 1745 kwam de infante
Maria Theresia uit Spanje om met den dauphin
te trouwen. Met schrik bemerkte men, dat zij
zich niet blankette. Op reis legde men haar uit
dat haar gezicht van melk en bloed er aan het
Fransche hof boersch en uitgewasschen zou uit
zien, en dat zy zich een beetje opschilderen
moest. Zij weigerde en antwoordde ten slotte,
dat zij alleen gehoorzamen zou wanneer de koning,
de koningin en de dauphin het haar bevolen.
Een renbode werd naar Versailles vooruit ge
zonden; maar men was het er daar over eens,
dat het wonderlyk uitzicht der infante den
dauphin zou verschrikken. De hertog de Richelieu,
eerste gentilhomme de la chambre, ging dus de
prinses tegemoet, en bracht haar de beslissing
«ver, waarop zij toegaf en zich verfde.
De wandelende menigte in de Kalverstraat
vormde Woensdag en Donderdag groepjes voor
het magazijn van gebogen meubelen van de firma
Thonet, om er in een der winkelramen een kleine
afzonderlyke tentoonstelling te bewonderen. Deze
bestond uit kunstbloemen, meest van papier ver
vaardigd door leerlingen van mej. L. Thoma,
bijzonder smaakvol gegroepeerd en uitmuntend
door frischheid en goeden smaak. Een mandje
cyclamens, groote bloemstukken van gele, witte en
rose rozen en chrysanthemums, gouden regen,
witte seringen en acaciabloemen, een lijst met
Edelweiss en viooltjes omgeven, een groep
klapiiitiiiiiiiiimmiiMiiiiiiiiiiiiiiiuim
iiiiiiiiiniiitfiii
54e Jaargang. 14 April 1895
Redacteur RUD. J. LOMAN, adres: Stonehaven,
Hitherfleld Road, Streatham, Londen.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
mniiiiinn immuun
CORRESPONDENTIE.
H. C B. uw probleem laat twee nevenopl. toe.
l P d3 enz. en l D d? t, K e4 2 P g4 enz.
Franz Kellner te L. en H. Kraus te K. Aus dieser
Zeitung wird Innen die Einriohtung dieses Turnieres
einleuchten. Wir halten uns für Beitriige bestens
empfohlen.
J. J. S. te B. Een overzicht der spelopeningen zou
o. i. zeer gewenscht zijn De nauwkeurigheid en punc»
tualiteit der deelnemers schijnt helaas veel te
wenschen over te laten.
v. D. te R. Wij houden ons voor geregelde be
richten, uw club betreffende, zeer aanbevolen. Aan
uw verzoek zullen wij voldoen.
Oplossing van No. 281 (Hendes).
l P o3 enz.
Opgelost door Wara-Atti", 's-Hage (1). Clarus",
Utrecht (3). E. Wieling, Groningen (2). J. Zier,
's-Hage (2). C. T. v. Ham, Gorredijk (1). J. L.
Hooftman, Beetsterzwaag (2). G. A. C., Parijs
(4). R. R R., Amsterdam (2).?C. Kockelkorn, Keu
len (1). Prof. Berger, Graz (1). E. H. E. v.
Woelderen, Rotterdam (1).
Beoordeelingen.
No. 281 würde mir besser gefallen wenn der weisse
Springer f7 und h Bauer fehlte und dafür die Dame
auf f6 stiinde, so aber ist die Aufgabe nicht mehr
als 1.?l P c3 Zugzwang, 2 f. Die Variante l
R b.4 f 2 T g5 f entechadigt nicht für den
unthatigen Springer, und auf l?Raa hat Weiss so wie so
drei Fortsetzungen, also warum nicht fort mit dem
Springer? C. Koekelkorn.
Die beiden Aufgabeu 280 en 281 sind derart, dass
rozen vormden een fraaie verscheidendheid ; mooi
vooral scheen ons een groep violetblauwe irissen
in een heel gracieusen bloemstandaard. Blijkbaar
hebben mej. Thoma's leerlingen eene goede
methode gevolgd.
* *
*
De Deutsche Medicina l-Zeitung bevatte in haar
? No. 47 van 1894 een lang artikel yan dr.
Hefelmann over mondwater. Afgekeurd werden vooreerst
alle gekleurde, ten tweede alle salicylhoudende
mondwateren. De laatstgenoemde zijn volgens
' deze medicus de schadelijkste; dan volgen de
saccharine- en benzoëhoudende; beide zijn
vRrderfel\jk voor de tandsubstantie, en tasten het
glazuur aan; in Oosteuryk mag geen
salicylhoudend mondwater meer verkocht worden.
Veel minder gevaarlijk zijn de volgende,
Eucalyptus-mondwater, Eau d« Botot, Eau de Pierre
j en Odol. Bij de drie eerstgenoemde echter heeft
l men het bezwaar dat zy kleurstof bevatten, en
deze langzamerhand de tanden doordringt;
eucalyptus olyfkleurig, de andere bruinrose; er
wordt een soort karmünlak gevormd, dat in water
en alcohol onoplosbaar is.
In liet Journal /ür Zahnheilkunde (1894, No.
29) wordt ook gewaarschuwd tegen
overmangaanzure kali, dat wel zeer schoon poetst, omdat
het een sterk oxydatiemiddel is, en dus alles
wat te verbranden is langs natten weg verbrandt,
maar ook de organische tandsubstantie aantast.
De behandeling daarmede is feitelijk een
bleekingsproces en sterk antiseptisch, maar niet
zonder gevaar.
Al deze beschouwingen worden in de adver
tentie dienstig gemaakt om het »0dol" aan te
bevelen, maar ook zonder deze bedoeling hebben
zy haar waarde. In onze omgeving wordt aanbe
volen de tanden steeds met zoo heet mogelijk
water te poetsen en te spoelen, en men bevindt
zich daar wel by; wellicht kan ook dit een
voudig middel geen genade in de oogen van den
deskundige vinden.
Oeufs a la crème. Men snippert uien heel fijn,
werpt ze in kokend water, daarna in koud water,
laat ze uitdruipen, wrijft ze in een doek droog
en laat ze zacht met wat boter fruiten, zoodat
de uien smelten en niet bruin worden; men voegt
er een half lepeltje suiker bij Dan legt men op
kleine vuurvaste schoteltjes of schelpen ieder een
lepeltje vol uien en een stukje boter; men breekt
de eieren, op ieder schoteltje n, voegt er zout
en peper bij en zet ze eenige minuten in den
oven; bij het opdoen bedekt men ieder ei met
een klein lepeltje versche room.
Pdtéde saumon. Men neemt twee mooten
zalm van twee vinger dikte, ontdoet ze van graat
en vel, voegt er zout en peper bij en marineert
za met een weinig olie. Van andere visch van
minder waarde, schol, zeepaling, neemt men bijna
evenveel, en maakt daarvan met broodkruim in
melk geweekt, een paar eieren, wat peper, zout
en truffels, een farce. Van een timbale of
pasteivorm bekleedt men den bodem en de wanden
met deeg, en vult hem vervolgens met lagen van
zalm en farce beurt om beurt, eerst farce met
een paar schijfjes truffels, dan zalm, enz., tot
weer de farce het laatst komt. Men sluit de
pastei en maakt goed de randen dicht, giet door
een gaa'je een glas madera in de pastei en zet
haar een uur in den oven. Zij kan warm of
koud gegeten worden.
E?e.
iiimuMimiiiii
Aan den heer Pyttersen.
Indien de heer Pyttersen zich de moeite ge
troost had, een blik te werpen in dat deel mijner
der erste Bliek auf das Brett sagt, was man ziehen
eoll. Man hat daher keine rechte Lust, das ,,gl
ckliche Gelingen der Lösung'' gleichzur Postzugeben.
Was soll Weiss in 280 besseres thun als l Th7?
Inhalt sehr mager. Hochstens 1.
Probleme wie 281, in welenen der S. zuerst sich
derart aufopfert, worauf unter Umstanden ein Abzug
oder Springer matt folgt, gehen bereits in die
Huiiderte. Für mich zahlt die Aufgabe kaum l, trotz
das Lauferschach auf h4 (T g5 =f)
J. Berger.
Le No. 281 est un petit bijou, correct sous tous
les rapport faibles du No. 279 du méme auteur, jo
n'hósite pas a lui accorder Ie maximum des points
c. a d. 4. G. A. C.
Niet mooi. Slechts cén reine matstelliug.
E. T. v. Ham.
Een mooi probleem! Onzen probleemnestor mijne
hulde. Waarom ik geen 4 geef.' 't Antwoord is den
auteur heter toevertrouwd dan
Clarus.
Vier matstanden niet zuiver. Constructie en 1ste
zet niet mooi. Een var. met dubbelen matzet.
E. H. E. v. W.
TWEEDE NAT. CORRESP.WEDSTRIJD.
Zevende zet van Zwart.
A
R gr*
P e7
fel:
D f6
P f6
P e):
R f»
R e7
P e7
B
0-0
ei
D d7:
0-0
R e6
P f'6
R e8
h6
R d6
C
ett :
D e5:
P e7
I) e7
el
P c6
I>c6:
D
P c6'
d6
F
P 5ire5:
P f5 :Rd2:f D c7
f5
p m
R f5
T c8
eó
D e7
d(i R e6
a» P e4
P <14: R e(>
do K cl-2: f
K f8
.16
D f6
h6
R e7
R d7
In C 2 en o en E l en 5 werden geen zetten ont
vangen. De heeren v. d. P. te D. en B. M. te den
H. zullen wel zoo goed willen zijn hun zetten per
omgaande aan hun tegenpartijen te doen toekomen.
HH. deelnemers aan den wedstrijd warden
uog8 April 1805.
Dr. NIJHOW.
Staatkundige Geschiedenis van Nederland, dat l
over de Bataafsche Republiek handelt (dl. II, j
bl. 257?326) dan zou hij bemerkt hebben, dat !
ik geen vreemdeling ben in het tijdvak, dat hij !
voor de vertaling van Legrand's boek blijkens
zy'ne aaateekeningen heeft onderzocht. Maar het
is in Holland zoozeer gewoonte, om met een air
de dédain over elkanders geschriften heen te zien,
dat zelfs een mr. de Beaufort bij de heruitgave
van zijne geschiedkundige opstellen uit de Gids
(waarin ook zijn studie over den hertog van
Brunswijk voorkomt) niet eens acht heeft geslagen
op mijne beantwoording van zijn ffiffoartikel, dat,
wat den hoofdinhoud aanging, aan mijn boek
over den hertog was ontleend en overigens eenige
beoordeelingen ten beste gaf over enkele punten
daaruit. (Zie mijne beantwoording; Staatk. gesch.
van Ned. II bl. 188 vlgd.).
Nu wil ik met den heer Pyttersen niet gaan
strijden over de «schitterende pluimage" van
mr. de Beaufort; hoewel mij uit politiek oogpunt
die vleitaal van den vooruitstrevende!! liberaal
ten opzichte van den conservatieven liberaal
wel ietwat te denken geeft. Maar dit wil ik toch
met een woord zeggen aan het adres van den heer
Pyttersen, dat het vreemd mag heeten, dat hij in zijn
ondragelijk lange noot op bl. 14 en 15 eenvoudig
de traditioneele opvatting omtrent den hertog hul
digt, zonder in 't minst notitie te nemen van
het eerste fondamenteele werk, dat in deze eeuw
daarover door mij is geschreven. Evengoed als
al wat de heer P. in die noot vermeldt, als in
het kader behoorende, had melding moeten ge
maakt worden van hetgeen door mij omtrent de
zoogenaamde verwaarloozing van de opvoeding
van Willem V was gezegd. (Zie o. a. mijn boek l
p. 100 noot 2). l
Doch in het kader van het werk van den heer
Legrand had die geheele introductie (en dus ook
die noot) wel kunnen wegblijven en was het, '
gelijk ik vroeger zeide, ons meer waard ge- j
weest, indien de Fransche gezant in een in- ,
leiding den draad van de diplomatieke onder- i
handelingen tusschen Frankrijk en onze Republiek
in de geheele achttiende eeuw had nagespeurd.
Overigens verblijdt het mij, dat de heer Pyt
tersen zelf erkent, dat zijne vertaling door al
die aanteekeningen een vrij onoogelijke gedaante
heeft gekregen. Waarom dan bij zulk een overvloed
van geleerdheid in de noten, die nog niet liever
achteraan het boek geplaatst l Dan ware er ruimte
overgebleven voor vele citaten van meer belang
dan menige zijner aanteekeningen, uit Sillem's
werken, die natuurlijk voor de kennis der Bataaf
sche Republiek van veel meer gewicht zijn dan
mijn arbeid over den hertog van Brunswijk.
Des heeren Pyttersen's democratische (!) sym
pathieën hadden hem bovenal belang moeten doen
stellen in een figuur als Valckenaer, zoo mees
terlijk door Sillem geschetst. (Zie o. a. mijn Staatk.
Gesch. II, bl. 269, noot 3). Wel verre dat het
dus van mijne zijde zou zijn: een ijdele oratio
pro domo, beweer ik, dat Pyttersen's aanteeke- j
ningen onvolledig zijn doordat hij Sillem's boek, !
niet het mijne, over het hoofd heeft gezien.
Een en ander wordt slechts door mij opge- |
merkt, om den heer lyttersen, die binnen zulk
een korten tijd zulk een hooge vlucht als
policus genomen heeft, vooral te doen beseffen, dat
hij geen volmaakt werk heeft geleverd en dat
werkelijk vele zijner opmerkingen nutteloos en over
vloedig zijn, in vergelijking met hetgeen hij ver
zuimd heeft. Op zijn herhaald getuigenis omtrent
het oorspronkelijke van al zijn aanteekeningen
geloof ik den man gaarne en om zijn werkkracht
heeft hij zeker ook te dezen opzichte grooten lof
verdiend.
Wat de waanwijsheid aangaat, van een van ons
beiden, daarover laat ik na deze toelichting
zonder vrees het oordeel aan het publiek.
Keclames.
40 cents per regel.
maals dringend verzocht hun zetten uiterlijk Dins
dagavond i'i'iuf 12 uur te willen verzenden.
J. J. S.
Van E. B. Schwann, Londen.
Vervaardigd voor den Internat. Probleemwedstrijd
in dit blad.
No. 283. Mat in drie (3) zetten.
a b c d e fg h
Wit: K el, D g7, R ga, P da on fl; b4, b6,
c2, f 5, g4 en h2 = 11.
Zwart: K e4; h5, d6 en eO = 4.
Aan de tot dusver verschenen problemen in den
Internat. Probleemwedsirijd werden do volgende erj- i
fers toegekend :
No. 270 (v. Ham) 179, 271 (Kuijers) 2 5 '9, 272
(v. Ham) 2 1/13, 273 (Gold) 2 3/12, 275 (v.' Ham)
l 4/5, 27G (Schwann) 2 8,11 , 278 (Kouwenhoven)
2 3/17, 2SO (Kuijers) 2 1/14. 281 (Mendes) l 9,11.
Aan No. 280 waren nog de volgende punten toe te
voegen: Prof. Berger (1) on 11. R. H. te A. (3).
iiiiiiMiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiii
TRA DB
MARK.
MARTEIUS COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle soliede Wijnhandelaars
en bij de representanten
KOOPMAKS * BRUINIER,
te Amsterdam.
Prijzen van af ?2.51) per Bert.
in pakjes van 171/2 en
35 cents.
is onmisbaar
voor de bereiding van
smakelijke en sierlijke schotels.
Zie de Recepten in ieder pakje.
ASTHMA KAN GENEZEN WORDEN.
Dr. R. SCHIFFMANN'S Middel tegen Asthma
geeft onmidclelijke verlichting in de ernstigste
gevallen en geneest waar andere middelen falen.
Verkrij ;baar bij A. VAN TUYLL, Paleisstraat,
Amsterdam, in pakj»s van fl. ].50 en fl. 2.75.
Magazijn KEI/ERSHOF", Nicuwendijk 196.
Z{jdenstoffen. Gror.tste sorteering zwarte
en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde
Zijde, Satijn en Surah. De nieuwate des
sins en kleuren steeds voorhanden.
S C H A D R & O l> D E N K O T T.
H. R AH R te Ut recht
Pianofabriek.
Binnen- en Bnitenl. Muziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in Huurpiano's.
*« ****£& , j.r«oiOi
GROOTSTE LEESBIB
IN VIER TALEN.
/KM iiiinTrnniïi """' SIX<iKr'
,,,^, AMülLltilAM '?" *.»<»*.?.*.
Huurprijs per week 10 Cents.
Een Ooievaar met A. D. F.
is 't gedep. Fabrieks- en
H.'smcrk! Best adres voor alle
HECTOGRAPHISCHE ARTIKELEN
(nieuw, de
Non-Plus-UltraSchapirograph):
De Autogi aph.
DrukinrichtingFabnek te Kampen.
?iiiitimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiimmimitiiiiiiiiiiimiiiimiimiHiiiiifitiiiimif
UIT DE SCHAAKWERELD.
Van welingelichte zijde vernemen wij, dat 't pro
gramma voor 't groote internat, sehaakcongres eerst
daags 't licht zal zien. 't Comitéis voornemens twee
wedstrijden uit te schrijven, een voor erkende mees
ters en een kleineren wedstrijd voor hen die niet de
eer genieten hiertoe gerekend te woiden. Van den
veteraan Bird, die zoo even uit Hastings is terugge
keerd, vernemen wij, dat nagenoeg 't geheele bedrag
der bijdragen aan prijzen zal worden besteed. De
mooiste zaal, rlie te Hastings te vinden is, (Brassey
Hall) is, door bemiddeling van den ijverigen secre
taris der club aldaar, geheel kosteloos voor dit doel
beschikbaar gesteld De onkosten zij.1 dus, bij vorige
congressen (met name die van 1851, 1862 en 1883)
vergeleken, niet noemenswaard. 't Congreslokaal be
vindt zich in de onmiddellijke nabijheid van't strand.
De ongekend hooge prijken en de eigenaardigheid
aan een scliaakcongre& een gezondheidskuur te kun
nen verbinden, zullen stellig schakers uit alle deelen
der wereld in Augustus naar Hastings doen
toestroomeri. 't Zou ons niet verwonderen indien vrij dit jaar
voor do eerste maal eer) wedstrijd beleefden, waarbij
geen enkele (Ier hedendaagsche schaakmeesters ge
mist werd. De deelneming van spelers als Lasker,
Steinitz, Tarrasob, Tschigorine en Weiss is op zich
zelf reeds een evenement.
De bondssecretaris, de heer N. W. v. Lennep, zal
op 20 April e.k. in de Nieuwe Rotterd. Schaakclub"
een simultaan-séance geven. De voorstelling heeft
plaats in CaféCoomans."
In een voorgift-wedstrijd der schaakclub Excelsior"
te 's Hage behaallen de prijzen: I J. J. v.
Starrenburg, II J. Ruling, III J. M. v. Starreuburg, IV J.
Wesseling.
In Discendo Discimus" is een wedstrijd in gang,
waaraan niet minder dan 24 loden deelnemen, 't Be
stuur loofde prijzen uit tot een gezamenlijke waarde
van ? 60
Wij maken uit een en ander met genoegen op dat
in 't schaakleven in de hofstad een verbetering heeft
plaats gegrepen.