Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 930
HXTederlctnci in J3oeld en
(GEZONDHEIDSLEER).
Het Amstel-Badliuis.
kingen, welke op het gebied der physische en
mechanische geneesmethode, in het bijzonder
op dat der pneumatische therapie, zijn ge
daan, kwam bij niemand op en nog minder
balneologisch gebied. Naast het bestaande
badhuis werden nog huizen aangekocht en,
na een bezoek aan vele inrichtingen in het
buiten- en binnenland( na de verschillende
Er bestaat een bekende Latijnsche vers
regel, waarin de dichter beweert, dat het
niet iedereen veroorloofd is naar Corinthe te
gaan, waaruit alweer blijkt, dat ook in den
zeer goeden ouden tijd want hoe ouder
de tijd is des te beter schijnt hij te zijn
's menschen verlangen en begeeren moesten
maat houden met de hulpmiddelen in zijn
bezit, welke konden strekken om daaraan
te voldoen.
Zoo is het aan het einde der negentiende
eeuw ook niet iedereen veroorloofd een
bezoek te brengen aan de badplaatsen, welke
nu eenmaal beroemd zijn, waar deze genezing
bezorgen voor tal van kwalen; maar wij
zijn een heel eindje verder dan onze Latijn
sche poëet, want, nu velen van ons niet in
staat zijn te trekken naar Carlsbad, Aken,
Spa of Kreuznach of in de
dennennaaldbosschen op de toppen der bergen een
Luftkuhr te maken, hebben de wetenschap en
de techniek ons de middelen aan de hand
gedaan om de voordeelen van de verschil
lende badplaatsen, voor zoover dit in ons
klimaat mogelijk is, te vereenigen, terwijl de
Amsterdammer voor reiskosten niet meer be
hoeft uit te geven, dan het bedrag voor een
feramkaartje van den Dam naar den Amsteldijk.
HET GEBOUW.
DAMES-WACHTKAMER.
Laten we op den voorgrond stellen, dat
een ruim gebruik van water voor andere
doeleinden dan het besproeien en afwasschen
van levenlooze voorwerpen in Nederland
vroeger een bijna onbekend iets was. Baden
uit een oogpunt van hygiëne was een zeld
zaam genot, slechts bekend bij hen, die kon
den zwemmen en alleen in den zomer deze
kunst beoefenden; maar een algemeene
toepassing van water op die lichaamsdeelen,
die niet voor het oog zichtbaar waren, zooals
het gelaat en de handen, was en is nog vaak
een zeldzaamheid. Multatuli deelt o. a. de
vermakelijke bijzonderheid mede, dat een
deurwaarder, die een verkooping hield, een
zeker onmisbaar meubeltj e, behoorende tot
een slaapkamergarnituur, waarvan hij de
beteekenis maar niet kon snappen, in den
catalogus vermeldde onder den naam: »een
vioolkist op vier pooten.'1
Elk badhuis, als zoodanig, had dus reeds
dadelijk menig vooroordeel te overwinnen;
hoeveel moeite heeft men zelfs in dezen tijd
niet gehad om geld bijeen te krijgen voor
inrichtingen, die het een of ander hygi
nisch doel hadden; terwijl men er zich op
mocht beroemen, dat zeep en water, waar het
onze marmeren gangen, eikenhouten trappen
en geschilderde gangen betrof, het nuttigste
effect gaven, kon men in de hoofdstad van
Nederland slechts op een enkele
badinrichting wijzen, die eenigszins beantwoordde
aan de eischen, welke men reeds sinds jaren
uit een balneologisch oogpunt in het buitenland
daaraan stelde; daaraan tevens te verbinden
de tal van nieuwe uitvindingen en
ontdekhet denkbeeld om langs dezen weg de voor
deelen van verschillende badplaatsen In n
onderneming te vereenigen.
* #
Er bestond aan
den Amsteldijk op
den hoek van de
Jan van der
Heydenstraat een bad
huis dat, hoe gunstig
ook gelegen en vrij
goed ingericht, zich
echter in geen druk
bezoek mocht ver
heugen. Het pu
bliek bleef weg; de
inrichting voerde
een wanhopigen
strijd om het bestaan
en liquidatie was
het gevolg.
Nu had dr. A. K.
W. Arntzenius,
na een vrij lang
verblijf in het bui
tenland, in Amster
dam een inrichting
geopend voor zijn
pneumatische ge
neesmethode en hij zag spoedig de
noodzakelijkheid in, om deze te verbinden met andere
evenzeer op bekende natuurwetten gebaseerde
geneeswijzen. Hij wilde een inrichting,
waarin hydro-therapie, electriciteit, massage
en heilgymnastiek tevens, al naar mate de
geneesmethoden en de technische hulpmidde
len daarbij in gebruik te hebben bestudeerd,
opende dr. Arntzenius eindelijk de
nieuwe inrichting, die weldra veel van zich
deed spreken. Hij
bracht in het gere
staureerde
AmstelBadhuix zijn toe
stellen voor pneuma
tische therapie over,
maakte een inrich
ting voor damp
en geneeskrachtige
baden en voor een
electrisch bad, ruim
de vertrekken in
voor de
koudwaterbehandeling, voor
een Kneippsche ge
neesmethode, voor
de Zweedsche
heilgyrunastiek en de
massage en, langs
dezen weg, werd een
etablissement tot
welzijn van den
mensch gesticht, dat
zeker waard is een
plaats in onze ru
briek te bekleeden.
Het Amstel-Badhuis is verdeeld in twee
afdeelingen die elkander echter kunnen aan
vullen : de eigenlijke badinrichting en
en de geneeskundige afdeeling.
kamer van den geneesheer-directeur. De
wachtkamer voor de heeren is gelijkvloers
in het midden van het gebouw zeer gezellig
ingericht, voorzien van een leestafel met
verschillende tijdschriften en dagbladen,
zoodat, wanneer alle badkamers bezet zijn, het
wachten hier niet te lang valt.
De wachtkamer der dames, op de eerste
verdieping gelegen, is sierlijk gemeubeld,
maar heeft haar grootste aantrekkelijkheid,
waar zij toegang geeft tot een zeer ruim
balkon, vanwaar men het prachtigste uitzicht
heeft. Links teekenen het Amstel-hötel, de
Hoogesluis en daarachter de groote stad zich
af, en rechts ziet men den breeden stroom,
door dichters bezongen, volgt zijn loop tot
voorbij den Omval, of verlustigt zich in het
levendig tooneel, dat de met fraaie huizen
bezette oevers aanbieden.
De badkamers op de beide verdiepingen
zijn ruim en zeer net ingericht, hebben
porceleinen of geëmailleerd ijzeren badkuipen
met douche en een electrische schel. Koud
en warm water staan ter beschikking. Het
geheele gebouw wordt door warmwaterbuizen
verwarmd, terwijl de temperatuur wordt ge
houden op ongeveer 04 a 65 graden
Fahrenheit, waardoor het nemen van een bad ook
in den winter niet eenigen hinderpaal ontmoet.
De Geneeskundige Afdeeling is, wat
de lokalen betreft, uit den aard der zaak geheel
afgescheiden van de gewone badinrichting.
Voor de heeren is de rez-de-chaussée van
een der aangekochte huizen in de Jan vau
KOUD WATER- INRICHTING.
toestand van den zieke dit vorderde, konden
worden aangewend.
Daartoe sloeg hij het oog op het
Amstclliadhuis. Hij associeerde zich met den heer
M. II. G. ten C a t e, een deskundige op
De badinrichting heeft twee
onderafdeelingen; de eerste is bestemd voor
damesO r
de tweede voor heerenbaden. Zij hebben
elk een afzonderlijken toegang van de
straat, maar komen beide uit in de
spreekHEEREN-WACHTKAMER.
der Heydenstraat tot wachtkamer ingericht.
De overige ruimte is ingenomen door de ma
chinekamer, waarin een gasmotor geplaatst
is, de luchtpompen met het drijfwerk zich
bevinden en vanwaar de buizen, onder den
grond door, over een lengte van 22 meters
naarde pneumatische kabinetten gaan. Achter
in den gang vindt men een hydraulische lift,
die de patiënten naar de boven-étages brengt.
Op de eerste verdieping is een
koudwaterafdeeling voor de heeren, met negen ruime
kleedkamers; de afzonderlijke vertrekken voor
stoomkastbaden, stoomdouches, voor inwik
kelingen en voor massage zijn in het aan
grenzende huis op dezelfde verdieping aan
gebracht.
De tweede verdieping is voor de dames
bestemd. Men kan deze bereiken door een
deur, die uit de boven omschreven dames
wachtkamer, van den Amsteldijk bereikbaar,
toegang geeft. Evenzeer als dit in het badhuis
het geval is, zijn dus ook hier de afdeelingen
voor dames en heeren volkomen gescheiden.
De derde verdieping bevat het laboratorium
voor onderzoekingen van sputa, urine, enz., be
nevens de kamers voor de mechano-thera-
peutische behandeling, voor een batterij van hon
derd en twintig elementen-Leclanché, die tien
galvanischen stroom voor het electrische bad
levert, en de inrichting voor de geneeskrachtige
baden, als daar zijn Kreuznacher-, Moeder
loog-, zwavel-, dennenaald- en andere baden.
Laten wij thans een kijkje gaan nemen
van de bijzondere inrichtingen welke het