DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.931 odorletnd in El ooi d on. S o In-i ft. (D A. G B L A. D r E R S). Hel Nieuwsblad voor Nederland. Wanneer is het eerste dagblad ontstaan ? Wij kunnen het niet met zekerheid zeggen. Vermoedelijk moet zijn wording gezocht wor den na de uitvinding van de drukpers, hoe wel sommige in de »Acta diurna" der Komeinen het eigenlijke begin willen zien. De boekdrukkunst en een eenigszins regelmatige inrichting der posterijen waren noodig en daar er van de laatste het allereerst in de zestiende eeuw sprake is en de hervorming bovendien ruimte gaf voor breeder opvatting van politieke, sociale en godsdienstige denk beelden, moeten we het begin der journalis tiek ongeveer midden in de zestiende eeuw stellen. De naam van den eersten journalist is in den nacht der eeuwen verloren gegaan, maar wel maakt de geschiedenis melding van zekere »Notizie scritte" schriftelijke aanmaar zoowel in Engeland als in ons vader land had de staat den vrijen groei van elke courant weten te belemmeren door het dag bladzegel ; werd dit reeds in Engeland in 1855 afgeschaft, eerst in het jaar 1869 maakte de dagbladpers in Nederlaud zich vrij van de omhelzingen van den fiscus. Er gingen in ons vaderland echter nog eenige jaren voorbij, aleer het dagblad zich ontworstelde aan vroegere toestanden, door drong tot alle kringen en standen der maat schappij. Het is waar men had De reizende Nieuwsbode voor den kleinen man, de oprechte Haarlemsche Courant voor de brave burgerij, Het Handelsblad voor de kooplieden, De Nieuwe Rotterdamsche Courant, voor de ge avanceerde dier dagen, men had reeds kerke lijke bladen en bovendien had elke stad haar bijzonder orgaan, maar de algemeene uit breiding van de dagbladpers, had eerst plaats, toen twaalf a dertien jaren geleden het groote sociale vraagstuk zich meer en meer op den vooral een advertentieblad. Wie des namidmiddag even na vier uren, den tijd waarop het blad is verschenen, om de kiosk op de Dam tegenover het Paleis, een groepje jongere personen van beiderlei kunne ziet staan, blijk baar wachtende op het een of ander, weet dat dit wachten het Nieuwsblad, geldt. De persoon, die het eerst een exemplaar van de pas verschenen courant machtig wordt, heeft de meeste kans, een der hem of haar pas sende betrekkingen te erlangen, die er dag aan dag in worden aangeboden, zoo onge veer varieerende tusschen 150 a 250, elk op zich zelf een advertentie een zoogenaamde kleine annonce. Het is verbazend in het Nieuwsblad te lezen, wat er b.v. omgaat in dagmeisjes, kin dermeisjes, werksters, dienstboden, naaisters, loopsters, leer- en werkjongens, kleermakers, barbiers, enz. enz. in de hoofdstad van Neder- l land. Hoe groot een vraag en aanbod, dage lijks weer, van werkkrachten op allerlei geexpeditie heeft het Nieuwsblad eigen kantoren hier ter stede in de Commelinstraat, Frans Halsstraat, Jacob van Lennepstraat en in de Nieuwe Leliestraat; buiten Amsterdam bovendien nog te Utrecht, te Haarlem, te Arnhem en te Zutfen, terwijl te Meppel het kantoor gevestigd is van den controleur voor de noordelijke en te Nijmegen voor de zui delijke provinciën. Het is niet de grootste maar zeker een der best ingerichte courantdrukkerijen hier te lande, die drukkerij van het Nieuwsblad mor Nederland, uitsluitend bestemd voor het drukken van de courant. Particulier werk wordt hier niet aangenomen. Twee rotatie persen van de nieuwste constructie drukken het dagblad, met een gezamenlijk vermogen van 24,000 a 25,000 exemplaren per uur, die gevouwen en geheel gereed uit de pers komen, en aan pakjes van vijf afgeteld, naar .?h UTRECHT.. ?!? -*3CZUTPHEN3K HAARLEM j teekeningen, die gedurende den oorlog tus schen de Turken en de republiek Venetiëin de tweede helft der 16de eeuw werden uitge geven, en voor een kleine munt, »Gazeta'' geheeten, te koop waren; welk woord men terugvindt in het verouderde »gazette" der Franschen, en dat aan de courant zijn naam gaf. Deze gazeta's werden naar de ver schillende steden van Italiëverzonden en, toen de drukpers meer algemeen werd, door den druk vermeerderd. De stof voor deze en latere couranten werd in den regel geleverd door den handel en de oorlogen ; staatkunde, volksontwikkeling en vooruitgang te bespreken, lag niet op i haar weg. Alleen in de meer vrije landen, zooals Engeland en de Republiek der Neder landen, kon er sprake zijn van een courant die eenigszins geleek op het dagblad, dat thans de drager is der publieke meening. j De Februari-omwenteling van 1848, bracht j in de meeste landen vrijheid van drukpers, i waardoor b. v. in Frankrijk in den loop van twee jaren 600 nieuwe dagbladen ontstonden ; j voorgrond drong en er in het politiek leven een algemeene verschuiving der staatkundige partijen naar de linkerzijde plaats vond. * * * Het was in die gedenkwaardige dagen, ongeveer dertien jaren nadat het dagblad zegel was afgeschaft, dat het Nieuwsblad voor Nederland werd opgericht, dat Woensdag l Mei a.s. zijn twaalf-en-een-half-jarig bestaan viert, en het eenige dagblad in Amsterdam is dat op de eigen drukkerij der onderneming wordt gedrukt. Het blad is in dat tijdverloop meer en meer een kracht geworden, zeer ingrijpende in het groote Amsterdamsche volksleven; voor dui zenden in geheel het land is het Nieuws blad de geliefkoosde courant geworden, dank zij den geheel naar den Nederlandsche volks aard gehouden toon van het redactioneel gedeelte, waardeerende vooral, wat naar de meening der redactie te waardeeren valt, zonder streng partij-onderscheid een vrijzin nige critiek uitoefendende in humanen vorm. Het Nieuwsblad voor Nederland is ook bied! Ons werd verzekerd, dat een kwartier, na het verschijnen van het Niemvsblad de dichtst bijwonende zoekers van werk of van werkkrachten, reeds te kust en te keur zich konden voorzien; tusschen de koopers van een exemplaar aan de kiosk is het vaak een wedloop, wie het eerst een der talrijke adressen kan bereiken, waar een betrekking wordt aangeboden. En naast deze dagelijksche lijst van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt is de gewone adverteerder mede aan het woord. Voor duizenden gezinnen is het Nieuwsblad \ voor Nederland eiken avond een welkome i verschijning en niet het minst des Zaterdagavonds door zijn Zondagsblad met zijn ge kleurde plaat. Dit drukken in kleuren brengt ons terug naar de eigen drukkerij van het blad, ge vestigd in het perceel Warmoesstraat 69, waar ook de kantoren der redactie en der administratie zijn gevestigd. Wij bedoelen hiermede de heofdadministratie, want voor de dagelijksche administratie en voor de een hooger gelegen lokaal ter expeditie wor den getransporteerd. Op het oogenblik van het drukken der courant is een kijkje in de drukkerij be paald interessant, maar men moet sterke oorvliezen en goede zenuwen hebben, want het oorverdoovend geraas der talrijke rade ren, die dan in beweging zijn, de drukte die er heerscht om op tijd gereed te komen. is wel in staat, iemand, die daaraan niet is gewend, van streek te maken. Toch bespeurt men spoedig dat alles zijn eigen weg volgt, dat ieder precies zijn eigen werk weet en dat de voor het oog zoo groo te verwarring niets anders is dan een geregeld ineengrijpen van menschenkrachten. De directie maakt dan ook volstrekt geen bezwaar om op dat uur, en op elk ander uur, vrijen toegang tot de drukkerij teverieenen, evenals tot de andere lokalen. Zelfs haar boeken legt zij zonder bezwaar open voor de adverteerders, die zich willen overtuigen of werkelijk de dagelijksche oplaag het voor Nederland zoo groote cijfers heeft bereikt,