DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 932 negen uur arbeiden met vrouw en kinderen ge durende de geheele campagne, en dan nog de maag niet te kunnen vullen, dat kwam hun eenigszins onredelijk voor. De regeering ging er evenzoo over denken. Had zij eerst huzaren en politie gezonden, om tegen gewelddadigheden te waken, de eigendommen der groote industrieelen te beschermen waarde zen het leven van duizenden arbeiders dagelijks aan de vernietiging hadden prijs gegeven, werd haar een at te zware verantwoordelijkheid. De arme lieden trouwens bewaarden een voorbeeldige orde. De huzaren keerden teru/naar de kazerne, en nadat in de Kamer de zaak ter sprake was gekomen, deed de regeering den eersten stap tot bemiddeling. Het was een harde noot, die de hèeren industrieelen hadden te kraken, toen zij als van .-n soort met hun uitgemergelde slacht offers wel moesten beraadslagen, tot het treffen van een vergelijk. En voor de werklieden wa^ het een onderneming van belang, te gaan zitten tu&schen de grootheden hunner ovens, den stad houder graaf Kielmansegg, den burgemeester, de fabriek^inspecteurs en eenige politiemannen. Maar de afgevaardigde der sociaal-democraten, die hen tot nog toe trouw had bijgestaan, diende hun ook nu met raad en daad, en het einde was een verzoening, met de belofte van 15 of 20 procent loonsverhooging. Zij hadden 50 procent gevraagd, maar stelden zich met het verkregene tevreden. De regeering echter had reeds een nauwkeurig onderzoek naar den toestand der woningeu be loofd, en dat na deze eerste overwinning niet weldra alles weder bij het oude zal zijn daar voor zul en, mocht de regeering haar toezegging ?vergeten, de sociaal-democraten wel zorgen ! Een oude waarheid, opnieuw gebleken. De Engelsche commissie, die een onderzoek heeft ingesteld naar de werking der gevangenissen van het vereenigd koninkrijk, heeft met blijd schap kunnen constateeren, dat het aantal mis dadigers niet toeneemt in gelijke verhouding met de ^bevolking. Betere opvoeding en een hoogere levensstandaard bij het geheele volk is, zoo luidt haar meening, het krachtigste middel ter mis daad. Al wat strekt tot verbetering der woningtoe standen en levensvoorwaarden der laagste klassen, vooral in de groote steden, doet aan de misdaad afbreuk. In het voorbijgaan zij opgemerkt, met het oog op het onderzoek dat hier ie lande staat te geschieden dat de arbeid in de gevangenissen volgens het oordeel dezer commissie aan de in dustrie geen noemenswaardi^en afbreuk doet. liiiliuiimiimiiiiiiiiiiiiiMimiiiiiinmiiinniiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniii trecMsclie Brieven , door J AS V A S 'l' S T l C H T. De eed. Er is veel gesproken en geschreven over de wenschelijkheil om het alleggen van den eed in ons recht af te schaffen en te vervangen door eene belofte of iets dergolij'cs dat geheel dezelfde gevolgen zou hebben als de tegenwoordige eed heeft hetzij hij valschelijk gezworen wordt of niet. Maar tot dusver is het bij schrijven en spreken gebleven en het schijnt wel dat voor alsnog de meening van velen, die in den eed iets heiligs zien en het buiten gebruik stel len er van een blijk van ongodsdienstigheid onzer natie zouden achten, niet gemakkelijk zal overwonnen worden. Nog bijna dagelijks wordt er in ons dierbaar vaderland maar lustig op los gezworen en ofschoon het in het dagelijksch le ven onder beschaafde menschen hoogelijk wordt afgekeurd, indien iemand zijne woorden telkens met allerlei kernachtige uitdrukkingen bevestigt, onze rechters gelooven niemand, zelfs in de ge ringste kleinigheid, als hij niet eerst de beide voorste vingers van de rechterhand omhoog ge stoken heeft en daarbij gezegd: Zoo waarlijk helpe mij God Almachtig ! Nu laat ik daar dat als dat afleggen van den eed met eenige plechtigheid geschiedt, de hande ling inderdaad op veler gemoed eenigen indruk maken kan. Maar moet het niet de ergernis van elk weldenkende, en vooral van de oprecht geloovigen, wekken, als men daar, omdat een twaalf jarige jongen op het gras goloopen heeft of in een lantaarnpaal geklommen is of met centen gespeeld heeft of een emmer water van een dienst meid heeft omgegooid, eenige volwassen mannen het hoofd ziet ontblooten om met opgestoken vingers het formulier uit te spreken. Men moet hier maar eens een kantongerecht zitting bijwonen ! Dertig, veertig eeden in oen uur tijds gaan als van een leien dakje. En wie meenen mocht dat dit veelvuldig gebruik van den naam van het Opperwezen ook niet aanlei ding geeft tot lichtvaardig gebruik, die moet maar eens gaan hooren hoe vaak er voor den rechter verklaringen worden afgelegd, die lijnrecht tegen over elkander staan. Bovendien geeft het afleggen zelf van den eed dikwijls tot zulke potsierlijke voorvallen aanlei ding dat zelfs de rechters vaak moeite hebben om hun ernst te bewaren en een mompelend gelach onder het publiek slechts bezwaarlijk kan worden onderdrukt. Sommige rechters zijn er, die, als zij iemnnd den eed afnemen, vorderen: zeg mij met eerbied na de woorden ..... ; anderen daarentegen eischen, nadat de getuige zich bereid verklaard heeft te zweren, nists anders dan : zeg mij na de woorden ..... De eersten leggen, om aan hunne vordering kracht bij te zetten, zelf ook bij het vóó rzeggen van het formulier, zooveel mogelijk eerbied in hunne stem, maar als zich dat zoo veertig of vyftigmaal op nen dag herhaald heeft, dan slijt dat natuurlijk wel een weinig af. De laatsten daarentegen spreken op hun gewonen onverschilligen toon en beiden zeggen ten gemakke van hun getuige als deze geen politieagent of veld wachter en dus geroutineerd in het zweren is het eedsforomlier slechts met twee achtereenvol gende lettergrepen voor. En toch heeft men niet zelden nog ontzaglijk veel moeite om dat formulier i op de door de wet voorgeschreven wijze uitge sproken te krijgen. ; Het begint gewoonlijk reeds met het ops'eken der vingers. De jonge dochter, die alsof zij nog op de Fransche school zat en daar vroeg: ,.mon- ! '. sieur, est-il permis de m'absenter"? alleen haar j wijsvinger opstak, moest door een veldwachter j i eerst beduid worden hoe beide vingers van n l hand moest omhoog s eken, want zij had na de eerste aanmerking beide handen al boven het , hoofd uitgestoken. En van het oude boerenvrouwtje waren de handen door hard werken zóó verstijfd dat zij j ook na herhaalde pogingen met de linkerhand de weerspannige ringvinger en pink niet gebogen kon krijgen en dus maar met de vlakke hand omhoog zwoer dat zij waarheid zou spreken. De boer die zijn vingers opsteekt als een hooivork, de oud-militair die ze aan zijn voarhoofd brengt alsof hij salueert, het zenuwachtige vrouwtje datonderhet uitspreken van den eed hare hand dreigend tegen den rechter schudt, de man die eerst de toppen zijner vingers aan de lippen bevochtigt en de jonge dame die eenig bezwaar heeft om hare handschoen uit te trekken »want ik kan ze zoo moeilijk weer aan krijgen, ziet u meneer" het zijn allen geregeld terugkeerende typen, die l ook even geregeld den Jachlust gaande maken on den eerbied voor de handeling wel een weinig i doen verminderen. En als men dan nog dat eeuwige gchaspel hoort bij het uitspreken 'Van het formulier ! Sommigen loopen den rechter vooruit en hebben een cedje op eigen hand (zoo waarachtig als (.iod allemachtig; zoo waar als ik hier voor je s'a; ik mag lijden ) reeds geheel uitgesproken i alvorens hun nog een woord is voorgezegd. Maar : anderen gaan daarentegen weer veel voorzichtiger i te werk en herhalen alles wat de rechter zegt, ! zoodat zij beginnen met: en zeg mij met eerbied na de woorden. Dat het aan den eerbied voor het Opperwezen, ! bij de velen die hier verplicht en onverplicht geregeld de zittingen bijwonen, schaden zoude. indien zij zijnen naam niet zoo onophoudelijk on l op zoo tot spot aanleiding gevende wijze hoorden gebruiken kan ik moeilijk gelooven. de douane wetgeving en het regelen van den arbeid te Antwerpen 16?21 Juli 18H4 Middelb. Ct. 27 April. «Verbod van invoer van vee in België". 30 April. «Antwoord aan »de Volksstem". 3 Mei. »Een kwestie van den dag in ons mid den." (Patroons en werklieden). A r n h. C r t. 2!) en 30 April. »Hoe de regeling van het politiek kiesrecht in Belgiëtot stand kwam'1, II en III. W i n s c h. C t. 28 April. »Da N1 ederlandsche Volkspartij''. Delftsche Opmerker. 27 April. »Trap penklimmen" (Kiesrecht). l Mei. »De grens verandering" (van de gemeente Delft). De Volksstem. M Mei. «Voor en achter de coulissen.'' (De heer Treub en de radicale partij.) «Demooratie en anticlericalismo" I. De Nederlander (\Veeklad). 27 Aprii. »Een zilveren jubilé" ((Jist- en Spiritusfabriek). Sociaal W e e k b l a d. 27 April. «Erfrecht van natuurlijke kinderen T'. Maximum arbeids duur, met of zonder miniiuutn loon V ' (door C. V. Gerritsen). l' a t r i m o n i u m. 4 Moi. «Tets over de TradeUuions" (Algemeorie arbeidersvereenigingen in Engeland l). De Volksbanier (H.-K. Volksb.) 2 Mei. »Een arbeidersfeestdag." II e t S c h o o l li l a d. ,'20 April. »De onder wijzers uit het volk." II e t Nieuwe Schoolblad. .'! Mei. »Een belangrijk rapport." (Da alzijdige opvoeding, het weeshuis Prévost.) De Bode. l Mei. .Rapport in zake het weeshuis Prévost te Cempuis/' De W a c h t e r. 27 April. »De Meidag voor het volk." Recht voor Allen. 27 28 April. »1 Meidag." »IIet biduur" N e i' r l a n d s \V e r k m a n. 27 April. »Goede tijding uit om vaderland" (de zending.) D e N ij v c r h e i d. l Mei. »üe smeermiddelen en hunne beproeving." Vrij l and. l Mei. »IIet komt !" .? "Waarom juist Vrijlandisme V" II. ?;Verkorting van arbeids duur." Weekblad voor de b u r g e r l ij k e ad ministratie. 2 Mei. »A.rt. ISO gmt.wt." Inhoud van verschillende bladen. Handelsblad. 27 April. «Delft of Ba'avia." (Opleiding O. I. ambtenaren). 28 April. «Eeercontract." (Ambacht-onderwijs). .'50 April. «De controleurs in Indië." 2 Mei. »De spoorweg Tarik-Soerabaja." De Standaard. 2!) April. «Eciten of Opinien?" (Calvijn). l en ;! Mei. «Overheidsbemoeiing in zake pensionneering I, II. II e t Centrum. .'10 April. «Aan de Volks stem" (Eenheid van katholieken en protestanten). | l Mei. »1 Mei" (Meifeesten). [ 2 Mei. Vrouwen-kiesrecht." 3 Mei. «Een nuttige Vcreeniging" (van katli. patroons) D e T ij d. 25 April. «De aanstaande verkie zingen in Italië." (Italië, uit de revolutie voort gekomen, zal ook in de revolutie ziju ondergang vinden). 2(> April. «liet «bankroet" der wetenschap." 27 April. «Zelfbewuste arbeiders." !i April. «Verval van taalonderwijs", door ,lan Holland. «Een landkolonie" (van het lleilsleger). »De manieren van het hoofdorgaan eener partij." Il e t Nieuws van den Dag. 2i> April. «Onze koloniën." Mr. Vüllern Karcl baron van Dedem. 2!l April. Bloomen", door E. N. B o 11 e r d. C r t. 2S April, lleideontginning en grondverbetering.'1 D e (a n t i r.) Nederlander 2!t April. Calvinistisch of antirevolutionair 'i'' ;!() April. :Provinciale Staten." ;> Mei. ,Handig; ook jirUt ?" (C:ilvyn). De Maasbode. 25 April. «Huiselijk', door | P. M. Bots, pr. (do Heinelschc koning in huis), i 2ii April, i De continuïteit dor apostolische | zending" I, door E. A. Maaier. 27 April II(.s/y<). II e t Vaderland. 2S21I April. Een aanval op 's Ilijks schatkist V" door J. (het betalen dooi de veroordeelden in strafzaken van de gerechts kosten). Haags c h Dagblad. 2(5 April. «Bedenke lijke teekenen" (De socialisten en het leger). 2s 2!l April, «landsverdediging" (4ut) door Ilcijdcnrijck. U t r e c h t s c h D a g b l a d. 2S April. -Een belangrijk geschrift" i, ,'i') April 11 (van de commissse van het Eandbouw-comitébetreffende heideontginning). l'r o v. G r o n. C t. 29 April. «Een bondge noot." (liet ontwerp-antwoord van »'s Gravenhage" aan de Liberale Unie). L i m b. Koerier. 2!> April. «Toekomstige gevaarlijke concurrenten" (China en Japan). l Mei. «Naweeën van het intern, congres over Kroniek. Het is t.nch 't ware niet meer, dat kluchtige iu liet kluchtspel //.?/ Kiir,c,L-Mfl. Vroeger was d.it op het l'rtnsc'.e tooneel anders. Het komieke d.it er gebeurde, paste 'uij hel. komieke wat n,eii x.eide, en volgde uit het komieke wat men. was lïij Eabiche zijn het extravagante personen, die het niet, kunnen laten extravagante dingen te doen. Maar iu het, J/'i/cl </« iihfc Er/itinffn is het, de auteur die doodgewone sukkels vau menschen bij den kraag neemt, en op hen als het ware uitstort een laug nat vau eigen lollig bedenksel. Allen zijn ze niet hetzelfde lachwekkende sop overgoten. De eeu tuimelt over den ander op eeu ma nier welke niet verschilt van de wijze, waarop Mraks de ander over den een is gerold. Zij zijn allen dwaas ? in denzelfden trant.. Eeu trant die beter door Ivigelsche acrobaten dan doorllollandsche acteurs te spelen is. liet, is minder de verhouding van de personages onder elkaar tenzij men onder elkaar letterlijk verst a:ni wil hebben dan hunne wijze van omspringen niet de accessoires en het decoratief die grappig is Kortom, een klucht, die als slotuumm_T in een groot cafó-conccrt, of, zouder de woordin, als ballet in ecu paardcnsp,1!, zeer goed zou voldoen. Doch die uu. wegens de halfsluehtigheid van noch een dolle pantomime, noch een onderhoudende comedie te zijn, maar van beide iets w eg te hebben, spoedig verveelt. Men heeft iu het eeiie en in het andere genre betere dingen gezien. Er is te wei nig geest in voor een comedie en te weinig g;, niuastiek voor een circus. De dialoog is tamelijk mat, niet, in overeenstemming met de toeren die uitgehaald worden met de decors en de rekwisieten ; eu deze toeren zijn weer niet, halsbrekend-koddig genoeg. De comedic-siliiaties ziju even weinig frisch ais de gesprekken. Het cll'.'et wordt zoo goed a's uitsluitend in de bewegingen gezocht, maar wat er gebeurt, is er bijgehaald met (ie haren om toch vooral aardig te laten zijn en is niet een eigeu-aardigheid van de handelende persoon.. Het. slot van het, eers'e bedrijf is de heer Schn'tze ik heb geen programma kunnen krij;.'.")! wegens de volte, ui moet dus mij behelpen met de namen die ik wist /onder programma uie door zijn vrouw wordt opgesloten, en na te ver geefs de deuren te hebben L'oprobeerd. met behulp van een tonwladder door eeu raam verdwijnt. Te voren heeft de Heer de Hoer erg gestotteid. Daar voor heeft Mevr. van Ullefen den heer \ erenet zoeken af te leiden van zijn tilusollsch boek over de liefde tot een praktische toepassing. O lieve Heer, wat eeu oude, kunstjes. Het touwladderinotief, het gebruiken van komieke of zonderlinge voorwerpen door mcuscheii die /onder deze at tributen niet zonderling of komiek zouden zijn, wordt in het tweede bedrijf tot uitputttiis toe aangewend. In het eerste hadden wij nog ecu vijftal groote koffers kunnen noemen, waarmee het toouccl wordt badekt, en die tot de accoutrementen vaa de familie De Bjar" behooren, vader en vier dochters. Zij komen voor hun pleizier bij het gezin Schultze logeeren, maar worden aau de deur gezet. E;n o igenblik te vo;-eu had een echtgenoot met een neus van stopverf, voor gesteld d >or den heer de Vries, zijne echtgeuoote, juffr. Lorjc, zoo erg beleedigd dat, zij, om zich te wreken, de invitatie vau den h ;er Schultze voor een diner etc. iu eeu restaurant hal aingeuo.ii3ii. Daarom was hij door zijn vrouw opge-loten, en moest de touwladder er bij te pas komen. De wipneus was door het gemeentebestuur benoem:! tot des kundige voor h;:t onderzoek van een hotel waar het spookte, overigens eeu gegeven dat het ver nuft v;ui een kluo'itspidseh'ijver eer aandoet. Zoo komt het, voor dat iu de tweede akte al de per sonen uit de eerste elkaar terug vinden iu het logement, waaraan het stuk ziju naam ontleent. Ik onderstel dat iedereen zich de rest uu we! kan verbeelden. Zelfs de heer Verenct en het kameuiertje komen er een kam T zoeken, wijl hij op de wandeling eeu neusbloeding heeft gekregen. Hjt tooueel s elt voor een bondoir, een partaal met een trap op den achtergrond naar ecu kamsr, en rechts vau het portaal eeu slaapkamer. Vu ge beuren er eeuige komieke ongelukken. De fa itasie vau den schrijver is niet van de rijkste en de drukte die er gemaakt wordt, kan de schraalheid vau de vinding niet vergoeden. De heer Schultze heeft te, veel gegeten en te zwaar gerookt, zocdat hij, ui'jt voordat eeu nieuwsgierige k'.-llner door den wand vau liet boudoir een boor in ziju derriere heeft gedraaid, zich moet verwijderen naar een plaats vanwaar hij terugkeert met de boodschap, dat ziju diner hem niet meer bezwaart. Hij loopt rond met een tinnen bedkruik, ik herinner mij niet g<vd waarom. In het spaokvertrek neemt de deskundige zijn intrek, en, na hem, de vader met ziju vi-jr meisjes. Iu hunne nachtjaponnen dansen zij door de kamer, zoodat de stopvcrfiieus door de gorJijnen komt kijken en om de p ilitie roept. Dit, is de scène a faire. Tiet publiek gaat staan en verdringt zich in de loges om beter te zien; de nachtjaponnen ziju behoorlijk lang, zoodat het, daarom niet kan zijn. p het, portaal hebben allerlei Ongewenschte ontmoetingen p'aats, er ziju nog enkele wonderbaarlijke snuiters, die komen logeeren, enz., enz. Maar aangezien de aard van de personen niets lachwckkeiids heeft, en alles afhangt van de oogenblikkclijke situatie waarin zij verkeeren, valt, onze aandacht uitsluitend op de trucs die de schrijver gebruikt om de koddige tooiieelcn te weeg te brengen. Door geen dialoog gereleveerd, blijken deze kunstgrepen zeer versle ten en zier grof te ziju. 7.oo is de indruk vau het. uvh.'el, een leege volte, een doodse.'ie herrie en een zwaarmoedige pret. Met stukken als l'lli>>4 fin librf /,">?//"i/f/n gaat de i'ransehc comedie op de Duitschc gelijken, eene u-eestelooze internationale, die niet, pleit voor clcu ;-m;i'-ik van het schouwburg bezoekend publiek. Al het succes is te danken aan de acteurs; Schultze, De Boer, dames Poolman, Lorjc, Van Ullefen, voor wie het een kleinigheid is het hart in het lijf te doen schudden vau eeu oubcdaarlijk lachen den geheelen avond door. Met deze voorstelling werd het scisoeu hier ge sloten. Gebruikelijkerwijzc werden ccnigc wel ver diende kransen aangeboden eu riep het publiek aan de popu'aire artisteu een hartelijk gemeend tot weerziens'' toe. * "' * l u de bladen beraadslaagt men over de weschelijkheid dat het gezelschap van den heer Chrispijn voorstellingen zal geven te B'rliju. Een corres pondent van De TJ<'fffttn/' dringt er sterk op aa'i. I u dit idee is m. i. wel een weinig overdrijving. De eehtgenooten Tcrnooy Apel, Sehwab, \ au der Morst, etc. zijn, te /amen met de ccHbatairs waaruit verder dc/e troep is samengesteld, on getwijfeld bekwame acteurs en actrices. Indien de lierlijners gebrek hadden aan gelegenheid om naar de comedie te gaan, zouden /ij voor hun deel daarin kunnen voorzien. Dit is, ge loof ik, evenwel niet het geval, cu men vindt ook daar zelfs iu den zomer eerder te vee! dan te weinig spelende schouwburgen. U m de concurrentie niet ceuigc kans op succes te aan vaarden, zou het gezelschap Chrispiju iets moeten leveren dat, in Berlijn niet of minder goed te zin wa:-. \u, hierover inake men zich geen illusies. Er wordt in Berlijn zoo goed komedie gespoeld als in Parijs, en in alle genres. De nationale stukken als .Lm-'mie en /fi/rle (ïrii'l zonden om de eosfuums eenige liefhebbers van curiositeiten trekken, eu de ledeu vau de llollandsche kolonie /ouden zich wel niet onbetuigd laten. Maar verder. J k ben er bang voor, eu vrees dat de redenen voor den heer Chrispijn om thuis te blijven, ge wichtiger zijn dan die hem zouden bewegen de reis 1e aanvaarden. in het Xl'tiirs c>>>/ <lcn D.'ff heeft de heer .R ssing de vertaling van Shakesp-.'arc door iSurgcrsdijk verdedigd legen hen die hij noemt : hoogge leerde eu dichterlijk gestemde betnttclaars; zich daarbij in stilte verheugende noch het eeu noch het ander 1e zijn. Inderdaad maakt zich de heer Kussiug hier het orgaan van eeue publieke opinie, aan wie het beoordeeleu vau letterkundig werk niet mag worden toevertrouwd, eu deelt hij biecht s