De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1895 19 mei pagina 10

19 mei 1895 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

(., ? ir 10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 934 ffislntte Tamst, (Lustige Blatter). Japanner: «Bijna had ik voor al mijn moeite die mooie visch en daar komt nu de Europeesche interventie!" UlflIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIimillllllllllllHlllllmilllimillllHlllllimillHIIIMIMIIIII IIMIIIHIimillMIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIHIHIIlMIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIlU Nieuwe Uitgaven. Constantinopel-Scheveningen. Uitgegeven ten yoordeele der slachtoffers van de aardbeving te Constantinopel en den storm te Scheveningen. Amsterdam, H. J. W. Becht. O. Kamerlingh Onnes. Overzicht der Telefoon tarieven in verschillende Europeesche Staten. Amsterdam, J. H. de Bussy. Prof. dr. T. Cannegieter. Non tali auxilio! De nieuwste plannen betreffende de regeling der kerkelijke goederen. Utrecht, C. H. E. Br.ijer. Excelsior. Maandschrift voor jonge dames, onder redactie van Titia van der Tuuk. Almelo, W. Hilarius Wzn. Mr. R. Fruin Th. Azn. Inventaris van het archief des heeren van Montfoort, berustende in het rijksarchief in Utrecht. 's-Gravenhage, Lands drukkerij. (Utrecht, C. H. E. Breijer). TF. Hora Siccama. Louis Bernard Coclus et son oeuvre. Amsterdam, Frederik Muller & Cie. A. Hutt. De meest voordeelige wijze van landaanwinning in de Zuiderzee. Zwolle, de Erven J. J. Tyl. Cornelie Huygens. Zomer. Amsterdam, P. N. van Kampen & Zoon. W. de Vletter. In nevelen. Amsterdam, P. N. ran Kampen & Zoon. Het portret van Dorian Gray Deze roman van Oscar Wilde, in het Hollandsen reeds vóór eenigejaren door mevr. Louis-Couperus vertaald, heeft thans in een fransch kleed gesto ken, zijn opwachting gemaakt bij de Parij zenaars. Wilde is door zijn proces nog meer beroemd geworden dan hij reeds was, en de fransche bla den nu voor het eerst kennis makend met dit zonderling literarisch product, geven allen een korte aaukondiging ervan, met de opmerking, die nu heel goedkoop is, dat de verbeelding van Wilde ten slotte niet zoo extravagant is, daar hjj werkte met zijn eigen »documents humains". Of het boek desniettegenstaande niet een goud mijntje voor Savine, den uitgever zal zijn 'l De firma C. L. van Langenhuysen te Amster dam heeft van haar ouden boekhandel verzonden het 52ste bulletin (taal- en letterkunde, 2e ge deelte), bevattende Middel J<~ederlandsch (vervolg van Bulletin No. 49); Letterkunde der l(ie en 17e eeuw; Letterkunde der l<Se eeuw. (Lustige Bldtter~). Posadowiky: »Donnerwetter ! Daar heb ik aan die sigaar mijn mond gebrand !" Miquel: «Dan moet je maar gauw eenfrissche teug bier nemen." den dag gekomen met een Weltgericht, een epos, dat naar.de staaltjes die de Daitsche bladen ervan geyen, te oordeelen, van opzet moeilijk grootscher kon zijn. Den toekomststaat met zijn «ontelbare kleine republieken van gespuis" blaast hij als een zeepbel uit elkander, en over de afgoden van den tegenwoordigen tijd wordt dan een vernietigend vonnis geveld. In het duister werpt hij terug wat onder het valsth licht van het heden het helderst wordt beschenen; hij brengt vergiffenis en opbeuring uit het hart van den wereldheer, voor wien de kortzichtige mensch slechts brandstapels en schavotten wist op te richten. In vrije terzinen gaat de dichter als een tweede Faust ;-die Holle durch die Welt zuni Himmel". Van het morgenrood, hij het aanbreken van den dag des gerichts zegt hij : Die Zeit war nah. lm blut'gen Dammerscheine Des Weltenabends stieg der Antichrist Zu Thron : Das Pöbelhafte, das Gemeine. Die Zeit war nah. Aus Meereswirbeln tauchte Das grosze Thier empor, die (ileichheit Aller, Und ode ward's wohin sein Gift es hauchte. Brok voor brok van de bouwvallen der be schaafde wereld valt naar beneden, Und plötzlich tönt'sausWolkenfernenschmetternd, Wie Millionen geile Kriegsdrommeten, Klangblitze auf die Erde niederwetternd. De vrijheid van denken en He mstnrz-vorlap, Een mislukte poging om de wetenschap te knevelen. Een nieuw kosmisch gedicht. Victor Andrejanow, een Duitscho Itns, of een Russische Duitscher, te Kiga woonachtig, die in de laatste vijftien jaren de lyriek van Duitschland niet onbelangrijk heeft vermeerderd, is thans voor De venniiiiiiigslnratie in Groot-Brittanië, (Moonthiwe), Harcourt in Ierland. Harcourt in Englarid. Eindelijk heeft het laatste uur geslagen. Op een purpergerande wolk vaart de eeuwige rech ter naar de aarde, omringd ??-- de schrijver is volgeling van Nietzsche: door de Uebermenschen: Der mikle Xazarener neben Coethe, l'nd liuddha neben dem gewalt'gen Schüpfer ?Der Keunten Symphonie .... Jetzt hebt vom Throne sich der Xamenlose, Desz' Aug' in jedem hauestropfen blinkt, Desz' Athem duitet aus dem Kelch der Rose. Desz' (ieist sich regt in jedem Menschenhaupte, Desz' Kraft den (neszbach stiirzt vom Kelsenhange. Als Sturm die Eiche bricht, die er beiaubte. Allen die in het boek der menschen staan opgeteekend, goeden en kwaden, komen voor hem te staan. Menigeen die voor goed doorging wordt verstouten, anderen hebben ten onrechte het kaïnsteeken gedragen. Julianus ile afvallige vindt genade in zijne oogen, omdat hij deed gelijk hij dacht; Napoleon, tot heer geboren; en Leo X, niet met liet psalmboek, maar met lioccaccio's werken in de handen : »Du Glanzmensch, dem die Kirche uur der Hahmen Für Krdenlust und Lebeusschiiiie war, Wie dumm ve,lastert hat man Deinen Xainen!" Zelfs Don Juan wordt begenadigd, maar Casa nova dondert'hij in de ooren : llinweg, liinweg von meinem Angesichte, Der du im Weibe nur das Fleisch vorolirest, Don eitlen Rcim in schönstcn Weltgodichte! '; Altijd door trekt de stoet. Aspasia, lord Hyron, Kichard Wagner; de bloem der menschheid siddert in afwachting van het laatste oordeel. Mot zijn uitverkorenen verdwijnt ten slotte de rechter. De oude duivel en de oude duivel hopen op een nieuwen dag, en nieuwe zonden. Maar : Ein Heulen, Brausen Schmettern Erfüllt die Luft orkangleich. Dem Geleise Entstürmend ihrer altgewohnten Bahn, lleiszt aus der Schwestern wohlbewegtem KreieeSich wilden Flugs die Erde. Flammen sprühend Stürzt in die Arme sie des Sonnenhelden, In Todessehnsucht, Liebeslust verglühend . . . Dit is het einde van dit trotsche boek, dat de geheele menscheid onder de oogen durft zien, en de groote geesten loutert met zijn poëtisch vuur. iiniiiiiiiiiHiiiiiMimiMiiMiiiiiiiiiiMiiiiiiiiMiitiiiiiiiniiiiiim Van de Wereldtentoonstelling, i. De tentoonstelling! Ik ga er over schrijven, omdat ik moet, omdat mijn bladeen artikel van zijn correspondent verwacht maar 't is waarachtig haast niet de moeite waard. Enfin! v\at is tegenwoordig wél de moeite waard 'i Niets! Alles is even duf, en labberlottig; de heele wereld is n akelig, vervelend saaie rommel. Ze moest overgemaakt worden; ten minste radikaal onderste boven gehaald en ver nieuwd. Ons intellect, onze geest is vooruit gegaan, onze ideën zijn verfijnd, verruimd en gemoderniseerd en die lamme wereld is maar precies dezelfde gebleven als voor zus of zooveel duizend jaar. Als je goed alles in denkt zou 't belachelijk wezen, wanneer't niet zoo intens-treurig was. Er is letterlijk niets positief nieuws. Wat er nog quasi-moderns komt is altijd en eeuwig een modificatie van 't oude, een variatie op 't zelfde thema. Ba! ik word wee van die oubakken menschen, ik word wee van hun zoetsappige pedanterie en ik zou ze wel doormekaar willen schudden. als .ik ze zoo hoor zeggen: 't Is toch nog wel uit te houden op de wereld in onzen tijd was 't wel een beetje beter, maar 't is nu toch ook nog niet zóó slecht " In hun tijd ! Alsof' lm n tijd het privilegie had om minder beroerd te zijn ? liiin tijd was zeker even lammenadig als de onze maar tij waren stomper en suffer, zij hadden geen hoogere adspiratiön dan met een lange pijp bij een b.'ttertje te zitten en te prijzen wat de heeren wijzen." Zij hadden geen oog voor iets hpogers en beters, 't Levensmysterie, dat wij willen doorgronden, liet hen koud met orthodoxe-burgermans-kalmte lieten ze Gods water over Gcds akkfr loopeii als Inm voeten maar droog bleven. Die oubakken lui hebben bepaald ook uit dutte ijdelheid de tentoonstellingen uitgevonden, ergo is 't hun schuld dat ik, die mijn pen eigenlijk veel te goed acht voor zulk banaalmaak-werk, toch over zoo'n expositie zal moeten schrijven. De Wereldtentoonstelling dan ! Er is nog maar een bitter beetje te zien. In het hoofdgebouw, een hoopje pakkisten, hier en daar. Een enkele mooie etalage, die van de Gruijter, is geheel gereed. Wie ter wereld kent de Gruijters artikelen niet is het eigenlijk noodig om die nog eens ten-toontestellen ? Heb ik dus gelijk of niet, dat exposeeren, onzin is? Een eind verder is een partijtje bronzen beelden van Coupier fils en Drouart uit Parijs te zien dan nog ergens een kast metaangekleede poppen en eenige, sporadisch voor komende, talages-in-wording. Verder niets dan ontzaciilijk holle-holte, ledige-ledigheid en wijde-wijdheid, vaag-begrensd door't sche merig grijs blauw der Wfgdcnïnielende ver schieten van wanden en planken. In de troostelooze eenzaamheid dier ledige hooge loodsen, hier en daar, een dwalende menschengestalte, met een goud-galon om zijn pet met 't opschritt OjijiannKr. Ik naderde een dier ongelukkige verlatenen en vroeg medelijdend : Waarop moet je pasfen goede vriend? De man zag mij met holle droeve oogen aan en antwoordde met een grafstem, langzaam en treurig : Ik bewaak de ruimte! Als zoo'n tentoonstelling nu eens geheel klaar was geweest bij de opening, zou je ten minste n keer in je leven iets totaal nieuws, iets motioneels, etwas nie dagewesenes, heb ben gehad, maar neen ! ze is natuurlijk weer doodgewoon in een staat van verregaandeon-af heiil. Ik heb de opening bijgewoond, 't was een opening als alle andtren Oef! Speechen en nog eens speechen, die niemand zoo goed verstaat en zoo mooi vindt als degene die ze uitspreekt. Onwillekeurig voel ik altijd een hevig medelij den met zoo'n redenaar,omdat ik denk: Man waarom ben je niet wijzer? Words! words! words! Denk je nu dat wij. hooger ontwik kelden, je mooie motieven niet snappen, dat wij niet in je kaarten kijken V Enlin! 't Kan je misschien ook niet schelen hè? Jij hebt wellicht genoeg aan 't hardhandig applaus en de banale btavo's van de toehoorders, die meestal in de handen klappen, omdat 't uit is en dal y.e eindelijk kunnen gaan kijken alsof er wat te zien w ..is, dat de moeite be loonde ! Jij doet jezelf eerst plezier door zoo'n speech te maken dan door ze te houden en als zoo'n ding ten slotte gedrukt, wordt in een of andere krant, denk je 't nageslacht te hebben gelukkig gemaakt. //,' ben heusch Ie. f/licl om me door jelui te laten verlakken en als //,? ooit zoo mal word om in een of andere coiiiiuis.-ie zitting te nemen zal ik nooit of nimmer mijn mond openen, ik zou niets doen ook Merci! ik wil me niet blootstellen aan criliek van onbevoegden. daarvoor heb ik zi-lf' te lang met dat bijltje gehakt. In Oud Holland tweede deel van de opening bijgewoond, anderhalfuur in tïe zon staan braden evenals de piekeniers en de musketiers die arme kerels doen 't nota. bene voor hun plezier ! Toen kwam het plech tig oogenblik 't was precies alsof ik in een

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl