DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No.934 3\Tede:rl£tra.cl. in oold en. Solurïft. (S C H E E JP V A. A. R T). »Hedenvoor25jaren op den 13den Meil870 werd te Amsterdam opgericht: De Stoomvaart-Maatschappij Nederland". »De acte van oprichting beslaat vijftien bladzijden van de Nederlandsche Staats courant van 18 Juni 1870 door de vermel ding der namen van 981 deelnemers in het kapitaal van f 3,500,000, waarmede deze Naamlooze Vennootschap hare zaken begon. »Neemt men daarbij in aanmerking, dat sommige leden van het Vorstelijk Huis, sommige aanstaande bestuurders en enkele anderen voor groote sommen inschreven, dan blijkt nog te meer het buitengewoon aantal deelhebbers, die voor een of twee aandeelen teekeuden. Ook de namen der aandeel houders zijn interessant, voor wie de kaart van het land kent. Vele deelen van het vaderland zijn er vertegenwoordigd, niet alleen Amsterdam en Rotterdam, maar Utrecht en Friesland, Noord-Brabant en Zeeland, de beide Hollanden, en de namen zijn veelal die van degenen, die zich in die plaatsen niet onbetuigd plachten te laten, als het de bevordering betrof van een pu bliek belang. ?»Het eigenaardige van deze onderneming was zeker, dat ondanks dat de berekeningen der ontwerpers schenen aan te toonen, dat het bij volledige ontwikkeling een winstge vend bedrijf kon worden, de verwachting daarvan bij geldbeleggers zeer gering was en men deel nam omdat men inzag, dat in het belang van Nederland en Indiëde onder neming moest worden gewaagd. Het is terecht opgemerkt, de deelhebbers beschouw den het als eene nationale zaak." Het was de heer J. Boissevain, oudste directeur der Stoomvaart-Maatschappij Neder land, die in de jaarvergadering, welke Maan dag den 13en Mei jl. in Eensgezindheid te Amsterdam werd gehouden, bij de herin nering aan de oprichting der Maatschappij, vijf-en-twintig jaren geleden, deze gedenk waardige woorden sprak en daarmee terecht hulde bracht aan de mannen van het geld, die niet ter wille van winstbejag, maar ter wille van de nationale zaak hun kapitaal in de onderneming waagden. Waar we het woord «waagden" gebruiken is dit niet te veel gezegd. Men leefde toen in een tijdperk, dat men terecht kon ver moeden dat n de ontwikkeling van het stoomwezen n de doorgraving van de landengte van Suez een geheelen omkeer in de vaart op de groote Oost ten gevolge zouden hebben. Hierbij kwam nog dat het geloof in het succes der onderneming van Ferdinand de Lesseps in Europa in het geheel niet alge meen was, en dat in het jaar, dat de stich ting der Maatschappij vooraf ging, men in scheepvaart- en handelskringen in Holland nog zeer weinig vertrouwen stelde in het welslagen van de doorgraving der landengte van Suez. Men oordeelde het beter nog eerst eens de kat uit den boom te zien en vond het dus eenigszins waaghalzerij om zich voor de vaart op het nieuwe kanaal te gaan inrichten. Het was op den 17en Augustus 1869 dat in Het Park te Amsterdam een openbare vergadering werd gehouden door een te Parijs zetelende associatie, die een congres te Cairo wilde voorbereiden ten einde te be raadslagen over de gevolgen, welke voor den wereldhandel door de opening van het Suez-kauaal zouden ontstaan. In die vergadering kwam het eerst het denkbeeld ter sprake van de oprichting van een stoomvaart-maatschappij, die door het Suez-kanaal een geregelde verbinding van Nederland met Indiëin het leven zou roepen en een motie om daartoe over te gaan, werd met algemeene stemmen aangenomen. Twee dagen later, op den 19den Augus tus, vormde zich reeds een commissie, be staande uit de heeren G. J. Boelen (firma De Vries en Co.), cargadoors enreeders, J. G. Bunge (firma Bunge en Co.), O. I. handelaars en reeders en J. Boissevain (firma Boissevain en Co.), O, I. handemen: de commissie tot bevordering van na tionale stoomvaart op Nederlandsch Indië, onder bescherming van Z. K. Hoogheid Prins PEINS HENDRIK DER NEDERLANDEN. Overleden 13 Januari 1879. laars, reeders en assuradeurs, en den 27sten Augustus was de toestemming verkregen van Prins Hendrik om de commissie te noeHendrik der Nederlanden. Deze commissie nu vond het haar eerste taak berekeningen te maken en prijsopgaven Ju. MR. C. J. A. DEN TEX. Overleden 6 December 18S2. te erlangen omtrent stoomschepen, welke voor de ontworpen vaart gebouwd moesten worden en verder het sluiten van een contract met de regeering. Zij moest daarin eerst slagen, wilde men een beroep doen op het kapitaal. Ook in Regeeringskringen scheen men niet zeker te zijn omtrent het succes van het Suez-kanaal. Zelfs antwoordde een hoogge plaatst ambtenaar aan een der leden van de commissie, die op een contract tot ver voer van personen aandrong: «Soldaten krijgt gij in geen geval, zij moeten voor hun ge zondheid een lange zeereis maken en daarom moeten zij per zeilschip blijven gaan." Eerst op den 13en Februari 1870 werd de overeenkomst met de regeering gesloten. Daarin verleende de regeering geen anderen steun aan de Stoomvaart-Maatschappij dan het geven der verzekering van een hoeveel heid producten voor de thuisreis tot vrachten van f 22.50 per last boven de gemiddelde vracht, welke per zeilschip betaald werd, waartegenover de verplichting der Maat schappij stond, om voor de passagiers en uitgaande goederen, die de Regeering te verzenden zou hebben, ruimte beschikbaar te stellen. Behalve de eere-voorzitter Prins Hendrik bestond bij de oprichting de raad van bestuur uit de heeren G. J. Boelen, (tevens direc teur), Juls. G. Bunge, J. Boissevain, (tevens directeur), A. C. W er t hèi m, Mr. C. A. Crommelin, C. J. Vieho ff, (tevens directeur), A. A. Bienfait, M. M. de Monchy, P. C. Loopuijt en J. E. Cornelissen; terwijl later als commissa rissen fungeerden de heeren Mr. C. J. A. den Tex, E. Fuld, E. Mohr, A. R. J. Cramerus en C. F. Quien. De inschrijving op het kapitaal van f 3,500,000 werd opengesteld den 24en en 26en Maart 1870. Er werd echter slechts ingeschreven voor ? 2,479,500 en het bestuur besloot om de inschrijving opnieuw open te stellen van 2 tot 4 April en als zij dan niet volteekend was, de zaak op te geven. Prins Hendrik gaf reeds dadelijk het voorbeeld door zijn inschrijving te verdub belen. Sommige deelnemers volgden dit, nieuwe aandeelhouders meldden zich aan en toen werd zooveel aangeboden, dat bij de toewijzing de inschrijvingen een aanmerke lijke reductie moesten ondergaan. Zeker heeft dit den aandeelhouders niet berouwd, want van 1871 tot 1894 is er gemiddeld 5.36 pCt. per jaar dividend uitbetaald. Van 1888 varieerde het dividend zelfs van 73/10 tot 10 percent. Het ligt niet op onzen weg de geheele ge schiedenis der Maatschappij gedurende de afgeloopen 25 jaren te schrijven. Wij zullen slechts enkele bijzonderheden aanstippen. Zooals alle nieuwe zaken had zij met tal van tegenspoeden te worstelen, die voor het grootste gedeelte niet te voorzien waren. Het eerste stoomschip, Willem III, vertrok 18 Mei 1871 van Nieuwediep, maar moest reeds in den avond van den volgenden dag bij Portsmouth op strand worden gezet, omdat er brand aan boord was uitgebroken, die het schip geheel vernielde. Het eerste jaar der exploitatie was boven dien niet voorspoedig. De bestelde schepen kwamen successievelijk wel in de vaart, een nieuw schip werd in plaats van de verbrande Willem III besteld, maar vaak had men ver traging door het breken der schroef bladen, toen nog van gegoten ijzer, en, wat meer was, de winst- en verliesrekening sloot met een nadeelig saldo van ? 141.005,01. In een buitengewone vergadering, den 25sten Maart 1872 in het Amstel-Hotel ge houden, werd besloten de vloot uit te breiden, het aantal afvaarten te vermeerderen en een 5 pCt. geldleening uit te schrijven; maar tevens werd een commissie benoemd ten einde een wijziging der statuten te ontwerpen, waarvan liet concept reeds den Sisten Mei in een algemeene vergadering van aandeel houders onveranderd werd goedgekeurd. Dientengevolge nam Prins Hendrik der Nederlanden welwillend het eere-voorzitterschap der Maatschappij op zich en werd