Bo. 935 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. een al te groot optimisme ten opzichte van het verdwijnen van den nationalen naijver Ie eener, en een veel minder vergeeflijke op pervlakkigheid in het wegredeneeren van beetaande geestesstroomingen, het vooropstellen van politieke en commercieele belangen als djr meiiscben sterkste drijfveeren Ie anderer z'jde het is niet in twee woorden, dat i K dien twijfel voldoende zou kunnen staven of' ontzenuwen PRO Socio. Werkstakingen. Volgens door den Office du travail openbaar gemaakte cijfers hebben zich in het vorige jaar in Frankrijk 391 werkstakingen voorgedaan, waaraan door 54,576 werkstakers werd deelge nomen en waardoor bovendien 44G8 anderen werkeloos gemaakt werden. De cijfers van het jaar 1893 zijn 634 en 170,123, zoodat 1894 geen ongunstige uitkomsten heeft geleverd. Evenwel kwamen in 1892 2G1 gevallen voor; het getal van 1893 is zoo hoog door de algemeene werkstaking in de mijnen. Van de stakingen in 1894 had 55 pCt. wensch naar vermeerdering van loon tot motief. In 21 van de 100 gevallen kregen de stakers volkomen hun zin ; 45 \i pCt. mislukte ; in 33 pCt. werd getransigeerd. Uit deze statistiek blijkt verder dat van de ?wet 1892 betreffende verzoening en scheidsrechterlijke uitspraak tusschen patroon en werk lieden slechts een matig gebruik werd gemaakt, nl. in ruim 25 pCt. der gevallen en niet altijd met bevredigende! uitslag. nuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiniiiiii Inhoud van verschillende bladen. Het Handelsblad. 19 Mei. De telephoon in den raad." Het bastutir op Lombok.'1 21 Mei. Rijkspost&paarbank en SiaatsschulJ." 22 Mei. Pandhaispacht." 23 Mei. Gasexploitatie." De Standaard. 20 Mei. De Brug" (penBionneering van werklieden.) 23 Mei. Resumtie' (de artikelen over de pensionneering). Het Centrum. 21 Mei. De anti-revolution.iiren." 22 Mei. Het feest der Encycliek" (Meidag voor de Katholieken). 23 Mei. De personeele belasting." Het Nieuw s va n den Da g. 20 Mei. De in vloed der vrouw." 21 Mei. »Aan de Koningin. Bloemengroet," door J. A. Böhnnger. De kweekschool voor zeevaart te Leiden." 22 Mei. Bedrij fsbelasting". Wijziging in de beschrrjvingsbiljetten I, duor F., 23 Mei II. 23 Mei. Liefdadigheidsdag " De Tijd. 17 Mei. »De Rijkspostspaarbank en het woningvraagstuk". 18 Mei De kinderen der gevangenen" I, daorA. 20 Mei II, (slot). 21 Mei. Revolutie" I, 12 Mei, II (slat). 23 Mei. "Het achtste eeuwfeest der krui-tochten." N. Rotterd. C r t. 19 Mei. Xederlandsche en Indische Zeemacht". 22 Mei. De havenuitbreiding te Rotterdam". De Maasbode. 17 Mei. Noch kiezers, noch gekozenen". 18 Mei. Het jongste werk van mr. Bohl", door P. M. Bots, pr. 19 Mei. Br. t*f Crispi", door Laicus. De (antir.) Nederlander. 2) en 23 Mei. »Art. 36 onzer Belijdenis." I. II. (Staat en Kerk) Het Vaderland. 19-2(1 Mei. Goede sociale politiek". (Mr. K»rdijk over het woniugviaagstuk en de Rijkspostspaarbank). 22 Mni Het optreden van graaf Kalnoky" door mr. J. B. B. 23-24 Mei. De werktaak'' (van het nJnistorie). Het Haagsche D a g b l a d. 19-20 Mei. Kinderniinhandeling eülevensverzekering", door Rochassen. 21 Mei. Een leerrijke herinnering" (Koning Willem I en do nationale nijverheid). 23 24 Mei. Steeds hooger" (Hemelvaartsdag). U t r e c h t s c h o Dagblad. 17 Mei. De uitslag der Statenverkiezingen". 19 Mei. Een ongewensclite en onnoodige band", (tussohen den bouw van arbeiderswoningen en do p «(.spaarbank.) Middel b. C r t. 18 en 21 Mei. Wetsontwerp herziening personeele belasting." Limb. Koorier 21 Mei. De lieer Beernacrt eti de Graanrecliten in de Belgische Kamer der représentanten." A r n h. C r t. 20 Mei. Openbare scholen voor achterlijke'1 kinderen." Prov. G r o n. C r t. 20 Mei. ooneel (vcrgadeiing tooneelverbond)." N. Ar n h. C r t. 18 Mei. Minister van Houten en Warnsborn." W i n s c h. C r t. 19 Msi. Kiesdwang (de Maasb >de)." Sociaal Weekblad. 18 Mei. Nog iets over broodprijzen." Suii} tusschen verzekering maat schappijen en de gemeente als ve zekeraarstor." De Nederlander (Weekblad'. IS Mei. Een jaar geregeerd" (ministerie R»t>]l-v. Houten). De Delfts e hèp m e r k e r. 22 Mui. Ter behartiging" (b'] do kieswet). V e n l o o s c b Weekblad. 18 Mei. Een onmis baar correctief (kiesplicht .'' De Controleur. 18 Mei. ..Ei'\ nalezing op de la-itste algeni. vergaderrïg van aandeelhouders van 't l'alnis voor Vul- svlrit" II P a t r i m o n i n m. 25 Mei. tets over Je T'-adesCnions" IV. Neerland's V o l k s b l a d. 18 Mei. Zelf verloochening." De W a c h t c r. 18 Mei. Leerplicht"', door m ?. B. E. A^scher. Recht voor Allen. 18 Mei. Arm kind", door Kellie. 21 Mei. Ons verschil niet de A"r///i<>/<V/v 11',-,-kIIIKYI." De Baanbreker. 18 Mei. Do Soeiaul-demokratie en d^ arbeidersbeweging". De Y o l k s t r i b u u n. 18 Mei. Aan do Koningin" (bij haar bezoek aan de Maastrichtsche bourgeoisie 20-21 Mei 18 J5). TOON MVZILK Kroiiiel Het is toch niet zoo gegaan, op de Algemeene Vergadering van het Tooneelverbond bedoel ik, als wij ons hadden voorges'eld, of tenminste gehoopt. Een weinig al te zaaklijk ; wat droogjes bijn?. De voorname punten van de agenda zijn zoo goed als zonder discussie aangenomen. Wat beduidt dit stilzwijgen? Mag men het ten goede, moet men het ten kwade uitleggen ? De toe komst zal antwoord geven. Voor het oogenblik blijft er ruimte voor gissingen. Want dit lakonisme kan de uiting zijn geweest van het ernstig verlangen der afgevaardigden om zonder ophef een einde te maken aan een gevonnisd verleden ; van hunne niet minder ernstige zucht, boven dien, een betere toekomst niet te comp-omitte'eren door anders dan in een waardige stilte haren drempel te overschrijden. Ja, zoo kan het geweest zijn. Maar ook deze verklaring !-aat zich denken, en dient derhalve uitgesproken te worden, dat een zekere neerslachtigheid zich van de leden had meester gemaakt. Zij hebben ja, de voorgestelde ingrijpende reglementswijó.gingen aangenomen, dosh er zich bij neergelegd op de wijze zooals men zich ond^r^erpt aan het onvermij lelijke. Het praten kan men hebben nagelaten in een effen wanhoop. De stilte kan er eene des grafs geweest zijn. Wat men ter aarde bestelde, terwijl de kermisvreugde van de Groningers buiten rumoerde, waren de idealen van een vijf-en-twintig jarigen arbeid. Heeft dan, zoo vraagt men niet zonder eene verwondering welke men te vergeefs van ergernis geheel vrij tracht te houden, heeft geen dezer bijeengekomenen de behoefte gevoeld hun een zachte rust te wenschen, het, verleden van de Tooneelschool te Amsterdam ophalende, een vaar wel te zeggen aan de oude richting met hare inspiratiën die een beter lot hadden verdiend dan hier zonder afscheid te worden weggestopt ? Want de idealen zijn zulke achtenswaardige zaken. dat, zelfs die overleden zijn na een leven zonder vrucht, aanspraak hebben op een uitvaart met eere. Of is, wellicht, het geluidloos vermoft'elon van onvervulde beloften en onvoldane wenschen, bij het ouder worden van ons allen, een bezigheid geworden welke wij, door haar vele malen te hebben verricht,nu ten uitvoer brengen met de onbewogenbeid van de bidders va., beroep, die niets zoo weinig doen als bidden? Alles en ook de verhevenheid van het ideaal dat thans werd prijsgegeven, is betrekkelijk. De buitenwereld heeft eenig recht op het hooge standpunt vanwaar men met koel heid, of zelfs minachting, op de pogingen van de half dilettanten, half tweederangsvernuften van het Tooneelverbond neerkijkt. Maar hier waren de intiemen bijeen ; de vaders, de voogden, de vrienden, de verzorgers. En geen woord van vaarwel, van beklag, van teleurgestelde ingeno menheid en bedrogen hoop ? Dit, wij kunnen het niet anders gevoelen, is de onverstoorbaar heid overdreven, en geeft te vermoeden dat er weir.ig te verstoren \iel. De gelatenheid maakt op deze wijze voor do onverschilligheid plaats. en het zelfbedwang ontaardt in bothoid. Zeker, wij zien niet voorbij, dat de heer Van Hamel ongeveer alles had gezegd wat te zeggen was. Maar wat niet achterwege had mogen blijven, was een echo uit de vergadering op de rede van haren voorzitter, welke tevens een nagalm uit het ver leden zou zijn geweest. Men heeft zelfs aan den voorzitter overgelaten, zijne medeleden geluk te wenschen m;t de aanneming van de nieuwe bepalingen. De doode is niet beweend, noch is da jonggeborene vervve'komt; een begrafenis zon der tranen en een kraankamer zonder handeel. Men is naar Groningen gegaan en van Groningen weergekeerd zonder den indruk te hebben ont vangen, zeer zeker zonder den indruk te hebben meegedeeld, dat iets was verricht van zooveel belang als waartoe ooit door het Tooneelverbond besloten werd. Dit doen, liet is waar, heeft voornamelijk bestaan in ontdoen ; hot was geen oprichten, bet was aftakelen en sloopen. Heeft dit besef de heeren eenigszins landerig goaiaakt V Zoo ja. dan is do vrees die men heeft het reeds b 'spcurd ons vervult, en slechts wenscbelijkheidsbalve in den aanvang van dit artikel o.;s toeliet van gi^i?<?</{H te spreken en een beslister antwoord aan de toekomst over droeg', dan is deze vrees maar al te gegrond. Beseft men in de kringen van het Tooneelver bond niet. en heeft men het vaste voornemen niet zich daarnaar te gedragen, dat de veranderde inrichting etn groots verbetering is en de bolol'te van een voorspoediger periode, dan zal do ve,bt'tering blijken niets te heipen, en deze bobjfte niet worden vervuld Is van het oude idealisme gebleven de neiging tot grootspraak en hoogvlk'gen, en schaamt men zich vjor do bescheidener taal en de nederiger vlucht, dan is alle moeite ver loren en het einde derdingen nabij. Kon manke loopt sneller op zijn krukken uan mot de gozonde beenen van zijn huurman. H'-'t beperkte pro gram is in de werkelijkheid os-u uitbreiding, het minder samengestelde apparaat een beter werk tuig, de eenvoudiger leerstof zal degelijker onderwijs zijn. En men heeft zoomin betreurd wat heengegaan, als toegejuicht wat gekomen is. Eén gebeurtenis bovendien welke onze pessi mistische beschouwing verzwaart: het ontslag nemen van den president. Wij hebben ons, in de vreugde waarvoor de afgevaardigden ter ver gadering zoo onbegrijpelijk koud zijn gebleven, laten verleiden tot een beeldsprakige aanduiding van zijn optreden. Onze schuld is het niet, zoo zijn aftreden een andere figuurlijke zegswijze herinnert : de laatste achtenswaardige rat die een zinkend vaartuig den rug toekeert. De heer Van Hamel heeft zeven jaren de betrek king van voorzitter waargenomen. Dit is lang genoeg om aanpsraak te geven op een plaats vervanger. Maar waarom juist heengegaan aan een keerpunt, nu op de zeven magere jaren, naar alle waarschijnlijkheid, zeven vette staan te volgen? /%'» juist inzicht is het, en zijn heilzame invloed, die den stoot hebben ge geven aan de nieuwe richting. Waarom thans nog niet voor eenigen tijd ook de leiding in handen gehouden ? Het is niet de goede manier om vertrouwen te geven in de jongste regeling als de voorzitter die haar heeft gemaakt en er zedelijk verantwoord'lijk voor is, begint men zijn ontslag te nemen. Wij verlangen niets beters dan door de ervaring gelogenstraft te worden, maar moeten vooralsnog meenen dat de heer van Hamel onbewust tot wanhoop is geraakt en platsveg uitgedrukt, er ge.ioeg van heeft. De keuze van zijn opvolger stemt ons niet vroolijker. Dr. Vinkesteyn is in de belletristische helft van de letterkundige wereld een geheel onbekende. Dit is niets tot zijn nadeel gezegd, maar al weder een bevestiging van onzen argwaan, dat het Tooneelverbond gedacht hoeft het voortaan wel met wat minder te kunnen stellen. De tra ditie van een bekend en gezeten litterator, wiens naam iets van een blazosn had, tot voorzitter te kiezen, is opgegeven. De historische parabool is verbroken. Hem volgende, over Schimmel, A. l'ierson, Van Hamel, had men moeten be landen bij Jan ten Brink. Er zijn fataliteiten waaraan men zich alleen kan onttrekken door in nog fatalere te vervallen. De heer ten Brink die wel niot gepasseerd maar toch overgeslagen is, zal zonder dat hij het wil of wenscht gewroken worden. Het respect loopt gevaar. iS'a of naast Ten Brink, zouden, bij het inachtnemen van de overlevering, die zoo oud is als het Verbond zelf, voor president in aanmerking gekomen zijn de heeren Laurillard, Smit Kleine en T. II. de Beer. Zij vielen wellicht niet zoozeer in het dra matische, tenzij onwillekeurig, maar dit is nu ook niet juist de sterke zijde van den heer Vinke steyn. Kortom, deze benoeming, die overigens niets bedenkelijks heeft, bewijst, dat de alge meene vergadering te Groningen zich niet heeft kunnen verheffen tot de gemiddelde hoogte van hare voorgangsters. De traditie van welke menschen president behooren te zijn, was in hare handen niet veilig. Bij al het andere, is dit het omgekeerde van bemoedigend. d. U. v. D. G. iiiiiiiiiimititiiiiH Muzikale Kritieken, Acht Fiir/sn uut J. S Bieh's \Vohltemperirtem Cl-tvier durch Farbsn analytisch daryestellf, mit beit/-',fi<jter hirmonixcher Stru-ctui' zum (jrKli.-uiiih in Mifiikxchnlen und z>ir StUatbd'iUi'ung. llcrinmg'g :6sn und erkitii't von Kern. liuekelniann. Wij leven in een tijdp;rk dat ieder degelijk klavieronderwijzer zijne meergevorderde leer lingen de werken van Bach laat bestudeoren. Ook de minder of in het geheel niet degelijke onderwijzer beijvert zich zeer, dat voorbeeld te volgen, want wij zijn nu in dege'ijkheid tegen woordig zoover gevorderd, dat het zooals men dat noemt gekleed staat zjne leerlingen de werken van liach te laten spelen, en ieder leer ling antwoordt met niet weinig trots, wanneer hem gevraagd wordt hoe ver hij of zij al is: Ik spicl 25'ich '. Dat zelfgenoegzame : Ik Kjnel 13ach ! nu, heeft eene bedenkelijke keerzijde: want gewoon lijk wordt er niet bijgevoegd : Hoc speelt gij Bach '.' en daarop toch komt het geheel aan. Ik geloof dat in eene periode waarin zoovele onderwij/.ers hunnen leerlingen geen fuga's van Bach durfden geven, uit vrees dat de ouders de lessen zouden doen staken, de weinigen die er zich niet hart en ziel aan wij Men vaak heel wat meer piéteit betoonden, dan nu bij zoovelen het geval is. Doch dat k:m nu eenmaal niet anders. Wan neer iets gemeen goed wordt, moet men het aanzien dat zoowel verworpenen als uitverkorenen er zich van meester maken, doch men moet tevens met (l.':nk!>,-i;!rheid erkennen dat er t<yenwoordig ook vele dilettanten zijn die den Aitmeister op waardige wij-.e huldigen. Dat is de vrucht van d;; grondige studie, die de degelijke musici van de werken van Bach gemaakt bobben, waardoor het luin mogelijk was die vereoring en liefde op h anno hwling.üi ove r te brengen. Doch er zijn er zooveieii. die niet meer in de gelogenlu'i l xiju zich onder leiding te ontwikkelen en die reeds genoeg ontwikkeld en voldoende muzikaal begaafd zijn om die grootsche toonschepping te bewonderen en te gevoelen. Vooral voor dezulken is de bewerking van den heer Bo;kelmann van onschatbare waarde. Wat die bewerking geeft verklaart de lange titel al eenigszins. Dat de heer Boekelmann een hoogst degelijk paedagoog en Bachkenner is, blijkt uit de be werking en de verklaring, overal. Terecht zegt hij: »Bij de meesters van de nieuwere richting heeft zich de niet te loochenen stelling gevormd, dat zoowel de scheppende als d-ïreproduceerende kunst aan adel wint, door het zich geheel inwerken en indenken in de klassieke m >esterwerken. Men zou honderd mensehenlevens minstens leven, zegt Schumann, wilde men al het goede dat be staat leeren kennen en deze zienswijze overne! mende verdient iedere besparing van tijd bij den j leergang te worden betracht. Het citaat: Wo Aug und Ohr Erkenntniss und Will Sich einen im Chor hat die Kunst Asyl, bracht mij op de voor de hand liggende gedachte naar een middel te zoeken, waardoor het moge lijk zou zijn den bouw van eene compositie voor het oog toegankelijk te maken en daarom zijn de kleuren in het toonschrift opgenomen." Dit uittreksel uit het voorwoord, dat in de Engelsche, Fransche en Duitsche taal (niet in de Nederlandsche) voor da acht fuga's die nu reeds in twee serieën verschenen zijn is geplaatst, verklaart verder hoe men architektonisch t* werk moet gaan na de compositie een paar maal te heb ben doorgelezen en hoe de onderwijzer eerst het Thema (dux) en antwoord (comes) en verder de tegensatz, doorvoering, tiisschensatz, enyfUhrunt) (voor dat Duitsche woord hebben we altijd nog geen Nederlandsch woord, evemin als voor satz. Wie helpt er ons aan?) en orgelpunt moet verkla ren, ver.-olgens iedere stem in zijn loop moet vol gen en verder alle afwijkingen, zoowel wat da modulatiën als de intervallen betreft,zonder behulp van de piano, moet laten zoeken of aanwijzen. De volgende fuga's uit Das Wohltemperirte Klavier zijn reeds verschenen: Xo. 2, 5, (i, l G l, .'!, 11 en IL'. Behalve de verschillende kleuren en veranderde vormen van noten zijn bij iedere fuga uitvoerige verklaringen gevoegd die zoo duidelijk zijn, dat de leerling die op de hoogte is zich aan de studie van die werken te gaan wijden, ook zonder on derwijzer een getrouwen en veiligen gids in den lieer Boekelmann zal vinden. Bij eene volgende serie zou ik gaarne zien, dat de verklaringen en het voorwoord ook in onze taal naast de drie vreemde talen werden geplaatst. Ik behoef deze uitgave n'et meer warm aan te bevelen. Die aanbeveling spreekt reeds uit hetgeen ik er over schreef. * * * Practische vingeroefeningen tot het aanleeren van articulatie, dynamiek en rhytiniek in aansluiting aan Dr. Biemann's Vorsturlien zum polyphonen Spiel door Henn Tibbe (1). Dit paedagogische werkje van wijlen onzen kunstbroeder Henri Tibbe is (zoover ik weet) het laatste door hem in het licht gegeven. »Beeds lang'', zegt hij in zijn voorwoord. imaakte ik bij bet piano-onderwijs een nuttig gebruik van de 'Exercices prt'paratoires van Al. Schrnitt. Echter vond ik het zeer onvoldoende ze uitsluitend uit een technisch oogpunt te laten bestudeeren, en daarom vatte ik het plan op deze oefeningen op drioërlei wijze te doon uitwerken, n.l. in dynamische, articulatie- en rhythmische figuren." De wijze waarop deze oefeningen zijn bewerkt, getuigen vin de voortreffelijke paedagogische eigenschappen van den samensteller. Wie deze bewerking naast het werk van Al. Schmitt legt, zal zien, op welke wijze Tibbe deze stof heeft uitgebreid en verrijkt vooral met bet oog op de onafhankelijkheid van beide handen. Kunnen deze oefeningen dienen als voorstudiën van Itieman's bovengenoemd werk, zij zijn ook als voorbereiding voor Kullak's Ontavenscliule te beschouwen, daar men allerlei oefeningen voor den duim vindt, met eene verklaring op welke wijze en in welke volgorde die oefeningen moeten worden bestudeerd (bladz. elf). Zoowel bij het spelen, van gamma's, gebroken accoorden als bij het octavenspel is de duim de voornaamste factor, daarom moet daaraan bijzondere zorg besteed worden. Vijf speelmanieren worden hiervoor aangegeven die er in alle opzichten m. i. op berekend zijn den bij velen zoo weerbarstigen duim geheel te d wingen. Ook op deze uitgave vestig ik ten zeerste de aandacht. k-in. Gedicht van Hotï'man von Fallerslebe:), muziek van Marius A. Brandts Bu\s. (I). De componist Marius A Brandts Buys schenkt ons hier weer een liedje waarin zijne gaven zich hot schoonst openbaren. Ditmaal hoeft hom bet bekende Venx!erlir.d,:ken van Ilolf'iiann von Fallersleban ter compositie aangelokt en hij heeft dit gedichtje geïllustreerd op de aantrekkelijke, sobere wij'.o zooals hij dat kan. Dit liedje ia driekwart maat gaat bij de woorden -eene soete groet gebracht" in vierkwart maat over. n.l. slechts een maat bij eene soete. Dat maakt eene eigenaardigen indruk, even als