Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 946
Oostenrijksch Alinister-Frds'dent.
Verwilderend Londen.
Vreemdelingen verwijten den Engelscben, dat zij
*oo onuitstaanbaar braaf zijn, of althans schijnen
villen en met mrs. Grundy duidt men aan dat
machtige personage, waarin
vrees-voor-wat-de-menschen-aeggen-zullen en angstvallige zorg voor het
decorum belichaamd zijn.
Haar mevr. Grundy is zoo kwaad niet. Ze was
alleen maar wat hardleers en heeft eindelijk erkend,
dat sleep en neepjesmuts uit den tijd zijn en dat
de skirt dance, als afkomstig uit Parijs, een zeer
artistieke instelling is. Nu zij haar brevet van
braafheid kan verwisselen tegen het diploma eeuer
ruime kunstopvatting, heeft zij het laatste gekozen,
en zoo is er zelfs aan de Seine thans geen
joliger schepsel.
Indien gij een paar jaar geleden in een boek
handel te Londen vroegt naar een werk van Zola,
was het Benig bescheid het verontwaardigd We
don't keep //tem." Maar sedert, de beroemde schrijver
te Londen is geweest, liggen zijne boeken bij de
fatsoenlijkste handelaars voor de ramen. Men heeft
eensklaps vernomen, dat Zola niet maar de een of
andere obscure Franschman is, die voor de
stalletjes in Booksellers Rijw schrijft. Hij is door man
nen van naam te Londen gehuldigd, om zoo te
zeggen geijkt, en liet is juist the Uring, van hem te
spreken; zijne en andere Fransche boeken mooi te
noemen.Wie eenmaal zoover is,komt er bijna van zelf
toe, de aldus geroemde boeken eens te lezen, en,
bij het volslagen gemis aan kunstzin bij de
overgroote meerdeiheid van jong en oud in Londen,
kan het niet ander.», of deze litteratuur moet een
wonderlijken invloed oefenen.
Wie gehoopt had, dat ze Londen zou beschaven
vindt zich teleurgesteld.
Misschien dachten er. dat het in de theaters uu
uit zou wezen met de horlepijp, met slaan en val
len, met de voor een Engelsch publiek onweer
staanbaar grappige woordspelingen op eten en drin
ken; dat Fransche geest de Engelsche spotzucht
zou vein'jnen, het ruwe en zwaarmoedige er aan
ontnemen. Niets van dit. Ei/ucalion, mydeurfnend"
zegt een der personen in het geestige The
i/tijjortance o/' being Karneat, ueducution, luis had on the
Ewglish pullic no effect u'/ialt-cer.'
Of.... uitwerking we), maar van een merk
waardige soort. De voorstelling, die men zich te
Londen vormt van Fransche geestigheid, gelijkt
evenveel op het origineel als een draaiorgel op IK t
orgel eener concertzaal. Zouder Pinero en Wilde,
die bijna Frausehman was, uit, en ce zult in de
tegenwoordig vertoonde tooneelstukken ternauwer
nood n lachwekkende opmerking vinden, die niet
grof en voor de laagst ontwikkelde soort van.
schouwburgbezoekers gemaakt, is.
Geïmporteerde eu honi<; imule stukken siaau
hierin gelijk.
Er zijn eigenlijk maar drie dingen waarin eeu
Londenaar ofllcieel belang stelt: i-port en politiek
(= geld-maken), ge.oof eu de drankkwestie. Wat
De nieuwe goocheltoer.
(La Silhoitette. i
hem verder interesseert, vertelde hij tot dusver
nooit, uit vrees voor mrs. Grundy. Maar nu deze
zelve den staatsie-rok heeft uitgetrokken, kunnen
haar oogendienaars het best met wat minder af.
De keus der stukken ... de titels... de manier
om op efect te werken.... alles verraadt waar
het oui te doen is.
An Arlisfs Model, dat het eerst in Dail/s Theatre
gespeeld werd, wedijverde in onbeduidenheid met
A loting Legaci/ in de Opera Comique. In het
laatste sleept en slaapt de handeling, in het eerste
is er geen. Dames komen op en gaan van het
tooneel zooals haar lust om mooie-kleederen, groote
oogen in een onbeduidend gezichtje en eeu
geaffecteerden glimlach te tooneu, haar dat schijnt in
te geven. Het aantrekkelijke voor het Londeusch
publiek zijn de modellen. Er zijn modellen, met
niets dan eene draperie, modellen, die achter het
bedgordijn te voorschijn komen, modellen in travesti,
wier identiteit een troepje vermetele jonge schilders
onbeschaamd wil onderzoeken. Met een derge
lijk effect eindigt doorgaans het tafereel. Is de
schrijver te vroeg uitgepraat, dan laat hij het koor
opkomen om te elansen en met houterige gebaren
te zingen tot er genoeg rumoer gemaakt is, dat
het scherm met kaus op applaus kan worden neer
gelaten.
Het vervelende stuk van Sardou Delia Hardinij
werd in een ander theater blijkbaar alleen gekozen
omdat de //vrouw-met-een-verleden" erin voorkomt,
die tegenwoordig zoo in de mode is.
A loting Legacy werd in het begin van Mei ver
toond in de Opera Comiquf, een schouwburg, waar
van het eenige komieke is, dat het dak ervan gelijk
vloers is met de Strand, zoodat men naar de stalles
eeuige trappen omlaag gaat. Opera's worden er
niet gegeven, maar het laatste product was een
HCW ftircical Comedy van bovengenoemden titel.
Het legaat waarvan sprake is, bestaat uit eenige
urksche schoonen, die aan een schuchter jong
Londenaar vermaakt worden door zijn in Turkije
overleden oom en de clou van het stuk is, dat de
harem op het, tooueel gebracht wordt, dezelfde
goedkorpe truc, waarop een Eng. operette dreef
die eeuigen tijd geleden bij Van Lier werd vertoond.
Eu een van de sterkste aantïekkingtpunten van
T/ti' Oriënt, do groote tentoonstelling m Olympia,
die ieder vreemdeling gaat zien, is eeu dergelijke
voorstelling. Achter groote spiegelruiteu ziet men,
op sofa's en zachte tapijten, vrouwen liggen, uit
gestald voor een nieuwsgierig en zich verbazend
uitgaanspubliek, dat in waudeltoilet over de kope
ren balustrade hangt.
Zooals het lied van Daisy eu het verschrikke
lijke araraboomdeeay van weleer, is het
Londensche straatlied van dit oogenblik afkomstig van
het tooueel. AuJ lier ijolilcti htrir ims h/'nyhig i/o/r/t
the liuck''1, neuriëu, tluiten, zingen en schreeuwen
straatjongens, krantenventers, bloemen verkoopsters
met, vuil boezel eu iladdereud haar onder den
grooten vederhoed, en orgels schetteren dezen
zwaarmoedigen deun. Uit de aardige operette
de S/ioji //ir! is dit het eenige lied, dat voor het
Loccleiiscli gehoor bevattelijk is gebleken. Het is
een ballade op een meisje uit de provincie. Mis
leiding heeft haar ten jaar of wat vroolijkheid
bezorgd, maar nu loopt zij 's avonds geb'lanket
door Piccadilly .... Er is niets guitigs iu htt ver
haal, en de lach van den zanger lijkt een grijns.
Doch ieder houdt het voor Frausclieu geest.
Zelfs bij de vertooning van een ernstig drama al*
Thi', Soloriou.y, JL'S. Kb/>si,iil/i zit men zich te ver
bazen over de verandering in de houding van het
publiek, dat gezegden toejuicht en om opmerkingen
lacht, die in een Hollandse!) blad niet kunnen na
verteld worden, toestanden hoort bespreken en ziet
voorstellen, die de bezoekers van loge en stalles koit
geleden alm-kiinj noemden. Kenschetsend i--, dat,
Pinero in dit, knap gestyleerde maar vervelende
stuk de groote vergissing begaat, een <?/««/?
lompheden te laten zeggen, omdat hij nu eenmaal den
rilliiiii speelt. De fout is echt Engels-eb, maar on
vergeeflijk. Het kui>, dat, een zwaarvoetige Schot
of Yorkshin man een onbeleefdheid (meestal een
onhandigheid) zegt tot een vrouw eu dan zouder
boe of ba de kamer uitloopt, omdat, hij op haar
puntig antwoord niets weet te zesrgcn. Maar een
man van de wereld in ecu denrelijkeii toestand is
een onmogelijkheid.
p de music halls is de invloed van het Fransche
element \rijwel nihil.
De groote café's chautants van Leicesteriquare
en omstreken zijn nog altijd de tempels van
herscnlooi'.e vnlgariteit. Van kunst geen spoor.
Shakesp< are's beeld op het midden van het plein is een
marmeren verwijt aan het Engel;ch tooueel over
zijn diepen val (*). Honderden liederen worden
.aarhjks voor de mitxic hult* geschreven maar niet,
e'e n er van, geen couplet, geen regel is be
waard. Ecu 'uevoegd kuustbcoordeelaar, de heer
~\\ illiam Archer, deelde onlangs mede, dat iij vele
bundels dezer lied(*ren had doorgelezen, maar
onu.ogelijk een denkbeeld kon geven van de <,Tove
bo'hcid van bijna alle, zonder uitzondering, 't Meest
tr< ft de volslagen armoede en eentonigheid der
onderwerpen, de lage opvatting van het leven, de
onoprechtheid van den geestdrift, de totale afwe
zigheid van gezonden hartstocht en rechtmatige
verontwaard'ging eu zelfs van echte, ongedwongen.
vroolijkheid of sentiment. Het pathos is dat. van
den straHtkunstemuir. \n lofzangen op de ontucht.
en /Cü't. liedere» van bfoeiddronkenhcid, d;m grijn
zende cunealuiTii van hiag-lmrgerliik 'leven : onge
paste bespottingen van liefde en huwelijk, gelio'irie
en uooii, eu 1n!i,nJ .sionhge hekelii i^-en v;ui maat
schappelijke toestanden, hebben zij van phi!os"]'hie
niets (hui een oppervlakkig en alledaaLrsch beetje
kennis, \an va;h riamislieiile slechts gocdr\0' oe en
lei-ge s-uoi vcrij. j lier nebben honderden
Komediespt Iers, jaar in. jaar uit, karakters \oorirestchi, een
halve eeuw lam:, en niet, n is er in U'e.-laau'l, een
t\j>e. zoo waar, /oo ^elukki^ phuntasUsch Ie
seliejipeu ais Kobert Maeaire of lord Dundreruy. /c'ifs
de volksheld Aliy .sloper danken \ve niet aan (ie
rnusic halls.
Een tentoonstellinisfuiitasie.
in rok en dames in de duurste toiletten uit
Bondstreet, die zich mengen onder de honderden
beschilderde vrouwen, welke daar reeds eeuige uren
heen en weer drentelen en dat nog wel een paar
uur zullen doen. liet feest van Babcl begint. Drijft
een plotselinge spraak verwarring l;alf Londen de
.straat op? Of is een zondvloed op til en zoekt
ieder een goed heenkomen ?
llansoms rijden af en aan; omnibussen donderen
met lomp hoevengetrappel over den houtgrond; er
is geroep van koetsiers en van jougens die tusscben
de drommen voertuigen doorschieten om cabs te
halen voor wachtende komediegangers. Langs de
sloome sanihcichnien glijden verkoopsters van
bloemen op u toe. Jongens brullen, in draf, met
een pak rose of groene avondbladen over den
schouder: He.tl'n/ spenhull! titur/lhi ficceleestiHiis of
Om-ar Wild u! Oscti? Hril/ji', one penny! en: All
l hèwinners! Vrouwen in rafels, d:e een doos luci
fers naar de voorbijgangers uitsteken, worden op
zij geduwd... TIn: xurcical nj' t!ie Jit/est. Ge staat
te midden van liet geweldige leven eener wereld
stad, dat meedoogenioos over de menschen heen
gaat. Het is eeu geheel ander publiek dan overdag.
Men wordt gedrongen, mensclieu loopen tegen u
aan, wat in het, drukke Londen bijna nooit ge
beurt. Brutaal volk spreekt u toe, ondanks streng
verbod en een vertoon van politie, dat verbazing
wekt. lücr schiet een Iroepje dames en heeren
dravend de straat over, waar een agent door een
handgebaar een veilig pad maakte in den stroom.
Lichten tLkkcreu van alle kanten, zoodat men
niets duidelijk ziet, in deze iii-dr-\var-geloopeii
harddraverij op liet ontmoetingspunt van /.even, acht
straten. Schel praten e u roepen, geschuifel en
«-etrappel vermengen zich en, wegzwevend in een
snel door de kleinste openingen gestuurde hansom,
of heen eu weer geschud op een rammelende omni
bus, die zich zwaaiend een piul verovert, langs nog
slordiger gevoerde andere wagens en karren, hoort
ge een vreemden donder voort rommelen boven de
huizen, waar nu en dan eeu stoomwolk fladdert
in rooden sloed.
te,
(Ulk.)
Vorst Ferdinand zal, op voorstel van de overige
ICnropecschfi monarchen, voortaan Bulgarije alleen
nou maar bij verstek regeoren. De kosten van
onderhoud voor zij'.ie dynastie zullen worden ge
vonden, docr hem tegen een matig entree te laten
zien, waarbij hij aan zijn mee-t uitstekend orgaan
om hot land hoen zal werden geleid.
ai ia.
sluiten
Joirx BUJ.L. ->Dat groote land moet natuurlijk [
van mij zijn; hoe zal ik het aanlegden om het
in mijn valiesje te krijgen ?"
Libretti.
Pietro .MasCiigni wie kent hern niet heeft
in een haliaansch tijdschrift een artikel gepubli
ceerd over libretti en librettisten. Hij rekent uit,
dat Italiëper jaar l Ion tekstboeken voortbrengt;
bij zelf ontvangt er ineei' dan l_JI>(i. Ik heb in
mijn ve'rzamelir,g". zoo sclnijtt hij. tekstboeken
van siioorwcgklerken en klerken ter secretarie.
van !)croej's-«'ichijder-.. sclioemii.'ike'i's ei!
lijtuii;'t'abrik.uiten." Kn allen zeggen dat/ij dit werkie"
hebbon gemaakt in hun verloren oogenblikkcii'.
Miisciigni ontving eer, libretto, getiteld th'. Jlci-.-ie
Mi'', voor een socialistisch lyrisch drama.waarin
werkliedeiïkorpii ziiiyon : Acht uur. licht uur",
enz. Ken ander is Ilidii:'x Kcnlteiil, met de
volgende roKerdecling: Italië, sopraan: Victor
Knmimel, tenor, (iiuibaldi. luiryton, l'ius I.\. bas,
('avour en Mazzini. coryphcën. Xog moderner
is eeu poi'-et. die (.'lispi's huiselijke omstandig
heden be/.oRü'. maar. uit vrees v.m ook nis de
houder van een dossier teu'en den premier te
worden iiangezicn. wil Maseagni van dit libretto
niets vertellen.
BOEKAANKONDIGING.
Huiselik Leed, door C. P. Brandt van Doorne
is, zor als men reeds aan den titel kan bemerken
geschreven in de zoogenaamde vereenvoudigde
spelling, die in den beginne een vreemden en
niet prettigen indruk maakt, welke verzwakt,
zoodra het verhaal onze belangstelling heeft ge
wonnen. Consequent doorgedreven is de spelling
echter niet. Waarom geschreven b v.
XovemberIvclit en niet lugt; waarom sol-ied* en niet sulidt':
En zoo meer. Wat den inhoud betreft, deze is
boeiend genoeg, ondanks zij» eenvoud en zeer
natuurlijk voorgesteld, te natuurlijk misschen voor
jonge meisjes, die tot aan haar huwelijk aan de
volewijk behooren te gelooven.
Julius Prul l el ma n Brommeijer.
Ik kan het niet
helpen, maar elie
Snuifjesman heeft,
vind ik, nu juist een
tronie, die je
uitnoodigt hem den nek
om te draaien. Eigen
lijk gezegd, begrijp
ik me den wansmaak
van de redactie van
het weekblad niet,
van dien vent, even
als van mij, telkens
het portret te geven.
Zoo'n pedant galgen
aas, dat overal zijn
neus in steekt, en
dan dien door dat
eeuwige snuiven
ovtrprikkeldenneus;
zoo dikwijls ik hem
tegenkom gevoel ik
lust hem die eloos
uit de handen te
slaan, om te zien of
hij dan ook zijn stijve lippen zou vertrekken,
die me nog harder gestreken schijnen elan zijn
halsboorden, waarschijnlijk als een reclame
van Duijvis patent-stijfsel bedoelel. Wat weer
ga, wie geeft iemand her, recht, al is het ook
een bevrieml redacteur, zoon platten burger
man met zijn verstopte hersenen, die hij te
vergeef s ch niet al elie rappe in beweging zoekt
te brengen, ten einele zich van zijn
kwaadsappige vitlust te ontlasten ik zr-g wie
geeft iemand het recht zoo'n perkamenten
kraai, die je met een steek op zijn kuif' zoo
vóór of' achter een lijkwagen zou kunnen zet
ten, niet mij in rapport te brengen en hem
zoo wat te doen optreden als mijn even
beeld, geroepen om het vederlandsehe volk
veor te lichten ten opzichte van de belang
rijkste quaesties, die zelfs ele best geredigeerde
dagbladen meest overslaan, uit
beseheidenheiel. wel wetende dat een zaakkundige
behandeling boven hun macht zou gaan ?
Al lang heb ik gemerkt, dat hij eenige
toenadeiing tot me zoekt. Natuurlijk, hij begrijpt
maar al te goed, dat, hij door wat diehteT bij
me te gaan staan, allicht kan prolitceren van
den glans, die van mij afstraalt, waartegen ik
me in den regel niet, verzet. Als je iets van
de zon hebt, schijn je onwillekeurig over boozen
en goeden. Laat een ander wat glimmen.
je kunt toch niet alles voor jezelf' alleen
houden, zeg ik dan en ik contentetr rne met
de geslachte : zie zoo oudejongen, dat je nu
een beetje meer dan een ander in het oog valt.
elat heb je van mij. Maar dan moet dat op
een geschikte manier gaan, zooals Altes b.v.
elat, doet of Knegt. Viet aan.-te-llerigof opdrin
gerig, eer zichzelf verbergend elan op den
vooigrond plaatsend.
Al U's is om zoo te zeggen met den hoed in
ele hand ter wereld gekomen en nu heli je
er schik in, als htt he-tn meeloopt ,1e kunt
nooit aan hem zien dat hij je zoekt, maar je
hebt een gevoel alsof' het je plicht is hem
vooruit te helpen. Hij beschikt over een soe'it
van aantrekkingskracht als de ivigei.- die aan
den kant van de sloot gaan slaan on dan
zwemmen de vissehen VH.ir«'lf' naar zijne
poolen toe die in het \vatcr glinsteren, zoodat
hij liet aas. dat zich komt aanbieden maar
heeft op te pikken. Hij bezit dal van r-at ure.
weer anders dan Knegt. die iets gtlijksoortigs
aan zijn opvoeding te danken hert'<. Kne'gt
is even als ik Lu! her-<-h en ik hond het er
bepaald voor, dat juist de be~te aller
godsdifiislen hem die eigenschappen heeft bezorg'!
waardoor hij, zelfs zonder bij naam bekend
Ie zijn, voor hel, lidmaatschap van den Raad
zoo ernstig in aanmeiking is gekomen. En
had ik me niet voorgenomen mij nooit meer
met die verkiezingen rechtstreeks in te laten..
dan zou ik zijn candielatuiir speciaal onder
steund hebbei', en ik behoef het niet te
y.eg»i'ii?dan was hij e-r gekomen ook. NVant
hel. zon mij maar n woord hebben behoeven
te kosten en de heek: Luthersehe gemeente
zou hem gestemd hebben, even als alle.
Mennisien hier dat \ an Eeghen, en alle
Mennisten te (ironingen dat Van Houten
altijd doden. En nu vind ik het
M"eiiiiisleni;-ejloof volst rul; t geen gelooi' elat, bij voorkeur
in Raad of Staten vcrte'ge-nweioidigd moi-t
worden, want. daar het verbiedt don eed at
te 'leggen, zijn de Me.-nnisien, als ze eenmaal
hun betrekking aanvaard hebben, maar halt
to vertrouwen. Noen, dan is een Lutheraan
heel iets anders om mee voor den dag ie
komen. De-halvj in den Mande], waar
voor Moze-s geen wetten gegeven heet'!, is ons
ja altijd ja en ons neen a l lijd neen, e'ii omdat.
we daar zeker van zijn durven \\o er gorusi
een eed op te1 leggen of er een knoop op ;<;
zeilen, al naar de gelegenheid of het gezel
schap d:it ehidil, want \ve zijn no'ïaltijd
niets mineki' resoluut dan Luthei' w l f', die
zijn inklpot. den duivel naar het hoofd gooide,
toen hij hem tegen den wand zag slaan.
.Daarom is het wel zonde en jammer, dat Ivnegt
niet gekozen is. /e zouden eens wat gezien
i hebben, als hij op zoo'n groenen stoel wiu