957 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD YOOR NEDERLAND. staande gehouden ; ieder jaar dreigden de particuliere belangen der leden, het te doen springen ; enkele jaren hield men zich niet aan de afspraak, maar telkens kwam men er op terug. Was er oneenigheid, dan vermeer derde onmiddellijk de productie, en daalden de prijzen. In 1825 bijvoorbeeld was er over eenstemming ; er werden 0564 schepen be vracht, met 1456,126 chaldrons. In 1826 twistten de eigenaren ; het aantal schepen be droeg 6810, de hoeveelheid kolen 1600229 chaldrons: het volgende jaar sloeg men de handen weder ineen, het aantal bevrachte schepen daalde tot 6491, en dat der chaldrons tot l 476,331. De prijs was in '26 van 4 tot 5 shilling lager dan in '25 en '27. Tegenstand is genoeg gevoerd tegen deze trust. In 1795 werden de deelnemers voor den rechter geroepen, omdat zij »illegally, wickedly and oppressively confederate". Ia 1800 ver klaarde een parlementaire commissie dat zij den prijs verhoogden ten koste der Londensche consumenten, en ten allen tijde de macht bezaten tot prijsverht oging. In '29 en '30 hoorden zij wederom deze uitspraak achter eenvolgens van Hooger- en Lagerhuis. Zij verdedigden zich, met te zeggen dat zij niet anders beoogden, dan een regelmatige en vaste kolenmaikt te behouden in het belang van consument en producent beiden; de OostIndische compagnie, de bank, de kanaalmaatschappijen handelden evenzoo En zij lieten zich niet uit het veld slaan. In 1830 werd de invloed der trust minder gevaarlijk geacht. Sunderland was op de markt verschenen ; voorloopig aan tal van belemmeringen in haar afzet onderhevig, wist het langzamerhand dezeli'de vrijheden als New-Oastle te krijgen. Nog een paar jaar, en de spoorwegen brachten uit alle nu be kende mijndistricten van Midden-Engeland kolen op de Londensche markt. Nu werden de deelnemers van het syndicaat de klagers. In '30 gevoelden zij zich bezwaard omdat de regeering de bezitters der mijnen in MiddenEngeland wil toelaten tot de concurrentie der markten, totnogtoe door ons beheerscht"; in '36 petitionerden zij bij het Parlement tegen den ontworpen spoorweg voor South-Durharn, »daar hij door geen enkele algemeen gevoelde behoefte wordt geëischt, gewoonten die van eeuwen her hebben gegolden, door hem zul len worden vernietigd, aan de eigenaars der kolenmijnen schade toegebracht". Na '36 zijn alle sporen van het kartell ver dwenen ; de nieuwe middelen van verkeer hebben het doen ineenvallen. Ziedaar een stukje geschiedenis, uitvoerig door den econoom Gustav Gohn beschreven in zijn jongste publicatie in het Archiv fiir soziale Gesetxgebung und Staiislik. Ik heb gemeend, dat het, zij het ook vluchtig naver teld, voor een wijden kring van lezers be langrijk mag heeten. F. M. C. Een prijsvraag. Den 28sten Juni is te Zetten de vraag liesproken: Wat kan er gedaan worden om min derjarigen beter dan tot nu toe te beschermen tegen willekeur en verkeerde behandeling van ouders, voogden of particulieren ? Men kwam tot de slotsom, dat behalve andere maatregelen, door particulieren of vereenigingen te nemen, ook de wetgeving in Nederland ernstige verbetering van noode had en dat het beste mid del om daartoe te geraken zou zijn : een prijs vraag uit te schrijven en de antwoorden te onderwerpen aan het oordeel van een commissie van rechtsgeleerden uit verschillende elementen samengesteld. De volgende heeren hebben zich bereid ver klaard in deze commissie zitting te nemen: Mr. D. Engelberts, Ambtenaar van het O. M. te Zutphen; Mr. R. Melvil baron van Lynden, Hechter te Utrecht; Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman, Hoogl. aan de Vrije Univ. te Amster dam ; Jhr. Mr. J. H. J. C. Martens v. Sevenhoven, Rechter te Zutphen; Jhr. Mr. L. C. J A. van Meeuwen, President v. d. Rechtbank te 's Hertogenbosch; Mr. S. M. S. de Ranitz, lid van den Hoogen Raad te 's Gravenhage ; Mr. O. Q. van Swinderen, Keehter te Groningen. De commissie zal allereerst de formuleering der prijsvraag ter hand nemen, doch zij kan haar niet uitschrijven, tenzij eerst de noodige gelden daarvoor bijeen zijn. Men rekent daartoe p.m. ?1200.?noodig te hebben, om een rlinken prijs en een premie te kunnen uitloven en de kosten van adverteeren enz. te bestrijden. Er is thans voor dat doel bijna / 250 ingeko men, en de heer H. I'ierson heeft op zich ge nomen zoo mogelijk de vereischte som bijeen te brengen. Hij verzoekt een bijdrage voor het geneemde doel, en zal van de ingekomen giften verantwoording doen in de Bode der lleldringgei>tichten, die den loden van elke maand ver schijnt. Tegen de kou. Een aantal straten van Parijs zullen dezen winter een nieuw aanzien hebben. De lezer herinnert zich van vorige winters menige be schrijving van het jammerlijk schouwspel rondom de enkele brasero's op de openbare pleinen waar de dakloozen hun bevroren ledematen kwamen warmen. De gemeenteraad van Parijs heeft naar een meer afdoend middel gezocht, om deze ellendigen een betere gelegenheid te geven waar zij, beschut tegen den regen en den oostenwind althans gedurende een deel van den dag zullen kunnen bijkomen. In alle wijken, alleen die van het luxekwartier, het Se arrondissement, en van de al te dicht bevolkte van het Ha en 10e uit gezonderd, zal het stadsbestuur in straten en op pleinen veldtenten opslaan, met dekkleeden tot dak, en daarin zullen de brasero's van de vorige jaren komen. Een industrieel zal gratis de dek kleeden leveren, zoodat de geheele installatie niet meer zal kosten dan 2f>OU() francs. Men hoopt op deze manier aan de allerellendigsten van Parijs een draaglijk onderdak te bezorgen voor overdag, en tegelijk de stationswachtkamers, de kerken en de musea een weinig te ontruimen van het haveloos gezelschap dat ze op koude dagen bevolkt, Het record van veroordeelingen. Een Chestersche familie is het, die wel het record zal hebben geslagen in zake het oploopt n van gerechtelijke vonnissen. De jongste zoon komt bovenaan de lijst, met !:?!() veroordeelingen, S(! wegens openbare dronkenschap en 44 voor toe» gebrachte slagen en wonden. Zijn zuster, een paar jaar ouder dan hij, heeft l>7 vonnissen voor haar rekening, de vader 155, en de jongste zuster 2!). Gezamenlijk heeft de familie al ,'517 over tredingen of misdrijven afgeboet. Aan de gemeente Chester heeft zij dientengevolge in rond cijfer een bedrag van ?25.000 gekost, voor gerechts kosten, onderhoud in de gevangenis, enzoovoorts. miiiiiiMiiiiiimiiiimni Inhoud van verschillende bladen. Het Handelsblad. 20 Oef. Nieuw-Amster dam", (orer 't IJ), dooi1 l'rof. A. Huut. Duiten en op nm", door N. P. v. d. Berg. 2L Oct. Esn bedenkelijk advies" (v. d. heer Hckon, omtrent ind. atubtenaien). 22 Oct. Gulden lessen", (Verslag van den heer Maas voor den handel tnsschen Nederlaml en het Ver. Koninkrijk). Opeul aaiheid iu Indië." 23 Oct. DH proef' met de opiumregie". 24 Oct. Decentralisatie in Indië." Aan den schrijver van Van dag tot dag", door dr. Kuyper. 25 Oct. Palembang". De Standaard, 21, 23 en 25 Oct. Gravamina". De Telegraaf. 21 Oct. Stadsuitlegging", V (slot), door mr. Ph. Falkenburg. 22 Oct. De voorwaardelijke veroordeeling", I. (In gezonden l. Het Nieuws v. d. D a g. 18 Oct. De begroo ting van marinV, III, (slot), do"r Mc. Leod. ' 21 Oct. Levensmoed." door J. F. H. IJ. De T rj d 17 Oct. Het piotost van den Paus" I, 19 Oct. II, 21 Oct. III (slot). 18 Oet. Examens en examinat reu", llngezondenï. Het Centrum, 21 Oct. De openbare schooien het gezag-'' 22 Oct. Ook een per.siocns quaestie." (De oud strijders). 23 Oct. Eeno geruststelling.'' (De katholieken in België, l 24 Oct. Katholieken en Protestanten in Hongarije." 25 Oct. De Verzoening" (de liberale fracties). N- Rotte r d. Crt. 17 Oct. De memorie van ant woord betreffende het peisoneel" II. 20 Oct. III i slot). D e (antir.) Nederlander, 21 Oct. Sttniplicht". 28 Oct. Onze rechtsbedeeling." 25 Oct. De tninbuuwschool." De Maasbode. 10 Oct. Verdraagzaamheid" I, 17 Oct. II. 18 Oct. In strijd met de wet.' 20 Oct. Het dragen van waperien." Het Vaderland. 20/21 Oct. Indische belastingpolitiek." Het Haagsche Dagblad. 20/21 Oct. Het Regeeringsantwoord" (op het verslag der Indische begrooting). Het Utrechtsen Dagblad. 20 Oct. Aan houden doet winneu ' (verbetering van den Leidschen Eijn). Ar n h. C t. 21 Oct. De Tweede Kamer aan den arbeid." M i d d e l b. C t. 21 Oct. /onderlinge toestand.'' (?De Stai daard" over Mi< ihter v. Houten.) 23 Oef. Enkele opmerkingen over hut ont\verpherzieuing successie-belasting. P r o v. G r o n. C t. 21 Oct. Naar links'/" (Koers der Ilegeering.) Nieuwe W i n s c h. C t. 20 Oct. Kamers van arbeid." Sociaal ^^Y e e k b l a d. 10 Oct. »Scliool en Ko ningschap", door Sehook. Het ontwerp Agarisch pro gram" d.3i- Dnitsche S. D. partij en de vergadering te Breslau, door Wibaut. De Liberaal. 19 Oct. Economische brieven" I, door Prof. d'Aulnis de Bourouill. Nog een hoofd stuk uit de Vrouwenbeweging". Het Breslauer con gres". De X e d e r l a n d e r. 19 Oct. Het personeel" II. Het Venloosch Weekblad. 19 Oct. Eene doullco/e plagerij." (de koetsiers iu het gewijzigd ontwejp-per.-oneel). Het V o l k s d a g b l a d. 22 Oct. Kamers van ar beid" (slot). Recht voor allen. 19 en 20 Oct. De. R. K. Volksbond ook al aan het manift-steeren." D e V o l k s b au i e r, iK. K. Volksbond), 24 Oct. Een nationaal huldeblijk". Over vak-onderwijs en vak-scholen." De Wachter, (Soc. Dem. Volksblad i, 19 Oct. Met het socialisme den boer op" '. De Baanbreker, (soc. dom. volksblad! 19 Oct. Het strijclprogram der aoc. duin. arbeidspartij" III IJet recht der vrouw." lllllllllllllllllllllllltllllllllllMllllltlllllllllMMMIIIIIIIIIHIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Jhr. C. artsen. Bij de beeldtenis van Jhr. Cornelis Marteen, passéeen woord van weemoedige herinnering. Toen hij den Uden October 1.1. op zijne buitenplaats Bouwzicht te Hilversum ontsliep (op 72-jarigen leeftijd) verloor Nederland een zijner waardige en edele burgers. Het zij men hem leerde kennen als huisvader, als vriend, als philantbroop, of in handelszaken of bij het bespreken of behandelen van open bare belangen, altoos deed U. zich kennen als een degelijk, sympathiek en waardig man, heusch, welwillend en vriendhoudend in den omgang, opgeruimd of, naar het pas gaf, deftig tegenover vreemden, hartelijk voor intiemen, en, wat het voornaamste is, altijd bij alle vatbaarheid voor algemeen menschelijke dwaling, te goeder trouw. Hij stamde uit eene oude koopmans-familie van de doopsgezinde belijdenis; zijne familie, oorspronkelijk van Franschen adel, had in de Nederlanden in vorige lijden de vrijheid van godsdienst gezocht en gevonden. Van kinds af bestemd om in het ouderlijke kantoor, Geb. Hartsen, op te volgen, genoot hij eene zeer zorgvuldige opleiding (zonder geleerde studiën) en oefende zich op buitenlandsche kantoren in den koophandel. Hij maakte zich daarbij een gemakkelijken omgang, ook met vreemdelingen, en eene volkomene ge meenzaamheid met vreemde talen eigen, waarvan hij altijd nut en voldoening had. Pas j meerderjarig, had hij het ongeluk, zijn vader te verliezen en kwam daardoor als firmant aan het hoofd der zaken, (/ijn broeder, de heer P. Hartsen, was verscheidene jaren jonger dan hij). Zooals het in Amsterdam ging en nog altijd gaat, kwam de jonge, zeer geziene koopman ook in vele gratuite baantjes. Bij zonder trok hem onder deze aan, het com missarisschap van de Kweekschool voor de Zeevaart, in welk collegie hij bijna eene halve eeuw zitting had en zeer veel tijd en vlijt ten beste gaf. Omstreeks 1850 stichtte hij een gelukkig huisgezin door zijn huwe'ijk met de waardige dochter van den dichter Mr. Jacob van Lennep. Zelf gaf Hartsen zich niet voor letterkundige uit, hoewel hij goed en vloeiend schreef, ook wel eens voor de Pers, zooals o. a. wel eens in de ADI sterdam se//e Courant in den tijd, toen de heer De Buil redacteur was, gebeurde. Zijn openbare leven begon eerst recht toen hij in Juli 1850 door de Staten van NoordHolland tot lid der Eerste Kamer werd ge kozen in plaats van den heer A. F. Insinger. Die keuze, in plaats van het aftredende lid, kwam van liberale zijde, die vooral ontevre den was, over het afstemmen van een handelstractaat met België. De voorstanders van vrijen handel begeerden een practisch koopman met vrijhandels-beginselen tot ver tegenwoordiger. Hartsen was met eere 28 jaren lang lid van het Hooge Staatscollegie en hield de vlag van vrijen handel hoog, evenzeer als de beginselen van orde en ge hechtheid aan Oranje en ware vrijheid. Zijn plicht bracht mede, dat hij van Indische zaken, ook door zijn handelsbetrekkingen hem bekend, veel studie maakte; hij over tuigde zich daarbij dat de Indische z. g. hervormingspartij wel er in kon slagen om voordeelige particuliere zaken in Indiu te bevorderen, maar ten koste van het algemeen belang, en dat eene veroveringspolitiek in den Indischen Archipel, gelijktijdig met z. g. liberale regeeringsbeginselcn, onhoudbaar en verderfelijk was. Van daar dat hij, zoo als de plicht van zijne overtuiging mede bracht, in lu-t parlementair strijdperk trad tegenover de Ministers van Koloniu,, die door de liberale partij hoog gevierd waren, en flink durfde waarschuwen tegen de onder neming der verovering van Atjeh. Toen ging het hem, zooals aan velen ; hij ondervond de waarheid van het versje: »()lixeqiiiu)n amicos, reritas oiUtüii pari t." [De waarheid haters vindt, Daar vleitaal vrienden wintj. En in 1877 werd hij bij verrassing niet herkozen. De terugkeer tot het arnbtelooze leven benadeelde H. volstrekt niet in de openbare denkwijze te Amsterdam, waar hij de hoog geachte man en de vraagbaak voor velen bleef. In 1877 en 1878 droeg de Regeering hem het lidmaatschap en vice-presidium van de Xederl. commissie voor de Parijsche tentoon stelling van 1^78 op, waaraan hij veel tijd en moeite besteedde. Meer dan eens werd hij van Regeeringswegc aangezocht om lid van den Raad van Stare, ook orn Minister te worden; echter te vergeefs, totdat 't den heer ,K. baron Mackay gelukte, hem te bewegen om als Minisier van Buitenl. Zaken op te treden na de verkiezingen van 188S, welke aan de antirevolutionaire partij, de betrekkelijke meerderheid, mits eendrachtig met de katholieke, hadden verschaft. Hij bestuurde het Dep. van Buitenl. Zaken van 21 April 18^ tot '2\ Augustus ls<)l. Dat hij zelf niet tot de antirevolutionaire partij behoorde, scheen eene schaduwzijde van die zaak; maar belette niet, dat zijne onmisbaarheid door zjjnc collega's werd ge voeld en zijne adviezen hoog werden ge waardeerd, o. a. ook in de mocielijke dagen van het lichamelijk en zielelijden van tien Koning (4 April tot 4 Mei 1889 en van 30 October tot 24 November 1890, tusschenregeering;. Aan het hoofd onzer diplomatie, had hij het geluk, groote diensten aan het vaderland te bewijzen; noemen wij daarvan slechts de arbitrage, met goed gevolg be kroond, over het geschil met Frankrijk over de grenzen in Guyana (Lawa-gebied), de conventie over de visscherij en den drank verkoop in de Noordzee, het groote Brusselsche traktaat over de slavernij en den kusthandel in Afrika, belangrijke verbete ringen in handelstractaten van Nederland met Oostenrijk, met Groot-Britannië, met Siam; de scheepvaart dankt hem vereenvou diging en vermindering van kosten bij de consulaten en eene volledige regeling van de bevoegdheden van ieder consulaat in zake van rechtspraak en openbare acten, enz. Op nieuw ambteloos bleef zijn leven bezig en bleef hij in de hooge en deftige kringen in de residentie, ook bij de diplomatie, even gezien. In 1893 en weder in 1895 kwam tot hem, als bewijs van achting der burgerij, de roepstem om in den gemeenteraad zitting te nemen. Zijn geliefkoosd verblijf was het buiten te Hilversum, van zijn vader afkomstig, waar zijne kinderen gaarne hadden gespeeld en zijne kleinkinderen van tijd tot tijd de zomervacantie om hern heen genoten. Met recht gewaardeerd, met recht beweend, heengegaan in de hoop van een Beter Leven, ruste hij in vrede van zijnen arbeid! 's-Gravcnltaye, 22 Oct. H. Den heer Mr. J. Heemskerk Azn. onzen oprechten dank betuigende voor dit over zicht van des heeren Hartsens leven, voegen wij hier de mededeeling aan toe, dat de overledene, juist in de laatste week vóór zijn dood, den heer Hart Nibbrig de gelegenheid heeft geschonken zijn portret naar het leven te teekenen. RED. UIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIlllllllllUlllllIIlllUIIIIIIIIIIIlllllltlllllllIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIlH inziet in de Hoofdstad. Na de beschouwingen in het vorig artikel, kan dadelijk overgegaan worden tot de bespreking vau de voorstelling van Curnien waarin mevrouw May Korcrosse in deii titelrol zich deed hooreu en zie u. Dat liet zien vau de gast iu deze rol de hoofd attractie was, is voor Carmen niet geheel te veroordeeleu, want met goed zingen is deze pirtij alleen niet te redden. Het spel moet hier vrij vau alle conventie en traditie eene jiersormlijkheit/ te zien gever . Nu woi'd' tlcze partij nog al eens verschillend opgevat, doch omt.rent het canaille achtjge iu Carnieii's persoonlijkheid zijn allen het eens, en doen alle moeite dit uit te lateu komen, in. i. nog wel eeiis teil koste vau liet bestrickcude dat deze ge compliceerde vrouw eveneens moet bezitten. Dat was ook bij deze voorstelling liet geval, doch mevrouw Norcrosse wist door bijzondere leven digheid en bewegelijkheid de houfdaandaclit op haar spel te vestigen waardoor menigeen uict altijd zal hebben ongemerkt dat deze zangeres in veel op zichten hare partij lang niet machtig was. Hut maakte geheel deu iiidrnk alsof die voor deze voor stelling m alle haast door haar was ingestudeerd, wat mij een raadsel is wanneer men als gast expresselijk overkomt om in twee of drie opera's op te treden. Hoewel deze partij veel beter in de stem van Mevrouw Norerosse ligt, dan Amneris, waardoor de onzuiverheid minder opviel, is door dit optreden het ongunstige oordeel over deze dame als zangeres volstrekt niet te niet gedaan. Vau stembcheerscliiug is weinig sprake, vooral in het L.edium was ook nu vaak groote klankloosheid op te mer ken, wat voor mij altijd een bewijs is dat de zangstudieën niet iu de goede richting geleid zijn. Doch de hoofdaandacht viel ditmaal evenmin als een vorig maal op de gast, want de Heer Pauwels als J)ott JuxiJ gaf eeiie vertolking die mij zeer ver rast heeft, eu die ik verre stel boven zijne creaties vau de tenoilielden iu de Italiaausche eu conveiitionecle r'ransche opera's. Want thans gaf hij eene jjcrsobittij/i/tciJ en dwong hij ons met hem mede te leven. Het doet zoo weldadig aan wanneer men bij een tenorzauger eens niet, als hoofdzaak heeft te be schouwen of zijne hooge tonen wel allemaal goed gelukt zijn en of al zijue bewegingen wel precies volgens de traditie zijn. Want, het is al meer gezegd, niemand durft in de bekende opera's een sta)) links te doen wanneer de geijkte regels een stap rechts voorschrijven. Daarom is (.'/irmcn mij in dubbel opzicht lief. Lief om de schoone karakteristieke muziek die mij iederen keer op nieuw geboeid houdt, en ook liet omdat hier de stijve afgemeten opera-passen en gestes de opvoering tot ec.ne parodie zouden maken. De heer i'auwels zong deze partij zeer schoon, schooner dan ik hem in den laatsten tijd hoorde, do li hij x/iei'l'ic Don Joséook, eu. wel met tredende expressie en waarheid. Daarom wijd ik hem thans meer dan een kort voorbijgaand woord. Overigens liep deze voorstelling, zoo uitstekend