DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 959 leerwyzen van Schneider, Lamperti en Stockhausen grondig met elkander kunnen vergelijken en daaruit behouden wat haar het beste voorkwam. Met zooveel ervaring moet men wel een rui men blik verkrijgen en dat bleek ook uit de voordrachten van Mej. van Zanten, die verder bestonden uit: Dettinqer Te Dtum van Handel, Recitatief aria uit Orpheus und Euridice van Haydn, Aria T re giorni van G. B. Pergolese, Aria uit Titus van Mozart, Wonne der Wehmuth van Beethoven, Trainer und Trost, drie liederen van Peter Cornelius, twee zangen: Schmerzen und Traumen van Wagner, Feldeinsamkeit van Brahms, Aria uit Samson et Dalila van SaintSaëns, Die Loreley en Ich haV ein kleines Lied erdacht van Aug. Bungert en eindelijk Stdndchen van R. Strauss. Wanneer men nagaat dat stemmen zoo als die van mej. van Zanten veel oefening noodig hebben en dat eene zoo vermoeiende opera-loopbaan als zjj achter den rug heeft van veel invloed moet zyn op de frischheid van het orgaan, dan moet men het dubbel bewonderen dat deze dame zooveel met hare stem weet te doen. Het is niet mijn plan ieder nummer te be handelen en te verhalen welk nummer beter en welk minder goed slaagde. Bij zulk een uitge breid programma van zoo uiteenloopend karakter kan het niet anders dat sommige werken minder iu de eigenschappen van de vertolkster vallen. Zoo z\jn o. a. de aria van Saint-Saëns en Feldeinsimkeit van Brahms niet het gunstigste voor hare gaven. Doch daar staat heel wat voortreffelyks tegen over. Wanneer men genoeg door kan dringen in de bezwaren die de stem van deze zangeres biedt, moet men met bewondering hare zangkunst gadeslaan. Wanneer nu, zooals hier het geval is, die wijze van zingen ondersteund wordt door eene niet alleen intelligente, doch ook zeer warm gevoelde en artistieke voordracht, dan is hier mede tevens gezegd dat de avond van 2 November een waar kunstgenot gaf, waarvoor ik de concert geefster mijn oprechte hulde breng. De heer Ant. H. Tierie begeleidde alle nummers op het klavier en deed dit als artiest. Hoeveel waarde eene goede begeleiding heeft is bekend, en voor zooiets heeft men juist iemand noodig die werkelijk kunstenaar is. De kleine zaal was niet geheel bezet, doch bestond bijna geheel uit musici, waaronder vele zangspecialiteiten. Ik hoop dat zij even voldaan zullen geweest zyn als schrijver dezer regelen. In de Ned. Opera werd de Navarreesche van Massenet, bewerkt raar eene novelle van Jules Claretie: Li Cigarette, waarvan vroeger eene ver taling in Eigt-n Haard verscheen, opgevoerd. Dit werk is vroeger reeds door de Fransche Opera gegeven en toen besproken Ik heb als oase in de woestijn toen aangehaald het lied met mandolinebegeleiding aan het slot van het eerste bedrijf. Doch de vertolking wat het vocale betreft heeft m\j zeer voldaan. Mevr. Dirckx van de Weghe en de heer Pauwels waren in volle kracht. Ook de heeren Engelen en de Nobel waren te prijzen, alleen de vertolker van het bovengenoemde lied, niet. Als Ik mg niet bedrieg moet dit lied met rhythmisch handgeklap begeleid worden en niet door slaan op koperen werktuigen. Het hand geklap toch speelt in Spanje bij de dansen en zangen een groote rol. Hierna hoorde ik met het grootste genoegen weer eene opvoering van Hans en Griet/", onder leiding van den heer van der Linden. Het spel van de hoofdpersonen vooral dat van mevr. Engelen is zoo los en aantrekkelijk geworden en het geheel loopt zoo goed van stapel, dat deze voorstelling als een gelukkige getuigenis van den ernst waarmede thans aan deze instelling wordt gearbeid, mag worden geciteerd. Toen ik gisteravond deze voorstelling bijwoonde verkeerde ik onder den indruk van geruchten omtrent den flnantieelen toestand van de Ned. Opera, welke geruchten heden bevestigd worden door het ontvangen van eene circulaire waarin krachtig op finantieelen steun wordt aangedrongen. Het blijkt dat de September- en ook een ge deelte van de Octobermaand groote schade heeft gebracht, wat niet te verwonderen is wanneer men de concurrentie van de Tentoonstelling en het prachtige weer in aanmerking neemt Nu hoopt men op spoedige hulp, anders zou het kunnen zijn dat de opera zou moeten sluiten Dit zou te betreuren zijn omdat?zooals ik zeide er nu een streven in de goede richting merkbaar is. Bleven de voorstellingen van hel gehalte zooals een vorig jaar het geval was, voorzeker zou die sluiting minder spijt verwek ken. Want wat heeft men aan enkele gevierde krachten wanneer het geheel niet aan bescheiden eischen beantwoordt. Doch thans heeft men meer oog voor hetgeen bereikt moet worden, welk streven nog sterker za! blijken uit de a.s. opvoeringen van lannhauser. waaraan bijzondere zorg besteed wordt. Hoewel het zeer hard voor het personeel van zulk eene instelling is, midden in het seizoen plotseling te worden bedankt, wettigt dit alleen toch nog niet de inroeping van hulp tot instand houding van eene kunstinstelling. Doch wanneer men blijk geeft ernstig te streven in de goede richting dan mag men die oproeping met kracht ondersteunen opdat het der directie mogelijk worde hare plannen geheel te verwe zenlijken. Met aandrang zij dus de circulaire van de Raad van Beheer van de Ned. Opera onder de aandacht van allen gebracht die deze instelling willen steunen. Men neemt de kleine bijdrage van den ge trouwen bezoeker van het schellinkje even dank baar aan als groote donaties. Dat idee is rationeel. Niet door enkelen, doch door de massa van de getrouwe operabezoekers moet de Ned. Opera voornamelijk in stand blijven. Is de opera weer te niet en zijn de medewer kenden overal verspreid en elders gebonden, dan duurt het heel wat tijd alvorens eene nieuwe stichting levensvatbaarheid kan verkrijgen. Het is de plicht van den criticus voort te gaan te bestrijden al wat te wenschen overlaat en dit zal hij blyven doen; doch hij moet opbouwen en niet afbreken, en daarom doet hij met aan drang zijn stem voor het behoud van deze jonge instelling weerklinken. VAN MILLIGEN. iiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiitii IIIIIIIIIIIMIIIIII tTtNSCHAP Het eewfeest yan liet Institut de Trance". J! II. (Slot.) Iedereen kent want wie is niet te Parijs geweest! het paleis Mazarin, het gebouw van het Institut, tegenover het Louvre, ermee ver bonden door de Pont des Arts. Mazarin, die zonder een duit op zak in Frankrijk was ge komen, kon van zijn millioenen zulk een gebonw zetten. Hij bestemde het tot een hospitium voor arme edellieden uit de provincies of de staten, overwonnen tijdens zijn ministerschap; vandaar dat tot de revolutie het gebouw den naam kreeg van College des Quatre-Nations. Om het plaats te geven moest de Tour de Nesle, waarvan een zoo geheimzinnige en tragische faam uitging, worden afgebroken. Het paleis heeft, zoowel van binnen als van buiten, een ander aanzicht gehad dan het huidige. Op voetstukken stonden voor de fa^ade zes beel dengroepen : de vier evangelisten en eenige hei ligen uit de grieksche en de roomsche kerk. In het halfrond huisden winkeliers : een kleermaker, een glazenmaker, een limonadeverkooper. De Pont des Arts bestond nog niet,.maar een weidsche, in steengehouwen kade, met een opengewerkte balustrade die de wapens van den kardinaal droeg, bracht u naar het veer; voor G duiten kondt gij u laten overzetten. Onder den koepel van het gebouw waar nu de groote zittingzaal is, was de kapel van de school; Mazarin had gevraagd om daar te worden be graven; den Gden September 1684 werd zijn lijk van Vincennes daarheen overgebracht, en Coysevox beitelde hem een sarkofaag, in zwart marmer, waarop hij zelf was afgebeeld, geknield, de han den gevouwen ; naast hem stond een genius met een romeinschen lictorsbijl in de hand en op de trappen van het mausoleum stonden drie ge stalten met gesloten mond, de Voorzichtigheid, de Vrede en de Trouw. Het hoofdaltaar was versierd met een schilderij van Paul Veronese, de Besnijdenis voorstellende. De opening van het gebouw ging niet zonder bezwaren. Gaandeweg hadden er zich allerlei lieden genesteld: o. a. een docent, die latijn leerde aan kinderen van drie en vier jaar, door ze geheel van de wereld af te sluiten, en nooit dan in deze taal met hen te spreken. De univer siteit maakte moeilijkheden. Een college in de buurt van den Molière-schouwburg kwetste de zeden: het theater moest worden gesloten. Ook mocht er geen les worden gegeven in paardrijden, schermen, dansen; het gevolg daarvan was, dat weinig lieden van naam hun zonen er heen zonden. De revolutie kwam. Het purisme woedde. Het mausoleum van Mazarin werd naar het Louvre gebracht. De kapel werd zittingzaal, de zijbeuken werden tribunes voor het publiek. De kapiteelen der zuilen verdwenen voor het gezicht, want er werd een looze zoldering onder den koepel aan gebracht, van hout en pleister, in zoogenaamd griekschen of romeinschen stijl, beschilderd met de leelijke grisa-lles, die er nog zijn te aan schouwen. Op dien zolder komt gij langs een nauwe wenteltrap als in een toren. In het stof liggen eenige oude schoene» verdwaald, van wie weet wie ; de zuilen der kapel steken hun koppen door het hout, en langs de muren vindt gij heiligenhoofden : Lucas, Johannes, Mattheus en eenige anderen: al wat van de beelden is overgebleven. Midden in het plankier is een gat, dat een blik naar beneden gunt. Voorzichtigheid heeft er bij doen schrijven: «Levensgevaarlijk". Dan zijn er t\vee marmeren platen in den muur, waarop gij, na het stof te hebben verwijderd, leest: «Tijdens de regeering van Lodewijk den Veertienden. Dit mooie gedenkteeken, een stichting van den kardinaal Mazarin, tot kerk dienende voor het College des Quatre Nations, door dezen minister gebouwd, werd gezet naar de plannen van Levau, door d'Orbay, zijn leerling, in lf><>2 En : «Onder de regeering van Napoleon. Tijdens het ministerschap van Z.Exc. den heer ('hampagnay, minister van Binnenlandsche Zaken, werd deze l*erk bestemd voor de openbare zittingen van het Institut de France en daartoe in orde gebracht. De koepel werd doorboord, en halver wege zijn hoogte ondervangen door een nieuwen koepel, op een ovaal rustend, en licht latend door acht luiken. Deze koepel word van den denhout getimmerd onder toezicht van den heer Vaudoyer, architect van de civiele ge bouwen." In de groote zittingzaal zijn vier nissen inge nomen door de standbeelden van Fenélon, Sully, Bossuet en Descartes, die voor de gelegenheid zijn gewasschen en ... gekamd, zouden wij bijna zeggen. In de vestibule een standbeeld van Napoleon I, rechtop, de kroon op het hoofd, den keizerlijken scepter in de hand. Links van hem Lafontaine en rechts Molière. Verderop een Montaigne, met een dichterblik ten hemel schouwend; met de eene hand legt hij een spiegel tegen zijn hart, den spiegel der waarheid, en met de andere schrijft hij : »Que sais-je", een pretentieus beeld, waarin de vrienden van Mon taigne niet gaarne hun gelief koosden, eenvoudigen, oprechten leermeester zullen zoeken. In een dooden hoek van een gang, eenzaam, in witten steen, zit Montyon. Een tweede zaal is bestemd voor de Académies, de Académie fram;aise uitgezonderd. Ook hier we. melt het van beelden en bustes : Racine, Molière, Lafontaine, Pierre Puget, Poussin en Corneille; Cuvier, Cherubini, Andrieux, en nog vele andere. Overal in het Institut zijn bustes te vinden, op de trappen, in de antichambres, in de gangen, in verloren hoeken, overal waar men er maar kon nederzetten. Van velen is de man vergeten, en leeft alleen de buste. De Académie der veertig heeft een aparte zaal voor haar besloten zittingen ; de bibliotheek is gemaakt van twee vertrekken boven elkander, waartusschen de zolder is weggenomen. Er staat een beeld van Voltaire, geheel naakt, een mooi kunstwerk. Maar Voltaire, die ook van lichaam allesbehalve akademische vormen had, maakt in zijnen Belvédère-Apollo-tenue een zonderlingen indruk. Het Institut, en de verschillende Académies hebben over groote sommen te beschikken. In '87 had het Institut 522.000 fr. rente, thans is dat bedrag nog aanzienlijk hooger. Het keert jaarlijksch 725 000 fr. aan prijzen uit. Meer dan twintigmaal is het millionnair. En het heeft nog heel wat te wachten, o. a. het domein Chantilly, van den hètog van Aumale, dat op 43 millioen wordt geschat. Het is niet gewaagd, te voor spellen, dat weldra het Institut 70 millioen francs rijk zal zijn. Mr. Banck ca. Jhr. de Stuers. Er is nog een derde artikel over Christelijke Kunst verschenen van de hand van mr. J. E. Banck in de Arnh. Crt. Ni t gewoon den strijdbaren referendaris te zien kamp geven, hebben wij op een antwoord van zijn kant gewacht, om dan van het dispuut tusschen beide heeren aan onze lezers opnieuw een overzicht te geven. Jhr. de Stu<=rs heeft echter tot nog toe gezwegen, en zal dus wel niet meer antwoorden. In de Arnh. Ct. van 17 Oct. schrijft mr. Banck o. a. dit: »De heer de Stuers laat in zijn betoog alles liggen, wat hem minder gelegen komt, om zich tot datgene te bepaleu wat, volgens zijn meening, voor tegenspraak vatbaar is. Aldus maakt men zich de taak gemakkelijk, maar of een debat, op zulk een onvolledige en onwille keurige wijze gevoerd, tot eenig resultaat kan leiden, is een andere vraag." Wat het Maastricbische huldeblijk betreft: »De heer de Steurs ontken1", dat het voetstuk door een reliekhouder gevormd wordt, maar hij verzuimt te zeggen, wat het dan wel is. Het beeldje is zoo karakterloos, dat het evengoed een verheerlijkten schutspatroon als een gewonen engel kan voorstellen. Wij vermoeden dat de meesten en ook de Koninginnen zelve liever een schilderij van een onzer talentvolle schilders zouden hebben gehad dan een proeve van de min of meer geslaagde technische bedrevenheid van den heer Broms, waarvan de voornaamste iviarde in het gebezigd materiaal moet worden gezocht." liet spelen van het Wilhelmus in de St. Servaas : »Het was niet meer dan een beleefdheid, aan haar rang en waardigheid verschuldigd." De voorliefde vcor den Roomsch-koning Willem II wordt vervolgens weinig gegrond genoemd, daarentegen werd Frederik Hendrik te Maastricht »als een redder en verlosser begroet, zooals de heer de Stuers in het reeds vroeger aangehaalde gedicht van Vondel kan lezen, die tevens in herinnering brengt hoe het bloedblad door de Spanjaarden, onder aanvoering van Alexander Farnese, in 157!) aangericht, bij de bevolking een onvergetelijken indruk had achtergelaten." Wat de restauratie van het grafmonument in de kerk te Breda betreft, mr. Banck wijst er op, dat zelfs katholieken een madonnabeeld in een protestantsche kerk misplaatst achten, en zegt verder: »Het beeld zelf is overigens zeer leelijk, echt fabriekswerk, vermoedelijk uit de bekende Roermonder werkplaats afkomstig, waar de vol ledige inventaris eener katholieke kerk, volgens prijscourant, verkrijgbaar is. Het is een stijve pop, zonder ziel en uitdrukking, die bij den stijl en het karakter der andere figuren niet past en als zoodanig een storenden indruk maakt, zoodat het beter achterwege was gebleven. Er is een wijze van restauratie, die met een vermin king van het origineel gelijk staat." I!ij de firma E. .1. van Wisselingh & Co., Spui 23, is tentoongesteld een schilderij van Ed. Karsen. Warendorf's (l(illustreerde fttmiliekalcnder roor 1S!><! is uitgekomen. Behalve een volledigen kalender, munttafel, zepeltarief enz., bevat hij de volgende novellen: Wijnkenners, van Jus LTS VAX MAIKIK; Met eigen oogen gezien en toch'.-1 van TIIKKKSK HOVEN; Annie's eerste be proeving, van Mevr. LA (?ii.u'uu.u-Rnonni.; Een huwelijk uit liefde in bet jaar 2;)!HJ, door A. PHKU.; verder twaalf groote illustraties enz, Daarbij behooren twee premies: Een Nederlandsch sportspel, ten doel hebbende: geblind doekt de ruiters op het paard te bevestigen, en een praktische portefeuille-almanak in fraai omslag. En. dat alles voor 10 Cts. ' Inhoud Eigen Haard No. 45: Tragedie door fyriel Buysse. Het grootboek eener loterij in de ,-e helft der 17e ecmc door N. M. KeukenI meester (met afbeeldingen). Xujwrxtemmwg i (met plaat naar de schilderij van !?'. J. Du l Chattel). Uit de Fri&sclie wouden. (Voorheen ' en thanf) door J. II. Popping (met af beelding). Mr. J. Kappeyne van de Capella (Mededeelingen en herinneringen) van Mr. H. J. Smidt (met portret). De man zonder na mi. Verscheiden heid : Een tubelaire ketel te Pompeji, gevonden. De ontbrekende tsehakel. Feuilleton: De slimme dochter van den armen man. Advertentiën. Inhoud van de Nuvorse'ier, afl. 10: Oudheidkunde: Bijdrage tot de geschiedenis van het Wijnhuis en den Wijnhuistoren te Zutphen door J. Gimberg. Onlusten te Briel'e in het begin der 15de eeuw, door II. de Jager. Zeeuwsche toerbeurten Raadpensionarissen. Geslacht- en Wapenkunde : J. Fr. van Nieuwkuyk en zijn mannelijke zoowel als vrouwelijke nako melingen, door J. F. Verster. Met wapenpl. Nadere stukken over het geslacht van Mathenesse, door Mr. W. Bezemer. Aanteekeningen betref fende de familiën de Craecken v. d. Laen en v. Geesdorp, medeged. door M. G Wildeman Taal- en Lttteikunde: Suffridus Petri., onbekend gedicht. Stelle. Bilderdijkiana, Catechismusvervalsching. iiiiiiiiiiiiiiiiuiiiliiifiiiiiiimiii iiriiiniiii iiiiiiiiii 40 cents per regel. millUIIIHIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIUIIIHIIIillimilllllllllllllllllllllimillllHIIIM In No. 20 van de Medizinische Post schrijft Dr. GANSER, tandarts te Weenen: De tot nu gebruikelyke mondwatersoorten zyn of niets anders dan reukwerken, met name de Fransche fabrikaten en hunne navolgingen, of zy bevatten inderdaad antiseptische stoffen. In dat geval z:;n zy tevens, in het byzonder het Salicyl- en Benzoë-mondwater, voor de tanden nadeelig, daar zij sterk zuur reageeren en de tanden aantasten, ontkalken. Oilol daaren tegen is neutraal, tast de tanden niet aan, neemt krachtig den oawelriekenden reuk weg, en verhindert gedurende langen tijd ontbindings processen in den inond." Prijs per heele flacon f 1.?? Alom verkrijgbaar. Depot van het Dresdener Chemisch Laborato rium, LINGNER, Amsterdam. TRAOB MARK. MARTELLS COGNAC Dit beroemde merk is verkrijg baar bij alle soliede Wijnhandelaars en bij de representanten KOOPMAXS «fc 15 KII ME R, te Amsterdam. Prijzen vanaf ? 2.50 per Flesd STOOKT BRUINKOLEN-BRIKETTEN Verkrijgbaar bij Handelaren in Brandstoffen. Deze sedert tal van jaren hier in gevoerde en op de meeste ten toonstellingen bekroonde briketten.geven debeste doofkolen, houden het langste stand, ont wikkelen de meeste hittekracht en zijn daarom in het gebruikdan ook veel voordeeliger dan de an dere goedkoopere merken, die bijna geen kool geven en stinken. SS* Let toe-dat U onder het merk A 9een andere merken gemengd krijgt! Gebr. SfiiRoDER, Rokin 50. Kunstzaal. Bjekgeschenken. Magazijn KEI/ERSHOF", Kieinvendijk 196. Zljdenstoffen. Grootste sorteering zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des sins en kleuren steeds voorhanden. SCHADE & OLDENKOTT. H. R AHR te Ut recht. Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's.