Historisch Archief 1877-1940
No. 961
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Expositie Eflnarfl Karsen.
Yan dezen schilder zjjn 60 schilderijen bg de
firma van Wisselingh & Co. tentoongesteld. Wjj
vragen ons af, of bij bedachtzame zelfbperking,
<le kracht van dezen begaafden schilder niet on
verdeelder zou worden gevoeld, ofschoon buiten
k\jf de geleidelijke groei van zjjn werk door
een dusdanige betrekkelijk volledige expo
sitie aanmerkelijk juister kan worden nagegaan.
Deze bedenking echter is alleen geldend
voor deze verzameling in haar geheel, maar
ian niet aanranden onze gevoelens voor de
schoonste specimens hier aanwezig. En daaronder
zouden wjj wel allereerst die uitingen willen
aanmerken waarin Karsen toont een pieuzer
observatie dan die, waaraan de beste der nieuwere
impressionisten ons hadden gewend. Want hierin
ligt wel de diep-gaande bekoring van zy'n
zachtzwaarmoedig bewogen talent, dat hjj parend de
scherpe observatie die tot het energiesche bij
droeg onzer oude hollandsche meesters, aan de
romantische gevoeligheid der groote Franschen
van het midden dezer eeuw geraakt tot een
harmoniesch-dichterlijke realiteit.
Ons Ijjkt de banaal-gewordende bewering, dat
droefgeestige aanschouwing de grondtoon van
Karsen's kunst is geen stand te houden bjj diep
gaander overdenking van zyn werk. "Want
iemand is nog geen melancholicus, die de aan
doende harmonie der dingen het innigst ervaart
en bjj voorkeur opmerkt waar zjj zich iu doffere
tonen openbaart, zoomin als het fel-gepassio
neerde voelen der dingen instaat voor een blyde
triomfantelüke aanschouwing. Was niet van Gogh,
deze gever van het schitterend wrange leven in z\jn
werk oneindig zwartgalliger dan die Hollanders,
die hun paisiebele en tevreden mijmeringen het
trouwst en innigst verbeelden in onze grauwe
luchten en landen, vol van den weemoed die geen
verdrietelijkheid is. Het is de weemoed dier
stilte, inheemsch in het Hollandsche land,
waarvan zy, die haar drinken met oogen, den
.geheelen omvang dan pas met huivering gevoelen,
?wanneer het eerste der in haar geborene geluiden
haar verbrekend vergroot. En het weergeven van
?deze ontroering is het eigenlykst-poëtische van
Karsen's talent; wellicht niet karakteristieker,
maar ons stemmend tot grooter dankbaarheid dan
?zijn nauwgezet en cierlijk beelden van de gratievolle
dokumenteelheid onzer oude huizen in eenzame
?en verlaten buurt. Want wy worden dieper ge
roerd door een die ons voert in een rijk van
altyd verwordende maar niet vergaande dingen,
dan door het, zjj 't ook nog zoo voortreffelijk
konterfeiten van het door menschen-handen
gewrochte, tot tijdelijkheid gedoemd. En daar
?waar zeer zeker valt op te merken een nog niet
volledig uitspreken van werkelijk hooger asso
ciaties van ideeën in een abstrakter
kunst-ingroei, daar moeten wij ongetwijfeld erkennen, dat
Karsen in zyn kunst volledig geeft een voelen,
wiens poëtischheid is een vreugd voor allen die
gewend zijn aandachtig te gaan.
? C. P. P.
Vreemde zeden.
Het bestuur der vereeniging voor »Rheinische
<5eschichte und Altherthüner" te Mainz kreeg
onlangs een verzameling kostbare sieraden te
koop. uit de Kunstreek afkomstig. Maar de ver
eeniging had geen geld, om de collectie te be
talen. Een aantal gezeten burgers heeft toen
nagenoeg het geheele benoodigde bedrag bij elkan
der gebracht, en zoo den schat voor hun stad
behouden.
lllllllllllllllillllllllimillllllliiHtllllMlflll
54e Jaargang. 24 November 1895.
Redacteur: RUD. J. LOMAN. Adres:
Stonehaven, Hitherfield Road, Streatham, Londen.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
minimi iiiuiiiiiiiiiiiiiuuuiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiii ui
COBBESPONDENTIE.
Cl. te U. Op l D 06: f, B c6: 2 B d7 f volgt
K d5 en en wij zien geen mat.
Van H. Mendes da Costa, te Amsterdam.
Vervaardigd voor den Halfjaarl. Internationalen
probleem-wedstrijd in dit blad.
No. 313. Mat in vier (4) zetten.
abcde fg h
Wit: K h2, D g8, P d5 en f2, K g5; b3, c5, e2,
el, g6 = 10.
Zwart: K el; e3, f3, h3 en h5 = 5.
NB. IQ No. 312 staat witte E op e7 moet zijn B c5.
De schilderyen van het huis H. Koekkoek Jr.
& Co. te Londen, die thans onder directie van
C. F. Roos & Co. op den 26en a. s. in »de Brakke
Grond" in veiling zullen komen, hebben in de
kunstzaal »Krasnapolsky" alhier, voor eene andere
verzameling van moderne schilderijen plaats ge
maakt.
Naast werk van van Essen, Kever, T. Mesdag,
Oyens, Poggenbeek, Steelink, Tholen, Wijsmuller,
de Zwart en anderen zijn ook van de jongere
schilders verschillende stukken tegenwoordig.
Voor het raam der kunstzaal »Pictura"
Wolvenstraat 19, van den heer A. Preyer, een
byzonder fraaie schets van A. Mauve »Paarden aan
het strand". In de kunstzaal zelf bevindt zich
een der fraaiste schilderijen van denzelfden
meester »Heide met schapen", daarbij verscheidene
aquarellen van A. Mauve waarvan »De ploegende
paarden", een kapitale aquarel, onder de fraaiste
producten van Mauve mag gesteld worden.
Van nu en straks."
Wij ontvingen de volgende circulaire:
Eene nieuwe reeks van het tijdschrift »Van nu
en straks" wordt van December af uitgegeven.
Regelmatig om de twee maanden zal eene afleve
ring van minstens 64 blz. in-8o op van Gelder
papier, met houtsneê-versieringen, uitkomen.
In »Van nu en straks" moeten alle jonge
krachten der Vlaamsche letterkunst vereenigd
zijn. Aan het behandelen van intellectueele
vraagstukken en het bevestigen van ons Vlaamsch
volkseigen zal voortaan een ruime plaats gegund
worden.
Door meer bewustheid en nieuwe groepeering
is in dit tydschrift een gemeenschappelijk streven
mogelijk geworden. Nu wjj misschien vóór de
machtigste aller herscheppingen van het leven
staan, vragen wij niet alleen de medewerking
van al die wat doen willen voor onze letterkunde,
maar rekenen nog op wie in Noord of Zuid zich
onafhankelijk genoeg voelen om alle waarheid te
aanvaarden en uit te spreken, van waar zij ook
kome, en welke gevolgen zij ook hebben kan.
Daniel Owen.
De litteratuur van de taal van Wales het dia
lect mogen wij Hollanders niet zeggen heeft
in Daniel Owen haar vorst verloren. Een vorst
van weinig staatsie, gelyk het gansche landschap
democrrtisch als het is, en de geboorteplaats van
alle groote hervormingen die zich in het Engelsche
volksleven gedurende de laatste halve eeuw hebben
voltrokken, weinig achting voor staatsie heeft.
Hij was ook niet een man, die zich door een on
afzienbare rij van werken kon omringen: een drietal
boeken is al wat hij heeft nagelaten. Maar daarin
ligt een schat van groote waarde, want Owen had
een streng letterkundig geweten : er is niets
gekunstelds noch middelmatigs in wat hy schreef,
de ziel van zjjn volk is in zijn arbeid gecon
denseerd : zij behoeft zich maar er in te spiegelen,
om zichzelf te herkennen. Zoo zeggen de lieden
van Wales zelf, die hun profeet eerden reeds bij
zijn leven. De verschoning van een zijner «ne
vels" in een tüdschrift of in de boekwinkels,
was een gebeurtenis voor zy'n landgenooten.
Een verschijnsel, in kleine landen niet vreemd,
was dat Owen niet leefde van zijn pen. Hij was
kleermaker, en ontving zijn gasten in een kamer,
gelijk w\j ze uit onze provinciesteden zoo goed
kennen: half een salon, half een kantoor, achter
den winkel.
Bij zijn begrafenis hadden niet alleen de steden
van Wales, maar ook menige Engelsche stad
afgevaardigde gezonden, en werd menige rede
voering gehouden in het stille Wyddgrog (Mold),
waaruit deze volzin de beteekenis van Owen het
best weergeeft:
Wat Walter Scott voor Schotland is geweest,
was Daniel Owen voor het landschap Wales.
Illlllllllltllllllllllllllltlllll
itiiitiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiHiiiiiiiiiiiuiiiii
Wij ontvingen bericht van deze wijziging nadat wij
de copie reeds verzonden hadden.
Oplossing van No. 311 (Mrs. Baird).
IE h2, K e6 : 2 D c8 f enz.
K eé2 D c6 :
K c5 2 P c7
cc 2 D d8 f
Opgelost door Prof. Berger, Graz (2). C,
Kockelkorn, Keulen (2). C. T. v. Ham, Gorredijk (3).
E. B. Schwann, Londen (3). J. E. v. O. te He
levoetsluis (3). S. ta Gorssel (2). E. B. B. te
Amsterdam . Me?r. Br. te Delft (4). H. Mendes
da Costa, Amsterdam (3). Toegekend cijfer 2 3/5,
Beoordeelingen (No. 311, Mrs. Baird).
Man weiss zwar bei No. 311 nicht, welcher Idee,
welchem Motive, das Problem sein Entsteheu ver
dankt, doch taxiere ich es mit 2, weil es eioige gute
Var. enthalt, wie z E. l K h2. K c6: 2 D cöf etc.
Joh. Berger.
Es fehlt der Aufgabe nicht an VerführuEg (z. B.
l B c7 ist nur duren K c5 zu widerlcgen). Auch ist
das Drohspiel mit seinen drei Wendungen hübsch,
aber eine völlig reine nnd konomische Matstellung
ergiebt sich doch nur nach l?K e6: 2 D c8 f, K e7.
C. Eockelkorn
The best feature an agreable freshness about some
of the mates. Otherwise a little lacking in sparkie
for one of Mrs. Baird's. Moderate 3.
E. B. Schwann.
Een zeer goed probleem, dat wel niet veel nieuws
geeft, maar sober en net bewerkt is.
C. T. v. Ham.
Eerste zet is zeer lijn. H. Mendes da Costa.
TWEEDE NAT. CORRESP.WEDSTIJD.
Twee-en-twintigste zet van Zwart.
l
10
A
P f5
B
2 T hg8
D c2
b4
P b8
'd7
T e7
h6
D e8
fe4
D f7
P h4
P c3:
hd8
e7
Tfc2
T ae8
D b5
d5
D g5
K b7
P d4
T f5
P f5
P d3 D h2:
T g8:
R b5:
T fel
R d7
T 1>S | T c8
R f5
D h5:
T f7
T c5:
F
D có
D a2:
R d6
T f7
b6
D c6
T e2
a4
Pfda
hl
In de juist verschenen levensberichten der
Maatschappij van Letterkunde worden artikelen
gewy'd aan J. HooyTcaas, door H. Oort, mr.
dr. P. Romeijn, door Th. Nagtglas, dr. M. A.
G. Vorstman, door dr. Joh. Dyserinck, M. L.
van Deventer, door mr. P. A. v. d. Lith, mr.
D. van Eek, door H. J. Bool, Martinus Nijltoff,
door P. A. M. Boele van Hensbroek, A. W. P.
Verkerk Pistorius, door mr. P. A. v. d. Lith,
J. N. Scheltema, door dr. H. C. Rogge, dr.
mr. Hub. ter Haar, door J. A. Bientjes, mr.
L. W. C. Keuchenius, door dr. M. L. Rutgers,
dr. J. Cramer, door dr. G. H. Lamers, H. de
Veer, door Johanna de Veer, Alle Meenderts
Cramer, door B. Cuperus, Jhr. mr. D. van
Akerlaken, door mr. O. W. Star Numan en mr.
H. D. Levyssohn Norman, door mr. N. P. v. d.
Berg.
Inhoud van Eigen Haard No. 47: Onze
Amerikaansche Logee, door Nias. De heen en weer
vliege de postduiven van luitenant A. Holland,
door dr. J. E. Rombouts (met afbeeldingen).
Een Visioen (bij de plaat naar de schilderij van
G. v. d. Laan). Mr. J. Kappeyne van de
Coppello (Mededeelingen en herinneringen) van mr.
H. J. Smidt. (slot). Het Fabricius-gedenkteeken
te Osteel (met afbeelding). Een uitstapje naar
Koepang (eil. Timor) door M. C. van Rouveroy
van Nieuwaal (met afbeelding). Feuilleton:
Bob's eerste liefde. ??Advertentiën.
Inhoud van Goeverneur's Oude Huisvriend :
Een veelbelovend auteur. Uitbarstingen van
den Vesuvius. K. J. H. W. Ramondt,
Avondklokje, De Jager, De Visscher. De rechtspraak
van den Emier. In den tuin van China (slot). ~
Bladvulling.
NIEUWE BOEKEN.
Ingekomen bij de Redactie :
Ons Boek. Bloemlezing van verhalen, Tiel,
D. Mijs, 1ste afl.
Op waarneming. Een postaal schetsje, door
M. POTT, No. 71 van Warendorf's
Novellenbibliotheek.
Beknopte Beschouwingen omtrent de
Zandertherapie. Naar aanleiding van de opening van
het Medico-Mechanisch Zander-instituut te Am
sterdam, door Dr. Cn. VERMEULEN, Amsterdam,
H. J. W. Becht.
De Lombokexpeditie, door W. COOL, met illu
straties van G. B. HOYEB, afl. 7. 's-Gravenhage,
G. Kolff en Co.
Novellen, door A. ALETRINO, Amsterdam, Schel
tema & Holkema's Boekhandel.
Ma'ftha, door A. ALETRINO. Amsterdam, Schel
tema & Holkema's Boekhandel
Purifïcation, door M REEPMAKER. Paris, Tresse&
Stock.
Johan van Oldenbarnevelt, treurspel door ALBEUT
VEKWEY. Amsterdam, Scheltema & Holkema's
Boekhandel.
Het Rijwiel. Geïllustreerde kalender voor de
wielersport voor 1896. Onder Redactie van FRANS
NETSCHER. Amsterdam, van Holkema & Warendorf.
Jongensleven. Een boek voor ouders en kinde
ren. Naar het Italiaansch van EDMONDO DE AMICIS,
door W. SEIITERT en M. TEN BRINK, met een
woord van aanbeveling door Dr. JAN TEN BRINK.
Amsterdam, van Holkema & Warendorf'.
Een Nest menschen, door AUG. P. VAN GROE
NINGEN. Met een voorwoord van P. TIDEMAN.
Amsterdam, S. L. van Looy & H. Gerlings.
Het Heden en de Toekomst, (Merne Enpland),
door ROBERT BLATCHFOBD. Vertaald door H. POLAK.
No. 10 van de Internationale Bibliotheek, Am
sterdam, S. L. van Looy en H. Gerlings.
Wereldvrede, door Loois COUPERUS. Amsterdam,
L. J. Veen.
Witliiwinde, door Lons COUPERUS Amsterdam,
L. J. Veen.
Van de Muziek des Levens, door JOUAKKA VAN
WOUUE. Amsterdam, L. J. Veen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIMII1IIIIIIIMIII
Er is nog gespeeld in A l: 22 E e3, in B 5 : 22
P b5:, in C 4 : 22 D c2, in C 5 : 22 T ael in D 6 :
22 D gl.
In C 5 van den heer Steegstra geen zetten ont
vangen.
J. F. H. Uwe opgave betreft waarschijnlijk de 22e
zet van Wit in A l en niet de 21e zet van Zwart.
In C 2 was de 20e zet van Zwart Tc8. Omtrent F 10
zie hieronder. Beste groeten.
S. te B. De 20e zet van Wit in F 10 moet zijn gh5:
Speelt u hierop iets anders dan h4 gelieve zulks dan
zoo spoedig mogelijk aan den heer v. d. M. op te
geven.
J. J. S.
UIT DE SCHAAKWEEELD.
Steinitz vertrok op 10 Nov. van Londen naar Parijs.
Dinsdags daarop speeMe hij in den cercle des óchecs"
enkele partijen met de sterkste spelers van den eerde".
Den sterksten weerstand werd hom geboden door
den heer Nodlcr. die er in slaagde een partij te winnen
en een andere remise te maken.
Ook Chazerey en Weissmann hielden zich kranig,
zoodat de oude heer de handen vol had. 's Avonds
werd den Ex-champion door de leden der ,.cercle"
een diner aangeboden. Den volgenden dag (Woens
dag) gaf Steinitz een simultaan-sóance tegen 11 leden
van den cercle des checs1' en van den t corcle
muitaire".
Uitslag : Steinitz 6, 5 remise.
Ook zal hij eenige partijen met liosenthal wisselen,
in consultatie met leden van den cercle".
De volgende 8 spelers zullen Amerika vertegen
woordigen bij de a.s. Anglo-Amerik. Kabel match :
Pillsbury, Lipschfitz, Sbowaltor, Hodges, Hymes,
Barry, Kemeny en Teed. Barry is een jeudig schaker
uit Boston, die gezegd wordt veel voor de toekomst
te beloven. De match zal in Januari a.s. plaats vinden.
De uitslag van den probleemwedstrijd, uitgeschre
ven door 't Frankfurter Schachblatt", is als volgt:
I Dr. II. v. Gottschall, Berlijn. II. Konrad Erlin,
Weenen. III, Ferd Schindler, Botenwald. De
prijsrechters waren : Dr. Tarrasch en Gustav Erlanger.
Met leedwezen vernemen wij 't overlijden op
80jarigen leeftijd van den heer Willem van Haarst te
Delft. De naam van den overledene prijkte jaren
Het ExpditiecoHtract der Tentoonstelling.
Aan de Redactie.
Het was ons zeer onaangenaam uit het inge
zonden stuk van Q. N. in uw laatst verschenen
nummer te lezen »dat het Uitvoerend Comitézyn
licht heeft opgestoken bij de commissie van
expeditie enz." waarin wij zitting hadden; wy
kunnen moeielijk aannemen dat dit door het
U. C. is medegedeeld, daar zulks geheel
bezijden de waarheid zon z|}n.
Deze zoogenaamde commissie van expeditie
heeft slechts ne vergadering gehouden, waarin
zij door den Voorzitter van het U. C. Mr.
Calisch is geïnstalleerd en waarin door dien Heer
de Heer van Haren Noman als de voorzitter van
de commissie is aangewezen; op ons
uitdrukkely'k verzoek om inzage van het reeds met
het consortium van expediteurs gesloten con
tract is een paar dagen later aan ons door den heer
v. II. Noman ter inzage verstrekt een concept
contract, waarin de prijzen, voor het
vervoer te berekenen, waren open*
gelaten, aangezien die nog volgens den heer
v. H. Noman, nader tusschen het U.-C. en het
consortium moesten worden vastgesteld; verder
hebben wij nimmer iets van de zaak vernomen,
is nimmermeer ons advies over iets gevraagd en
hebben wij geenerlei dienst meer als lid der
bovenbedoelde commissie gepresteerd.
Overigens wenscheu wij over deze zaak niet
verder in debat te treden.
Dankzeggend voor de plaatsing
Uw dv. dienaren
MR. Jon. M. JOLLES.
B. C. E. ZWAM.
Geachte Redactie.
In het weekblad van 17 Nov. 1.1. beklaagt
zich Q. N. over hetgeen alzoo in de 1.1. ge
houden Gemeenteraadszitting is gezegd geworden
over de tentoonstelling en de uitvoerders daar
van ; volgens hem zonder een nader onderzoek.
Voor den heer Boelen behoef ik het niet op te
nemen, want daarover is geheel de burgerij het
eens.
Maar hetgeen Q. N. als verdediger van het
Uitvoerend Comitétegen mij inbrengt moet ik
tegenspreken.
In de eerste plaats zoude ik Q. N. willen
vragen: waarom hebt ge alleen uw onderzoek
bepaald tot het uitvoerend comité, en niet even
zoo bij de heeren Passtoors, Duyvenbode, Rood Jr.
en Wertheim geïnformeerd ?
Als ge dat gedaan hadt zoudt ge zeker tot een
andere uitspraak zijn gekomen. Neen, niet het
uitvoerend comitéheeft wegens de herhaalde werk
staking van onze medewerking afgezien, maar wij
(als commissie van bijstand) hebben, wegens het
niet nakomen der eenmaal gemaakte afspraak,
na herhaalde malen met het uitvoerend comit
vergaderd te hebben, onze medewerking aan
gaande het plaatsen van werklieden aan het
comitéopgezegd.
En wilt ge nog meer weten hoe er is omge
sprongen met de zoogenaamde werklieden welke
in dienst bij de heeren Cerlijn en de Haan
waren, raadpleeg dan de Vakvereenigingen, die
zullen u geheel op hoogte stellen, b.v. ->Concordia
Inter NOS" of door «Eendracht Verbetering" en
andere. Ik heb mij niet eens uit willen laten
over het bevorderen van het werkliedenbezoek,
wat ook aan ons comitéwas opgedragen. K een
de Tentoonstelling is voor de werklieden ge
weest, wat zij voor de Burgerij is geweest:
Teleurstelling.
Met dankzegging voor de plaatsruimte
Uw dw.
P. NOLTING.
Miiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimmti
IIIIIIIIIII11IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII1II
achtereen (als W. v. H.) onder de oplossers ia deze
rubriek. De laatste oplossing, die wij van hem ont
vingen, was van den tweezet van Clarus", 8 Nov. jl
SPAANSCHE PAKTIJ,
Amateurtournooi te Hastings, 5de ronde.
Wit. Zwart.
E. J. Loman. Bowley.
l e4 e5 22 R c6: bcö:
2 P f S P «?« 23 T cö: T bS
« R i,% « 24 R e3
«* W, W«» gb Deze Z6t verbergt een
Deze verdediging deed valstrik, nl.: Tb2:? dan
zich ook in de verschei- B c5 : T P c5." T c8 ^.
d en e meesterpartijen te 24 K ffS
Hastings voor. 25 T e2 T f b7
* "* 9fi l? («1 T H 7
Hier komt ook in aan- .,?^ % ,
Z' ^ K'8'
Dlt
merking 4 E c6 :, dc6: ,,
5 bS, II g7 6 E b2, f6 Dlt k°st een P10?
enz. ^8 l <* P do
29 T có: P fa
30 T c6 d4
31 cd4: P d4:
32 T d2 T e7
Veel beter was E b4
»3 T c31, B c3: 34 bc3!;
bl 3 Clii:> T cl: 8G
^ enz.
ao rr .1 1 . T ^1 . j,
"" * d*: l el : T
34 K f2 T beS
g T c2 R g
37 R f4 T Se7
38 T e7: T e7:
39Tc8f K f7
D a5 dan 15 E b3 enz. 40 T c7 R b2:
15 R c2 D d6 41 T e7: f K e7:
16 P 2f3 c5 42 a4 R c3
17 P e6 R e6: 43 K e2 K d7
18 D e6: D e6: 44 R d2 R 1>4
19 T e6: P c6 45 R b4:
20 T ael K f8 Zwart geeft op.
21 E ai P e4
4
5 P d4:
6 0-0
7 c3
8 R «4
Om d5 te
8
d5? dan 9
10 P c6:! ei
9 T el
10 e5
11 R g5
12 ef6 :
13 D e2
14 P d2
ed4:
P ce7
R g7
c6
beletten.
P f6
ed5 :, PdE
iz
0-0
P fd5
f6
P f6:
T f7
d5