Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No 962
Mlle. Desprez,
(Hilde Wangel in Ibsen's Bouwmeester Solnets.)
MMIIMIIII1I1MHIIIIIIIIIIIIHII
Mooie Bceken.'
De firma Scheltema & Holkema alhier heeft
«en catalogus uitgegeven, dien wij het best met
haar eigen woorden aankondigen:
»Met de aangevangen herleving der verschillende
decoratieve kunsten doet zich het verblijdend
yerscbynsel voor, dat het »boek'' daarin zijn
aandeel kreeg.
Dit gaf ons aanleiding om voor liefhebbers
yan werkelijk »mooie" boeken een catalogus samen
te steller, waarin wij naast de titels van oudere
zeer merkwaardige werken ook opnamen, die van
nieuwe weinig bekende maar met groote toewij
ding verzorgde boeken, welke een bekendheid in
ruimer kring ten volle waard zijn. Behalve de
kennismaking met deze als kunstwerk op zich
zelve bedoelde »mooie" boeken, beoogt deze cata
logus tevens een overzicht te geven van uitgaven
?waarbij niet het bovengenoemde doel voorlag,
maar welke bevatten of mt-,stuke Etsin,
H<,utgneden en Lithograph een van levende meesters
of reproducties naar de groote ouderen.
Het ligt voor de hand dat tevens opgenomen
werd een reeks standaardwerken over
kunttc/esehiedenis en decoratiece kunsten."
Het doorbladeren van dezen catalogus is een
denkbeeldige smulparty; met ingenomenheid
maken wij er dus melding van.
In de kunstveiling van moderne schilderyen
der firma Koekkoek Jr. en Co. te Londen, heden
in de Brakke Grond te Amsterdam gehouden,
gingen boven ?500: Billet, Normanditche boerin,
f 1025 ; Blommers, visschers, f 1425 ; Bosboom,
kerk, ?560; Cazin, avondlandschap, ?1175;
Corot, boschgezicht, f 11,000 ; dezelfde, morgen
stond, ?2625; Danbigny, strand, ?4150; dezelfde,
riviergezicht, /' 1475 ; dezelfde, ondergaande zon,
? 700; dezelfde, baden aan strand, ? 875; Diaz
de la Pens, kindergroep, ?7000; dezelfde, heide,
(studie) ? 600; Harlamoff. kindergroep, ? 2400 :
Henner, jonge vrouw, /2550; Jozef Israëls, jonge
visschersvrouw, ?3200; dezelfde, Adagio con
amore, ? 600; Jacque, kudde schapen, ? 4000;
dezelfde, herderin met schapen, ? 2850; dezelfde,
schapenstal, ? i800; Jacquet, jonge dame, ?1425;
Lesrel, geweermaker, ? 620; Lewis Brown,
militairer, ?1050; Madou, / 760; Van Marcken,
jachthonden, ?1420; idem, vallei, ?1200; de
zelfde, weide, ? 800 ; dezelfde, herders met vee,
f 1000 ; Mauve, boerin met koeien, ? 1000; Georges
Michel, Scheveningsche duii en, ? 660; Monticelli,
zaal met dames, ? 870; Munkacsy, drie dames
in een woud, ? 1250; dezelfde, laatste levensuur
Lnpé-Poë,
van Mozart, f 3000; De Neuville, Beiersche sol
daat, f 750; Roybet, Edelman, f 1625; dezelfde,
edelman kostuum Lodewijk XIII, /' 8.r.0; Sadee,
f 620; C. Springer, f 810 ; Troyon, boerin op
ezel, f 5000; idem, weide met vee, ? l(JOO;Un
terberger, Venetië, ? 860 ; Verlat. ? 750; Vibert,
f 1000; Ziem, gondelvaart te Venetië, f 2000,
alles zonder opcenten.
De concerttn van de Opéra.
Ka velerlei plannen gemaakt en weer verworpen
te hebben, heeft de directie van da Groote Opera
te Parijs eindelijk het eerste van de Ctinetrts de
VOpéra gegeven. Zij stelt zich voor op die con
certen de jongere componisten gelegenheid te
geven hunne werken te doen uitvoeren.
Het eerste woord heeft men op dit concert
gegeven aan Vii cent d'Indy die van zijne opera
Fenal, waaraan bij ongeveer acht jaar heeft
gearbeid, een fragment u;t de tweede acte heeft
gedirigeerd.
D'Indy heeft het libretto eveneers gedicht.
Het stuk speelt in de ('éeennes. Meermalen het ft
d'Indy in zijne vacantie die streek bezocht en
daar werkte hij bij voorkeur aan zijne partitie.
Deze scène ortdaan van de tooneelschikking
en het spel heeft de toehoorders meer verbaasd
dan wel verrukt. Toch is men onder den invloed
van d'Indy's meesterschap gekomen en heeft men
den componist-dirigent stormachtig toegejuicht.
De mees'e critici hebben echter hun oordeel
opgeschort tot na de opvoering van dit werk,
die over een paar maanden in de Monnaie te
Brussel zal plaats hebben.
Behalve dit werk zijn uitgevoerd de ouverture
Le Corsaire van Berlioz, Prélude de la
Rfdemption van César Franck, 2me Tableau a'A/ceste
van Glnck en twee stukken uit Hercidanum van
F. David.
Verder hebben de beroemde danseuses-étoile
Mlle Mauri en Mlle Subra met het corps de ballet
een Intermede chorfgraphtque gegeven o. a. eene
Sarabande, eene P.ivane met koorbegeleiding, eene
Garotte van Lulli, twee fragmenten van : Les
Fêtes a'Hëbe (musette et tambourin) van Rameau
en een Menwt van Haendel.
Behalve d'Indy, dirigeerden de jonge
componisdaar zijn het peillooze diepten waar de trein over
heen snort, altijd in sterk dalende richting. Maar
het uitzicht wordt al interessanter en schooner en
er is een oogeublik, dat u als verbijsterd, aan
balkon of raam doet, vastgrijpen. Dat is als de
vlakte van Leles zich ontvouwt heeft en in al
haar prac ht en majesteit voor u ligt, omringd
en omketeiid door een bergreeks, en waar in Sawali
aan Sawali ligt, waarop de paddie zachtwiegelend
staat te rijpen met zijn goudgele tinten.
Dat is Java in a! zijn heerlijkheid! Dat is het
schoone en rijke land, dat jaarlijks, barende als de
volrijpe vrouw, zijn aanmerkelijke oogsten aan dui
zenden en millioenen toewerpt!
Zaclitsclmivei.d beweegt de trein zich op dit
hellend vlak, alle tijd latend om u te doen ge
nieten van dit verrukkelijke tafereel; het is een
vermoeiende tocht, waut de indrukken wisselen
zich telkens snel af en het oog is onafgebroken
gekluisterd aan het zich ontplooiende panorama.
Het is alsof de locomotief, zelf ook moegewerkt
u het wil doen voelen en hooren in een lang
gerekt g>fluit, als hij voor de halte Leles ophoudt.
Van Leles via jikatoe naar Garoet is zoo ver
niet meer en na de lange reis die men echter
in een dag ook kan doen, heeft men dan eindelijk
het lieve Garoet, bereikt.
Garoet met zijn warme baden en bronnen, met
het, Bagendik-mi er, en door de Papendaja en
Tjikoray omsloten, biedt zooveel gelegenheden tot
uitstapjes aan de wegen zijn er goed, en het, hotel
is aangenaam gelegen dat ik er niet aan twijfel
of uw holydays zult, gij er best, klein krijsen en
met, een zucht er aan betimmerd worden, dat de
tijd van werken weer daar is.
Ik moet hen, die met mij naar Garoet stoomden,
aan hun lot overlaten en de/en brief eindigen
met nog eenige Indische nieuwtjes. Op persgebied
valt allereerst te vermelden dat de
ProcureurGeneraal attent gemaakt is geworden op een artikel
van De Locomotief van 21 Sept.
Vroeger werd zoo iets op geheel andere wijze
behandeld en het is te hopen dat de
ProcureurGeneraal de Regeering er op zal wijzen, dat, men
hier een heel dwaas ding heeft, htt
Drukpeis-reglemeut genaamd, dat hoe eer hoe beter naar de
rommelkamer dient te verhuizen.
Het is zoo dwaas, want zoo'n artikel doet nu
M118. Glary.
Keizer Heli's teekening.
»Volkeren van Europa, bewaakt uw heiligste goederen !"
ten Paul Vidal en G. Marty, de eers'e de orkest
werken en de tweede de koorwerken. Beide
componisten die aan de opera verbonden zyn,
openbaarden zoo groote gaven als dirigenten en
deden de schoonheden van de werken zoo in alle
opzichten uitkomen, dat velen er op aangedron
gen hebben, niet meer de directie uitsluitend aan
bekende instrumentale solisten op te dragen,
doch liever aan begaafde componisten.
HETSJES
Van Jaya's blawe bergen,
Halvard Solness in Ibsen's Houivineeater Solness.)
Particuliere correspondentie.
(Slot).
" Banrlong is een mooi plaatsje met een Hink resi
dentie huis, en een zeer goed aangehad park bij
de woning van den Ass.-Resident. Vooral de
tegeutwoordige residei.t van Japara heeft veel gedaan
voor de verfraaiing der plaats. De inrichting
waar zonen van inlandsche hoofden onderwijs krijgen,
het tooneelgebouw //Braga", de moskee en de
regeatswoning zijn met de kortelings geopende
werkplaatsen van de Staatsspoor een bezoek waard.
De koude nacht, de heerlijke rustige slaap wer
ken opfnsschend, zoodat men daags daarop de tod,t
kan aanvaarden naar Garoet. Eerst, stoomt men door
de onafzienbare Sawahvlakte van Bindoug, omlijst
door de bergen ankoeban prakoe, Boekit
Toenggoel in het JS!oorden en door den Malebar eii
Goentoer in het Zuiden, dan lanss het lief ge
legen Tjitjalangka en eindelijk door liet heerlijk
stuk natuur tusschen Nagrak en Leles.
Er valt veel te zien en te bewonderen op Java,
maar ik geloof dat onze spooriugenieurs dat pl< kje
voor zich uitkozen om den menschen te tooneu
wat verrassende effecten zij nog bovendien wisten
te looveren voor hen, die zich langs bun
kronkclenden baan van ijzer en hout laten medevoeren.
Hier zijn het kale rotswanden, links, en rechte.
juist opgeld en ik deuk dat menigeen nu nog eens
zal willen lezen wat De Locnmotiff schreef over
den held van Lombok.
Van heiden gesproken. Te Soerabaia hadden wij
de uitreiking; van den eeresabel aan den krauigen
Rost van Toiiuingen. Jammer dat er in de
Lombokhulde reeds zoo een ebbe is gekomen, jammer
vóór hem, want hij was zeker een held n te Edi
ril te Lombok, en hoe gelukkig het ook is dat de
menschcu weer uormaul denken en doen, ik betreur
het toch dat voor een der schoonste gureu van
de Lombok-tragedie die uitreiking zoo laat kwam.
Een groote sta-in-den-weg voor de ambtelijke
promotie, de Resident, Wegener, die al allerlei
jubüea vierde als ambtenaar, zal dan eindelijk de
vorstelijke woning aan het einde van den
Badjaugselien weg verlaten ... ik meld het u wel later,
ik beu helaas niet erg' geloovig! en constateer
liever feiten dan op gissingen af te gaau!
En gegist wordt er veel, o zoo veel in ons goed
Indië! Zoo gist men ook naar de motieven waarom
plotseling de sereh nu een zoo en.stig karakter
heeft in Tangerang en in Batavia's ommelanden,
waar die in IMIf ai geconstateerd werd. De
bibitvoorraadschuur, die Maiaug ernstig concurrentie
aandeed, te sluiten... voor in- en doorvoer in de
Preang'er. Diezelfde Preanger die thans bij
bouderde bouws bil.it (rietstekken) produceert, afkom
stig van . .. Tangerang. En Taugerang dat blijft
afvoeren via Priok! naar Java's oosthoek.
Is liet ernst of kortswijl vraagt men zich af?
Is dat der noodlijdende industrie helpen en steu
nen? ut' is dat. bevoorrechting van sommigen? Maar
dan al een heel vreemde, want de Staat als
spoor\veg-ondeneiner benadeelt zichzelve deerlijk door
dien maatregel en dat, in dezen tijd, waarin de
Regrering zeil veiklaarde dat noch bibit, noch
suiker gwdkooper vervoerd konden worden, wat
UIL belanghebbenden in de suiker toch anders aan
toonden ! En de Kon. Pakketvaart och er vallen
altijd kruimels van een eettafel ontvangt daardoor
weer een verhoogd vervoer van uit Tangerang.
Men blijft hier klagen over de zaken, maar toch
schijnt Indiëhet Dorado voor de Europeesche
handelaren waut er is geen mail of men wordt
overstrtomd met allerlei annonces of aanbiedingen en dan
brengt de dagelijktche post ons nog tal van prospec
tussen voor opte richten naamlooze vennootschappen,
(Kaia Fosli in Ibsen's Bouwmcttter Solness.)
die onder zeer schoon klinkende verwachtingen oi.s
altijd . . . winst bezorgen! Gelukkige aandeel
houders! Dat brengt mij onwillekeurig op den
Hr. K. van de oprechte Haarlemmer die zoo op
recht" de zaken van de Mpij. tot Expl. der
Painanackan en Tjiassemlanden behandelt, dat het de aai.~
deelhouders van N.-I. Handelsbank en N.-I. Land
bouw Mpij. wel een nachtmerrie bezorgd zal hebben.
Wat een cijfer! Nu die landen met een oppervlakte,
naar ik meen, vau 300,000 bouws, vormen zeker
de grootste onderneming in ons Indio, en dat vekr
oogen daarop gevestigd zijn is duidelijk. Maak'e
K. de herinnering levendig aan het verhaal van den
grooten stier, den draak en den schildpad, aardiger
was het verhaal van een aandeelhouder dat aaik
de Kali-besaar te Batavia nog al op geld deed.
Want al gaan de zaken slecht, de Indische moppeu':
houden prijs. Het verhaal kwam in het kort
hierop neer:
Een groot aandeelhouder vau de N. I. II. ver
voegt zich te Batavia ten kantore vau den hoofd
agent en zegt:
//Kijk eens, Mr., ik heb veel aandeeleu iu de
Bank en zou van u nu wel eens willen weten
welke waarden tegenover die aaudeeleu staan?''
En vol plichtplegingen staat, de Hoofdagent op.
opeut de zware ijzeren deuren der brandkamer en
op een stapel papieren wijzend zegt hij:
Ziedaar, mijnheer, allemaal aandeeleu in de
X. L Landbouw Maatschappij."
Zoo, zoo,'' zegt, de aandeelhouder, //maar zou u
mij dan eeus kunnen zeggen waar ik den agent of
vertegenwoordiger dier maatschappij kan spreken?
/,O ! dat ben ik" antwoordt de hoofdagent.
//Nu, dan kan u mij wel zeggen wat voor waarde
de N. i. Landbouw Maatschappij bezit?"
Zeker, zeker," zegt de hoofdagent terwijl hij een
andere brandkamer opeut en opnieuw op een stapel
papieren wijst:
,/Allemaal aaudeelen in de Mpij. tot Expl. der
Pain. en Tjiassein lauden."
//Dat is dat groote land niet waar, maar nviu'
ik dan de directeur van dat land eens spreken.
Dat ben ik ook," zegt de hoofdagent.
//Dat 's gemakkelijk," herneemt de verbaasde
aandeelhouder, //maar lioe staan daar de zaken dan': '
i/Och," zegt de hoofdagent, daarvan zijn de
papieren niet hier, het spijt n ij u de
eigendomsacten niet te kunnen tooueu, die zijn beleend bij ...
de weeskamer!"
Tableau !
Maar, waar of niet waar, zóó erg zijn de zakeut
nu niet, niet alles lijdt onder de ontzettend lage
rijst en suikerprijzen, maar niet waar, na lijden
komt verblijden.
WOM;SO.
De Keizerlijke prentenyeiloopcr.
(PwwaV.)
KKI/KH WII.IIKJ.M (u-hi et o>'6i): »llet n.oet
ieders vurige wensch zgn, een exemplaar \an dit
werk te bezitten. liet zal een prachtig en
beteekenisvol sieraad zijn voor ieder huis, vcor uwe
kamer, voor uwen haard. De prijs is onder ie Iers
bereik: zes Mark op gewoon, negen M rk op
Chineesch papier. Korting bij gr< ote ho veel
heden. Het succes van den dng ! !"