DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 962 optima forma gesloten en die na de teekening op verzoek van het IJ. C. al 3 of 4 maal veranderd was, noch de macht, noch het recht bezat daarin een dergelijke ingrijpende wijziging aan te brengen, en dat nog wel op verlangen van derden! 3o. dat 3 der voorwaarden van ons vervoercontract leen bepaling, die niet van ons maar van het U. C. zelf afkomstig is luidt: Tusschen de ondergeteekenden ter andere (de expediteurs) en exposanten bestaat hoegenaamd geen betrekking. Zij ondergeteekenden ter andere hebben alleen te maken met ondergeteekende ter eenre (het Uitv. Comité) die hun het verschuldigde voor hunne werkzaamheden betaalt...." zoodat noch de heeren A. en B., noch hunne dreigementen mij in eenig opzicht aangingen en het zelfs een bloote geheel onverplichte beleefdheid van mijne zijde was, dat ik aan het verzoek van het U. C. om met die heeren eene bespreking te houden, heb voldaan en last not least 4o. dat de bezwaren der Eranschen alleen golden den totaalprijs, *) door het comitéaan de exposanten berekend, maar niei het aandeel, dat de expediteurs daarvan genieten, welk aandeel den heeren A. en B. toen totaal onbekend was en misschien nog is. Dat aandeel echter is zooals van zelf spreekt het eenige waarmede de expediteurs iets temaken hebben en dan durf ik tegenover iederen werkelijk deskundige, den heer Boelen incluis, gerust staande houden, dat de prjjzen, zooals die aanvankelijk door ons waren gesteld, voor eene tentoonstelling geenszins te hoog waren, maar dat hetzelfde van de beide andere factoren, die de totaalprijzen vormden, niet kan worden getuigd. Het is waar, dat de door Q. N. genoemde com missie van advies, bij het stellen van de berekening naar maat of gewicht, geheel over het hoofd heeft gezien den bijzonder volumineusen aard van tentoon stellingsgoederen, "waardoor prijzen, die per 1000 KG. niet te duur waren, per M3 veel te duur werden, maar ook in dit opzicht kan den expediteurs geenerlei verwijt treffen, want reeds in hun brief van 11 Oct. '94 hebben zij aangeboden het U. C. in alle zaken betreffende de expeditie van advies te dienen, maar het comitéheeft gemeend veiliger te doen met zich door andere, onpartijdige deskundigen te laten voorlichten, niettegenstaande n mijner collega's, zoodra hij de namen van de commissieleden hoorde, den heer Calisch persoonlijk meer openhartig dan hoffelijk verzekerde «dat geen van deze 3 erkende specialiteiten, hoe bekwaam misschien ook op ander gebied, in het expeditievak nog zijne sporen had verdiend". Van het oogenblik af, dat contractant ter eenre (het U. C.) zijne eigen deskundigen aanstelde, hadden de contractanten ter andere natuurlijk nog slechte voor hunne eigene belangen te zorgen en wie zal het wraken, dat zij dit ook hebben gedaan ? Als bewijsTechter, dat de expediteurs van de blijk bare vergissing der commissie van advies geen misbruik hebben willen maken, moge dienen, dat de expediteurs, toen^het Comitémet zijne bezwa ren voor den dag kwam, de billijkheid eener reductie voor de maatgoederen hebben^erkend en in eene berekening per 2 M3 in plaats van per l M3 heb ben toegestemd. Indien het gevaljeens andersom geweest ware en de expediteurs zich in hun nadeel haddenf vergist, meenen wij op grond van de erva ringen in 1883 opgedaan ernstig te mogen betwij felen of zij van de zijde van het comitédezelfde tegemoetkoming zouden hebbenfondervonden. Eerst toen het U.C. de keuze der berekening naar maat of gewicht geheel aan zich wilde houden, waardoor het aanvankelijk voor ons gunstige con tract eene zoo fundamenteele wijziging onderging, dat het ongunstig dreigde te worden, hebben wij garantie verlangd van een minimum winstcijfer, waartoe wij m. i. in de gegeven omstandigheden alleszins [gerechtigd waren, te meerjdaar wij van af het begin der onderhandelingen steeds op den voorgrond hebben gesteld, dat wij bereid en in staat waren het werk naar behooren uit te voeren, maar dan ook een flinke winst wenschten te maken en geenszins voornemens waren uit philanthropie of voor de glorie van stad of land te werken. De trast met Brittannië's voorstellen van het oogenblik. En niemand had over het ver dwijnen der papieren alarm gemaakt. Er was niemand ontslagen, niemand in den Bosporus gedompeld; de geheele engelsche ambassade scheen voltallig, en «ir... meer in de gratie dan ooit. Wat moest dat beteekenen! Mr. George was nu een raad sel, en toen hij vervolgens zijn schoonenaar zijn slot bracht, de villa betrok, en de lie veling van den Engelschen gezant bleef, heelemaal een sphynx. Intusschen ging de tijd voorbij, de sultan besloot niets, hield iedereen aan de praat, en dagelijks veranderden de verhoudingen. Op een avond zat in een villa aan den Bosporus een aantal Europeanen bijeen. Mooie vrouwen, in elegante, diep uitgesneden parijsche toiletten, gezanten, attaché's met meter hooge boorden en stijve plastrons voor de trotsche borsten. Diamanten fonkelden als oogen, en oogen als diamanten; gefluis terde woorden deden menigen boezem zwellen en de koffie, de likeuren gingen rond met de nieuwste aardigheden, of het laatste poli tieke nieuws. Plotseling, zonder dat men er op verdacht was, stelde een dame, misschien de mooie jonge vrouw van mr. George B., de vraag, of de diplomaten, die zoo dikwijls moeten fantaseeren, die zooveel intriges moeten spinnen en zooveel listen uitdenken, zelfs wel eens iemand bedriegen, ook in staat zouden zijn, een roman te bedenken. »Zelfs te beleven ! En het liefst met u," fluisterde een russische attachéhaar in het kleine oor, waaraan een oost-indische dauwdrop schitterde. Maar nu stond de engelsche gezant op, en zeide: »Ik heb zelf onlangs een grapje gemaakt..." «Voorlezen! Alstjeblieft voorlezen!" riepen overeengekomen garantiesom is zeker vrij hoog, maar zij was niet te hoog in de verhouding tot de zeer hoog gespannen verwachtingen, die het comitétot het laatste toe bij ons heeft opgewekt en waarop dan ook onze maatregelen waren ge nomen. Begon men al met ons te zeggen, dat de tentoonstelling wél zoo groot zou worden als in 1883, zelfs toen de dag der opening naderde is ons nog nieer dan eens verzekerd, dat er in het hoofdgebouw ruimte te kort zou komen en wie herinnert zich niet (om maar n voorbeeld te noemen) den canard" in de dagbladen van de 22 Russische inzendingen, die onderweg" waren, die altijd nog //onderweg" schijnen te zijn. Eén der fouten van het U.C. is dan ook m.i. geweest, dat het zijn eigen onderneming van begin af aan door een vergrootglas heeft bekeken, eene zelfmisleiding die noodzakelijk op schade moest uitloopen, maar waarvan bezwaarlijk aan de expediteurs de schuld kan worden gegeven. Had de tentoonstelling inder daad de afmetingen aangenomen, die men voort durend voorspelde, dan zou de garantiesom belang rijk zijn overschreden, maar de werkelijke hoeveelheid aangevoerde goederen is nog gebleven beneden de helft van hetgeen, waarop onze oorspronkelijke berekening was gemaakt. Ondanks dit alles en ondanks menig hard woord, dat wij van het U. C. ten onrechte hebben moeten hooren, kost het echter ook mij niet de minste moeite volmondig te erkennen, dat de leden van het Comitédoor hun initiatief en hunne volhar dende werkzaamheid aanspraak hebben op de dank baarheid van Amsterdam, want de tentoonstelling heeft zeker, afgezien van hare waarde als zoodanig menig stuivertje naar de hoofdstad doen rollen, dat er anders niet gekomen zou zijn en ons gedu rende den zomer een uitspanningsplaats geschonken, die bij stadgenoot en vreemdeling nog lang eene aangename herinnering zal achterlaten. Onder vriendelijke dankzegging ^voor uwe gast vrijheid, mijnheer de Redacteur, waarvan ik vrees wel een weinig misbruik te hebben gemaakt, teeken ik Hoogachtend, A. DONKER. Amsterdam, 21 Nov. 1895. *) A propos van dezen totaalprijs, acht ik het niet van belang ontbloot te herinneren, dat terwijl thans door het Comitéf 11. per ton voor de binnenl. zendingen en / 13, per ton voor de buitenl. zendingen, met zeer onbeduidende minima werd berekend de prijs van het toen malige expediteurs-consortium in 1883 f 18. per ton bedroeg met een minimum van ?5. zending. Door andere expediteurs, buiten consortium staande, is toen zelfs ?25.?en ?30. per ton berekend, zonder dat iemand er destijds aan gedacht heeft zich bij den burgemeester, den Gemeenteraad of de Tweede Kamer hierover te ren! per het De tentoonstelling, Aan de Redactie. In de welwillendheid van Q. N. om mij het stuk des heeren Donker vóór de plaatsing ter inzage te zenden vind ik eene aansporing, om voor een enkele maal af te wijken van de sinds de opening der tentoonstelling aangenomen houding om alle onwaarheden en praatjes waaraan het Uitv. Comit bloot stond eenvoudig onbeantwoord te laten. Vooraf mijn dank aan Q. N. die bij uitzon dering, zelfs de Amsterdamsche raadsleden die meenden een woordje te moeten zeggen verzuim den dit,?vóór hy een stuk schreef inlichtingen inwon bij een der comitéleden. Ik kan hem en dengenen die in zyn stuk belangstelden mededeelen dat hy- uitstekend is ingelicht geworden. En nu een antwoord a. aan de heeren Zwart en mr. Jolles, &. aan den heer Nolting en c. aan den heer Donker. a. De commissie van advies bestond uit de heeren Van Haren Noman (president), Nierstrasz, een paar van de mooiste dames. Sir... greep in de zak van zijn jas, en zeide: »Ik zou gaarne uw wil volbrengen, hoog geachte dames maar mijn oogen hebben in den laatsten tijd sterk geleden van het nieuwe gloeilicht; misschien is mijn waarde collega, de heer von .... off zoo welwillend, om het historietje voor te lezen?" De Rus, galant jegens de dames, verklaarde zich gaarne bereid. Hij nam plaats op een stoel, het gezelschap groepeerde zich rondom hem; hij vouwde het papier open, maar nau welijks had hij dat gedaan, of hij verbleekte, stond op, gaf de papieren aan den Engelschman terug, en weigerde beslist, te lezen ... een plotselinge hoofdpijn ... een duizeling ... »Mr. George B., wees gij zoo goed, en lees aan de dames het stukje voor." Mr. George voldeed aan den wensch van zijn superieur, en las een kleine, pikante harem geschiedenis voor, waaraan niemand aanstoot kon nemen. De dames applaudisseerden. De Kus zeide, bij het venster, achter de gordijnen, tot den Engelschman: »Maar de papieren die gij mij gaaft, waren een afschrift van geheime papieren... die " »U 50,000 pond sterling kosten!" »Weet gij ?" »Ja, maar het was een geheime lade voor verouderde stukken, een antiquarische geheime lade, die ik mijn secretaris liet opendoen. Dien avond had ik nieuwere telegrammen; de verhoudingen van «gisteren" waren reeds zóó verouderd, dat ik geen duit voor de geheime papieren had gegeven!" »En ik...." »Nu, tot een volgenden keer, Excellentie!" zeide sir.... De beide gezanten gaven elkander de hand, en ieder ging bij een dame zitten. George B. kuste juist zijn vrouwtje galant de hand Zwart en mr. Jolles (de laatste als secretaris). Het expeditie-contract, de groote kanker die knaagde aan de verhouding tusschen Uitv. Comit en een deel der exposanten, was ons door deze commissie (met inbegrip der prijsbepaling) aan gegeven. Dat de voorzitter dier commissie inderdaad meende dat n de inhoud n de prijsberekening den toets der critiek volkomen konden doorstaan, blykt uit het feit dat eene door hem gestelde breedvoerige verdediging daarvan in mijn bezit is. Dat nu, na een concept gezien te hebben hun door hunnen voorzitter voorgelegd, de overige leden dier commissie er zich blijkbaar niet verder mede schijnen te hebben bemoeid, pleit noch voor hun yver, noch voor een ernstig besef van verantwoordelijkheid, maar aan het Uitv. Comit is dit niet te wyten. Dat de heer Nierstrasz de commissie verliet toen hij merkte dat het niet goed ging met de uitvoering van het mede door hem gegeven advies, neemt zy'ne aansprakelijkheid niet weg. Een feit is echter dat het Uitv. Comitéverkeerd heeft gedaan het advies der, naar zyne meening deskundigen, te volgen, omdat inderdaad a posteriori dat advies, geheel te goeder trouw ge geven, blijkt verkeerd te zyn geweest. &. De heer Nolting sloeg een beetje door dat geschiedt trouwens altijd als men beter had gedaan te zwy'gen. Maanden achtereen is op het terrein gewerkt, meermalen door meer dan 1000 man te gelijk, behalve eenige Belgische werklie den van de heeren Bertaux, wier aanwezigheid strikt noodzakelijk was, zijn er bijna zonder uitzondering Amsterdamsche werklieden aan den arbeid geweest en nog wel die minstens 2 jaar hier ter stede hadden gewoond.) Behalve dat het moeilijk aanging te eischen, b. v. dat de heeren Oerlijn en de Haan hunne eigene ploegen tot werkeloosheid zouden doemen, om andere werkeloozen werk te verschaffen, kon het meerendeel der door de hh. Nolting c. s. aan vankelijk aangewezen werklieden niet aan het werk worden gehouden, omdat zy- of ongeschikt bleken voor do taak, of wat het meeste voorkwam, ofschoon ruim betaald, zij zich de weelde ver oorloofden van den baas te willen spelen over hun patroon of party te trekken, meestal op zeer rumoerige wyze, voor wegens dronkenschap of om andere redenen weggezonden vakgenooten. Ik wijt dit nu niet den heer Nolting, maar hij kan er moeilijk het U. C. een grief van maken. De heer Nolting vond den toestand even be droevend als het U. C., hij zag evenals het U. C. in dat het beter was op den ingeslagen weg niet voort te gaan, »maar", was zijn angst »ze zullen mij en myn comitéer over lastig vallen en in openbare vergaderingen ons ter verantwoording roepen". »Werp dan maar de schuld op ons", gaf het Uitv. Comitéwoordelijk te kennen »en noem uwe commissie voortaan eene die dient voor »werkliedenbezoek." En zoo geschiedde het. Vreemd is het dat de heer Nolting dit vergat, maar nog vreemder is het dat hy het U. C. aantast juist op den grond die hem tot groote dankbaarheid had dienen te stemmen. De heer Nolting vond de tentoonstelling eene teleurstelling voor de werklieden, volkomenjuist, althans voor hen voor wie er geen werk was. De anderen zullen die meening niet deelen. De heer Nolting vindt de tentoonstelling eene teleurstelling voor de burgerij. Dit is een gewichtig woord, als het gesproken wordt door eenen vertegenwoordiger dier burgerij in den Raad. Intusschen zyne opinie, al is zij on gemotiveerd, blijve geëerbiedigd. Ik deel die meening niet en met mij zal zij zeker niet worden gedeeld o. a. door de spoorwegmaatschappijen, de gemeentekas over 1895, de hotelhouders, de om nibusmaatschappij, de gasfabriek, de duinwater maatschappü, lOO.OOOden en nog eens lOO.OOOden bezoekers enz. c. De heer Donker heeft inderdaad toen in tegenwoordigheid van eenige comitéleden. en mij zelf de Fransche commissie bij monde van haren voorzitter hem opmerkzaam maakte dat eene dergelijke prijsberekening en vooral eene dergelijke toepassing van maat of gewicht onzen goeden naam in het buitenland zou kunnen benadeelen, geantwoord: »dat kan mij niet schelen, wy (expe diteurs) willen geld verdienen en liefst zooveel mogelijk." De heer Donker sprak toen Fransch; of hij heeft gezegd: »Je m'en fiche" of »cela ne me regarde pas," weet ik heusch niet meer, maar het komt op het zelfde neer. Wel weet ik dat gemelde president mij te kennen gaf hoe dergelijke patriotten in een meer Zuidelijk land zouden worden beoordeeld ! De heer Donker zal zich zeker wel herinneren dat hy aanvankelijk tegen iedere contractwijziging was, en tevens dat hy, namens het expediteurs consortium, waarmede wy als leeken ter kwader uur het zoo onereuse contract hadden afgesloten, ons, na de afsluiting opmerkzaam maakte hoe wij door niet- of niet voldoende deskundigen gead viseerd, hun een zoo buitengewoon voordeelige positie hadden bezorgd. Eindelyk zal de heer Donker zich wel herin neren dat eene eerste bijna onbeduidende wijzi ging door hem en zijne vrienden werd toegestaan nadat een groot Nederlandsch exposant had ge dreigd met publicatie van hunne handelwijze in het buitenland en hoe ten slotte het Uitv. Comitédoor den nood gedwongen en ten einde raad de noodige contract-verandering verkreeg, mits aan ieder der 4 expediteurs ? 10.000, dat is dus aan het consortium ?40.000, winst werd gegarandeerd. Of nu inderdaad minder goed werd opgebracht dan vermoed, de expediteurs hadden niet te klagen, zij hadden immers ieder ?10.000 winst garantie ! afgedwongen aan het comité, dat zich zulks liet welgevallen ter wille der exposanten en den goeden naam in het buitenland. Voor het overige spreekt het stuk des heeren Donker voor zich zelf en eene schoonwassching, zelfs eene verdediging kan het niet worden genoemd. Eigenaardig was, dat wanneer een exposant zich bij de expediteurs beklaagde, hem geantwoord werd: dat gaat ons niet aan, gij betaalt het U. C.," vergeten werd echter er bij te voegen: »maar wij hebben het IJ. C. te pakken door ons contract." Ik dank den heer Donker voor het waardeerend slot van z\jn artikel. De tentoonstelling had echter wat betreft de hoeveelheid der opgebrachte goederen beter kunnen slagen, wanneer de f heer Donker en] zijne vrienden zich wat handelbaarder.hadden betoond. Amsterdam, 27 Nov. 1895. Mr. N.|A. CALISCH. iiïiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiii 40 cents per regel. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiinii Dr. TH. PTJLCKBR, professor in de medicijnen aan de universiteit te Luik, schrijft: Op grond van mijne herhaalde onderzoekingen moet ik zeggen dat het Odol een uitmuntend antisepticum voor den mond is, en dat het bijzonder geschikt is voor de dagelyksche ver zorging van de tanden en den mond. Het maakt het tandvleesch vast en de kiezen worden door Odol tegen holworden behoed." Prijs per heele flacon ? 1.?Alom verkrijgbaar. Depot van het Dresdener Chemisch Laborato rium, LINGNER, Amsterdam. Anker Hercules-Porteinoimaie Welkom St-Nicolaas-Geschenk. Alleen de prima qualiteit is voorzien vanhetFabrieksmerk. Te AMSTERDAM uitsluitend bij: VERWEEGEN & KOK, Ho.90 Katetraat, No. Input, STOOKT BRUINKOLEN-BRIKETTEN Verkrijgbaar bij Handelaren in Brandstoffen. Deze sedert tal van jaren hier in gevoerde en op de meeste ten toonstellingen bekroonde briketten.geven debeste doofkolen, houden het langste stand, ont wikkelen de meeste hittekracht en zijn daarom in het gebruik dan ook veel voordeeliger dan de an dere goedkoopere merken, die bijna geen kool geven en stinken. KS3- Let toe-dat U onder het merk ^ geen andere merken gemengd krijgt! Hoofd-Depót VAN Dr. JAEGER'S ORIG. K. F. DEUSCHLE-BENGER, Amsterdam, Kalverstraat 157. Eenig specialiteit in deze artikelen in geheel Nederland. Sedert l Mei Beduidend Verlaagde pr-ijzen. Gebr. SCHKÖDBB, Rokin 50. Kunstzaal. Boekgeschenken. Magazijn KEIZERSHOF», Kieuwendijk 196. Zydensto f f en. Grootste sorteering zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des sins en kleuren steeds voorhanden. SCHADE & O L DENKOT T. H. RAHR te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Enitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's.