No. 964 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 9 D«e. Art. 91 der concessie a»n de Am»1 erdamsche Omoibusmatttschftppij '. Ingezonden door X. N. Botter d. Crt. 4 Dee. De landrente op Java", n (slot). 5 Dec. »Het licht op het Noorderhoofd rui den Botterdam&chen waterweg." 8 Dec. De conversie.' De Maasbode. 6 Dec. Het St Nicnlaasfeest." 7 Dec. Burgerlijke Vereenigingen." Historische schtta II. Winstgevende syndicaten, door 3. H. Wijnen. 8 Dee. De Kaïolingiscbe kapel te Nijmegen " door P. JL. Bots. pr. Afschaffing van de doodstraf." D e (autir.) Nederlander. 9 en 13 Dec. So ciale overdenkingen" III en IV. 10 Dec. Leider of Beginsel ?" 11 Dec. Welk verschil is er?" (Patrimonium over het wetsontwerp Kamers van Arbeid.) Het Vaderland. 8 en 9 Dec. De vestingbegrootiug voor 18Ü6." De Avondpos t. 8 en 9 Dec. Staatkundige vrrjbeid." Haagsch Dagblad. 3 Dec. Het begrootingsdebat." 5 Dec. Binnenlandsche Zaken." 8 en 9 Lïec. Een algemeen tarief." Arnh. C t 9 Dec. De begrooting in de Kamer." 9 en 10 Dec. Christelijke kunst." V en VI. Middel b. C t. Dec. Het algemeen Depot van discipline te Vhsaingen." 11 Dec. Als men hem had!" (opsporen en straffen yan miadad;gers). 12 Dec. Mr. Kerdijk en de Amsterdamsche ten toonstelling," Pro v. Gr o n. C t. 9 Dec. Ongewenschte f amenkoppeling'' (kiesrecht voor Kamer en Gemeente) W i n s c h. C t. 8 Dec Huil dan maai" (Mr. Kerdijk en de tentoonstelling). Zaanl. C t. 7 Dec. Het kiesiechtontwerp naar zijne innerlijke waarde." De N. Spaarnebode. 13 Dtc Het Hervormd Kerkelijk Congres iu Patrimonium" II. N. Leeuwarder Crt., 11 Dec. Bandeloosheid der jeugd." Utrechtsch Dagblad. 7 Dec. Begrootiugskwestie" (Justitie.) 8 Dec. Vergaderen." Venloosch Weekblad. 7 Dec. De uiterst abnormale toestand (van regeering en kamerfracties.") De Volksstem. 7 Dec. Een geschikte ge meentebelasting. Ouze gesplitste Inkomstenbelasting." Weeldenitgaven." Huil dan maar." Monnikenwerk." De Liberaal. 7 Dec. Debaipersoneel." Christelijke Staathuishoudkunde." Fries c h Volksblad. 8 Dec. Het pachtoontract." De Volksbanier (E. K. Volksbond.) 12 Dec. Kamers van arbeid" (slot.) Hecht voor Allen. 12 en 13 Dec. De revo lutionaire propagaiida in het parlement " Weekblad v/d A l g. N e d. D i a m. Bond. 13 Dec. Coöperatie". De N ij v e r h e i d, 11 Dec. Het arbeidersvraag stuk in Engeland", IX. Alma Mater. 10 Dec Feestnummer bfj gelegenhe d van de Tweede Luatrumvieriug van den A. S. B." Weekblad voor Muziek. 7 Dec. Lotge vallen eener rondzwervende melodie," door J. van Santen Kolft'. De nederlandschn opera," door Hugo Nolthenius. Weekblad voor de gemeentelijke administratie. 12 Dec. Controle op gemeente ontvangers." Het Vrije Woord, (Weekblad voor Israëlieten). 18 Dec Een woord vooraf".?Bijbelsche personen." Het Schoolblad. 10 Dec. Het gebrek aan onderwijzers officieel geconstateerd." iimiiiiiiiiiiiitiiimiiiiiiiuiitmiiiiiiiiliiitiiimiiiiiiiiiiiiiiitiimiiiiiiiliiti iek. in de Hoofdstad Het, is bij de uitvoering van Sehumann's Scenrn aus Goethe's Faust door de Zangvereeuiging Excelor&uiU&fon. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiHiiimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii HET DERDEGESIACHT. DOOR A. CONAN DOYLE. Scudamore Lane behoort tot de stilste wijken van Londen. Slechts enkele deftige woningen zijn tusschen kantoren of pakhuizen verdwaald, en in eeii dezer oefent dr. Hora tius Selby zijn drukke praktijk uit. Het is een vreemde buurt voor een zoo groot man, maar een specialist van Europeesche vermaardheid kan wonen waar hij wil. Ook vindt het genre patiënten dat hem komt raadplegen, een minder bezochte wijk wel zoo aangenaam. Het was tien uur. Het rumoer van karren en rijtuigen begon langzamerhand te bedaren. Het regende dat het goot; de gaslantaarns wierpen een spookachtigen gloed in de groote plassen. Er was slechts n mensch zichtbaar in Scudamore Lane, een man, die op de stoep stond voor het huis van dr. Horatius Selby. Hij had gescheld en wachtte tot er open gedaan werd. Het licht van een lantaarn viel op zijn glimmende regenjas en zijn omhoog geheven gelaat. Het was een bleek gezicht, met scherp uitkomende trekken en eene eigenaardige uitdrukking in de oogen iets als van een opgejaagd hert, van een kind dat angstig zoekt naar hulp. De knecht die opendeed, herkende terstond in hem een patiënt. Hij zgg die uitdrukking meer. »De dokter thuis?" De "knecht aarzelde. sior al weer gebleken dat Berlioz gelijk had, toen hij voor tal van jaren zoo geestig den spot dreef met het gebruik als passe-partout dat vau de Fufftt gemaakt wordt. In ziine opéra-comique Beatrice et Benedict heeft hij daarvan op zeer gelukkige wijze partij getrok ken, wanneer hij den kapelmeester voor de feeste lijkheid van het huwelijk van de twee hoofdperso nen eene Fuga, die hij expresselijk voor dit feest heeft vervaardigd, met zijn koor laat instndeeren. De opmerkingen over de beteekenis vau liet woord Fuga zijn allervermakelijkst; doch wanneer de Fuga wordt uitgevoerd, bespeutt men dat Berlioz de verzoeking te machtig is geworden om een zeer schoon muziekstuk te schrijven, dat voor koor heer lijk klinkt. De Fuga heeft toch eene goede zijde, zelfs ia een opera, zegt men dan onwillekeurig. Of nu de Fuga-stijl bij koren zooals: Geret/et ist das e/lle Glied der Geixlerwdt vom Böss» of Dan ewig Weibliche ziekt UKS /una», ook eeue goede zijde heeft, durf ik niet te bekennen, want juist deze wijze van behandeling van het slotkoor Chorus mysticus is vrij bedenkelijk. Dat heeft Scbumann zooals men weet ook begrepen en daarom eene tweede bewerking gegeven, waarin alles meer iu een mysthch waas gehuld is. Ook dit koor geeft niet alles wat men er van verwachten zou, doch de tint is hier meer in overeenstemming met het karakter. Slechts eenmaal heb ik die tweede bewerking hooren uitvoeren, en wel bij grlegeuheid van den Schumann-feier te Bonn in 1873 en t'oeu heeft het wel indruk gemaakt, al verzwakten de vels her halingen ook hier niet weinig de kracht van uit drukking. Doch er lag niettemin eene bekoring in het wazige van die bewerking. Tn het algemeen maken de uitvoeringen van werken, waarmede men vroeger zoo gedweept heeft en die men nu meer bekijkt uit een historisch oogpunt-, eenigszins den indruk van eene begrafe nis, want waar liet woord verbleekt wordt gebruikt, is reeds min of meer een vounis geveld. Doch ik stel daar gedeelten tegenover waarin Schutnann ons in een geniaal licht verschijnt, en dat is mij bij de uitvoering opnieuw duidelijk geworden, daar om acht ik dit niet toepasselijk op dit werk, waarin vooral wat kleur betreft zooveel treffunde motuen ten te vinden zijn. Men moge terecht beweren, dat waar Fiinst aan het filosofeeren is, het verband tusschen woord eu toon niet kan worden verkregen, het is niet te weerspreken, dat een Faust, zooals Carl Perron ons dien uitbeeldde, een warm eu gelukkig pleidooi voor Schumann's opvatting was. Zijne opvatting was doordacht en warm gevoeld, tot in alle details, heeft op mij veel indruk gemaakt en nog nooit [ heb ik eene vertolking vau liet tweede deel, ge[ boord die mij zoo heeft getroffen. Alleen aan het slot van Fuuxfs Tot/ meen ik dat liet meer Seluirnann's bedoeling moet geweest zijn de stem niet te laten wegsterven, doch de woorden : gcni'-fs1 ii'h /e/:t den h'órhaten Aut/enhlifk, met volle stem, zij liet dan ook piano, te zingen, omdat daarna het orkest in de gesyncopeerde chromatisch dalende triolerifignren het wegzinken vau de krachten heeft, geschilderd. Deze uitvoering, onder leiding van Mr Viotta, was in veel opzichten schoon. Het koor toch heeft zich vaak zeer gelukkig gekweten van zijn zoo moeielijke taak. Vooral de klankontwikkeling heeft mij nu en dan getroffen, iets wat bij groote koren uog al eens verwaarloosd wordt. O.a. zougen de sopranen zeer mooi legato in het koor: Jene Roseti, en klon ken de tenoren beter dan bij de laatste uitvoeriugen van Excelsior het geval wasDat de heer Viotta iu het derde deel bij de ensembles eu koren wel eens met inspanning alles in het spoor moest houden, las voor een deel aan de sopraan- en tenorsolisten Mej. Pui Idemann en den heer Piuks, die in rhythmisch opzicht zicli nog al eens vrijheden veroorloofden, hetgeen toch bij ensembles zeer storend werkt. Den tenorzanger met zijne schoone stennniddelen vond ik over het geheel liiiiiiHiiniiiiiiiiiiiiiiiiiMiiMiiiiinliiiiHiiiiiiritfiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii »De dokter heeft een paar heeren bij zich, meneer. Hij ontvangt alleen patiënten op de spreekuren.'1 »Zcg dat ik den dokter noodzakelijk spreken moet. Zeg dat het een ernstig geval is. Hier is mijn kaartje." Zijn vingers beefden zoo; hij kon het slechts met moeite uit zijn por tefeuille halen. »Sir Francis Norton is mijn naam. Zeg dat Sir Francis Norton van Dcanc- Park hem onmiddellijk moet spreken.' «Jawel, meneer." De knecht klampte zjjn vingers om het kaartje en het geldstuk, dat hem tegelijk daarmede in de hand gestopt was. »Wilt u uw jas niet even in de gang hangen, meneer ? tl is zoo nat. Als u even in de wachtkamer wilt gaan de dokter zal wel bij u komen." Het was een ruim, hoog vertrek waarin de jonge edelman gelaten werd. Het tapijt was zoo zacht en dik, dat hij zelfs zijn voetstappen niet hooren kon. Twee gaspitten, slechts half opgedraaid, wierpen een geheimzinnig waas over alles. Hij schoof een met leder bekleeden fauteuil bij den haard, nam plaats en keek de kamer rond. p den wit marmeren schoorsteenmantel, even ais op een tweetal kleinere tafels tegen den muur, s ion den eenige fleschjes en doozen, fk-sschen van allerlei grootte en vorm, sommige met, «Voor zichtig"; doozen met watten, met pluksel, met instrumenten ; thermometers enz., op een andere tafel boeken, een oogspiegel, en meer doktersbenoodigdheden. Sir Francis Norton lette gewoonlijk niet op dergelijke dingen, heden echter trok alles zijn aandacht. Zelfs de vorm van een kurk op een flesch,- en hij verwonderde zich dat de dokter niet de voorkeur gaf aan glazen stopfleschjes. Eenige krassen op de mahonie houten tafel, een paar vlekken op het leder van het bureau, latijnsche opschriften in dat opzicht niet te prijzen. Van zijne zangkunst gaf hij nu en dan echter goede bewijzen, al was ik het niet overal eens met de kleur dieu hij aan wendde. Mej Plüddemann bevredigde mij niet. In de solo Neiffe" was de ademhaling voortdurend onvoldoende, waaronder het geheel zeer leed. Eene schoone stem bezit deze dame, die echter wel wat mag waken tegen een gebrek dat men in de duitsche opera's ook zoo vaak hoort, o.a. waar zij zingt: erre liebte mich. Deze dame scheen mij echter toe niet gedisponeerd te zijn. Dat bij een zanger als Perron andere solisten in het niet, zinken is niet te verwonderen. De bas de heer Riechuiann, die eene beschaafde, goed geschoolde stem bezit, zal dit ook wel gemerkt ht-bben. Doch hij gaf wel wat heel weinig kleur. Er was iets gemoedelijks in zijn Mejihislo en Uoser Gei.it. Een solo-ensemble bestaande uit de dames: Mevr. v. S. t. G.; Mej. LiuaWyger; Mej. Leonie Wilson en Mevr. H. W. heeft vooral in het solokwartet in Gesdur in het derde deel veel sc'ioons gegeven. Dit was ook als klank voortreffelijk. Alleen domineerde de 2Je sopraan nu en dan wat veel. Thans gedenk ik in het bijzonder de eerstge noemde dame die als Fniu Sorge hare moeielijke partij zeer gelukkig vervulde. Ik ontwaardde bij deze dame, die ik vroeger wel eens meer hoorde, grooten vooruitgang in de expressie en stembelieerschiug. Nu ik toch vau klankontwikkeling en stembeheerschmg spreek, dwaal ik even af om de aan dacht, te vestigen op een werkje dat mij voor kort werd toegezonden: Ein Biicldein van der Sinc/ekunst vau Anna Fles. Dit boekje heeft een oud-duilscb. gewaad en is ook in dien geest geïllustreerd. De vereenigde firma's Wagenaar te Utrecht en Breitkopf und Hartel te Leipzig, hebben voor een passend gewaad gezorgd. Het boekje bevat allerlei uitspra ken over muziek- en zangkunst van oudere meesters, die gerangschikt zijn in verschillende hoofdstukken. De bewerkster ging van de gedachte uit dat, wil men voor de zangkunst het nieuwe gebouw (die uitdrukking is van Sefleri) stichten, waarvan zoovele jongeren droomen, dan moet men menigen steen aandragen die diep begraven of lang onopgemerkt aan den weg gelegen heeft. Tl-jewel alle citaten in de duitsche taal zijn, bevatten zij vele gulden woorden van meesters van verschillende lauden. Later hoop ik een en ander uit dit boekje van waarde mede te deelen. Thans vestig ik er alleen de aandacht op van allen, die in de zangkunst beLng stellen. De uitvoering van Excelsior mag eene zeer ge slaagde hetten, want niet alleen is er veel sclioous geboden, doch liet opvoeren van dit werk, dat zoolang niet alhier ten gehoorc was gebracht, heeft ons weer eens een blik doen slaan in deze com positie, die, al heb ik er niet meer alles in ge vonden, wat, mij er vroeger zoo in aantrok, toch Sühumann voor ons doet herleven in een zijner scheppingen waarin hij naar het hoogste heeft durven grijpen waarnaar een componist toen grijpen kon. \Vij zijn Mr. Viotta die op hoogst intelligente wij'.e dat, werk heeft ingestudeerd en dit met vaste hand leidde er zeer dankbaar voor dat hij ons dit werk nog eens.gebracht heeft. Ik maak van deze gelegenheid gebruik een voorloonig woord over de Zwolf Lied er van mr. Viotta te zeggen die bij de firma Van llolkema en Wareiidorf verschenen ziju. Met groote belangstelling heb ik met deze schoone liederen kennis gemaakt. In al deze lieden/n is het innig verband tusschen woord eu toou op schoone wijze betracht. Xij zijn gecomp'ineerd op gedichten van Goethc, Hcine en Hoft'iuanu von Faüersleben, waaronder enkele zijn die reeds vaak gecomponeerd waren. /eer interessant is de meer moderne behandeling van Mr. Viotta vau die gedichten, temeer omdat de componist overal met sobere middelen zijne uit drukking heeft verkregen. Later kom ik op deze liederen, die ik ten zeerste IliltiiiijjiiiiiiliiltiiiiiliiliiiMiHiiiiitiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifi ter kennismaking aanbeveel, uitvoeriger terug. * * * Over de Ned, Opera die een zeer ge motioneerden tijd doorleefde, hoop ik weer te schrijven na de première vau T u nnhauser. Van de reprises in den laatsten tijd gegeven, acht ik Carmen wtarin Mej. Mrysenheiin op zoo intelligente wijze den titelrol vervulde, de belangrijkste. V AS MILLIGE». op eenige fleschjes -- niets ontging hem. Ook zija gehoor was scherper dan anders. Het zware tikken der sombere, zwartrnarmeren pendule drong hem door merg en been. Eu door de dikke muren heen, hoorde hij mannenstemmen en kon hij zelfs nu en dan een enkelen volzin verstaan. »Je hadt hem moeten nemen !" »Jij hebt de trek." »IIoe kon ik de vrouw spelen zoolang het aas er nog in was!'" Deze zinnetjes kwamen bij horten en stooten, tussehen de pauzen van het gesprek in. Toen ging er een deur open, een stap klonk in de gang, en Sir Horatius voelde met kloppend hart, dat de crisis van zijn leven i 11 aantocht was. Dr. Selby was een groote corpulente kerel met een imposant voorkomen. Neus en kin waren zeer geprononceerd, de wangen bolrond, een gezicht dat een beter figuur zou maken in de pruik en kanten van deOeorges dan bij het korte haar en de zwarte geklcede jas van het einde der negentiende eeuw. Hij was glad geschoren; de mond was te welgevormd om te worden verborgen, en de vriendelijke trek, zoowel als de zachte bruine oogen hadden voor de patiënten iets geruststellend.?. Het goedhartig, deftig uiterlijk van den ruan der wetenschap, wekte vertrou wen zelfs de groote, lijue, blanke handen, waarvan hij er nu een zijn laten bezoeker toestak, deden aangenaam aan. »Het spijt mij dat ik u moest laten \vach- | ten. Ken botsing van plichten! De. gastheer i tegenover zijn «rasten; de raadsman tegen over zijn patiënten. Maar nu ben ik tot uw j dienst, Sir Francis. Foei, u is koud.'' j »Ja, ik ben erg koud." i »Fn u beeft! Tut, tut, tut, dat mag niet! ' Het afschuwelijke weer heeft, u letterlijk ver kleumd, misschien zal een kleine opwek- ; Een Théatre-Libre te Sint-P etersburg. Iets dergelijks als de »vrije" schouwburgen te Parijs, London, Berlijn ; maar toch iets anders. Te Petersburg worden voor den verkoop der toegangsbewijzen geen andere maatregelen ge nomen dan in de gewor.e schouwburgen, en de censuur spreekt ook over het Taéatre Libre haar vonnissen. Maar de artistieke richting is een nieuwe. Er worden stukken gespeeld, die men totnogtoe in Rusland voor onvertoonbaar hield: Tolsto'ï's: Macht der Dmsternti, Hanptmann's Hannele, en een blijspel van Turgenieff, Ie Pain d'autrui, dat Antoine nu juist op zijn répertoire beeft gezet. Ook ouden, die verouderd schenen, drama's van Pisemski en Ostrowski, die voor een der grootste dramatische geniën dezer eeuw wordt gehouden. Sedert een maand is deze schouwburg geopend, er zijn. een tiental stukken gegeven, en het welslagen der onderneming schijnt verzekerd. Vertalingen van Engelsche en Duitsche klassieken worden nu beloofd, en onuitgegeven werken van jonge Russische schrijvers. Reeds is Potapenko te voorschijn gekomen met een blijspel: De Vreemdelinge», dat een hartstochtelijken pennestrijd heeft doen ontvammen. Het onderwerp is hetzelfde als in Turgenieff's Voders en Kinderen : het contrast van twee opeenvol gende generaties. Maar hier zijn het de vaders, die nog een weinig idealisme hebben bewaard, terwijl de kir-deren «praktisch" zijn, en alleen revolteeren tegen »vooroordeelen" als deugd, eer en geweten. Tijl Uilenspiegel. Te Berlijn en nog wel in de boet- en doodenweek wanneer bijna uitsluitend kerke lijke werken worden ten gehoore gebracht is door de Koninklijke Kapel, onder leiding van Weingilrtner, eene nieuwe compositie van Richard Strauss heel onschuldig als Sinfoninihe Dichtung aangekondigd, doch tot titel hebbend : TM E-Uenspitfiei's lust<ye StreichM in R-jnioform uitge voerd. Daar ook dit werk onder de programma-mu ziek moet gerekend worden, heeft de kapel meester Dr. Wtillner uit Keulen, die dit werk voor het eerst heeft uitgevoerd, om eene korte verklaring van den inhoud gevraagd, waarop de componist antwoordde: Het is mij onmogelijk een programma voor »Knlenspiegel" te geven; wat ik bij de verschillende deelen heb gedacht is vaak niet onder woorden te brengen eu kon ook wel eens aanstoot geven, l/iten wij de toe hoorders zelf de noten laten kraken die de schalk hun geeft. Alleen geef' ik u de beide hoofdthema's die als een draad door bet. werk loopen tot decata| strofe komt wanneer Tijl wordt opgehangen. i Laten wij dus de vroolijke Keulenaars laten raden welke muzikale poets een schelm huu heelt gebakken. De pnrtitie ziet er verbazend ingewikkeld uit, doch bij het aanhooren klinkt alles zoo klaar en duidelijk dat men er schik in heeft. Strauss heeft aan den liondovorm als het ware hier nieuw leven gegeven. Voortreffelijk uitgevoerd had dat werk veel succes. Sulltvan en Mascagni. In welke groote stad zoudt gij het liefst wo nen V vroeg Sir Arthur Suüivan aan Mascagni niiiiiiiiiMiiiiiriiiHittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiuifiiiiiitti king . . ." »Neen, dank u. Dat liever niet. Die kou is geen gevolg van het weer. Ik ben bang, dokter." De geneesheer keerde zich halverwege in zijn stoel om, klopte den bezoeker op de knie, zooals men het een onrustig paard zou doen en vroeg: »Wat is er dan ?" Tweemaal opende de jonge man den mond als zou hij beginnen. Doch eensklaps bukte hij zich, stroopte het rechterbeen van xijn pantalon op, haalde de sok neer en liet zijn scheenbeen zien. De dokter maakte een ge luid met zijn tong terwijl hij keek en vroeg: » Beide boenen ?" »Neen, slechts een." »riotseluig?" »Van morgen." »Hum!" De dokter stak de lippen naar voren en streek met zijn vinger en duim langs de kin. Op eens vroeg hij: «Kunt u vermoeden hoe u er aan komt?" »Neen." Eeti ernstige uitdrukking kwam in de groote bruine oogen. »Ik behoef u niet te zeggen dat alleen de grootste openhartigheid . . ." De patiënt vloog van zijn stoel: »Mtjn (iod, dokter, ik heb mijn gansche leven niets gedaan dat ik mij zou kunnen verwijten ! Denk toch niet dat ik zoo gek zou zijn hierheen te komen en u voor te liegen. Eens voor al: ik heb mijzelven. niets te verwijten.'1 Het was een tragisch gezicht die jonge edelman, niet opgestroopte broekspijp en nog steeds die schichtige uitdrukking van angst in de oogen. Een hartelijke lach van de whistspelers in de andere kamer drong tot hen door. Zwijgend keken de twee man