DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 964 die hem op een feest, ter eere van beide com ponisten, te Berljjn ontmoette. Waar? Wel natuurlyfc 's morgens van 9 tot 11 uur in Londen, van 11 tot 5 uur in Parijs, yan 5 tot 7 uur in Weenen, van 7 tot 10 uur in Budapest en 's avonds na tien uur in Berlijn. Tot welk nachtelijk uur Mascagni in Berljjn behagen vindt, heeft hij echter niet verklapt. iiiimiiiiiiniiiiii iiiniiiiiiiiiiniiiiiiii J, Maris en zijne Tentoonstelling ia Pukhri Studio te 's-Gruvenlui.ge. Ik ben altijd getroffen geweest doot de vele pun ten van overeenkomst die Jacob Maris en Théophile Gautier aanbieden. De groote romantische schrijver en dichter wordt ten onzent niet veel meer ge1 zen, tegenwoordig; zijn naam echter zal onsterfelijk zijn bij de lettres. Gautier's rijkdom van vorm, macht van expressie, zorg van uitvoering, liefde voor zijn onderwerp, uiterst groote gevoeligheid, zijn even zoovele factoren van de kunst van Jacob Maris. Zelfs in hun uiterlijk: Gautier had in zijn zwaar gebouwd lichaam, in zijn hoofd met weelderige lokken omhangen, iets van een Merovingiseh vorst; J. Maris heeft dit ook. De gevoelige macht die uit zijn werk spreekt, is zichtbaar in zijn uiterlijk. Gautier placht te zeggen: je suis quelqu'vn pour qm Ie monde visibk existe. Jacob Maris is ook eendier gelukkigen, voor wien de zichtbare wereld bestaat. Wie heeft zooals hij het hollaudsche landschap ge zien in onze dagen? Zóó uitnemend juist, waar, en verschillend, en deze visie uitgedrukt in een zóó persoonlijke opvatting? Zeker niemand. Als complete uiting van een landschap-schilder durf ik zeggen, dat J. Maris hooger staat dan zijn groote voorgangers ?. Daubigoy, Corot, Diaz, zelfs Rousseau. Geen dezer heeft zóó doorwerkt en zóó schromelijk mooi uitgevoerd, een zoo volledig overzicht gege ven van het landschap, van alle stemmingen en momenten der natuur, in een zoo volgehouden, doorwerkte, en puissante schildering. Zeker hebhen deze schilders vele onvergelijkelijke indrukken gegeven van effecten buiten, maar meestal vluchtig; zeer juist en prachtig, maar soms op 't kantje van oppervlakkig. Bij J. Maris is een zorgvuldige, zeer groote overweging merkbaar; een angstig zoeken naar volmaaktheid van com positie, van verdeeling in de lijst; naar het even wicht van licht en bruin; en van juiste verhou dingen van toon; door deze onvergelijkelijke zorg die hij aan elk zijner werken besteedt is hij nig onder de moderne schilders. Evenals in een volmaakt gedicht geen enkele disharmonie van rhytme, maat of klank mag zijn, evenzoo is in J. Maris' werken geen enkele fout van teefcening, compositie, toon of kleur, nlmpeccable" is 't woord dat op hem als schilder kan worden toegepast. Een bewijs hiervan is o. a. het feit dat wanneer men de lijnen-compositie van een zijner goede werken" (uit zijn bloei-periode, na de eerste jaren van zoeken) afzondert van de toon- en kleurdooriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini nen elkaar aan. »Ga zitten !*' klonk het bevel van den arts. »Uw verzekering is inij genoeg." Hij bukte zich en liet zijn vinger langs het scheenbeen glijden, met voorbijgaan van n plek. »H'm!" mompelde hij, het hoofd schuddend." Nog andere symptomen ?" »Mijn oogen zijn in den laatsten tijd erg zwak." »Laat mij uw tanden eens zien!" Hij be keek ze en maakte hetzelfde zachte geluid met de tong, bewijs van medelijden en af keuring. »Nu de oogen!" Hij stak een lamp aan, die op een der tafeltjes stond, en een kleine kristallen lens er voor houdend om het licht te concentreeren, liet hij het schuin in het oog van den patiënt vallen. Terwijl hij hier mede bezig was, viel er een glans van vreugde op zijn breed, expressief gezicht; een kleur van blijdschap, zooals bij den botanist, wan neer hij een zeldzame plant in zijn trom meltje bergt, of bij den sterrenkundige, wan neer de lang gezochte komeet voor de eerste maal in het rayon van zijn telescoop af dwaalt. »Dat is bijzonder heel bijzonder," mom pelde hij, naar zijn bureau loopend en haas tig iets óp een stuk papier krabbelend. Het toeval wil dat ik juist bezig ben iets te schrijven over een geval als het uwe. Het treft wel dat u mij een zoo frappant voor beeld aan de hand doet." Hij vergat zoozeer den patiënt in zijn vreugde over het vinden van een symptoom dat zijn stem bijna vroolijk klonk. Doch hij was onmiddellijk zichzelf weer en vervolgde geruststellend: »Maar het is niet noodig dat ik u op de hoogte breng van alle bijzonderheden. Het komt hierop neer: uw gestel is erfelijk belast." werktheid, dan is deze compositie even ge quilibreerd, even homogeen, als in kleur en toon uit gewerkt. Een bewijs van de grondige degelijkheid der compositie, van de solide basis waarop J. Maris zijne meesterstukken opbonwt in schildering. J. Maris vereenigt in zich alle eigenschappen, die een groot schilder kenschetsen. Schitterende virtuositeit van uitvoering gaat in zijn werk ge paard met een diep, doordringend gevoel voor de natuur. Als tonalist is hij nig, en zijn kleur heeft prachtige zuivere accoorden die symphonisch harmonieeren. Zijn teekening, uiterst gevoelig of machtig, is een voorbeeld van edele karakterteekening, net tegenovergestelde van de banale onpersoonlijke akademische teekening, en be hoort tot die welke b.v. de groote Grieksche beeld houwkunst kenschetst of de kunst van een Michaël Angelo, of die van een Rembrandt, in n woord, die van alle groote uitingen van hooge kunst. Indien Jacob Maris uitsluitend voor zijn genoe gen had mogen werken, dan had hij misschien geheel andere schilderijen laten zien dan zoovele landschappen met zilveren- of grijs-blauwe luchten met witte koppen; maar deze werden hem besteld door kunstkoopers en stelden hem in staat te kunnen leven. Jacob Maris heeft echter, in tegenstelling van zoovele schilders, die »voor de keuken" werken, en steeds uitstellen het meesterstuk te maken, dat van hen verwacht wordt, het middel gevonden om de schijnbaar meest alledaagsche onderwerpen te vervormen tot volmaakt afgewerkte gedichten, in den hoogsten zin des woords : hij heeft bewezen dat het middel om dit te doen eenvoudig bestaat in het ?ich geheel en al wijden aan zijn werk, hoe onbeduidend dit schijnbaar moge zijn, en dit werk meesterlijk uit te voeren, zóó dat de meest eischende volmaakt tevreden moet zijn. Jacob Maris heeft, als bijna alle werkelijk groote artiesten een ontzettend productie-vermogen. Onaf gebroken doorwerkend sedert zoovele jaren heeft hij ontzachwekkend veel geproduceerd. Dit, n de verspreiding van zijn schilderijen en aquarellen in alle groote verzamelingen van de beschaafde wereld, heeft zeker veel bijgedragen tot zijne be kendheid en zijn roem. Niet lang nog is het geleden dat onder het ont wikkelde publiek gelachen werd om zijn werk, in ons, in zijn land, toen zijn naam reeds in het buitenland zeer hoog aangeschreven was. Allerlei malle woorden werden op zijn kunst toegepast : meu noemde hem impressionnist", taohiste", enz. Die tijd is voorbij, en Jacob Maris wordt nu ten laatste ook hier algemeen erkend te zijn de groote schilder die hij is. Deze ? tentoonstoonsteliing in Pulchri Studio, waar niet minder dan een tachtig-tal werken van hem vereenigd zijn, is een schitterende, volmaakte hulde aan zijn talent. Completer nog is deze, dan de Israëls-tentoonstelling, die reeds zoo merk waardig was. Men kan hier volkomen zijn ongeëvenaard talent genieten, van zijn uiterst têere kinder-figuurtjes, zoo teer, gevoelig en onvergelijkelijk fijn van toon en kteur, tot zijn groote, ruime landschappen, die een zoo verheven, grootsch visioen geven van de mooiste oogenblikken en stemmingen van ons schil derachtig vaderland. Met zijn machtig talent, dat alles wat het aan raakt adelt en verheft, weet hij de eenvoudigste gegevens, de onbeduidendste slootkantjes, vervallen oude molens, te verwerken tot aangrijpende, epische HHliiliinHiiitiiiiliwninn De jonge edelman viel in den stoel, het hoofd zonk op de borst. De dokter vloog naar een likeurkarafje en schonk zijn patiënt een glas cognac in. Er kwam een blos op de bleeke wangen, terwijl hij het leeg dronk. »Misschien heb ik te kras, te spoedig u gezegd waar het op staat," verontschuldigde zich de arts, »maar gij kunt niet onkundig zijn geweest van uw kwaal; waarom anders zijt gij bij mij gekomen?" »God helpe mij, ik heb het vermoed maar eerst van daag, toen mijn been zoo erg werd. Mijn vader had iets dergelijks." »Het is dus van hem?'' »N"een, van mijn grootvader. U hebt wel gehoord van Sir Rupert horton, de groote Corinthiër?" De dokter was een man die veel las, en een uitsteken i geheugen had. Het noemen van dien naam bracht hem eensklaps den drager voor den geest, den beruchte salet jonker, die zijn leven doorbracht in dobbelen en duëlleeren, in drinken en wellust, tot zelfs zijn confraters in de boosheid zich van hem afkeerden en op zijn ouden dag alleen lieten met het vrouwspersoon, dat hij in dagen van buitensporigheid en dronkenschap ge trouwd had. Terwijl hij den jongen baron daar zag zitten, achterover leunend in den lederen fauteuil, zag hij een oogenblik den geblanketten ouden dandy met zijn kost baren horlogeketting, zijn mooie dassen, zijn griezeligen satyr-kop, voor zich. Wat was hij nu ? Een handvol beenderen in een wormstekigen doodkist. Maar hetgeen hij gedaan had ... dit leefde voort en bedierf het bloed in de aderen van een jong onschuldig man. (Slot volgt.) schilderijen. J. Maris heeft steeds in zijn oeuvre gegeven: Ie vrai rendu par Ie btau" (G. Flaubert) talent. Veel aangrijpender dan welke voorstellin gen ook, zijn zijne intieme hoekjes hollandsche natuur, zijn lumineuse, bewegende luchten, die statig zweven boven het uitgestrekte landschap. Terecht is onlangs van hem gezegd, dat hij een schilder is par la grdce de Dien". Alleen het aangeborene, native heeft de macht zóó te vertolken, op die wijze natuurindrukken weer te geven. Ik wil niet naar aanleiding van deze tentoon stelling gaan specialiseeren. Er is hier geen enkel onbeduidend werk aanwezig. Allen werken mede er een geheel van te maken, een geheel dat een diepen plechtigen indruk maakt. Ongetwijfeld zal nmaal Holland nog trotscher zijn dan thans op zijn grooten, onsterfelijken Jacob Maris. PH. Z. Restauratie van Belgische monumenten. In Belgiëschijnt het met de officieele kunst ook al niet pluis. De Indépendance klaagt steen en been over de manier waarop de mooie kerk van Hoogstraeten is «gerestaureerd", in la Louvière schynt een ware verwoesting te zijn aan gericht, grafsteenen in het koor werden ver vangen door afschuwlijke tegels, het koor zelf werd afgezet door een hek, dat wanhopig leelijk is, en de muren zijn met allerlei kladderij besausd. En nu is de St. Jacobskerk aan de beurt gekomen. Dezelfde tegels, in zalmkleur, blauw en rood, worden ook hier aangebracht, leelijker dan iets. Sommige leden van de vereeniging voor de bescherming van monumenten der bouw kunde hebben bij den minister geprotesteerd. Hij heeft geantwoord: »Alles gaat naar de regelen der kunst''. Nu heeft de geheele vereeniging zich opgemaakt, om een nationaal beweging tegen 's lands officieele bouwkunst uit te lokken. IIIHI1IIIIIIIIIIII Verwey, NettnMe dichters, V. De tijden veranderen. Voor twintig jaren vond men van Harens Geuzen, ofschoon »een gedicht waar pit, merg en verheffing in zat", niet te lezen; en dat werd jammer genoemd om «de belangrijkheid der zaken," die er in behandeld worden (!). «Het werk moe(s)t worden «schoon gemaakt en opgepoetst" om in presentabelen toestand bij ons beschaafd publiek te kunnen worden binnengeleid." Op verzoek van een uitgever ging de heer W. Eekhoff aan 't oppoetsen en schoonmaken, misschien evenals zijn uitgever in den waan, dat hij geheel volgens den wensch van den dichter handelde, die zelf gesproken had van het «bestendig polijsten van zijn zwakken en gebrekkelyken arbeid." Of ook over 't hoofd werd gezien dat, waar een andere hand dan die van den dichter aan 't polijsten gaaf, het ge dicht een individueele uiting hoe ook verbeterd, altijd geschonden wordt ? En nu komt Verwey 1) een paar zangen van de Geuzen toonen zooals ze door van Haren zelf aan 't publiek overgegeven zijn, met al de onre gelmatigheden in de spelling, de fouten tegen de versmaat, de onbeholpen uitdrukkingen, met al de gebreken, maar in hun ongeschonden, tastbare directheid. Wel wordt het dichtstuk bij een werkmansgedicht vergeleken en wordt er gespro ken van «taal die doet schrikken van alledaagschheid"; maar de aandacht wordt gevraagd voor het naïve in van Harens belezenheid en het kinderlijke in zijn gekijk. En dat niet om er mee te spotten, maar om van die naïef heid te genieten. Dat klinkt anders dan in 1874. We kunnen alle respect hebben voor de vlijt en de zorg, die de bewerker der uitgaaf van dat jaar aan de Geuzen besteedde, maar leggen we oud en nieuw naast elkaar, dan is het te hopen dat men de voorkeur geeft aan het oude, dat hier het echte is. Een voorbeeld. Bij Eekhoff lezen we: «Voor mij, 'k heb menigmaal gebeden Te sterven in mijn vaderland, En dat mijn lijk, als afgestreden, Gedekt mocht zijn van Nef'rlands zand. Laat thans de Briel in zijne wallen Of 't eind zien onzer ongevallen, Of, zoo 't geluk ons hier toelacht, Laat ons met God en Nassau toonen, Hoe in het kleinst begin kan wonen De kiem van uitgebreide macht!" Bij van Haren staat: »Voor mij, 'k heb meenigmaal gebeeden Aan God om graf in 't Vaderland, En dat mijn lijk, en koude leeden, Mogt beuren dek van Xeêrlands zand ! Laat thans de dood in deese Wallen, Of 't perk zijn onser ongevallen; Of zo 't geluk ons medelacht, Laat God, Oranje, en Moed, nu toonen, Dat, in gering begin, kan woonen De moog'lijkheid van groote macht!" «Merkwaardig gelukkig," zegt Verweij in zijn inleiding, »vindt (van Haren) slag op slag, niet oen beminnenswaardige inspanning, een onbe holpen klinkende, maar rake uitdrukking, terwijl de gladde en geijkte termen voor het grijpen lagen en hem blijkbaar, puur door zijn naïef beid, maar niet voor de oogen gekomen zijn ... Iemand, die de dood 't »perk zijner ongevallen" wil laten zijn, kan niet gezegd worden afkeerig van dich terlijke taal te wezen; dat is het dus niet; maar die aangeboren en benijdenswaardige on-geleerdheid is het, die hem, zoekende naar een uit drukking, dat »mogt beuren dek van Neèrlands zand" laat vinden, dat »medelacht" voor «tegenlacht" doet aangrepen, en de keurige eerlijkheid van zegging in do drie laatste regels snappen doet." Zooals bly'kt is bjj het pol^sten die ^keurige eerlijkheid van zegging" en nog wel het een en ander verloren gegaan, en niet alleen in déze strophe. De beide uitgaven, de oorspronkelijke en de «opgepoetste", te confronteeren is een nut tige bezigheid; wie er de proef van nemen wil voorspel ik een groot genot, als hij keer op keer bemerkt hoe de onhandige, kinderlyke dichter iemand blijkt »die gewoon is zelf te zien, en niet door de oogen van vroegere schrijvers.'1 Door eigen oogen zien, in eigen taal spreken die twee staan in nauw verband tot elkaar en behooren samen te gaan; naar het een zoowel als naar het ander streeft onze t|jd; en zoo kan er opvoedende kracht uitgaan van het bestudeeren der verschillende uitgaven van de Geuzen; en tot die studie kan Verwey's boekje opwekken. In hetzelfde deeltje behandelt Verwey ook Bilderdyk, wiens «Zucht naar 't Vaderland" als eenige proeve wordt gegeven. Het stuk is voor 't doel niet slecht gekozen, maar liever had ik een bloemlezing gezien, kleinere fragmenten, enkele regels, desnoods hier en daar een enkel beeld, een enkele uitdrukking, zooals indertvjd in de bloemlezing Hooft. Ook wag hier een enkele cursiveering welkom geweest. Het boekje is versierd met vignetten van C. A. Lion Cachet. J. L. C. A. MEIJEK. 1) Nederlandsche dichters. Met proza van Albert Verwey. Jhr. Onno Zwier van Haren en mr. Willem Bilderdijk. (Amsterdam. Van Looy & Gerlings. 1895). 40 cents per regel. MllllinilllttlltlllllMflIlllllllllllllllllllllllllllllllllllliiifll Deutsche Medezinul Zeitung, No. 32, April 1894: Verrottingsprocessen werden met salicylmoncïwater en zelfs met subiimaat-benzo zuurmondwater niet langeren tyd tegengegaan dan met de, zooals bekend is, nagenoeg niet wer kende parfumeriën, a's Eau de Botot en Eau de Pierre. Wat den duur der verrotting tegen gaande werking betrefr, overtrof het Odol verre al deze soorten mondwater. Prijs per heele flacon f 1.?Alom verkrygbaar. Depot van het Dresdener Chemisch Laborato rium, L1NGNER, Amsterdam. Depots te AMSTERDAM: L-TH & Co., Zeedijk 16. A. v. TUYLL, Paleisstr. 13. CLÉBAN, Heiligenweg 42. ScALONGNE.Kattenb.pl.13. HULSWIT, Vondelkade £9. DE GASTRO, Muiderstr. 14. A. STARK, Mauritsstr. 5 S]>AARKOGEL,Marn.str.l25 QUEMDO, Roeterstraat 92. v.HEMERT,Utrecht.str.H8 ScHAFFBRS,Ferd.Bolstr.ll MAENETTE, Wagenstr. 40. v. WISSEN Jr.,Vijzelstr.28. SCHOUT, Haarlem.str. 139 KOCK P. C. Hooftstr. 130. D. STOBK, Leliegracht 44. A. BARNEVELP, Overt.419. EI.SMANN, Van Woustr.56. HOMULLE, Leidschestr.55. J. D. STEEN, Singel 176. IIooftl-Depót VAN Dr. JAEGER'S ORIG. Noriaal-folartiteleiL K. F. DEUSCHLE-BENGER, Amsterdam, Kalverstraat 157. E.eniS specialiteit in deze artikelen in geheel Nederland. Sedert l Mei Beduidend Verlaagde prijzen. Magazijn KEIZERSHOF", fieuwemlijk 196. Z ydenstoffen. Grootste sorteering zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des sins en kleuren steeds voorhanden. SCHADE & OLDENKOTT. HJRAH R te Utrecht Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's.