No. 970 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Cosiopolis. Achteraf is het licht gezegd, maar men kan het alleen zeggen zoo men de aflevering uit heeft, dat Cosmopolis in haar eerste nummer ongeveer dat is, wat men er van te voren van zou kunnen denken. Hier is een revue in drie talen, met luide fanfares in de wereld gebracht, uit een ruime beurs bekostigd, en bestaanbaar slechts by een dadelyk en groot succes. Er kan geen sprake zyn van een geduldig streven, van een pogen om door vlytigen en ernstigen strijd een nieuw be ginsel van kunst of politiek of wetenschap te grondvesten; er mag niet aan gedacht worden om op den langen duur slechts gehoor te winnen. Het is een zaak van terstond er op of er onder, van een beslissing in den eersten stryd. Het moet zoo. Want er is geen redaktie te vinden, die de belangen in kunst en denken voor Engeland, Frankry'k en Duitschland te samen zou voorstaan. De Engelschen weten niet zeker wat men in Frankrijk voor hen gevoelt, en de Parij zenaars niet wat men te Londen van hen denken zal. Francisque Sarcey toont een zekere aarzeling nu hij een appreciatie van Alexandre Dumas Fils den Ryn en het Kanaal moet overzenden. Er is geen redaktie te vinden om een inter nationalen stryd voor een beginsel van belletrie, politiek of populaire wijsbegeerte te leiden, en de uitnemenden, die tot medewerking werden genood, behooren in goed gezelschap te komen. Zoodat voor veel geld en goede woorden een aantal voorname reputaties zy'n saamgebracht, ieder voor zich een belangrijke naam in haar land, en allen bijeen een ryk magazijn van gearriveerden. En men kan niet zeggen, dat de oprichter der revue zyn taak met aarzeling heeft aangevat. Zyn eerste nummer bevat bydragen van Bourget, Brandès, Sarcey en zelfs van Theodor Mommsen. Van alle daken is geschreeuwd, dat hij voor een nagelaten fragment van Robert Louis Stevenson de somma van duizend pond neerlei, en als men nagaat, dat dit fragment niet meer dan zestig bladzyden groot is, 1) wel, een uitgever is geen bang mensch, als hy twintig gulden voor een bladzyde betaalt. De oprichter aarzelt niet, en de meeste mede werkers schryven gelijk zy in een revue van hun eigen land schrijven zouden. De Fransche auteurs evenwel zijn niet geheel op hun gemak. Zy vinden dat zy iets bijzonders moeten doen om in drie landen te worden genoten, en durven niet in hun ware kracht voor den dag komen. Sarcey, ik zeide het reeds, zoekt naar een manier om buiten zyn land verstaan te worden, en ook Bourget en Anatole France «chynen te vreezen, dat hun beste en meest echte -werk voor Britten en Germanen onbegrijpelijk zou zyn. Een Hollander, die meent dit verschijnsel te moeten constateeren, verbaast zich. De Fransche auteurs konden toch ook wel weten, denkt hij, dat hun publiek uit heel Europa bestaat, en zij HlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltltlllllllltlllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII 6de Jaargang. 26 Januari 18S6 Redacteur: RUD. J. LOMAN. Adres: Stonehaven, Hitherfield Road, Streatham, Londen. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. «miiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiB COBBESPONDENTIE. J. P. H. te S. 't Bestuur is als volgt samenge steld: den Hertog, voorzitter (voorloopig), A. G. Olland nam benoeming niet aan. Moquetie redacteur van tndschrift. Gantvoort, secr. en ten Tusschende penningmeester. A. L. K. te A. Problemen in dank ontvangen. J. K. te A. Dank voor mededeeling, zeer duidelijk is ons de zaak niet en als betrokken persoon kannen wij bezwaarlijk op spoed aandringen Een ingezon den stuk zullen wrj echter gaarne opnemen. G. A. C. te P. Hebt u Strategie in goede orde ontvangen ? Van P. G. L. Fothergill, te Lymington, Engeland. Vervaardigd voor den Halfjaarl. Internationalen probleem-wedstryd in dit blad. No. 320. Mat in twee (2) zetten. a bcdefgh Wit: K g3, D a6, P dl en d7, E fl; g4 = 6. Zwart: K e4, T d4; b4, d2, d6, e3, eG en h3 = 3. Oplossing van No. 318 (Dr. Gold). l D b3 enz. Opgelost door C. Koekelkorn, Keulen (2) H. J. den Heitog, Amsterdam (2). E. B. Schwaun, Londen (2). C. T. van Ham, Gorredijk (1) H. Mendes da Costa, Amsterdam (1) B. B. B., Amsterdam (2) j thans niet voor het eerst by de gansche be! schaafde wereld gehoor zoeken. Doch men moge i zich verbazen, het feit is zoo, naar het schijnt: j Engelschen en Duitschers doen in Cosmopolis alsof zy thuis zyn, maar den Franschen kost het nog moeite zich in hun wereldburgerschap in te werken, en zy begrypen niet, dat zij geen beter Cosmopolieten kunnen zijn, dan door echt Fransch en echt zich zelf te blyven. Bourget geeft een schets, die zeker fijn en beminlijk is. Maar hij toont zich in Cosmopolis niet als den Bourget van de onbevreesde analyse, den denker en tragicus der psychologie, dien men kent uit AndréCornélis, uit Mensonges, uit Ie Disciple. Anatole France is er met een realistische schets over Homerus; een fraai internationaal geval voorzeker, en in menig opzicht een fraaie les n aan Engelschen n vooral aan Duitschers. Zóó ongeveer zal het wel met een antieken rhapsood, misschien wel met een Homerus zijn toegegaan. Maar geheel in orde is de schets niet. France geeft veel te weinig aandacht aan de poëtische gevoelens van den zanger, die toch een goddely'ke was, al zong hij overgeleverde poëzie, en het tragische slot, het poëtische uiteinde van den heroïschen bard is onbevredigend, juist wijl wij hem in het voorgaande niet als een man met een wereld van spontaan geborene poëtische gedach ten en gevoelens leerden kennen. Alles te saam lykt Ie Chanteur de Kyméop een redelyke realistische schets met een ietwat kinderachtig streven om internationaal te zijn, en France heeft zeker beter werk gemaakt. Mommsen daarentegen geneert zich niet. Hij is gewoon aan een publiek van vele landen en raakt ook thans niet van de wijs. Mij betaamt het niet Mommsen te prijzen noch te laken, en ook zeer ervarenen in de Romeinsche rechts pleging zullen ongaarne den beroemden Nestor van het vak tegenspreken: ik zeg daarom van zijn studie alleen, dat de schrijver zich in Cos mopolis geheel thuis voelt. En zoo ook Henry James, die naar mijn meening de meest interessante bijdrage van belletrie heeft. En hetzelfde zou men van Stevenson kunnen zeggen, als zijn stuk geen nagelaten werk was. Dit over de houding der medewerkers. Aan twee kategorieën van menschen zal Cos mopolis, naar ik mij verbeeld, een bijzondere en belangryke dienst bewijzen. Ik bedoel niet het publiek in het algemeen, dat natuurlijk door een revue met voorname schrijvers gebaat wordt, ik bedoel de jonge auteurs van alle landen, en alle Duitschers bij elkaar. De jonge auteurs. Want zij zullen berusten bij de noodzaakiijkheid dat Cosmopolis voor hen on bereikbaar is. Want deze onbereikbaarheid is zoo zonneklaar, Cosmopolis heeft zoo zeer behoefte aan beroemde namen, dat, voor zoover ik kan nagaan, Maeterlinck alleen van de jongeren er in zou kunnen komen. En die doordrongen wordt van het besef, dat een zekere schoone zaak niet anders dan onbereikbaar kan zijn en niemand daar aan schuld is, die krijgt een eerste les in de schoone vrije kunst van het berusten. Zier, 'sHage (21'o) J. v. Wijhe, Zwolle (2''2) E. Wieling, Groningen (2) S. te Gorssel (1) v. Steenderen, Amsterdam. Beoordeelingen (No. 318). Einfach aber hübpch, Schaden dass der Springer nicht geschlagen werden und dass Frontmat der Dame auch ohne den müssigen weissen Ofrizier zu Stando kommen kann. C. Koekelkorn. Het idee, dat in don Isten zet is uitgedrukt, is niet nieuw. Verder vei toont het probleem op het gebied van variantenvorming en matstelling niets merkwaardigs. H. J. den Hertog. A very dainty little problem. Not quite enough in it however for Tourney distinction. E. B. Schwann. Het is niet veel zaaks en al te gemakkelijk. C. T. v. Ham. 4 = uitmuntend, 3 = zeer goed, 2 = goed, l = onvoldoende, O = slecht. TWEEDE NAT. COBBESP.WEDSTLTD. Zes en Twintigste zet van Zwart. 1. 2. 3. 4. 5. 6 7. 8. 9. 10. A. R d4: T b5 K c8 ? ? ? ? R d4: T c7 D h6 T e3: R e8: B. R g4 T he8 D e7 cbl: K el R c3j C. b c4K c7 K d8 K f7 D. R cl: S f4: . . . . f5 E. .... . . . . P e6 ' P d6 F. T e8 D (?('? D f8: P S-4 T sr4 K h7 R d4h ff2: Partij E 8 wordt door den heer H. opgegeven. In partijen C 2 en G geen zetten ontvangen. Ook ontving ik nog gaarne bericht van de heeren Slager en Beeders wat er gespeeld is in I1 5. De laatste opgave was 24. P de6: cb4: Er is nog gespeeld in A l 20 a5, in A 7 25. D g4, in C 6. 25. B gl:, in C 10. 25 B d2. Z. te 's H. In D 7 ontviag ik opgave van den heer H. dat de 24e zet van Wit was P e4 waarop Zwart speelt P e4: J. J. S. UIT DE SCHAAKWERELD. Naar aanleiding van den wedstrijd te St. Petersburg schrijft 't Amerikaansche blad the States" (New Orleans): Onr American repreacntative may be blessed with good health. Given that, this own stout Yankee heart will sustain him through the ordeal and perchanco land him an absolute winner. Then will the Bird of Freedom" op his wings from En alle Duitschers. Want nu zy hun eigen belletrie naast Fransch en Duitsch werk in n deel zien, zullen zij nog beter begrypen, dat hun eigen kunst niet hoog staat. Beter begrypen, zeg ik, want geheel verborgen is het hun niet. Anton Bettelheim, die de Duitsche litteraire kroniek in Cosmopolis geeft, durft zeggen, dat er in Duitsch land »viel zu viel denkende Autoren" und viel zu wenig nüchterne, genaue Maler der wirklichen Zustande" zijn. Maar ais hij dat zegt, weet hij, dat hij wat ergs en wat nieuws aan zijn landgenooten vertelt, en in zijn ijverig zoeken naar argumenten vindt de goede man er inderdaad moordende. Hij bericht dat George Eliot onge veer in het jaar 50 aan de Duitschers de palm van den slechten roman toekende. Hij vindt het noodig de spreekster van dit oordeel niet als een groot romanschrijfster aan de Duitschers te presenteeren, doch als de leidster van de Westminster Review en de vertaalster van Strauss' «Leben Jesu". Hy bericht, dat Turgeniew het in hoofdzaak met Eliot eens was, en een der beste Duitsche kritici, Heinrich Homberger, zonder het te weten met Eliot en Turgeniew een eenstemmig drietal vormt. Zoo argeloos vermoordt Bettelheim de belletrie van zijn land, terwijl hij zijn stelling verdedigt. En men mag zeker zich verbazen, dat onmiddellijk na deze vernietiging, Bettelheim schrijven durft: »damit soll nicht gesagt sein, dass der deutsche Roman des 19 Jahrhunderts sich nicht mit dem französischen und englischen Roman vergleichen darf: er hat nur grundverschiedenen Charakter." Doch hoe het in het hoofd van den heer Bet telheim moge toegaan, zeker is, dat de eenige Duitsche novellistische bijdrage van Cosmopolis het lage standpunt der Duitsche belletrie bewijst. Terwijl Engeland belangrijke, Frankrijk zeer toonbare fiktie gaven, komt Ernst von Wildenbruch aan met een kleine schets, die geheel onder den invloed van Dickens is, en wel van Dickens in zijn slechtste kwaliteit. Mij althans dunkt het verkeerd om een goedkoopen aanval te doen op de gemoedelijkheid van den licht bewogen lezer, zonder door zeer groote kunst van uitvoeri-ig de attaque op den traanklier te rechtvaardigen, en het is juist zulk een aanval, dien men vaak bij Dickens vindt en thans ook in de schets van Ernst von Wildenbruch. Doch nu zal Duitschland zich zelf zien naast Engeland en Frankrijk, en het kan er voor zijn belletrie enkel van profiteeren. Ten slotte dit. Cosmopolis is spotgoedkoop: twintig vel per maand voor achttien gulden 's jaars. Laat ons hopen, dat het bestaan blijft. CK. M. VAN DEVENTER. 1) liet fragment van Stevenson wordt over drie nummers verdeeld. Het eerste boek is nog geen twintig bladzijden groot. Inhoud van Eigen Haard No. 4 van 25 Januari: Een misdeelde, door Louise B. B. IV. Portret van Bembrandt, door hem zelven (bij de plaat, naar de schilderij van Rembrandt). E?n af scheid. Grotten in de Padangsche bovenlanden, door Sie Pandjang (met afbeeldingen naar phoHHIIlllllllltllllMI Maine to California, and from Lake superior to the Gulf of Mexico." Jammer dat Pillsbury dit keer zijn in geestdrift ontstoken landgenooten moet teleur stellen. Jammer te meer, daar zijn schitterende zege praal in den aanvang van den strijd allo hoop gaven dat hij als overwinnaar en Champion of the World uit 't strijdperk te voorschijn zou treden. Zijne over winning zou ongetwijfeld in do schaakwereld den grootsten bijval hebben gevonden, want Pillsbury is ontegenzeggelijk de meest sympathieke en populaire figuur van 't viertal. Zooals Dr. Tarraach zeer terecht in zijn rubriek opmerkte : Pillsbury ist ein genialer Spieier voll tiefer Idecn, eine sympatische Pers nLchkeit ohne jede Spur von Bescheidenheid, welche mittelmiissigc Individuen so gut kleidet, aber auch ohue jede Spur von Arroganz." Zooals men uit 't overzicht van den wedstrijd kan opmaken* is Lasker zoo goed als zeker van den eersten prijs. Hij behoeft slechts zijn laatste 3 partijen romi^e te maken en die kunst verstaat Lasker beter dan iemand en de eerepalm is hem. Yierkamp te St. Petersburg. Stand na de 15de ronde. Lasker Stoinitz Pillsbury Tschigorine J O) ^ a JJ 0 01/2 1 0 11 '^O "a Ol/oOOU .si; "s* &% 1 H/30 1 Ol'oNOO i o"o 1 1 »>" a S 5' JS g 7^ tj (J0'<oll'o n S? 'C -i o ^ .£?£ ll'olll/o 11'21/211 01100 11 1100 00011 91/3 71/2 7 a Uit Arnhem vernemen wij 't volgende : Zaterdagavond herdacht de schaakvereeniging van Lennep" haar eenjarig bestaan. De voorzitter, de heer Junod Perret, opende niet een toepasselijk woord de vergadering en ging daarna over tot de uitreiking der prijzen, door een vijftal leden in een onderlingen wedstrijd gewonnen. Wij vertrouwen, dat de heeren J. Breij-r, Hoendervanger, v. d. Haer, Goteling Vinnis en Hupkes, die nair volgorde eon welverdienden prijs ontvingen, in de door den voorzitter tot hen gerichte woorden een spoorslag zullen vinden, om op den ingeslagen weg voort te gaan en de overige leduii zich daardoor zullen voelen aangemoedigd, om met nog grooter lust zich aan de beoefening van dit edele spel te wijden. Dat ditmaal het schaken op den achtergrond stond en do avond aan een vroulijk en gezellig samenzijn gewijd werd, is zeer verklaarbaar en wel een bewijs voor den prettigen geest, die in deze Vereeniging heerscht en bewijst opnieuw dat, al wordt men ver slagen, een ijverig beoefenaar van het schaakspel tographieën van C. Nieuwenhuis). Wat is de Monroéleer? door Jo. De Maleische kolonie in de Kaapstnd, door (wylen) prof. dr. P. J. Veth, met afbeeldingen (slot). De brievendief, naar het Duitsch van Karl Pauli (slot). Verschei denheid: Drinkwater te Londen in de zestiende eeuw. Aan wien behooren de meteoorsteenen ? Een alcohol-lamp met gloeilicht (met afbeelding). De grootste dijk van de wereld. Wanneer groeien planten het meest??Acetyleen als lichtgas. Schriftlezing. Advertentiën. IIIIHIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIII i iinniiiiiiiiii iiiniiiiiiu LLERLEI Een nederig man. Te beweren", schreef Schopenhauer aan een vriend. »dat ik en Helmholtz van gelijke waarde zijn, zou gelijk staan met den Mont Blanc en een molshoop voor identiek aan te zien." »Gabirol gelijkt op my, als een glimworm op de zon." »Mijn verhandeling is het mooiste stuk pole miek dat geschreven is na Cicero's In Verrem." »Ik heb mijn filosofische meening uiteengezet met een helderheid en een preciesheid die nog nimmer zijn bereikt." Mijn metaphysiek der Sixen is een diamant." Men ziet het: Schopenhauer was een nederig HIIII1IIIII1III1II iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiii $nazzonb<m, Yan Steinmetz tot Kofleifln, Het antwoord van Dr. Steinmetz in 't no. van 12 Januari bevestigt mijn voornaamste aanmer kingen in 't no. van 29 December. Immers hy erkent dat zijn rasverbeteringsleer leidt tot het straffen van de (al of niet zuivere) dupes van de gebreken van de maatschappij, in plaats van die gebreken te bestrijden. En die leer onder stelt dat de erfelikheid grote invloed heeft, wat tegen de verwachting van Darwin e. s. nog uit niets gebleken is, en door de baktereologie z'm pathologies belang verloren heeft. Buitendien is die leer in strijd met 'n gezonde mensenliefde, n 1. met een die evenredig is met de kennis van z'n objekt, en die dus geen kou sen breidt voor tropianen of senten geeft voor orgeldraai, die vloek voor de verfijnde stedelin gen! Dr. S. vraagt waarom verfijning rasverslech tering tegenwerkt? Omdat 'n verfijnde later trouwt, want hij wenst 'n hogere levenstandaard en hij stelt geestelik genot hoger. Behalve tijdelike daling tot normaal peil is er geen ras verslechtering als de omstandigheden gelijk blij ven : de dwergen van Stanley kende Herodotus ook al. Zulke grote in-de-lucht-hangende verbeteringsplannen leien de aandacht maar af van kleinere die op d'r poten staan, zoals de spelling-Kolleivijn, die eenvoudig door weglating van de lastigste overtollige letters, de toekomstige schoolkinderen minstens 'n half jaar doet uitwinnen! Die dan ook in oude spelling ijvert voor praktiser lager onderwijf, doet mij denken aan de betuiging: Ik vloek g nooit!" den Haag. W. RUTGKRS. iiiimiiiniliiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiminiiiiiiiiiiiiHiiii zijne stemming daaronder niet laat lijden, doch zich met de overwinnaars verheugt en zich ernstig voor neemt bij eene volgende gelegenheid beter uit het strijdperk te voorschijn te treden. Wij wcnschen deze jonge Verecniging, die thans 22 leden tolt, van harte geluk met haar tot dusver verkregen resultaat en hopen, dat vele nieuwe leden haar ledental spoedig in aantal belangrijk zullen doen stijgen." De Ladies Chess Club te Londen telt reeds 85 leden! 't Deenscbe blad Illustreret Familie-Journal schrijft een internationaal probleem tournooi uit voor 3 zettten. Inzendingen te richten aan W. Jensen, Adtniralgade 22, Kopenhagen. 3 Prijzen: ? 25, ? 15 en ? 7.50. Brighton Society" schrijft een tweeden Internat. Wedstrijd voor twee zetten uit. 3 Prijzen: /'6.30, ? 3.?en ? 1.50. Bedacteur: Dr. Hunt, 101 Queen's Boad Dalston, Londen N. E. Arnhem en Appingedam hebben een C. W. aange vangen van 2 partijen. Van de vele mooie partijen die uit Petersburg tot ons kwamen, spant 't volgende meesterstuk van Steinitz do kroon. Plaatsruimte belet ons analyses toe te voegen. De zetten spreken voor zich zelf. GEWEIGEBD DAME GAMBIET. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Wit. Steinitz. *ll P c3 R f4 e3 c5 P c4: D c2 R c4 a3 0-0-0 f3 R g3 D e4: D 45 e6 P f6 R e7 0-0 P e4 de4; la P c6 R f6 K h8 D e7 f4 fg3: g-6 R d7 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 '27 28 29 30 31 Zwart. Lasker. f4 g4 D h6 R d3 P e2 gil go T h2 D h5 T dhl T ha: T h7:f T h7 : f T d7: R c4! Lasker T f7 T g7 T g4: T g7 D f7 T ag8 R d8 T jr6 T 6g-7 1) U5: T f8 T h7: K g8 T f7 geeft op. ie i» go: it u< De prijs van / 60, uitgeloofd door Bev. Chapman voor de brillantste partij te Hastings, is toegekend aan Ste'.nitz voor zgn partij tegen von Bardeleben.