De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1896 9 februari pagina 2

9 februari 1896 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 972 kert geleden in geslaagd, eenige kleine blaad jes t'e laten veroordeelen, maar het schijnt niet geneigd of niet bij machte, het juk af te schudden van de zoogenaamde groote bladen, aan welke het, volgens zijn eigen bekentenis, voor eenigen tijd nog drie millioen franks per jaar offerde. Over de subsidiën der groote spoorweg maatschappijen is dezer dagen door een der vele bovenbedoelde processen een eigenaardig licht verspreid. De directeur van een blad had »vergeten" de 500 fr., die hij maandelijks van de Compagnie d'Orléansontving, te boeken ala eene bate voor zijn aandeelhouders. De vertegenwoordiger der Compagnie, vond daarin niets vreemds. Het was, volgens hem, eene personeele toelage aan den publicist, om hem in staat te stellen, enkele vraagstukken te bestudeeren, die voor de spoorwegen van belang waren. Van welken aard dat belang is, kan men eenigszins nagaan, als men bedenkt, dat de staatsbetrekking van direc teur der spoorwegen in twaalf jaren tijds zesmaal in andere handen is overgegaan. En dan Monaco! Het is bekend, dat de speelbank aldaar schatten besteedt voor publi citeit. Maar slechts enkele bladen verkon digen den lof van dit paradijs. De meeste worden betaald om te zwijgen; wie toevallig vergeten is, behoeft slecht» den zelfmoord van een ongelukkig speler medetedeelen, om voortaan met de noodige egards te worden behandeld. Het cijfer der subsidiën en toelagen hangt niet af van de beteekenis van het blad, maar van de stoutmoedigheid van den directeur en den invloed, waarover deze beschikt. Toch beloopt het gezamelijk bedrag dier «buiten kansjes" niet meer dan 20:000 tot 50,000 fr. per jaar, niet genoeg dus om het bovenge noemde deficit te dekken. Maar wie de kunst verstaat om zich voor een prikje eigenaar te maken van drie of vier dagbladen onver schillig van welke richting kan daar een aardig winstje uittrekken. Zoo kent men een kapitalist, die zes dagbladen bezit eigenlijk een zelfde blad met zes verschillende namen welker gezamenlijk aantal lezers niet hooger is dan 6000, en die voor elk dier bladen zijn gubsidiën ontvangt, even geregeld als een ambtenaar zijn traktement. Wat er in zoo'n blad te lezen staat, doet er minder toe; zoo lang het verschijnt, des noods zonder abonnés, behoudt het zijn subsidiën. Die overweging maakt alweer een aanmerkelijke bezuiniging op de redactiekosten mogelijk. Soms zelfs betaalt de redactie nog geld toe. Er zijn bladen, die hun eerste bladzijde tegen 10,000 a. 20,000 francs per jaar ver huren aan een groep van Senatoren of Kamerleden, welke «volksvertegenwoordigers" in ruil hiervoor mogen beschikken over de politieke subsidiën, die zij aan het blad weten te verschaffen. Verder drijven de directiën van vele dag bladen een voordeeligen handel in vrijkaarten van allerlei soort: vrijkaarten voor het spoor wegvervoer; voor de wedrennen, voor de Kamerzittingen. Perskaarten voor Kamerzit tingen worden bij belangrijke gelegenheden verkocht voor van 5 tot 20 francs; er is daarvoor een soort van beurs bij een marchand de vin in de wijk Montmartre. 'Vrijkaarten voor tooneelvoorstellingen vervullen de rol van klein geld; grof betaald worden de toe gangsbewijzen, als Monsieur Deibier met zijn guillotine een lugubre voorstelling geeft. Aan het slot van zijne interessante, maar minder stichtelijke mededeelingen vraagt de schrijver hoe het komt, dat de grootmeesters van dezen tak van nijverheid nog geen middel hebben bedacht om hun couranten in 't geheel niet te laten verschijnen, onder voor waarde dat hun dan de helft worde toege kend der subsidiën en toelagen, die zij genieten als hun bladen wel verschijnen. «Iedereen zou daar bij profiteeren. Ongetwijfeld is dit de oplossing der toekomst." ?miiiiiiiiuiiiiiiMiiiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiumiiiiuiiiiiiiiimi Sooiak IIIIIIIIIIIIItlllllllllMI Vertering in Zwitserland, Den 21sten November 1890 werd door het Zwitsersche volk, met 238.228 tegen 92.200 stemmen een nieuw grondwetsartikel aange nomen, luidende: De bond zal door middel der wetgeving de verzekering tegen ziekte en ongelukken tot stand brengen, onder erkenning van de bestaande ziekenfondsen. Hij kan de deelname algemeen of voor bepaalde klassen der bevolking verplicht stellen." Sedert 1875 had de bondsregeering zich de verzekering der werklieden aangetrokken; in T85 had de Bondsvergadering den Bondsraad o. a. opgedragen, te onderzoeken, »of' niet een algemeene, verplichte verzekering van werk lieden tegen ongelukken moest worden be proefd"; het Zwitsersche statistiek-bureau, geholpen door de Zwitsersche arbeidssecreta riaten, had over een vijftal jaren het noodige materiaal verzameld; het lid van den Nationalen Raad, L. Forrer en de hoogleeraar Kinkelin, hadden in opdracht van den N. Raad uitgewerkte memories over het onderwerp op gesteld; de Zwitsersche vereeniging voor Handel en Nijverheid had haar advies uit gebracht. De Bondsraad droeg eindelijk, in December 1891, aan den heer Forrer op, wetsontwerpen in gereedheid te brengen voor de verzekering tegen ongelukken en ziekte; in het voorjaar van '93 is hij gereedgekomen, den commissie van deskundigen heeft, geheel openbaar, in een voor- en een najaarszitting dezen arbeid grondig onderzocht, de departe menten voor Nijverheid en Landbouw hebben voor een behoorlijke redactie gezorgd; in het begin van 1895 zijn de aldus gereed gekomen ontwerpen gepubliceerd ; thans heeft de Bonds raad ze aan de Zwitsersche Volksvertegen woordiging aangeboden, vergezeld van een memorie van toelichting, die een respectabel boekdeel vormt Wat men dezen democraten dus ook mogen verwijten, gebrek aan dege lijkheid zeker niet. En, alles wel overwogen, evenmin de bureaucratische traagheid, die men zoo dikwijls op de rekening der demo cratie tracht te schuiven. De wetsontwerpen raken alleen de verze kering tegen ongelukken en ziekte, die tegen den ouden dag is buiten hun kring van be palingen gebleven. De basis vormt de verze kering tegen ziekte; die tegen ongelukken sluit zich daarbij aan. Verplicht tot beide ver zekeringen zijn alle personen, mannen en vrouwen, die hun brood verdienen als onder geschikten in particuliere Zwitsersche be drijven en instellingen, alle dienstboden, vo lontairs, leerlingen enz., ook wanneer zij voor hun arbeid geen betaling ontvangen, en minder dan 3000 francs inkomen hebben; daar nevens bestaat de gelegenheid tot vrijwillige verzekering, voor het geheele, en voor het halve bedrag waarvoor de Bond verzekert Voor ieder, zoowel verplicht als vrijwillig lid, be taalt de Bond l rappe (14 cent), voor iederen dag van het lidmaatschap, aan de ziekenkas; van de kosten der ongelukken verzekering be taalt de Bond n vierde gedeelte, terwijl de werkgevers voor de andere drie vierden zor gen. Naar een jaarlijks te herzien gevarentarief" betaalt ieder in overeenstemming met het meer of minder gevaar zijner onderne ming. In de zieken kas betalen de patroon en arbeider gelijk op samen 4 pCt. van het loon ; daglooners, thuiswerkers en vrijwillige leden betalen dit bedrag geheel zelf. Bij bij zonder gevaarlijke bedrijven kan de bijdrage tot het twee- en drievoudige worden verhoogd. Er worden negen klassen van verdienste aan genomen, met maxima van fr. l 20. 1.50, l 80' 2.40, 3.?, 3.00, 4.50, 0.?en 750 per dag. Een hooger bedrag dan het laatste komt bij de berekening der premiën niet in aanmer- j king; voor verplicht ver e'^erden die niets verdienen wordt de laagje tabel voor vol wassen werklieden in toe] as -ing gebracht; leden die een halve verzekering heb en ge- i sloten, mogen niet meer contribueeren dan de laagst- vol-verzekerd en. De uitkeering bestaat bij ziekte uit genees kundige hulp en geneesmiddelen, of' voor de genezing noodzakel ijke voorwerpen, als breuk banden, brillen enz., vergoeding van reis- of transportkosten, en bovendien een toelage van 2> van het loon, tot een maximum van van fr. 7.50 per dag, te betalen aan liet einde van iedere, week, gedurende een jaar of' i langer, indien het centraal bestuur der instel ling de verdere uitkeering op zich neemt. Bij overlijden worden de begrafeniskosten, tot een j maximum van GO francs, betaald. Deuitkeering bij ongelukken bestaat eveneens in verplegingen ziekengeld, op den voet van de verzekeringtegen ziekte. Invaliden ontvangen hun leveu lang een rente, maandelijks vooruit te betalen, groot 23 van het loon; had het ongeluk den dood ten gevolge, dan ontvangt de weduwe jaarlijks 30 pCt. van het loon, de weduwnaar, indien hij zelf tot arbeid ongeschikt is. of dat wordt binnen vijfjaar, 20 pCt, voor ieder kind onder zekere voorwaarden ook buiten echt geboren beneden 17 jaar wordt 15 pCt. uitgekeerd, i i 25 pCt, zoo de beide ouders zijn overleden ; voor broeders of zusters beneden l (j jaar samen 20 p(Jt. Het gezamen lijk bedrag mag echter niet hooger zijn dan 50 pCt., terwijl gescheiden of' gescheiden levende, noch in een echtscheiding.sproces ge wikkelde echtgenooten van deze bepaling i profiteeren. Wanneer ik nu nog hol) medegedeeld, dat i de verzekeringsplicht begint op liet 15'lejaar, ! en dat tot het, 45ste jaar voor vrijwillige verI zekering gelegenheid bestaat, kan ik overgaan ; tot de organisatie der instelling die in dubbele i mate de aandacht waard is. De eenheid is i hier de gemeente, of de groep gemeenten, van 2000 zielen. Grootere gemeenten kunnen zich j splitsen in verschillende kassen. De leden van ieder kasbestuur zijn minstens 3. dooi de deelnemende werklieden uit hun midden gekozen vertegenwoordigers, met even zooveel plaatsvervangers. Hun is het beheer deigelden en het toelaten of weigeren van leden toevertrouwd. Een kassier, zoo noodig met ondergeschikten, voert hun besluiten uit. Ook kiezen de werklieden jaarlijks uit hun midden de controleurs, die de begrooting voor het volgend jaar hebben op te maken, en bijgestaan kunnen worden door deskundigen. ledere kas is op zichzelf een bijna geheel zelfstandig lichaam, dat slechts aan de Bondswetten heeft te gehoorzamen, zijn begrooting echter heeft de goedkeuring van den distvictsraad noodig. Maar de patroons hehooren van al zijn besluiten in kennis te worden gesteld, en kunnen ertegen verzet aanteekenen bij den districtgraad. Wordt het geschil niet op- l gelost, dan is een commissie van onderzoek, j bestaande uit: n lid van den districisraad, j twee vertegenwoordigers der werklieden, n vertegenwoordiger der werkgevers, en n van het kasbestuur, bevoegd om de zaak tot een einde te brengen. De voorzitter van den districtsraad wordt j benoemd door den Bondsraad, evenals do i districtsgeneesheeren ; de overige twee leden echter kiezen de stemgerechtigde burgers het actief en passief stemrecht gaat in bij het ; twintigste jaar van ieder district. Deze ', raad is de eerste instantie bij bewaren tegen besluiten der werkliedenvergadering of van j het kasbestuur. Een centraal orgaan, bestaande uit een directeur en twee of' drie onderdirec teuren, allen door den Bondsraad benoemd, met het noodige hulppersoneel, is de tweede en hoogste instantie. Rijst er echter eenig ge schil tusschen het kasbestuur en afgewezen vrijwilligers, of' deelnemers die te veel betalen of' te weinig ontvangen naar hun zin, of is een werkman ontevreden over de bijdrage van zijn patroon, dan wendt hij zich tot het scheidsgerecht, dat wordt voorgezeten door den voor zitter van den districtsraad, en waarin twee vertegenwoordigers van werklieden en werk gevers beide zitting hebben. De werklieden kiezen jaarlijks op iedere 100 leden een scheids rechter ; de werkgevers kiezen er evenveel; het lot beslist telkens, wie van hen het voor komend geval zal beoordeelen, maar beide partijen hebben recht tot wraking De behan deling der zaak geschiedt in het openbaar, mondeling, en de beslissingen, door dit lichaam genomen, kunnen alleen door het scheidsge- , recht zelf' worden vernietigd. '. Ziedaar in vogelvlucht het -voornaamste van de Zwitsersche ontwerpen medegedeeld, i De wijze waarop hier de verzekering is inge richt, is om tal van redenen merkwaardig; laat mij o. a. wijzen op de eenvoudige admi nistratie, die door de geschetste bepalingen mogelijk is: van een »Klebegesetz" zal de Zwitser geen hinder hebben. Ik zou onvol ledig zijn, indien ik verzweeg, dat ook par ticuliere ziekenfondsen mogen, soms, bij bij zonder gevaarlijke bedrijven, zelfs moeten worden opgericht of in stand gehouden. Voldoen zij aan de noodige eischen, dan ont vangen ook zij de Bondsrappe", waarvan hierboven sprake was. En ten slotte eenige cijfers, die een overzicht g-even van de gel delijke gevolgen, indien de ontwerpen mochten worden aangenomen. De kosten worden voorloopig geraamd op fr. 7.333.000, waarvan fr 3,(J50.0liO op rekening; van de verzekering tegen ziekte vallen, 2.183.000 de premie der ongelukken-verzekering vormen en fr.1.000.000 voor het bestuur ervan, voor bevordering van j het verplegingswp/.en en voor statistieken zijn uitgetrokken. Aan allerlei uitgaven verder fr. 501)000. Do werkgevers hebben bij >ley.e j berekening voor de verzekering tegen ziekte j fr. (! 515 OOI), voor die tegen ongelukken j 'i.517.000 op te breng-en. Procentsgewijze wor den op den duur de lasten aldus gedragen : de Bond: fr. 5(123000. dat is 22 pCt.; de werklieden fr. (i 515.000, dat is 2(1 pCt. en de werkgevers Ir. 13.092.000, dat is 52 pCt. F. M. C. Inhoud van verschillende bladen. Het 11a n de l .s I) l a tl. l Feb. Hun X. I. belang besproken'' (burgt'HijUun staal dur Inïandursl, door K. Yor^tma u. ..Enguland's snpuriunritui t over Tran^vaal" (door mr. J. A. Luv\ |. y. Fub. ,. Antstu dam's ontwikkeling" f;;TCMS-qlv, stiu,). Een hervormirmsprogram voor Indie" (van du Lib. l'Ml-). >.' l'('l>. T,at'; begn'ot.it!gun ". (i Fub. Xederlaiid's Schuldenlast". 7 l'fb. iihen bulaslie.g op du annoude". ^De ]>andIIMISI arbtl. De Standaard. :! TVbr. ..l'.MI ke< i-ln-eld." (Maud.Mi hi du maatschappij.!. ? > <ii 7 IVbr. ,. l'rogrant-u'lau^tiu" 1. l i. Het ('ent. rum. l l'eijr. (iclaoven in .jd'' (Voordrachten van Dr. II. L'. N'ybotl' in de Vrije (iomtM eilu. | i! l-Vbr. lievolkiiigsrijl'er1-." l i'.-br. .. Kun kut!, woord" (aan do Standaard). ^> It'Ur. ,.!>n ;,ru\virUtiL* vraa-'M'lk (->'ui:uld der Kallu >!iuku parfijun) door |)r. J.nea-. i> i'ubf. K,-n sluebtu y.aak verdedigd." ( Du 'N luiuv^Uitlmsiaan^elie Hond) A m s E o l'd. C r t. l Febr. ..Sehoolkindurvuuding tegen betaling." 11 ('t Nieuws v. d. 1> a g. l Fubr. Professor W. G linll", ,l(»,r G. ? > l'Vbr. Dorre tuvuns.'' De T e l u g r a a t'. IJ Fubr. Open brief aan de ArnbcMn^.ubu (.'t.," door C. \. Gerr-t^un, D e T ij d. l l'ebr. Hoog spul." 5 tob;-. Eorublijken.'' l lu^exundeii). De Maasbode, l Febr. De eerste vrucht van de wet-L)hmau." 2 Febr. De nieuwe suikerwet". N. Kot te r d. G r t. I Febr. De Democratie", door den \oisterdamsehen correspondent. 2 Febr. De opslagplaats voor dynamiet op Rozen burg". De (antir.) Nederlander, l Febr. Een gevraagd advies" (schoolgeldheniog op de lagere school). 3 Febr. Adviseeven of dwingen?" (slot) (Kamers vari Ai beid) 4 Frb'-. Jus in causa posimm" (Het gezag van een Duputaten-vergadei ing). 7 Fubr. De eontracts-vrijheid'' (Kamera van Ar eid). Il a a g s c h Dagblad, l Febr. Conservatisme ecu smet?" dnor lïocbussun. 2?3 Fubr. 't Unie-denkbeeld". Er geland Transvaal's wuzcM-ein?" door mr. H. H. A. NeiJH. Het V a il e r l a n d. 2 en 3 Febr. Het doctoraat in de geschiedenis." De Avondpos t. 2 Febr De Cubaansche Op stand." U t r e c h t s c b Dagblad. 2 Febr. De politieke toestand" I. Limb. Koerier, l Febr. Opslokking in 't groot" (socialisme). 5 Febr. Eu^elands Isolement" (Transvaal) A r n h. C r t. l Fcb. Onze auteurswet". 3 6 Fob. Eenige opmerkingen betrekkelijk d^ aanslaande het vatting der beraadslagingen over de personeele belasting". P r o v Gron. C r t. 3 Feb. Een Volksbank". Nieuwe W i n s c h. C r t. 2 Fcb. Taaihervormers" (Tiausvaal). Zaanl. C t. l Febr. De Staatsbegrooting in de Eerst - K»mer." V e n l o o s c h Weekblad. l Febr. Waar vandaan." (Onze Minister van Buiten!. Zakon en hel protectionisme!. De Nederlander (Weekblad), l Febr. Liefdadighfid naar Vermogen.'' D e V o l k s s t e m. l Febr. ..Overdenkingen" (Troelstra bij hut graf van !)<? Aiii*t<'i'<luiu>nct'} Agitatiemiddeltjes". Pijtterscn over de kieswet,". Bevordeviii;;" (K!assei.-<mderwïjzers). l' a t r i m o n i u m. l Feb Welken weg wijst ons de historie der w,-rkliedenbuweging in Nederland als dun j uisten aan? (Vootloopers der werklieden!» weging). De S o c i a a l - d e m o c r a a t. l Febr. Aan sluiting." i Arbeiderspartij..! U echt voor Allen, l en 2 Febr. Een hart lol." (! en 7 Fubr. ..Eene vraag en eene opwekking (aan den boerenstand.! Evolutie. 5 Febr. De vooruitgang der vrouwenbuwu^in^ in 18(J5." W e e k b l a d v. d. A l g. N e d. Dia m.-B o n d. 7 Feb. De Nieuwe Koers." Het diamantbewerkend Antwerpen." II. dooi' Herm. Knijper. De Hand w e r k s m a n. Fubr. '9(i. Fopperij of bedrog'', door H. B. Zuid-Afrikaauaehe vervol ging," door T. De V o l k s t r i b u u n. l Febr. De Hypotheekschuld in Limburg," door Ilienzi. N e u r l a n d 's V o l k s b l a d. l Febr. Luther en de liourenkrijg''. V t ij l a n d. l Febr. Verzoening van de belangen aller Vrijzinnigen'' IV. De Vrijdenker, l Febr. De Heilige Labri." De A e c o n n t a n t Jan. '9G. Onze eischen". De W e k k o r. l Febr. Nazien." De V o l k s o n d e r w ij z e r. Febr. '96. Kotterdamscho sci.ooitoestanden," II. II et S e h o o l b l a il. 4 Fobr. Het teeketien op de lagere school." Het nieuwe Schoolblad. 31 Jan. De Vaderl. geschiedenis en de mannen der nieuwere liiehting" IV. De Bode. (Bond van Ned. Onderwijzers), l Febr. Ons Schooltoezicht." IIIIU1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH ti z i e in fle Hooulstai. Ei' is een tijd geweest, dat het decliimatorium door sommigen als ///' dramatische kunst der toe komst \vcrd beschouwd, ook als surroaoat voor lift, verbalende lied bouwde men verwachtingen op dien vorm, doch evenals het, gekomen is ver dween lier, weer en voorzeker zijn er weinigen meer die iu de vereen iginsr van den instriiinentalen toon niet het gesproken woord, het ideaal van dramatiselte kunst zullen zien. J'] 1 1 t.oeh kan bij de uitvoering van zulk een werk di n hoorder iets van eene tegenovergestelde opinie 'esuu'generd worden en hij tot zekere hoogte worden medegesleept. Het is, wanneer een man als l'ossart, die het in de kunst van spreken op eeue p'ietiomennle hoogte heeft gebracht, u de verbindini; van het jesproken woord met de muziek zoo smakelijk weet te maken dat gij op x.ulk een oogenblik er haast toe zoudt komen van opinie te veranderen. Alen /e^'t dat. l'ossart in zijn jeurd met een zeer si roef orgaan bedeeld was en dat hij door onvi rmoeiile studie dat orgaan geheel heeft leereu behecrsehen. l'oeli al had hij minder met de natuur te vi e!:1 en ;:ei'ad, dan nog zon men het zeer moeten bewonderen hoe ^"-makkelijk deze deelamator liet, spreken :il'n''tfit, iioe bij iie grootste stemuit/.etling, bij de hoogste Mijifin;: de klank altijd nobel blijft, kol om. boe interessant, voor alle zangers en zan^?ere.-.-en /.i;ne wii/.e van spreken is. J loc ik over tien tooueeNpeler l'ossart denk en IKH- ;k /.ijnu voordracht als kunst beschouw blijve <;ni:i!g(s|)i't,ken, want ik wenseh mij niet, op een gebied Ie begeven, waarvoor ik niet, geroepen en ook i: ie', bevoegd ben. Dat. is de taak derlooneelik wel 'ii L; is de muzikale wijze waarop de/e kunstenaar liet woord aan de i.-Ui'iek weet. ie huwen. Hij geeft daarbij <en vonriieehi, dat, voor zuike opvoei ingeii van groot iieiaiiu' is, liij kent, de parlitie evengoed als den ', jj;inü' bet, ongeveer aldus toe: De aetriee begou te spreken, liet orkest begeleidde deu tekst. | ,li;!';'roiiw: zeide de kapelmeester, u spreekt, te '; ving! liet komt, niet, wit, met de muziek. Dan zal ik wat langzamer spreken zeide de dame. Ja!

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl