Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 972
kert geleden in geslaagd, eenige kleine blaad
jes t'e laten veroordeelen, maar het schijnt
niet geneigd of niet bij machte, het juk
af te schudden van de zoogenaamde groote
bladen, aan welke het, volgens zijn eigen
bekentenis, voor eenigen tijd nog drie
millioen franks per jaar offerde.
Over de subsidiën der groote spoorweg
maatschappijen is dezer dagen door een der
vele bovenbedoelde processen een eigenaardig
licht verspreid. De directeur van een blad
had »vergeten" de 500 fr., die hij maandelijks
van de Compagnie d'Orléansontving, te boeken
ala eene bate voor zijn aandeelhouders. De
vertegenwoordiger der Compagnie, vond daarin
niets vreemds. Het was, volgens hem, eene
personeele toelage aan den publicist, om
hem in staat te stellen, enkele vraagstukken
te bestudeeren, die voor de spoorwegen van
belang waren. Van welken aard dat belang
is, kan men eenigszins nagaan, als men
bedenkt, dat de staatsbetrekking van direc
teur der spoorwegen in twaalf jaren tijds
zesmaal in andere handen is overgegaan.
En dan Monaco! Het is bekend, dat de
speelbank aldaar schatten besteedt voor publi
citeit. Maar slechts enkele bladen verkon
digen den lof van dit paradijs. De meeste
worden betaald om te zwijgen; wie toevallig
vergeten is, behoeft slecht» den zelfmoord
van een ongelukkig speler medetedeelen, om
voortaan met de noodige egards te worden
behandeld.
Het cijfer der subsidiën en toelagen hangt
niet af van de beteekenis van het blad, maar
van de stoutmoedigheid van den directeur
en den invloed, waarover deze beschikt. Toch
beloopt het gezamelijk bedrag dier «buiten
kansjes" niet meer dan 20:000 tot 50,000 fr.
per jaar, niet genoeg dus om het bovenge
noemde deficit te dekken. Maar wie de kunst
verstaat om zich voor een prikje eigenaar
te maken van drie of vier dagbladen onver
schillig van welke richting kan daar een
aardig winstje uittrekken. Zoo kent men een
kapitalist, die zes dagbladen bezit eigenlijk
een zelfde blad met zes verschillende namen
welker gezamenlijk aantal lezers niet hooger
is dan 6000, en die voor elk dier bladen zijn
gubsidiën ontvangt, even geregeld als een
ambtenaar zijn traktement. Wat er in zoo'n
blad te lezen staat, doet er minder toe; zoo
lang het verschijnt, des noods zonder abonnés,
behoudt het zijn subsidiën. Die overweging
maakt alweer een aanmerkelijke bezuiniging
op de redactiekosten mogelijk.
Soms zelfs betaalt de redactie nog geld
toe. Er zijn bladen, die hun eerste bladzijde
tegen 10,000 a. 20,000 francs per jaar ver
huren aan een groep van Senatoren of
Kamerleden, welke «volksvertegenwoordigers"
in ruil hiervoor mogen beschikken over de
politieke subsidiën, die zij aan het blad weten
te verschaffen.
Verder drijven de directiën van vele dag
bladen een voordeeligen handel in vrijkaarten
van allerlei soort: vrijkaarten voor het spoor
wegvervoer; voor de wedrennen, voor de
Kamerzittingen. Perskaarten voor Kamerzit
tingen worden bij belangrijke gelegenheden
verkocht voor van 5 tot 20 francs; er is
daarvoor een soort van beurs bij een marchand
de vin in de wijk Montmartre. 'Vrijkaarten
voor tooneelvoorstellingen vervullen de rol
van klein geld; grof betaald worden de toe
gangsbewijzen, als Monsieur Deibier met zijn
guillotine een lugubre voorstelling geeft.
Aan het slot van zijne interessante, maar
minder stichtelijke mededeelingen vraagt de
schrijver hoe het komt, dat de grootmeesters
van dezen tak van nijverheid nog geen middel
hebben bedacht om hun couranten in 't
geheel niet te laten verschijnen, onder voor
waarde dat hun dan de helft worde toege
kend der subsidiën en toelagen, die zij genieten
als hun bladen wel verschijnen. «Iedereen
zou daar bij profiteeren. Ongetwijfeld is dit
de oplossing der toekomst."
?miiiiiiiiuiiiiiiMiiiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiuiiiiiiumiiiiuiiiiiiiiimi
Sooiak
IIIIIIIIIIIIItlllllllllMI
Vertering in Zwitserland,
Den 21sten November 1890 werd door het
Zwitsersche volk, met 238.228 tegen 92.200
stemmen een nieuw grondwetsartikel aange
nomen, luidende:
De bond zal door middel der wetgeving
de verzekering tegen ziekte en ongelukken
tot stand brengen, onder erkenning van de
bestaande ziekenfondsen.
Hij kan de deelname algemeen of voor
bepaalde klassen der bevolking verplicht
stellen."
Sedert 1875 had de bondsregeering zich de
verzekering der werklieden aangetrokken; in
T85 had de Bondsvergadering den Bondsraad
o. a. opgedragen, te onderzoeken, »of' niet een
algemeene, verplichte verzekering van werk
lieden tegen ongelukken moest worden be
proefd"; het Zwitsersche statistiek-bureau,
geholpen door de Zwitsersche arbeidssecreta
riaten, had over een vijftal jaren het noodige
materiaal verzameld; het lid van den
Nationalen Raad, L. Forrer en de hoogleeraar
Kinkelin, hadden in opdracht van den N. Raad
uitgewerkte memories over het onderwerp op
gesteld; de Zwitsersche vereeniging voor
Handel en Nijverheid had haar advies uit
gebracht. De Bondsraad droeg eindelijk,
in December 1891, aan den heer Forrer op,
wetsontwerpen in gereedheid te brengen voor
de verzekering tegen ongelukken en ziekte;
in het voorjaar van '93 is hij gereedgekomen,
den commissie van deskundigen heeft, geheel
openbaar, in een voor- en een najaarszitting
dezen arbeid grondig onderzocht, de departe
menten voor Nijverheid en Landbouw hebben
voor een behoorlijke redactie gezorgd; in het
begin van 1895 zijn de aldus gereed gekomen
ontwerpen gepubliceerd ; thans heeft de Bonds
raad ze aan de Zwitsersche Volksvertegen
woordiging aangeboden, vergezeld van een
memorie van toelichting, die een respectabel
boekdeel vormt Wat men dezen democraten
dus ook mogen verwijten, gebrek aan dege
lijkheid zeker niet. En, alles wel overwogen,
evenmin de bureaucratische traagheid, die
men zoo dikwijls op de rekening der demo
cratie tracht te schuiven.
De wetsontwerpen raken alleen de verze
kering tegen ongelukken en ziekte, die tegen
den ouden dag is buiten hun kring van be
palingen gebleven. De basis vormt de verze
kering tegen ziekte; die tegen ongelukken
sluit zich daarbij aan. Verplicht tot beide ver
zekeringen zijn alle personen, mannen en
vrouwen, die hun brood verdienen als onder
geschikten in particuliere Zwitsersche be
drijven en instellingen, alle dienstboden, vo
lontairs, leerlingen enz., ook wanneer zij
voor hun arbeid geen betaling ontvangen, en
minder dan 3000 francs inkomen hebben; daar
nevens bestaat de gelegenheid tot vrijwillige
verzekering, voor het geheele, en voor het halve
bedrag waarvoor de Bond verzekert Voor
ieder, zoowel verplicht als vrijwillig lid, be
taalt de Bond l rappe (14 cent), voor iederen
dag van het lidmaatschap, aan de ziekenkas;
van de kosten der ongelukken verzekering be
taalt de Bond n vierde gedeelte, terwijl de
werkgevers voor de andere drie vierden zor
gen. Naar een jaarlijks te herzien
gevarentarief" betaalt ieder in overeenstemming met
het meer of minder gevaar zijner onderne
ming. In de zieken kas betalen de patroon
en arbeider gelijk op samen 4 pCt. van het
loon ; daglooners, thuiswerkers en vrijwillige
leden betalen dit bedrag geheel zelf. Bij bij
zonder gevaarlijke bedrijven kan de bijdrage
tot het twee- en drievoudige worden verhoogd.
Er worden negen klassen van verdienste aan
genomen, met maxima van fr. l 20. 1.50, l 80'
2.40, 3.?, 3.00, 4.50, 0.?en 750 per dag.
Een hooger bedrag dan het laatste komt bij
de berekening der premiën niet in aanmer- j
king; voor verplicht ver e'^erden die niets
verdienen wordt de laagje tabel voor vol
wassen werklieden in toe] as -ing gebracht;
leden die een halve verzekering heb en ge- i
sloten, mogen niet meer contribueeren dan de
laagst- vol-verzekerd en.
De uitkeering bestaat bij ziekte uit genees
kundige hulp en geneesmiddelen, of' voor de
genezing noodzakel ijke voorwerpen, als breuk
banden, brillen enz., vergoeding van reis- of
transportkosten, en bovendien een toelage
van 2> van het loon, tot een maximum van
van fr. 7.50 per dag, te betalen aan liet einde
van iedere, week, gedurende een jaar of' i
langer, indien het centraal bestuur der instel
ling de verdere uitkeering op zich neemt. Bij
overlijden worden de begrafeniskosten, tot een j
maximum van GO francs, betaald. Deuitkeering
bij ongelukken bestaat eveneens in
verplegingen ziekengeld, op den voet van de
verzekeringtegen ziekte. Invaliden ontvangen hun leveu
lang een rente, maandelijks vooruit te betalen,
groot 23 van het loon; had het ongeluk den
dood ten gevolge, dan ontvangt de weduwe
jaarlijks 30 pCt. van het loon, de weduwnaar,
indien hij zelf tot arbeid ongeschikt is. of
dat wordt binnen vijfjaar, 20 pCt, voor ieder
kind onder zekere voorwaarden ook buiten
echt geboren beneden 17 jaar wordt 15
pCt. uitgekeerd, i i 25 pCt, zoo de beide
ouders zijn overleden ; voor broeders of zusters
beneden l (j jaar samen 20 p(Jt. Het gezamen
lijk bedrag mag echter niet hooger zijn dan
50 pCt., terwijl gescheiden of' gescheiden
levende, noch in een echtscheiding.sproces ge
wikkelde echtgenooten van deze bepaling
i profiteeren.
Wanneer ik nu nog hol) medegedeeld, dat
i de verzekeringsplicht begint op liet 15'lejaar,
! en dat tot het, 45ste jaar voor vrijwillige
verI zekering gelegenheid bestaat, kan ik overgaan
; tot de organisatie der instelling die in dubbele
i mate de aandacht waard is. De eenheid is
i hier de gemeente, of de groep gemeenten, van
2000 zielen. Grootere gemeenten kunnen zich
j splitsen in verschillende kassen. De leden
van ieder kasbestuur zijn minstens 3. dooi
de deelnemende werklieden uit hun midden
gekozen vertegenwoordigers, met even zooveel
plaatsvervangers. Hun is het beheer
deigelden en het toelaten of weigeren van
leden toevertrouwd. Een kassier, zoo noodig
met ondergeschikten, voert hun besluiten uit.
Ook kiezen de werklieden jaarlijks uit hun
midden de controleurs, die de begrooting voor
het volgend jaar hebben op te maken, en
bijgestaan kunnen worden door deskundigen.
ledere kas is op zichzelf een bijna geheel
zelfstandig lichaam, dat slechts aan de
Bondswetten heeft te gehoorzamen, zijn begrooting
echter heeft de goedkeuring van den
distvictsraad noodig. Maar de patroons hehooren van
al zijn besluiten in kennis te worden gesteld,
en kunnen ertegen verzet aanteekenen bij
den districtgraad. Wordt het geschil niet op- l
gelost, dan is een commissie van onderzoek, j
bestaande uit: n lid van den districisraad, j
twee vertegenwoordigers der werklieden, n
vertegenwoordiger der werkgevers, en n van
het kasbestuur, bevoegd om de zaak tot een
einde te brengen.
De voorzitter van den districtsraad wordt j
benoemd door den Bondsraad, evenals do i
districtsgeneesheeren ; de overige twee leden
echter kiezen de stemgerechtigde burgers
het actief en passief stemrecht gaat in bij het ;
twintigste jaar van ieder district. Deze ',
raad is de eerste instantie bij bewaren tegen
besluiten der werkliedenvergadering of van j
het kasbestuur. Een centraal orgaan, bestaande
uit een directeur en twee of' drie onderdirec
teuren, allen door den Bondsraad benoemd,
met het noodige hulppersoneel, is de tweede
en hoogste instantie. Rijst er echter eenig ge
schil tusschen het kasbestuur en afgewezen
vrijwilligers, of' deelnemers die te veel betalen
of' te weinig ontvangen naar hun zin, of is
een werkman ontevreden over de bijdrage van
zijn patroon, dan wendt hij zich tot het
scheidsgerecht, dat wordt voorgezeten door den voor
zitter van den districtsraad, en waarin twee
vertegenwoordigers van werklieden en werk
gevers beide zitting hebben. De werklieden
kiezen jaarlijks op iedere 100 leden een scheids
rechter ; de werkgevers kiezen er evenveel;
het lot beslist telkens, wie van hen het voor
komend geval zal beoordeelen, maar beide
partijen hebben recht tot wraking De behan
deling der zaak geschiedt in het openbaar,
mondeling, en de beslissingen, door dit lichaam
genomen, kunnen alleen door het scheidsge- ,
recht zelf' worden vernietigd. '.
Ziedaar in vogelvlucht het -voornaamste
van de Zwitsersche ontwerpen medegedeeld, i
De wijze waarop hier de verzekering is inge
richt, is om tal van redenen merkwaardig;
laat mij o. a. wijzen op de eenvoudige admi
nistratie, die door de geschetste bepalingen
mogelijk is: van een »Klebegesetz" zal de
Zwitser geen hinder hebben. Ik zou onvol
ledig zijn, indien ik verzweeg, dat ook par
ticuliere ziekenfondsen mogen, soms, bij bij
zonder gevaarlijke bedrijven, zelfs moeten
worden opgericht of in stand gehouden.
Voldoen zij aan de noodige eischen, dan ont
vangen ook zij de Bondsrappe", waarvan
hierboven sprake was. En ten slotte eenige
cijfers, die een overzicht g-even van de gel
delijke gevolgen, indien de ontwerpen mochten
worden aangenomen. De kosten worden
voorloopig geraamd op fr. 7.333.000, waarvan
fr 3,(J50.0liO op rekening; van de verzekering
tegen ziekte vallen, 2.183.000 de premie der
ongelukken-verzekering vormen en fr.1.000.000
voor het bestuur ervan, voor bevordering van j
het verplegingswp/.en en voor statistieken zijn
uitgetrokken. Aan allerlei uitgaven verder
fr. 501)000. Do werkgevers hebben bij >ley.e j
berekening voor de verzekering tegen ziekte j
fr. (! 515 OOI), voor die tegen ongelukken j
'i.517.000 op te breng-en. Procentsgewijze wor
den op den duur de lasten aldus gedragen :
de Bond: fr. 5(123000. dat is 22 pCt.; de
werklieden fr. (i 515.000, dat is 2(1 pCt. en de
werkgevers Ir. 13.092.000, dat is 52 pCt.
F. M. C.
Inhoud van verschillende bladen.
Het 11a n de l .s I) l a tl. l Feb. Hun X. I. belang
besproken'' (burgt'HijUun staal dur Inïandursl, door
K. Yor^tma u. ..Enguland's snpuriunritui t over
Tran^vaal" (door mr. J. A. Luv\ |.
y. Fub. ,. Antstu dam's ontwikkeling" f;;TCMS-qlv, stiu,).
Een hervormirmsprogram voor Indie" (van du Lib.
l'Ml-).
>.' l'('l>. T,at'; begn'ot.it!gun ".
(i Fub. Xederlaiid's Schuldenlast".
7 l'fb. iihen bulaslie.g op du annoude". ^De
]>andIIMISI arbtl.
De Standaard. :! TVbr. ..l'.MI ke< i-ln-eld."
(Maud.Mi hi du maatschappij.!.
? > <ii 7 IVbr. ,. l'rogrant-u'lau^tiu" 1. l i.
Het ('ent. rum. l l'eijr. (iclaoven in .jd''
(Voordrachten van Dr. II. L'. N'ybotl' in de Vrije
(iomtM eilu. |
i! l-Vbr. lievolkiiigsrijl'er1-."
l i'.-br. .. Kun kut!, woord" (aan do Standaard).
^> It'Ur. ,.!>n ;,ru\virUtiL* vraa-'M'lk (->'ui:uld der
Kallu >!iuku parfijun) door |)r. J.nea-.
i> i'ubf. K,-n sluebtu y.aak verdedigd." ( Du 'N
luiuv^Uitlmsiaan^elie Hond)
A m s E o l'd. C r t. l Febr. ..Sehoolkindurvuuding
tegen betaling."
11 ('t Nieuws v. d. 1> a g. l Fubr. Professor
W. G linll", ,l(»,r G.
? > l'Vbr. Dorre tuvuns.''
De T e l u g r a a t'. IJ Fubr. Open brief aan de
ArnbcMn^.ubu (.'t.," door C. \. Gerr-t^un,
D e T ij d. l l'ebr. Hoog spul."
5 tob;-. Eorublijken.'' l lu^exundeii).
De Maasbode, l Febr. De eerste vrucht van
de wet-L)hmau."
2 Febr. De nieuwe suikerwet".
N. Kot te r d. G r t. I Febr. De Democratie", door
den \oisterdamsehen correspondent.
2 Febr. De opslagplaats voor dynamiet op Rozen
burg".
De (antir.) Nederlander, l Febr. Een
gevraagd advies" (schoolgeldheniog op de lagere
school).
3 Febr. Adviseeven of dwingen?" (slot) (Kamers
vari Ai beid)
4 Frb'-. Jus in causa posimm" (Het gezag van
een Duputaten-vergadei ing).
7 Fubr. De eontracts-vrijheid'' (Kamera van
Ar eid).
Il a a g s c h Dagblad, l Febr. Conservatisme
ecu smet?" dnor lïocbussun.
2?3 Fubr. 't Unie-denkbeeld". Er geland
Transvaal's wuzcM-ein?" door mr. H. H. A. NeiJH.
Het V a il e r l a n d. 2 en 3 Febr. Het doctoraat
in de geschiedenis."
De Avondpos t. 2 Febr De Cubaansche Op
stand."
U t r e c h t s c b Dagblad. 2 Febr. De politieke
toestand" I.
Limb. Koerier, l Febr. Opslokking in 't
groot" (socialisme).
5 Febr. Eu^elands Isolement" (Transvaal)
A r n h. C r t. l Fcb. Onze auteurswet".
3 6 Fob. Eenige opmerkingen betrekkelijk d^
aanslaande het vatting der beraadslagingen over de
personeele belasting".
P r o v Gron. C r t. 3 Feb. Een Volksbank".
Nieuwe W i n s c h. C r t. 2 Fcb. Taaihervormers"
(Tiausvaal).
Zaanl. C t. l Febr. De Staatsbegrooting in de
Eerst - K»mer."
V e n l o o s c h Weekblad. l Febr. Waar
vandaan." (Onze Minister van Buiten!. Zakon en hel
protectionisme!.
De Nederlander (Weekblad), l Febr.
Liefdadighfid naar Vermogen.''
D e V o l k s s t e m. l Febr. ..Overdenkingen"
(Troelstra bij hut graf van !)<? Aiii*t<'i'<luiu>nct'}
Agitatiemiddeltjes". Pijtterscn over de kieswet,".
Bevordeviii;;" (K!assei.-<mderwïjzers).
l' a t r i m o n i u m. l Feb Welken weg wijst ons
de historie der w,-rkliedenbuweging in Nederland als
dun j uisten aan? (Vootloopers der werklieden!» weging).
De S o c i a a l - d e m o c r a a t. l Febr. Aan
sluiting." i Arbeiderspartij..!
U echt voor Allen, l en 2 Febr. Een hart
lol."
(! en 7 Fubr. ..Eene vraag en eene opwekking (aan
den boerenstand.!
Evolutie. 5 Febr. De vooruitgang der
vrouwenbuwu^in^ in 18(J5."
W e e k b l a d v. d. A l g. N e d. Dia m.-B o n d.
7 Feb. De Nieuwe Koers." Het
diamantbewerkend Antwerpen." II. dooi' Herm. Knijper.
De Hand w e r k s m a n. Fubr. '9(i. Fopperij of
bedrog'', door H. B. Zuid-Afrikaauaehe vervol
ging," door T.
De V o l k s t r i b u u n. l Febr. De
Hypotheekschuld in Limburg," door Ilienzi.
N e u r l a n d 's V o l k s b l a d. l Febr. Luther en
de liourenkrijg''.
V t ij l a n d. l Febr. Verzoening van de belangen
aller Vrijzinnigen'' IV.
De Vrijdenker, l Febr. De Heilige Labri."
De A e c o n n t a n t Jan. '9G. Onze eischen".
De W e k k o r. l Febr. Nazien."
De V o l k s o n d e r w ij z e r. Febr. '96.
Kotterdamscho sci.ooitoestanden," II.
II et S e h o o l b l a il. 4 Fobr. Het teeketien op
de lagere school."
Het nieuwe Schoolblad. 31 Jan. De
Vaderl. geschiedenis en de mannen der nieuwere
liiehting" IV.
De Bode. (Bond van Ned. Onderwijzers), l Febr.
Ons Schooltoezicht."
IIIIU1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
ti z i e
in fle Hooulstai.
Ei' is een tijd geweest, dat het decliimatorium
door sommigen als ///' dramatische kunst der toe
komst \vcrd beschouwd, ook als surroaoat voor
lift, verbalende lied bouwde men verwachtingen
op dien vorm, doch evenals het, gekomen is ver
dween lier, weer en voorzeker zijn er weinigen meer
die iu de vereen iginsr van den instriiinentalen toon
niet het gesproken woord, het ideaal van
dramatiselte kunst zullen zien.
J'] 1 1 t.oeh kan bij de uitvoering van zulk een
werk di n hoorder iets van eene tegenovergestelde
opinie 'esuu'generd worden en hij tot zekere hoogte
worden medegesleept. Het is, wanneer een man
als l'ossart, die het in de kunst van spreken op
eeue p'ietiomennle hoogte heeft gebracht, u de
verbindini; van het jesproken woord met de muziek
zoo smakelijk weet te maken dat gij op x.ulk een
oogenblik er haast toe zoudt komen van opinie te
veranderen.
Alen /e^'t dat. l'ossart in zijn jeurd met een
zeer si roef orgaan bedeeld was en dat hij door
onvi rmoeiile studie dat orgaan geheel heeft leereu
behecrsehen. l'oeli al had hij minder met de natuur
te vi e!:1 en ;:ei'ad, dan nog zon men het zeer moeten
bewonderen hoe ^"-makkelijk deze deelamator liet,
spreken :il'n''tfit, iioe bij iie grootste stemuit/.etling,
bij de hoogste Mijifin;: de klank altijd nobel blijft,
kol om. boe interessant, voor alle zangers en
zan^?ere.-.-en /.i;ne wii/.e van spreken is.
J loc ik over tien tooueeNpeler l'ossart denk en
IKH- ;k /.ijnu voordracht als kunst beschouw blijve
<;ni:i!g(s|)i't,ken, want ik wenseh mij niet, op een
gebied Ie begeven, waarvoor ik niet, geroepen en
ook i: ie', bevoegd ben. Dat. is de taak
derlooneelik wel 'ii
L; is de
muzikale wijze waarop de/e kunstenaar liet woord
aan de i.-Ui'iek weet. ie huwen. Hij geeft daarbij
<en vonriieehi, dat, voor zuike opvoei ingeii van groot
iieiaiiu' is, liij kent, de parlitie evengoed als den
', jj;inü' bet, ongeveer aldus toe: De aetriee begou
te spreken, liet orkest begeleidde deu tekst.
| ,li;!';'roiiw: zeide de kapelmeester, u spreekt, te
'; ving! liet komt, niet, wit, met de muziek. Dan
zal ik wat langzamer spreken zeide de dame. Ja!