Historisch Archief 1877-1940
No. 977
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
MAISON HIRSCH & CIE
Lnndl 16 Mars
Ouverture de la Saison d'Et
Vente de toutes les nouveautés de la Saison.
DIMANCHE 15 MARS EXPOSITION GÉNÉRALE
Nos modèles exclusifs seront exposés dans nos salons du 1r tage,
NOMBREUSES OCCASIONS A TOUS NOS COMPTOIRS.
Berlünsclie ScMlfteressen-arlieit,
Er leven hier te Berlijn een groot aantal schil.
deressen van beroep.
Ik leg den nadruk op het laatste woord, omdat
zij dit zelve plegen te doen.
Zij spreken doorgaans meer van haar beroep dan
van hare kunst. Als zij eenmaal de moeite en de
kosten gedaan hebben van zich ausbilden zu
lassen" (ik heb lang werk gehad om aan den
passieven vorm van die uitdrukking te wennen!)
dan willen zij dat ook weten en zij willen er in
de eerste plaats haar brood mee verdienen.
Iemand die veel tusschen hier en Munchen heen
en weer reist, vertelde mij als een karakteristiek
feit, dat er te Munchen ieder jaar gevraagd wordt:
is die of die vooruitgegaan?" maar te Berlijn
hoofdzakelijk; heeft die of die veel verkocht?"
Daarmee hangt natuurlijk het andere feit samen :
dat Munchen, als artistiek middelpunt, in de schil.
derswereld hooger staat aangeschreven dan Berlijn,
al wordt steeds toegegeven dat, wat teekenkunst
betreft, hier veel meer nauwgezetheid heerscht.
Trouwens, veel van hetgeen hier al deze Male
rinnen" tot stand brengen, zou bij ons onder de
rubriek t-teekenen" vallen. Groote schilderijen in
olieverf te produceeren is wel voor de meeste harer
het ideaal, maar slechts enkelen kunnen zich daar
toe bepalen. Het best lukt dit degenen die zich
op portretschilderen toegelegd en daarin zekere repu
tatie gekregen hebben. Zijn deze eenmaal zoover
van zich in een aantal familiën hinein gemalt
zu haben" men laat zich hier betrekkelijk
veel in olieverf of pastei portretteeren dan
komt het soms voor dat dezelfde hand hetzelfde
gezicht te schilderen krijgt: eerst als klein meisje,
dan als verloofde, dan als jonge moeder met een
paar kinderen naast zich en eindelijk, bij tijd en
wijlen, nog eens als zilveren bruid. En al worden
niet alle portretten, zooals enkele, met twee duizend
of vijftien honderd mark betaald, zoo pleegt toch
op deze manier het beroep een niet te versmaden
bestaan op te leveren. Eene der meest talent
volle representanten van deze categorie is mevrouw
Helene Büchmann, eene fijnbeschaafde en bemin
nelijke professorsweduwe.
Doch verreweg de meesten, ook al schilderen
en verkoopen zij af en toe een schilderij in olie
verf, kunnen daarmee niet rondkomen.
Er blijven haar dan twee aanvulsels; les geven
en kunstindustrie. Gewoonlijk grijpen zij beide
aan en haar succes in het ne hangt dan nauw
samen met haar succes in het andere.
De eerste overgang van kunst tot kunstindustrie
is het werken voor den kleurendruk. Dat doen
velen, sommigen bewerend dat men daarmee eigen
lijk zijne techniek bederft, sommigen lustig er op
los teekenend en schilderend meestal met
waterverf en dekverf zonder zich over dat ge
vaar het hoofd te breken.
Voorts wordt er geschilderd op porselein en
glas, op zijde, satijn, gaas, fluweel; op koper en
andere metalen, op houten meubelen en kartonnen
rariteiten. Elk jaar, veertien dagen voor Kerstmis,
is er eene tentoonstelling van dergelijke voorwer
pen (Die WeihnaMmesse des berliner K
nstlffinnenvereins.) Daar. prijken beschilderde stoelen en
tafeltjes en kastjes en vuurschermen en
kamerschutten, die na aftrek der onkosten altijd hun
paar honderd mark opbrengen; kostbare waaiers
van niet veel minder waarde; en allerhande snuis
terijen van grooteren en kleineren omvang, tot
menukaartjes en notitieboekjes toe. Tot de meest
bewonderde stukken behooren steeds eenige gor
dijnen of portières en kleeden, waarop Frl. Marie
Kirschner (zuster van de romanschrijfster Ossip
Schubin"), in eene eigenaardige combinatie van
schilder- en borduurwerk, haar graeieuse
bloemversieringen heeft neergeworpen. Met de nieuwere
richtingen der decoratieve kunst (den trant van
Walter Crane bij voorbeeld) laat men zich hier
nog weinig in; gestyliseerde motieven zijn een
groote zeldzaamheid.
Voor een deel verkeeren deze dames in voor
name kringen, zien er elegant uit, houden zich op
de hoogte van de wereld en hebben hare vaste
ontvangdagen in min of meer artistiek ingerichte
ateliers. Meerendeels echter stellen zij zich tevreden
met een bescheidener leefwijze en omgeving, maken
eene fatsoenlijken, maar niet speciaal artistieken
indruk, werken als nijvere bijen of mieren en
verkrijgen gaandeweg op het een of andere punt
een routine, die een poos lang voordeelig is,
maar op den duur gevaarlijk wordt voor hare
oorspronkelijkheid en verdere ontwikkeling.
Als type hiervan wil ik er eene noemen, wier
naam u misschien niet onbekend is.
Hebt gij nooit onder smaakvol gearrangeerde
en goedgeteekende bloemstukken, die in kunst
winkels als teekenvoorbeelden verkocht worden,
den naam van C. Klein opgemerkt?
Deze Erl. Klein is eene aangename, opgewekte
verschijning, met intelligente trekken en omstreeks
dertig jaar oud. Zij woont met hare ouders en
zusters op een derde verdieping te Charlottenburg
en zit daar, in een doodgewone kamer, aan een
doodgewoon raam, dergelijke Malvorlagen" in
groote hoeveelheden te teekenen. Zij doet het
blijkbaar met plezier, al doet zij 't juist niet voor
haar plezier. Indien zij zich verheugt over den
goeden afzet van haar kunstproducten, die door
verschillende firma's bij heele en halve dozijnen
in groot en klein formaat uitgegeven worden en
bij het publiek zeer gezocht zijn, zij is .te artistiek
om haar werk alleen als koopwaar te beschouwen.
Zij heeft aan geenerlei academie gestudeerd, maar
hare opleiding gekregen te hooi en te gras, meest
langs autodidactischcn weg. Een fijn oog voor
natuurschoon doet haar de bloemen, die zij por
tretteert, liefhebben. Die liefde is de beste stcuu
van haar talent en tevens haar schild in de ver
zoeking van conventionaliteit, die haar succes mee
brengt. Het werken voor deu kleurendruk eischt
groote precisie van teckening, maar sluit de ge
varen van affectatio niet uit. liet trof mij, toen
ik haar bezocht, dat zij den naam van Vouga
noemde, aan wiens arbeid de hare mij juist min
of meer herinnerde. Ik bemerkte dat de gratie
van Vouga's teekenvoorbeolden haar prikkelt, maar
dat zij toch voelt wijzer te doen met zich direct
te houden aan de gratie van de voor haar staande
bloemen. Zij zweeft in deu laatsten tijd tusschen
Vouga en de natuur eu de vraag is of zij krachtig
genoeg zijn zal om zich zelve te blijven en noch
tans op den duur niet eentonig te worden. Ver
ruiming van persoonlijken horizon en variatie van
onderwerpen zou stellig aan haar talent ten goede
komen. Verleden jaar heeft zij voor het eerst, en
met artistieke verrukking, eenige weken in Itali
doorgebracht; een paar teekeningen, uit F'lorence
gedateerd, kenmerkten zich dadelijk door een cachet
van meer fijnheid en nieuwheid.
Behalve dit zeer bescheiden werkkamertje te
Charlottenburg, heeft zij te Berlijn zelf, in de
Bülowstrasse, een paar zoldervertrekken, waar zij
vier voormiddagen in de week les geeft. De aan
trekkingskracht harer veelverspreide Vorlagen"
bezorgt haar altijd tal van leerlingen. Toen ik
daar kwam had zij twintig jonge dames. Het was
vermakelijk die op rijen schuins achter en naast
elkaar te zien zitten, elk met een stoel, een kleinen
ezel en een nog kleiner tafeltje, zoo veel mogelijk
elkanders licht versperrend. Van klassikaal onder
wijs was intusschen geen sprake. Ieder deed wat
anders en de motieven waren even uiteenloopend
als de talenten. Van sommigen kon men bemerken
dat het haar om ernstige studie en opleiding te
doen was; maar de meesten werkten aan Kerst
miscadeautjes, waaraan zij zelf geen hooge eischen
stelden. Bijna allen echter wist Frl. K. er toe te
krijgen, dat zij naar de natuur teekeuden : het ging
zooals het ging, maar op die wijze was de
Weihnachtsarbeid" toch in elk geval meteen een oefening.
Zooveel doenlijk werd de vaan van natuur en
waarheid hoog gehouden. Eene teekende hulst en
beklaagde zich geen tak met roode bessen machtig
te kunnen worden : het schuchter geopperde denk
beeld om er, even als in de bloemenwinkels,
lijsterbesseu aan vast te binden, werd als onmo
gelijke knoeierij gekitst. Eene andere had mooie,
welige maretakken (//mistletoe") weten te be
machtigen en de helpende hand der artiste had
daarvan, met nog een paar Kerstmis-attributen,
een graeieuse decoratie saamgesteld. Eene oudere
dilettante had een vuurschenu ouder handen, waar
op allerlei tinten van rood door elkaar rammelden
en waarop nu nog ten overvloede een mooie tak
l'irus Japonica, naar een der Kleiu'sche Vorlagen"
moest plaats vinden. Frl.K.deed eventjes het voorstel,
liever een rustig stukje achtergrond aan te brengen,
maar had blijkbaar reeds ondervonden, dat haar
raad verloren moeite was en liet het meusch in
vredesnaam begaan. Eene schilderde losse ane
monen op een zwart zijden boezelaar; het beschil
deren van kleedingstukkeu is hier aan de orde
van deu dag. Nog cone andere toekende viooltjes
op wit satijn voor eeu waaier
De onderwijzeres wandelde vau de eene uaar de
andere, gaf wenken, sprong bij, redde hier eu daar
wat te redden viel. Ik begreep, dat dit juist niet
het geschikste seizoen was om de degelijkheid van
haar onderwijs te beoordeelen eu ook, dat het
haar een ergernis moest wezen, tot zoo veel toe
geeflijkheid gedwongen te worden. Doch ter wille
van de lieve boterhammen moeten de meeste
artisten wel eens wat accommodatie-vermogen oefe
nen. En dit eenmaal toegegeven zijnde, waardeerde
ik haar goed humeur en den vriendelijken blik
waarmee zij hare taak vervulde.
Ik sprak zooeven van het beschilderen van
kleedingstukken. Met deze allernieuwste mode
hebben zich dezen winter verscheiden onbemiddelde
Malerinnen" van beroep druk bezig gehouden.
Maar daarmee staat men midden in het treurige
gebied der huisindustrie. Eene min of meer artis
tieke werkster versiert donker fluweelen kragen,
capes, pelerines met veelkleurige bouquetjes, en
ontvangt voor dien arbeid van een groote
confectie«-fabriek" hoogstens tien Mark. Deze artikelen
worden naar een handelsvriend in Frankrijk ge
zonden, krijgen daar den stempel Nouvemitéde
Paris'', kosten aan de grenzen inkomende rechten
eu prijken nu hier als zoodanig in de verkoop
salons der allerduurste modemagazijnen !
G. C.
lllflIIIIIIMIIMIIIHIIIIIIIIIllIUIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIflIHIII
Sint Valentine's dag in Denyer.
In de Daily News (Denver. Col.) komt het
volgende voor :
Dit jaar zal de Sint Valentine's dag (14 Febr.)
gevierd worden, als nooit te voren. De jonge
dames hebben de handen ineen geslagen met
het doel, dien feestdag bij uitnemendheid op
een recht origineele wijze te vieren.
Het meest eigenaardige programma van een
der voorgenomen feestjes, is van den volgenden
inhoud :
Den avond van Sint Valentine gaan de jonge
dames bezoeken afleggen, bij de jonge mannen
harer keuze.
Om »Mrs Grundy" geen aanleiding tot ergernis
en praatzucht te geven, maken zij de visites
twee aan twee.
De jongelieden nemen dan met de dames plaats
in de rijtuigen, en gaan naar het huis, waar het
feest zal zijn. De broeder van een der jonge dames
fungeert als gastheer, en bij hun binnentreden
zullen de jonge mannen aan den arm der vrouwe
lijke ceremoniemeesters worden binnen geleid.
De zaal zal fraai worden versierd, en verborgen
achter reusachtige palmen, zullen rustieke bankjes
worden neergezet voor degenen, die een tête-a-tête
verkiezen boven het gewoel in de danszaal.
De jonge meisjes hebben zich voorgenomen
de passieve rol die zij bij dergelijke gelegen
heden verplicht zijn te spelen voor dien
avond te laten varen; en zooals de heeren der
schepping gewoon zijn te doen te flirten, het
hof te maken en .... te fladderen van den
een naar den ander !
Natuurlijk zullen de dames haar cavaliers voor
het dansen zelf kiezen; en tevens is aan haYir
de keuze van de figuren in de quadrilles, den
cotillon, enz.
Dit vooral is zeer naar den smaak van de
jonge dames, die nu natuurlijk alleen die figuren
kiezen, waarvan zij vooruit weten, dat deze hun
partners niet naar den zin zijn.