De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1896 22 maart pagina 4

22 maart 1896 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 978 doen, dan zal de ingenomenheid met het avontuurtje in Engeland spoedig beneden nul dalen. Sociak Ond nienis, De heer G. Boersma, predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te Nijehaske bij Heerenveen plaatste dezer dagen de volgende advertentie : HET SOCIALISME" by de meeste arbeiders in Schoterland is niet een oproerige gezindheid, maar een Kreet om Brood door Arbeid. Ev. J.GUTTBLINGteSchurega-Oudehorne (Schoterland), Hulpp. K. MOL te JubbegaSchurega a-d. Vaart (Schoterlaiid), H. TEN HOEVE te Nieuwebrug, en ik hebben op nieuw in persoon onderzocht: Het nopend gebrek In Scnoterland, en wüzeggen: Hoe kan tocli zulk een lijden in Nederland zoo lang duren? Bij zeer velen is geruimen tijd De Voeding: slechte aardappelen enkel met eout (nu en dan met olie) en droog roggebrood in te geringe hoeveelheid (roggebrood wordt ook wel vervangen door een schyf koolraap); De Ligging: ruigte; De Bedekking: lompen, enz. enz. Het slot is, gelijk de lezer zal begrijpen, een van de veelvuldige beden om hulp", die winter en zomer door in de advertentiekolommen onzer couranten worden gevonden. Wat hier gevraagd wordt is, behalve aller eerste levensmiddelen, gebruikte kleeren, bed den, dekens enzoovoorts, en alles wat tot zie kenverpleging kan dienen, een bijdrage tot het mogelijk maken en uitbreiden eener werkverschaffing door landontginning, uit gaande van de Nederl. Herv. diaconie. De burgemeester van Schoterland ondersteunt de bede van den predikant, met de volgende woorden: »De ondergeteekende, Burgemeester van Schoterland, doordrongen van de overtuiging, dat talloos velen in deze omstreken verkeer.en in diepen nood, ondersteunt van harte bovengenoemde Werkverschaffing door Landontginning en beveelt die ten zeerste aan bjj ieder weldenkende." Weldenkenden hun aantal is legio in Nederland. En ook het aantal weldenkenden die wat kunnen missen. Zelfs indien de talloos velen", die in Schoterland »in diepen Bood" verkeeren, oproerig gezind waren, de talloos vele weldenkenden zouden niet kunnen weigeren, als zy vernemen dat de voeding van deze lieden bestaat in slechte aardappelen enkel met zout, en droog roggebrood in te geringehoeveelheid, hun ligging in ruigte en hun bedekking in lompen, hun ter hulpe te komen, hopende, dat met beter voedsel, betere ligging en betere bedekking hun oproerige gezindheid zou verdwijnen. Zoo bekrompen is geen welden kende, dat hij een natuurgenoot, die aan alles gebrek heeft, ten prooi laat aan de ellende, omdat deze wat wonder! oproerig is van gezindheid, een socialist! Maar het socia lisme bij de meeste arbeiders in Schoterland ia »een kreet om brood door arbeid''. Hoe is het dan mogelijk, dat de talloos vele gebreklijdenden in Schoterland nog maar altijd niet zijn geholpen aan arbeid ? Hoe komt het, dat iiiiiiiniiiiii iiiiiiiiiiiniiiiiniinn niiiiiiiiiin Kew had gevolgd, verbaasde zich telkens over haar kennis van planten en bloemen. »Ik zal wel zorgen dat het er hier wat gezelliger gaat uitzien", zei Ellen en be vestigde de staken, waar langs de roode boonen zouden moeten opklimmen, aan de buitenzijde der veranda. Zij bukte zich over de planten en John boog ook en drukte eenigszins onbeholpen een kus op haar glad haar. »Ik wist wel dat het hier anders zou worden, zoodra jij hier zou zijn, oudje," zei hij met gedempte stem. »O, het is hier ook zoo aardig", zei Ellen. Drie dagen later trippelde mrs. Gasparez, met kleine, nuffige stapjes over het roode zand van den weg, om Ellen een bezoek te gaan brengen. Zij was een jonge, forsche vrouw, met een dikke laag poudre de rix op haar vol bruin gelaat. Zij droeg een helder blauw, merinos kleed, gegarneerd met satijn, dat kraakte alsof het papier was, een peleriue, met bengelende kralen versierd en een hoed met roode en gele bloemen. Het was haar langzamerhand duidelijk geworden dat zij zich vergist had, toen zij meende dat er een Engelsche meid mee was gekomen; en ofschoon zij vond dat Ellen al zeer burger lijke neigingen aan den dag legde, had zij zich toch voorgenomen vriendelijk tegen haar te zijn, want het was de eenige persoon, met wie zij omgang zou kunnen houden. Zij zag geen enkelen bediende in de veranda staan en vergeefs verhief mrs. Gasparez haar schelle stem. »Ik hoop niet dat ik vrijpostig ben," zei zij eindelijk, het wachten moede en de kleine de predikant de weldenkenden moet opwekken met den bijbeltekst: Die zich over de armen ontfermt, leent den Heer en Hij zal hem zijne weldaad ver gelden" ; met een beroep op hun uitgeslapenheid dus, op hun egoïsme ? En het is ook niet pas vandaag of gisteren, dat van den nood in Schoterland wordt ge sproken. Er hebben daarover reeds een paar jaar geleden verhalen de ronde gedaan, die de tranen in de oogen deden springen. »Arm Friesland" is een geijkte uitdrukking gewor den. Is dan toch het aantal weldenkenden minder groot dan men eerst geneigd was aan te nemen ? Of geef D per slot van rekening de weldenkendheid op zichzelf bitter weinig ? Ik geloof, niet ver bezijden de waarheid (e gaan, als ik deze veronderstelling waag: Wij zijn, wat de liefdadigheid, wat de bestrijding der armoede betreft, uit het spoor geraakt. De oude manier van maar geven in den blinde weg, ongetwijfeld de gemakkelijkste, al was zij eenigzins kostbaar, is van alle kanten veroordeeld. Men wordt huiverig, om maar in den zak te tasten, en de linkerhand niet te laten weten, wat de rechter doet. En men wordt lid eener vereeniging, die er een prij zenswaardige manier van armenzorg beoefenen op nahoudt. Vooropstellende nu, dat van zulke genootschappen zeer veel goeds moet worden getuigd, dat zij met geringe middelen dikwijls groote dingen doen, en zeker zorgen, dat het voor de armen afgezonderde beter wordt besteed dan vroeger, mag ik toch ook wel haar schaduw zijden neerschrijven, wijl verbetering toch niet is te bereiken zonder de zaak in haar geheel flink onder de oogen te zien. In de eerste plaats dan gaat men bij het vaststellen zijner contributie te rade met wat men kan, en meent te moeten geven ? Of informeeren de meesten naar het bedrag van hun buurman ? Ik geloof, dat de som der losse giften, die men vroeger dag in dag uit uitreikte, bij de meesten het l edrag der huidige contributie niet onaanzienlijk overtreft Dan: in zeer weinig kringen is tegenwoordig bezuiniging een zeldzaam verschijnsel. Men zuinigtwatuit opde posten vooreigen genoegen ; maar men zuinigt ook wat uit op de posten voor anderer nooddruft. De liefdadigheidslichamen roepen allen ach en wee. Hun bestuurders worden van het vele weigeren, ook waar hulp behoorde te worden verleend zoo al niet hardvochtig, dan toch tegen de onaangenaamheden van het weigeren meer gehard. Onervaren krachten, die zich vrijwillig tot hulp aanmeldden, ervaren door het geldgebrek menige teleurstelling. Velen trekken zich moedeloos terug. En terwijl de werkloosheid hand over hand toeneemt, de machine altijd maar weer nieuwe offers op de straat werpt, wiegen de contributie aanbren gende burgers zich langzamerhand in den slaap der indolentie, die het gevolg is van het ge mak, om allen die aankloppen naar de ver eeniging te kunnen verwijzen. Is het wonder, dat zij, verder buiten het werklijke leven staande dan vroeger, een deel van hun ge voeligheid hebben verloren ? Gemakkelijker is het, een gebrek aan te wijzen, dan de middelen tot herstel. Maar hier hebben anderen dat voor mij gedaan. Er ligt, door de zorgen eener Nutscommissie, een wetsontwerp nagenoeg gereed, waartegen de meerderheid des volks, zoo het haar ernst is met haar gemeenschapsgevoel, moeilijk afdoende bezwaren kan inbrengen. Het para dijs zal dit voorstel ons niet brengen, maar miuiiiniiiiiN zitkamer binnentredend; maai zij vond niemand. Met een kritisch oog zag zij om zich heen. »Heel netjes," zei zij, »rnaar niet deftig; lieve hemel, maar twee antimacassars!'' Zij ging heel voorzichtig op de punt van een stoel zitten; haar strooken stonden stijf uit. Na vijf minuten trad Ellen binnen; zij had een groote schort voor en was bezig haar mouwen, die opgestroopt waren geweest, af te trekken. »O, het spijt mij dat ik u ophoudt; het schijnt dat u aan het uitpakken bent," zei mrs. Gasparez beleefd. »Ik ben heel blij dat ik u zie en ik hoop niet dat ik u lang heb laten wachten," zei Ellen; »ik had u volstrekt niet zien aanko men en mijn huisknecht, Abdool, was bezig mij iets aan het verstand te brengen, maar ik kon hem maar niet begrijpen. Ik was in de keuken. Vindt u het ook zoo lastig, dat de keuken zoo ver van het huis is?" »O ja, maar daar zal u wel spoedig aan wennen. Ik ben zeer stipt; lederen morgen ga ik naar de bawachi kltaiia om te zien wat de bawachi, dat is de kok weet u, uit voert, en soms ga ik er's middags ook heen." »Ik heb geen kok; ik ben ook niet van plan er een te gaan houden." »Maar hoe zult u dan eten ?" riep mrs. Gasparez. »Kunt u dan niet koken?" »O heden, neen! Ik kan heerlijke metai, zoetigheden weet u, maken; maar vleesch, en soep, en curries, daar weet ik niets van af." »Ik houd niet van curries" zeide Ellen; »het is te sterk, en zoo van alles door elhet zal de armenzorg leiden in de goede bedding. Maar zóó zijn wij gewoon geworden de ellende rondom ons te zien, en zoozeer zijn wij meer gevoelig voor theoretische frasen dan voor de eischen van het dagelijksch leven> dat wij wel over economische panaceen dagen kunnen volpraten, maar het voor de hand liggende verzuimen te doen. En inmiddels hebben duizenden onzer natuurgenooten in onze onmiddelijke nabijheid het erger dan onze honden en katten. F. M. C. lllllllllllllllltHlllimillllllllllllllllllllllllllllllulINMIIIIIIIUtllllllltMi Inhoud van verschillende bladen. Het Handelsblad. 14 Maart. Staten- en Kaadsverkiezingen" (enkele districten). 15 Maan. De gevolgen der grensregeling". Hft arrest van 17 Februari" (sluitingsuur) door mr. H. M. A. Verheijen. 17 Maart. Machinisten bij de marine en hunne opleiding te Hellevoetsluis" (slot). Het gouver nementsgebied op Zuidwest-Celebes". 18 Maart. De toekomstige taal van Traasvaal". 19 Maart. Gowa". De Standaard. 18 eu 20 Maart. Eigenlijke kamers (van arbeid)." I III. Het Centrum. 24 Maart. Huwelijkswetgeving" (de veroordeeling van den pastoor van Baarlo). 17 Maart. Zedenbed. rf'. (Tooneel). 18 Maart. Zware beschuldigingen". (De Chiaeezen in Indiê'j. 19 Maart. Koloniaal bezit". 18 Maart. Een goed voorstel" (vrije- en ordoefeningen). Het Volksdagblad. 14 Maart. De Tramplannen-Sanders" (slot). 17 Maart. De zaak Vroons " 19 Maart. Een noodlijdende instelling" (Ned. Opera). 20 Maart. Een kreet om brood en arbeid" (uit Opsterland). De Amsterd. C r t. 10 M-art. De democratie en het verstand", door A. A. 13 Maart. Een sprung in het duister". Sociale toestanden in Engeland". D e T ij d. 10 Maart. Suikeraccijns en landbouw bewerking1' (ingezonden) I; 11 Maart, II (slot) 12 Maart. Eén vakcorps ?" 13 Maart. Het nieuwe ministerie in Italië". 14 Maart. De armenzorg der katholieken." IC Maart. De reis van President Faure." Het Nieuws vanden Da g, 10 Maart. De roeping van het taaifonds", door C. B. Spruijt. 12 Maart. Het sluitingsuur der voor het publiek toegankelijke plaatsen" 16 Maart. Onzienlijke dingen", door O. te U. De Maasbode, 12 Maart. Na den slag. Weenen, Maart 96." 12 Maart. ,,De nieuwe personeele belasting". 13 Maart, Tweede antwoord". III (slot), door F. A. Maaijer, Amsterdam. 14 Maart. Landbouwbelangen". 15 Maart. De vinger Gods", door P. A. M. v. d., Bol, O. M C. N. B o 11. C r t. 10 Maart. De achteruitgang der gouvernementskoftiecultuur op Java". De gevol gen van den slag bij Adoea", door mr. J. B. B. 14 Maart, Nog iets over zeebrieveu". De (autir.) Nederlander. 16 Maart. Vakverecnigingen en concurrenten.'' 19 Maart. Eene onbillijkheid" (jegens den burge meester van N -Amstel.) 18 en 20 Maart. >Wat het ons kost" (de nieuwe wet op het personeel.) Het Vaderland. 10 Maart. Zeebrieven, in verband met het varen onder valychen vlag" (Inge zonden) djor den Beer Poortugael. 12 Maart. De Suikerwet" I, 15 en 16 Maart II. 15 en 16 Maart. Onze candidaten." Haagsen Dagblad. 10 Maart. De volkenrechterlijke positie van de Znid-Atïikaanscba repu bliek'1, II door mr. H. H. A. Neijs. 13 Maart III (slot). 12 Maart. Een verblijdende koffietijding". 15/16 Maart. Aan de kiezers in de Residentie". De Avondpos t. 15/16 Maart. Militaire muziekbelasting." Sociale vragen van den dag", door Socio. U t r. Dagblad. 11 Maart. Werktuigen en Rechterhanden.1' De curieuse wandeling van een brief." 15 Maart. Belastinghervorming" I. De L i m b. Koerier. 14 Maart. Een stukje Eedkwestie." 17 Maait. Weer mis Recht voor Allen." M i d d e l b. C t. 16 Maart. Een zonderlinge rede neering" (de Marinesluis in de Kamer). P r o v. G r o n. C t. 16 Maart. Een uitnemend voor stel" i van don Gron. gemeenteraad ten opzichte van de Vereeniging Werkmansstevin.) MimititHiiimiiii imiiliiiitiimiiiimn kaar; je weet zelf niet wat je eigenlijk eet. John zegt dat het eten hem het best smaakt wanneer het door mij is klaargemaakt." »Maar uw handen dan." Ellen keek van haar eigen lenige vingers naar de door straksluitende, gele handschoe nen bedekte handen van mrs. Gasparez; een der naden van de handschoenen was gesprongen en een ring met rooden steen schitterde er doorheen. «Bezigheden gaan toch voor het uiterlijk," zei Ellen. »O ja," zei mrs. Gasparez weifelend. »Is u hier reeds lang ? Hoe bevalt het u hier?" vroeg Ellen. »Ik ben hier juist een half jaar, en vind het hier erg vervelend; men heeft hier vol strekt geen conversatie. Ik zeg dikwijls tegen mijn man dat ik nog eens weg zal loopen. Wij kwamen van een plaats waar het heel gezellig was en waar veel familiën j woonden, met wie men omgang; kon houden; hier staan maar vier huizen. Ik weet nooit, waar ik den tijd mee moet dooden." »Ik dacht dat u het nogal druk had met de kinderen," zei Ellen. »O, ja, ik heb er vier; maar zij zijn alle maal nog zoo klein ; de kleinste is pas drie maanden, en zij hebben hun ayah. Ze zijn zoo druk en vermoeiend en ik ben niet sterk." »Ik heb niet erg op met die inboorlingen", zei Ellen. »Ik zou niet graag zien dat zij met hun bruine handen een kind, waar ik veel van hield, aanraakten." Toen be dacht zij zich plotseling dat mrs. Gasparez' Nieuwe Winsch. C t. 15 Maa't. Valsche Geest drift." Zaanl. C t. 14 Maar*. De proef op de som", (De wet op het personeel in verband met 't vertrou wen op het kabinet). N. A r n h. C r t. 17 Maart Onze groote toren". Noord-Hollandsch Weekblad. 14 Maart. Achterstand van zaken bij de rechterlijke Colleges." N. Leeuw. C r 1.14 Maart De kieswet Van Houten te platteniande". De Nederlander (Weekblad). 14 Maart. Eene historische herinnering en nog iets" (over huur waarde). De Volksstem. 14 Maart. Honge politiek?1' (door C. V. Gerritsen). De doodstraf." De Eeds kwestie." Landbouw." De Bond van Ned. Onder wijzers." enz. Patrimonium. 14 Maart. Welken weg wijst ons de historie der werkliedenbewegiüg in Nederland als den juisten aan?" (Eene nieuwe beweging). Friesch Volksblad. 15 Maart. Maart of Lentemaand " (Boer en veldarbeider). Hecht v. Allen. 17-18 Maart. Na 25 jaren" (ter herdenking der kommune). Neerland's Volksblad. 14 Maart. Het ge loof behouden". De Volkstribuun. 14 Maart. Ook zij blijven... de ouden !*' Yrij l and. 14 Maart. Het Communisme iu de praktijk''. De Vr ij denker. 15 Maart. De Weezenkas". De Nijverheid. 18 Maart. Beproevingsmethode van bouwmaterialen". Wekelijksche Vracht- enScheepsberichten. 10 Maart. De Koninklijke West-Indische Maildienst". De Wekker. 14 Maart. Ook zelfwerkzaamheid". IIHIIIIIIIIIIMIIIIIII iiuiiiimiMiiiiiillllliiliillllllllilimiiiiiHitiillilllft Reclames. 40 cents per regel. Hoofd-Depót VAN Dr. JAEGER'S ORIG. Noraaal-WolarïMen. K.F. DEUSCHLE-BENGER, Amsterdam, Kalverstraat 157. Eenig specialiteit in deze artikelen in geheel Nederland. Sedert l Mei Beduidend Verlaagde prijzen. Magazijn KEI/ERSHOF", Nieuwendijk 196. Zydensto f f e n. Grootste sorteerüig zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamaaseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des sins en kleuren steeds voorhanden. SCHADE & OL DENKOT T. H. R AH R te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. HHiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillinii donkere huid duidelijk haar inlandsche af komst verried en zij vond dat zij zich leelijk verpraat had; maar gelukkig scheen mrs. Gasparez zich zelve als zuiver Europeesch te beschouwen en sprak altijd van Engeland als van haar vaderland, ofschoon zij er nimmer was geweest. »O ja, ze zijn verschrikkelijk; ze plagen je altijd zoo." »Ik ben ook van plan er zoo weinig moge lijk te houden. Wilt u mijn keuken eens zien. Hier bewaar ik mijn aardewerk", zei ze, haar gast voorgaande naar het aangren zende vertrek, »en als ik een pastei of iets dergelijks te maken heb, doe ik het ook hier; ik had hier zoo graag een kachel gehad, maar John zegt dat het in den warmen tijd hier dan niet uit te houden zou zijn." Zij gingen door den tuin naar het leemen hutje, dat als keuken dienst deed. Het was pas van buiten en van binnen gewit en aan de tafel, die kort te voren netjes geschaafd was, stond een somber uitziende inlandsche knecht aardappelen te schillen; hij zat op den grond, maar had zich, toen hij de stem zijner meesteres hoorde, opgericht. »Dat is mijn eenige bediende", zei Ellen trotsch. »O, de warmte zal u wel gauw genoeg lui maken", lachte mrs. Gasparez. »En gisteren heb ik nog brood voor drie dagen gebakken, want John houdt niet van het brood van den bakker; laatst vond hij er een kever in." »Nu, ik voorspel u, dat u gauw genoeg lui zult worden." (Slot volgt)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl