DE AMSTERDAMMEK, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 982 aan allen, die belangstellen in en aandacht schenken aan de beschikbaarstelling van 45 duizend gulden tot aanmaak van grond', door B. v. Z. Bakker. Becht voor Allen, 11 en 12 April. De politie te Amsterdam." 14 en 15 April. Hoe de Roomsen-Katholieke geeatelgtheid werkt." Neerland's Tolksblad. II April. Eman cipatie". I. Weekblad v. d. Al g. Ne d. Dia m. Bond. 17 April. De Werkstaking." De Volkstribuun. 11 April. Ons Kongres." Het Schoolblad. 14 April. Ook voor de jon ge is" (handen arbeid). Hel Nieuwe Schoolblad. 10 April. Artikel 14. III" (de onderwijzer en het hoofd der school.) D e Vrij denker 11 April. Theosophie''. Weekblad v. d. Burg. A d m i n. 16 April. Art. 271 en 272 der gemeentewet". fmiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiuiM ziek in de Hoofdstad Men kan zich in dit seizoen niet ongestraft enkele dagen uit Amsterdam verwijderen, want dan loopt, men heel wat concerten mis. Twee solisten-concerten in het concertgebouw, de laatste kamermuziek-soirée van Toonkunst, de eere-avond van den heer en mevrouw Orelio, de eerste opvoering in het Nederlandsch van de opera Munon van Massenet (welk werk echter nu alweer van het repertoire schijnt geschrapt, te zijn) dat alles moest deschrijver van deze kroniek ontberen, en daar hij nog niet het standpunt, bereikt heeft wat zeker wel als het hoogste in de kritiek mag aangemerkt worden, nl. een oonleel te kunnen vellen over con certen die men niet heeft bijgewoond, is hij wel verplicht met bovenstaande mededeelingen te vol staan. Hij zou inlichtingen van zeer bevoegde zijde'' kunnen aanhalen, doch daarmede wordt door den lezer gewoonlijk onbarmhartig de draak ge stoken, dus houit hij die inlichtingen in de pen. Doch er blijft nog altijd genoeg belangrijks te vermelden. Belansrijk is o.a. het, feit, dat het, Zangkoor van de Vrije Gemeente eene Passion van Heiiiricli Scliütz, den erootsteu Duit.schen meester uit de 17e eeuw, die Bach en Haudt-1 ongeveer een eeuw vooraf ging (1585?1072) heeft uitgevoerd. e biografen verhalen, dat Sehütz te Köstritz a.d. Eister werd geboren, dat hij zijne opleiding aai) het hof van den landgraaf te Kassei verkreeg, dat, hij te Marburg iu de rechten ging studceren en op kosten van graaf Moritz bij Gabrieli te Venetiëzijne muzikale gaven ontwikkelde. Korten tijd was bij in dienst van den landgraaf (1613), doch spoe dig vertrok hij naar Dresden, waar hij in 1017 kapelmeester van den keurvorst werd. Daar is J]ij zijn geheele leven gebleven, hoewel hij vaak afwezig was, hetzij om in Venetiëverder te studeeren of om in Kopenhagen en Wolfenbüttel de vorstelijke kapellen op ni uw te organiseeren en nu en dan te leiden. Dit is Schütz' levensgeschiedenis. Over de gegeschiedenis van zijne werken valt minder te mel den, want evenals Bach in Duitschland langen tijd in het vergeetboek was geraakt, hebben ook Schütz' werken in Duitschland met het stof der archieven kunnen kennis maken, want niet minder dan 150 jaar hebben zij daar yerust. Dit is niet onnatuurlijk. In den tijd van Handel en Bach had men geen behoefte aan de oudere werken en toen die meesters vooral de laatste ook iu het vergeetboek raakten, dacht men nog minder aan Schütz. Winterfeld, die in 1834 een boek over Gabrieli schreef, heeft voor het eerst weder de aandacht op Schütz gevestigd, waarna enkele werken van dien componist, werden gedrukt en uitgevoerd. Met orgel of klavier-composities heeft Schütz zich weinig bezig gehouden en zijne dramatische wer mimiiyiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiii hem heilig zijn geweeit, natuurlijk, alleen reeds door het feit, dat hij in haar de opvoedster van zijn zoon zou gezien hebben. Maar zou hij ten allen tijde in staat zijn volkomen heerschappij over zich zelf te bewaren eu zou zijn arm hart, nog zoo warm, en alleen door het leed ouder geworden, zich steeds gewillig schikken naar die wreede onderdrukking ? De dagelijksche ontmoetin gen, de onvermijdelijke gesprekken over de vorderingen van den knaap, de gemeen schappelijke maaltijden dat alïes zou gevaar opleveren. En de gemeenschappelijke belangen, de samen gedeelde zorg voor een geliefd wezen, die hen vereenigen zou, maakten die niet het grootste gevaar uit van alles ? Reeds nu scheen het hem toe, alsof het lichter geworden was in het duister vertrek, waarin, daar ginds boven de sofa, het portret der arme overledene hing. Reeds was het hem alsof van die lieftallige vrouwengestake een lichtstraal uitging, die alles een goudgloed verleende, alsof een adem van liefde en jeugd haar ontstroomde en zijn zinnen benevelde. In enkele minuten was het den commandant duidelijk geworden welken strijd hij tegemoet zou gaan. Toen het meisje, na de schrijf'boeken aandachtig nagezien te hebben, de oogen opsloeg, ont moetten beider blikken elkaar. D'Esperval meende in de wonderbare oogen de oogen, die zelfs het kind in verrukking brachten als in een diepen afgrond, in een groot, geheimzinnig meer neder te zien, waarin hij schipbreuk zou lijden, waarin zijn eerlijkheid, zijn plichtgevoel, zijn ge weten onherstelbaar ten onder zouden gaan. «Mejuffrouw," zei hij ruw »vergeef mij, zoo ik u leed moet doen. Maar ik be zweer u, zie in hetgeen ik u zeg, niets belee ken zijn verloren geraakt. Dus alleen uit zijne kerkelijke composities kan men hem leeren kennen. Doch daaruit ontwaart men dan ook dat hij de grootste en geniaalste verschij ning onder de Duitsche musici der 17e eeuw was. Door zijne ervaringen te Venetiëwist, hij tevens de strooming die toen van Italiënaar Duitschlaiid ging te leiden en er nieuw leven aan te geven omdat hij zoo groote scheppingskracht bezat. Hij wist de muziek in een ander spoor te leiden en de meer vrije en dramatische expressie in de plaats te stellen van de gebondenheid en rust van den polyphmen stijl. Sehütz heeft die nieuwe manier ook op het ter rein van de protestantsche kerk overgebracht. Slechts twee zijner werken dragen den titel van : Geistliche Concerte maar die stijl is geheel dezelfde als bij de Cantiones sacrae, de Symphoitiae sticrtie de Psalmen en de Weihnucht, l'tissioi/s ea OUerHistoriën. Hoewel men in de Passion den (bijna zou ik zeggen) operavorm mist, die de revolutionair Bach aan zijne vocale werken heeft gegeven, is toch in dit opzicht Schütz eveneens reeds reformator ge weest. Want ook bij hem gaat het kerkelijke en dramatische hand in hand. In de Passion nu schroomt Schütz niet realist te zijn. Hij staat boven den vorm en de bewer king, er. hij staat tevens tegenover de opvatting der oudere Nederlandsche en Italiaansche meesters. Want hij had medegeleefd het zich gelijktijdig ontwikkelen van de Opera en het oratorium iu Italië, welke beiden lijnrecht stonden tegenover de lij riek van de vroegere eeuw. Historici des Leiden s und Ste'lens unsers Ilerrn-und Tltilundes Jesu Chrisli aus Jen vier Passieven von Heiurich Schütz herausgegebeu von Caii Riedel is de titel van het thans uitgevoerde werk. De uitvoering was met groote zorg voorbereid. Het koor gaf het beste, dat het met de be schikbare krachten geven kon, zoodat vaak de gewenschte indruk verkregen werd. De moeielijkheden sn gevaren zijn vele in dit, werk en daarom al gaf het koor ook niet alles wat het moest geven heb ik deze uitvoering met veel belangstelling gevolgd. Xeer veel brachten daartoe bij de heereu Messchaert (Jezus) en Phl. (Evangelist). De nobele wijze van zeggen vau eerstgenoemden en de tevens zoo doordachte expressie die zijne kunst weer tot natuur deed worden, kon men overal bewonderen. De heer Messchaert gaf tevens bij de woorden: Mijn C,oJ, waarom h'-lit Gij inij verlaten? een warm pleidooi voor de opinie die ik in een vorig artikel uitsprak over de inconsequentie omtrent de opvatting van deze en de voorafgaande frase. Er was thans geen contradictie in beide frasen. De heer Phl. heeft van zijne veelzijdigheid ditmaal een schoon bewijs gegeven. Hoewel iu het begin wat te week, wist hij spoedig den rechten toon eu de rechte expressie te vinden; vooral op deze uit voering heeft hij bewezen een kuiistenritir te zijn. De wijze van registreeren en begeleiden van den heer ierie op het orgel bracht veel tot den goeden indruk van het geheel bij, en dus mag den directeur, den heer Van den Broecke, gelukgewenscht worden met, deze uitvoering. Iu eene groote aria vau Bach had Messchaert U02, gelegenheid zich van eene andere zijde als meester te doen kennen, en de leermeester van den heer Tierie, de heer De Pauw, droeg een paar orgelstukkeu voor op de voortreffelijke wijze zooals hij dat steeds doet. * * * Deze week heb ik nog eene opvoering van Wille m Teil bijgewoond, die echter geen aanleiding geeft tot uitvoerige bespreking. Dezelfde uitvoerders als het laatste jaar in den Parkschouwburg en iu het Paleis voor Volksvlijt vervulden de hoofdrollen. De hecren Orelio, Pauwels, Schmier en Engelen en de dames Orelio?van Sandt eu Engelen?Sewing waren ook thans aan het woord. Hoe Orelio zingt in die partij weten wij allen en op zijn cerc-avond mocht, hij niet zijn echtgenoote naar ik vernam weer de oudubbelzinnigste blijken van waardeering ondervinden. Ook thans vond ik bij de hoofdpersonen weer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiMiiiiiiii digends of krenkends. Het doet mij Jeed, meer dan ik u zeggen kan, maar na rijp beraad zie ik in.... in n woord, gij kunt en moogt niet in mijn huis uw intrek nemen." Jearine zag hem strak aan, niet in staat een woord uit te brengen. Zij begreep niets van deze plotseling veranderde stemming. Met blijkbare inspanning ging d'Esperval voort: ^Gij moet beproeven mij goed te begrijpen. Als er een vrouw, een moeder hier in huis was, dan zou ik mij gelukkig rekenen u de opvoeding van mijn zoon toe te vertrouwen, u bij mij een tehuis te verschaffen. Maar ik beu weduwnaar, ik woon hier geheel alleen en moet deze om standigheid wel zeer in aanmerking nemen. Robert, zou bij u in voortreffelijke handen geweest /.ijn, daarvan ben ik overtuigd. Maar uw jeugd uw geheele persoonlijkheid zijn niet geschikt voor dezen post in mijn huis althans niet!" Het jonge meisje stond op. Zij was nog bleeker geworden. Een laatste kus op do blonde lokken van den knaap, die zich aan haar vastklemde en haar met geweld wilde tegenhouden, een laatste, vluchtige groet, geen klacht, geen geluid. Niet voor «Ie eerste maal ging het haar dus. [ Maar (oen met een doffon slag, de deur zich achter haar gesloten had, toen zij alleen in de vestibule stond toen vloeide een stroom van heete tranen uit haar oogen.... »En uu," zei d'K^perval, wien groote zwectdroppelen op het voorhoofd stonden en die na den eerlijken strijd meer het gevoel eener nederlaag had, dan van een zege: »en nu, laat ik nu aan die andere gaan schrijven, aan de oude!" dezelfde eigenschappen waardoor zij zich vroeger onderscheidden, doch er waren momenten (o. a. de geheele eerste acte) dat er geen gang iu het geheel zat. De heer de la Fuente was blijkbaar toen ook lang niet op dreef. Doch vele gedeelten van de 2e en 3a acte maakten een en auder weer goed. * # * De zoo verdienstelijke solo-violist van het orkest van de Amsterdamsche Orkcstvcreenigiug de heer M. Wolters, gaf een concert met welwillende mede werking van mevr. J. Franco Mcudes-Calisch (zang) en de lieeren D. Fr. M. (violoncel) eu Joh. Wijs man, (piano). Met genoegen woonde ik het eerste deel van dit concert bij. De Novelcttcn vuu Gade voor piano, viool eu violoncrl werden op sobere, muzikale wijze vertolkt, mevr. Franco Mendes toonde in de liederen van Peter Cornelius opnieuw over welke gelukkige stemmidJelrn zij kan beschikken, eu dat zij op muzikale wijze weet voor te dragen, de heer Wijs man droeg de Ballade van Chopin met veel virtuo siteit voor en begeleidde de solisten muzikaal, hoewel nu en dan wat te krachtig, en de concertgever heeft in twee di elen vau ecu concert van Wieinawski weer het bewijs geleverd dut hij een artist is die onder de zeer goede in onze stad mag gerekend worden. Vooral de Romance voldeed mij zeer. liet zou zeer wensehelijk zijn indien in het Gebouw van rleu Werkenden Stand de kellncrs even rusticr waren gedurende de uitvoering als liet publiek. Men hoort daar toch reeds zooveel gelui den uit andere lokalen van dat gebouw. In het Concertgebouw trad de pianist de heer Schaefer op, die iu het Concert in G. gr. t. van RuMnstein en drie solostukken toonde een pianist te zijn, die op den naam van virtuoos mag aan spraak maken, die veel zorg aan de verdeeling van licht eu schaduw besteedde, doch iu muzikaal opzicht de belangstelling niet in hoogc mate wist op te wekken. Alles klonk te berekend, ook was de keuze van stukken m. i. niet al te gelukkig om niet den kuHffcininr keunis te maken. Toch bezit, deze pianist als virtuoos niet-alledaagsche eigenschappen en die traden in de door hem uitgevoerde werken zeer op den voorgrond. liet orkest dat in de ouverture : T,i/m(mt nog niet geheel op dreef was, wist, iu den Witlküreuritt van Wagner eu in de Si/:/ijiliottic van Clir. Sinding grooteu indruk te maken. Zelden klonk Wagner's Wulkïireiifitl met zooveel entrain en op deze wijze gespeeld zou men ver zoend raken met het uitvoeren van fragmenten iu de Concertzaal uit, de muziekdrama's van den grooten Buyreuther meester. Schitterend was de vertolking van de Syaphnnie van Sinding die ditmaal nog schooner slaagde dan een vorig maal en waarin verrassende momenten waren wat expressie en kleur betreft. De heer Mengelbcrg heeft door zijne opvatting en het orkest heeft door de artistieke vertolking ons veel genot verschaft. VAX MILLIGEX. Uit Oosterbeek wordt ons bericht dat aldaar ten voordeele van het Oosterbeeksche versterkings fonds een klassiek-concert plaats had, georga niseerd door den heer J. v. T. v. d. K. met medewerking van het orkest van de Arnhemsche orkestvereeniging, de heeren C. S. (J. Wagner (solo-violist) en Joh. van Unen (solo-violoncellist van dit orkest) benevens den heer F. K. (als tenorzanger te Amsterdam vroeger zeer gewaar deerd) en den heer v. T. v. d. K. (viool). Dit concert had een zeer artistiek cachet en heeft te Oosterbeek groote belangstelling gewekt. Het is een verblijdend verschijnsel dat bij weldadigheidscor.certen het artistieke gehalte tegenwoordig zooveel hooger staat dan vroeger. Toen moeet dikwijls de vlag de ladir.g dekken. De Khedive als componist. De Khedive schijnt een ijverig componist te zijn in du vrije uren dat hij niet behoeft te regeeren. De correspondent van de f'</.«/«?//e Xi'ifiiii</ heeft een Marsch eu Wals van den Khedive ge hoord. Hij vond ze boven het gewone peil staande. Deze stukken werden uitgevoerd door liet lijfcorps van den Khodive, dat in de Egyptische afdeeling van de Berlijnsche Tentoonstelling con certen zal geven. Een veroordeelde zangeres. De eerste zangeres aan de Kon. Opera te Pesth, (iravin Llolia Vasquez voelde zich gedurende de voorstelling wat onwel en verzocht iemand haar echtgenoot, die in de zaal was, te laten roepen. Dit wilde de intendant Baron Xopeza niet toestaan. Toen de kunstenares die weigering vernam werd zij zoo woedend dat zij den intendant op een uitgebreid repertoire van uitgezochte scheldwoorden onthaalde. Kort daarop werd zij voor do Theater-rechtbank geroepen en gestraft met verlies van een maand gage (ongeveer KIÖO ilorijnen). l leze zangeres is van plan niet meer te Pesth op te treden wanneer het vonnis niet wordt ingetrokken. De kunstenaarsrocm als hypnose. /eer ironisch heeft l.eon Tolstoi zich onlangs over zijn grooten naam uitgesproken. Ik weet dat men zich voor mijne werken interesseert. Dat komt omdat mijn naam als schrijver reeds gemaakt is. De ronm is een eigenaardig ding. Heeft men die eenmaal dan kan men alle mo gelijke domheden en dwaasheden sc.brijven. Dan vindt men ulles mooi of oorspronkelijk. Men denkt onwillekeurig aan hypnotischen invloed. De een hypnotiseert den ander met zijn enthousiasme voor een dichter ot'kunstenaar, deze weer een derde, enz. enz. Uit deze gehypnotiseerde menschen wordt ein delijk het publiek gerecruteerd dat den roem sanctionneert die geheel touvaliig is ontstaan." LLERLEI Hamlet in de goud mijnen. Mr. Toole, de beroemde engelsche tooneelspeler, vertelt het volgende omtrent een Jlunth'tvoorstelling, te Limmerswick voor goudzoekers gegeven. In een hut, die bouwvallig was als de muren van Jericho ten tijde der bazuinen, hadden wij onze tent opgeslagen. Het stnk heette (landkoorts; onze directeur Mr. James Ilardy meende dat dit het beste stuk van het répertoire was, dat in deze omgeving zou pakken. Maar plotseling kwa men er drie kerels die den directeur apart namen en hem zeiden: »Meneer met Goiidkuorts lok je geen hond in je tent, laat staan ons. Wat goudkoorts is, weten wij beter dan jij ; maar er is een stuk, dat hier wel zou bevallen: er moet een vent zijn gsweest die Shakesmire of Lakespeare of zoo wat heette, en die moet een stuk geschreven hebben: «Hamlet, de prins van Dannewal", dat moet je ons laten zien. Er is hier eens iemand geweest, die heeft het stuk gezien, en om een prins en een geest te zien want er komt ook een geest in voor daarvoor be talen wij allen graag een ons goud". »0nmogelyk", zeide de directeur, »wij hebben geen prins". »Dat komt er niets op aan, dan geeft gij den geest alleen, dat doet het ook wel'1. »Kinders", kwam daarop mr. Ilardy tot ons, »heb jelui eenig idee van Hamlet ?" »Ja wel !"' »Vooruit dan maar; iets zal er wel van terecht komen. Jij Toole. speelt den geest. Je kent je rol: hij bestaat uit vijf woorden en een beddelaken: »0e, oe, oe, ik ben de geest van uw vader, wreek mij"; dat is alles. Wil-je'?" Natuurlijk wilde ik. Des avonds. liet »huis" was stampvol. Hamlet (Mr. Ilardy) rilt, hij weet zelf niet waarom. Daar treed ik op. »IIa ! wie zijt gij?'' »0e, oe, oe, ik ben de geest van uw vader, wreek mij !" En ik wil voorbij »Blijf staan!'' roept Hamlet. Daar kraakt een plank, en ik verdwijn in een gat, waarvan niemand iets had vermoed, en half bewusteloos blijf ik in het duister liggen. Boven spelen zij verder. Plotseling echter kruip ik uit mijn gat; het bloed sijpelt mij over het gelaat. «Blijf staan," roept Hamlet. «Wreek mij," brul ik, en wijs naar mijn wond. »Ha, ik versta u," roept Mr. Hardy, »de tweede man van mijne moeder! Wee wee! wee!" en hij duwt mij weder in het gat, en geeft het t. eken om het gordijn neer te laten. Daarmede was mijn rol uit. Drie, vier van de toeschouwers kwamen naar mij toe. »Een ver vloekte kerel, die Cakesmire, om zoo'n rol te schrijven; dat grijpt je aan, wat?" ;Xu, of het", zeide ik en wees op mijn gezwollen ge zicht, »zoo erg, dat ik het nooit meer zal spelen." En ik heb woord gehouden, en ben naar de blij spelen overgegaan; daar komen zulke grappen ten minste met voor. luiiinmiiiii iiiiiiiiiiniiiin m minimi IIHHIIH 40 cents per regel. lliiimiimiliiuiliimiiiiiiiiiiiii niiiiiiiiimiiimiimiiiiiim» Hoofd-Depót VAN Dr. JAEGER'S ORIG. K. F. DEUSC11LE-BENGER, Amsterdam, Kalccrstraat 157. Eenig specialiteit in deze artikelen iri geheel Nederland. Magazijn KEI/ERSHOF", Niemvemlijk 196. Zij denstoffen. Grootste sorteering zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuv.-.,te des sins en kleuren steads voorhanden. SCHADE & O L D E N K O T T. H. R AH R te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's.