DE AMSTERDAMMEE, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 987 THEE-E. BRANDSMA Trademark Trademark KOLDEWEIJ & CORBIÈRE, OH U U LEIDSCHESTRAAT AMSTERDAM Groot Beddenmagazijn Grootste specialiteit van SLAAPKAMER-AMEUBLEMENTEN, Engelsche ledekanten, Wiegen en Kinderledekanten, geheel compleet. Vraaat OLBEWE1I & CORBIÈEE's gelllnstr. catalopsDe Vrouw in den Bijbel DOOK G. E. VAN KOETSVELD, Schryver van de Pastorie van Mastland.1' In prachtband f 3.75. A. L. SMIT Jr., opvolger van S. H. PEREL, HOF-PÉ111 CITRE van wtflen Z. M. den Koning, K AL. VERSTRA AT 2O8 Ai m* te r dam. Biljartballen Ie qualiteit Ivoor, met garantie; alsmede Lakens, Queuen, Pommeranzen en verdere Biljart-Arti kelen, En-gros by A. OVERES, 's-Hertogenbosch. Koopt oude Ballen tegen hoogen prijs. GRATIS DRUKWERK zal natuurlyk geen verstandig mensch verlangen, maar GOED DRUKWERK tegen billijke prijzen, snel geleverd, mag men in onzen tijd wel eischen. De Naamlooze Vennootschap STEENDRUKKERIJ % AMAND is voor snelle leverins van goed werk tegen billijken prijs speciaal ingericht. Prachtvolle RECLAMEBILJETTEN, ETIKETTEN, CATALOGI, PLAATWEBKEN, BRIEFHOOFDEN, FACTUREN, enz. en/. I4OSTEN brjna NIETS MEER ! b\jn Warmoefftraat 147. llllllllltlllllllllllllllllltllllMIIMIIIIIIIlllllllMllllllllnlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH De Knust op de Berlünsclie Mnstric tentoonstellini. Waarde Heer Redacteur! U noodigt mij uit om over de groote Berlijnsche Gewerbe tentoon stelling te schrijven ! Hoe heb ik het met u ? Ge looft men ten uwent, dat Europa, en in 't bijzonder de hoofdstad van het Duitsche rijk kunstindustrie voortbrengt? Voorwerpen dus, die ons aantrekken door hunne verhoudingen, die ons als 't ware tot door den intellectueelen vorm tot ons spreken, en waarin de handwerker dat gelegd heeft het onuitsprekelijke, wat men het woord Kunst be stempelt. Dat is ten eenenmale onmogelijk. Hier toe zijn wij hier veel te geleerd. Wil toch niet vergeten, dat voor het creé'eren van kunstvoor werpen een goed stuk gemoedsklacht en kalmte van omgeving noodig zijn, die wij ook hier in de maatschappij veelal derven. Evenals de bouwkunst, geeft de kunstindustrie een beeld der tijden. In de middeleeuwen en in het begin der renaissance waren in Europa de verschillende voorwerpen, die in en buiten's huis gebruikt werden, het intiemste gecomponeerd. Alles had type, karakter; niets beleedigde het schoon heidsgevoel. Er was rust in de gemoederen, de groote strijd om het bestaan van den ambachtsman uitte zich minder scherp, en zoo had het leven iets behagelijks, dat zich in alle vormen weer spiegelde. Van eeuw tot eeuw nam de artistieke kracht der kuustindustrieele voorwerpen af, hun karakter verflauwde, hunne verhoudingen werden plomper, de intellectueele physionomie werd zwak ker, tot eindelijk in onze eeuw die schrikverwek kende nuchterheid en kilheid in onze huiselijke omgeving zich openbaarde, die bekend is. Dat een ieder met zichzelf tamelijk ingenomen is, blijft eene van onze natuurlijke eigenschappen, en zoo zijn wij ook in 't algemeen met den tijd, welken wij beleven, tevreden. De kuustindustrie echter onzer dagen en de pogingen die aangewend worden om de kunst in de industrie wederom te doen herleven, roepen ons in stilte toe, dat er heel wat aan ons ontbreekt, zullen wij iuke afstammelingen van Jan de Witt vertegenwoordigen. Die niet opwekkelijke verschijnselen op het ge bied der kunstindustrie vertoonen zich in mindere of meerdere mate in alle beschaafde landen van Europa. De ontwikkeling der middeleeuwen of die der eerste renaissance wenscht wel niemand meer terug, maar toch is het goed, de voortbrengselen der kleinkunst dier tijden met ernst te bezien, om duidelijk voor oogen te hebben, wat wij in onze veel geroemde negentiende eeuwsche beschaving missen. Naar ons oordeel kunnen industriescholen en kunstnijverheidsmusea ons weinig helpen om aan de voorwerpen onzer dagelijksche omgeving wederom een degelijker en artistieker karakter te geven. Alle vooruitgang op dit gebied, die stand houden zal, is enkel en alleen van eene verbetering der sociale toestanden te verwachten. Daarom werkt niet de direkteur van eene kunstnijverheidsschool het meest aan de opheffing der kunstindustrie Verkade's Prima Zaansche Beschuit handhaaft den goeden naam, die zij zich door haar lekkeren zui veren smaak, fijne rijs en onover troffen broosheid verwierf. Het groote debiet bewijst, hoe ze, mede door haar doelmatige, zin delijke verpakking in bussen, door het publiek wordt gewaardeerd. Groote Ronde 25 st. 25 et. Kleine 25 15 Lange in n blik 100 50 , 50 25 In kruideniers- en commestibleswiïikels verkrijgbaar. YERKADE & Comp., Zaandam, l Amittenlam. MHIIIMIIM iimMiiilimlMiiiliimimiilimmiiilili maar een ieder die degelijk de pogingen steunt, om de maatschappelijke toestanden gezonder, kalmer en beter te doen worden. Daar de Duitsche beschaving jonger is dan de Fransche en Engelsche, spreekt men hier te lande eerst ernstig over kunstindustrie ongeveer sinds het jaar 1872. In de verschillende Duitsche landen begonnen toch de regeeriugen naar knappe lui om te zien, die gevoel eu verstand voor dezen tak van nijverheid hadden. Kunstindustriescholen met musea werden overal opgericht. Zoo te München, Dresden, Berlijn en elders. Er kwam nieuw leven in de brouwerij. In dien tijd te Dresden woonachtig, komt het mij levendig voor den geest, hoc aldaar de jeugdige en begaafde architect Carl Graf aan 't hoofd der kunstindrieschool beroemd werd en aan zijne zijde een groot kunsthistoricus eene plaats innam. In de winkels te Dresden verschenen de voortbrengsels van hun werk. Men kocht die zaken; men vond ze mooi, een nieuw element was oogen schijnlijk in de maatschappij aldaar opgedoken. Na dien tijd zijn 24 jaren vervlogen. Verleden jaar, ten tijde der tentoonstelling te Dresdea, ver zuimde ik niet Carl Graf, die sinds Professor en Hofrath geworden was, op te zoeken. Wat waren de resultaten? .Het museum was verbazend met oude kunstindustrieele voorwerpen opgehoopt, in alle bekende stijlen hadden Prof. Graf eu zijne scholieren hunne ontwerpen jgesmeed en toeh was de belangstelling van het publiek in het streven der jonge inrichting verdwenen. Ich schafte ruhig weiter, aber das Publikum kummert sich nicht darum," zeide mij Graf. Deze kleine episode kenmerkt zoo juist de on mogelijkheid om met kunstmiddelen een oprechte, degelijke, gezonde kunstindustrie te doen herleven. Niet van boven maar van onderen moet de hand aan 't werk gelegd worden. Want kunst is geen zaak van weelde. Ze wortelt diep in het maatschappelijk bestaan van eeu volk en maakt, als het volk normaal en krachtig zich ontwikkelt, een iutegreerend bestanddeel zijner be schaving uit. Wat nu onze Berlijnsche tentoonstelling betreft, daarvan zijn vele uitgestalde zaken u bekend. Voor ziet niet Berlijn de halve wereld van pliotographiealbums, kleedingstukken voor heeren en dames, kunstmatig vervaardigde bloemen eu/. enz. Ook Borsig is voor u geen vreemde, de groote industrieel, die honderde van locomotieven in zijne fabrieken alhier vervaardigde. Natuurlijk is hij op de ten toonstelling ruim vertegenwoordigd. Belangrijk al hier is de ontwikkeling en toepassing der elcctricitcit op werktuigen en verlichting. Berlijn had op dit gebied een groot man, Werner .Siemens die voor een vijftal jaren overleed. Bij de entree van de tentoonstelling wordt een ieder door een imponee rend gebouw op de rma Siemens & Halske op merkzaam gemaakt. Wat de meubelen aangaat, is het hier orde om de zoogenaamde Engelsche stijl te volgen. Men glimlacht bij het neerschrijven van het woord, maar het is nu eenmaal usance. Dat is zoo kenmerkend voor de hedendaagsche kunstiudustrie. Men zoekt naar een na te bootsen vorm, in het besef, dat PHILIPPONA KETELAAR, Fournisseur de la Cour. AL.VERISTRAAT 166, AMSTERDAM. GRANDE SPECIALITÉPOUR Trousseaux & Layettes. Sur demande envoi franco de Devis et de modèles. KINADRUPPELSvan Dr. DE VRIJ. Het krachtigst werkend middel tegen Malaria (binnenkoortsen) algemeene zwakte, bloedarmoede en bleekzucht. Vraagt overal de Q verzegelde flacons a ?!.?, voorzien van nevensstaand fabrieksmerk. Men lette daarop. Bij overmaking van een postwissel a ?1.15 volgt franco toezending door de Chemische Fabriek van H. NANNING, Den Haag. ASTHMALIJDERS. Beproeft de Cigaretteii van KRAEPELIEN & HOLM, te Zeist, verkrijgbaar in de Apotheken, in Etui's a SO en 5O cenfs Depots te Amsterdam bij de II.H. J. H. VAN MEUKS, Kal verstraat 199; ULOTH & Co., Zeedijk; J. M. POLAK, Hoogstraat en Galerij 34; M. CLEj!Ax & Co.. Heibgenweg; A. VAN TUYLL, Paleisstraat. RIJTUIGFABRIEK E J. Oyermeijer Hofleveranciers, AMSTERBAM-HILVERSÜM. SINGEL 302-304-312, het voorloopig tot de onmogelijkheden behoort, om oorspronkelijk scheppend te zijn. Deze Eugelsehe stijlvorm nu is onschoon, daar bijv. de stoelen vooral te dun zijn, te doorzichtig, te weinig materiaal vertoouen. De menbeleeriiig van de Duitsche kamer is eeuc van de onze afwijkende, en zoo ziet men ook hier meubels, die men in Holland reeds in de hoofdconceptie niet sympatick zou vinden, bijv. eene lange sopha en daarboven op vastgebouwd eeu groote spiegel, welke een breede, overstekende lijst bezit, tot het plaatsen van vazen, borden, koppen enz. In het algemeen genomen geeft men de meu bels eenvoudiger vorm dan in het tijdperk van 1S70?1S90. Men is op den goeden weg. Dat het in de hoofdplaats der muziek, aan uit gestalde muziekinstrumenten niet ontbreekt, bewijst vooral Bechstein. Een paar vleugels zien er niet onaardig uit. Iets bijzonders in vorm en kleur is in dit vak niet geleverd. In de kanstsmederij staat Ed. Puls bovenaan. Zijn goede smaak is bekend en hij geeft hiervan wederom blijken in een groot tentoongesteld ijzeren, verguld hek, dat voor een slot bestemd kan zijn. Puls volgt in de compositie de vormen, die in 't begin der vorige eeuw in zwang waren. Eene artistieke etalage geeft de goudsmid Scha per, broeder van Prof. Schaper, den bekenden Berlijnschen beeldhouwer, die in den Thiergarten hot Goethemonument creëerde. De zakeu van deze firma kunnen wedijveren met het beste, wat men elders op haar gebied vervaardigt. De berlijnsche koninklijke porcelcinfabriek prijkt l bij den ingang van het gebouw. Onder eenen hemel, die door zuilen gedragen wordt, is het portret van den keizer, levensgroot in staande houding geplaatNt. Het is even als twee groote schilderijen aan de wanden dezer afdeeling, op porcclein geschilderd. De beschildering is echter nog niet glaznur overtrokken, zoodat het schilderij tusschen twee lagen glazuur zicli bevindt. De tegels hebben eene grootte van 15 centim. in liet vierkant. De schilderijen zijn tegen invloeden vaii het weer bestand. In Chicago werden deze soort van tableaux voor liet eerst geëxposeerd. Bismarck is toeschietelijk geweest. Hij stond voor de expositie aan den fabriekaut 1). Vollgold af, de drie voornaamste en grootste zilveren tafclpronkstukken, welke de dnitsehe industricclen in lïsV.) den vorst schonken uit dankbaarheid voor liet vele wat, Bismarck voor de nijverheid gedaan had. Het gehcele geschenk ter waarde van SOOO mark bestaat uit 30<i voorwerpen. Hier is slechts liet groot milieustuk eu twee kandelabers, l meter hoog, te. zien. Ontworpen zijn de voorwerpen door Baurath Adolf Heyden. De stukkeu zijn beziens\vaardig en met smaak gecomponeerd. Ook het beeld houwwerk, de gedreven figuren, zijn goed gemodelleerd, en levendig van conceptie. Zeer interesseert de Kaiserbowlc, een zilveren vaatje met drie liaudvatsels, naar antieken stijl ge componeerd. De keizer teekeude liet ontwerp, welke schets in potlood op de tentoonstelling te zien is. Het lichaam kan 37 liter vocht behelzen. De keizer gaf eenige exemplaren ten geschenke; o. a. aan de koninklijke eugelsche roeiklub, aan de duitsche marine enz. enz. Veel belangrijker dan de kunstindustrie is de bouwkunst op het groote tentoonstellingsterrein. Is het niet opmerkelijk, dat niettegenstaande de architekten wisten, dat hunne ontwerpen toch slechts tijdelijk van duur zouden zijn, men in vele gebouwen eeneu geest van vooruitgang waarneemt ? Vooral constateeren wij met vreugde, dat de meeste bouwmeesters het schilderachtige meer laten gelden Zooals bekend, verloor de architectuur sinds Let groote tijdperk der middeneeuwen altijd meer dezen faktor, die in de bouwkunst een krachtig symp toom van aantrekkelijkheid vertegenwoordigt. Het is vooral Carl Hoiï'acker die in eenige gebouwen uiterst schilderachtig weet te werken. Niemand, die Berlijn bezoekt, vergete de groote, poort, die den hoofdingang der expositie vormt te bezien. Dit bouwwerk is artistiek opgevat en spreekt van gezonde, pittige compositiegave. Niet minder boeit het groote gebouw voor sport, vischerij en levens middelen. (Jok het enorme huis voor Chemie en Optiek, door Grisebach ontworpen, valt op door schoone verhoudingen en door deels oorspronkelijke motieven. Maar niet slechts deze gebouwen maken eenen zeer goeden indruk; wat er staat is in 't algemeen aantrekkelijk. Ook heeft men even als te Amsterdam en te Antwerpen, ook alhier een Alt-Berlin opgebouwd. De conceptie door Carl Hoft'acher is zeer goed geslaagd. Deze gebouwen, aan het water gelegen herinneren aan oude stadsgedeelten van Berlijn. De groep te Amsterdam eu te Antwerpen in deze richting was forscher, maar dat is ook natuurlijk, daar de architekt in beide genoemde steden pittigere voorbeelden tot opwekking had. Zeer interessant is Kairo, met zijnen tempel, pyramide, arena, vele hooge torens, moskees eu straten. Hollanders, die veel gezien hebben, zijn van meeniug, dat dit hier ontstane Kairo iets buitengewoous is. Wanneer men achter die lichamen de kruinen der hooge palmboomen statig ziet uit steken, en het boute door elkaar waarneemt, Jat de verschillende kleurrijke kleederdrachten der Afrikanen te aanschouwen geven, gevoelt men zich in een ander werelddeel verplaatst. J. II. SciIOKKI!. Reclame-tentoonstelling. In de Brakke Grond is de reeds lang aange kondigde Ueclame-tentoonstelling Vrijdag geopend, die duren zal tot Woensdag e. k. of misschien langer. Voornamelijk is een groote hoeveelheid aanplakbiljetten, hier in het land gemaakt, een bewijs, dat de handeldrijvende tirma's de zoo onmisbare reclame tegenwoordig niet alleen meer in het uitstallen van haar waren gaan zoeken. De tentoonstelling is een bezoek waard. Zondag '2-i Mei opend de 3e jaarlijksche ten toonstelling van levende meesters te 's Hage. De rma Frans Butt'a & Zonen houdt een tentoonstelling van een vijftigtal schilderijen en aquarellen van J. M. Wijsmuller.