No. 993 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. TwüM, door C. P. BRANDT VAN DOORN. 1) Een kalm en beminlyk boek. Aan overmaat lydend noch van temperament, noch van oorspronkly'kheid. Een geschiedenis als die van Robert Elsmere, maar behandeld met minder hartstocht en gelukkig ook met minder inkt. De geschiedenis van een predikant, die zyn beroep gekozen heeft zonder grooten aandrang, maar ook zonder eenigëbedenking tegen het nut en het schoone van het geestelijke leeraarschap. Hy' is in de theologie gaan studeeren, omdat hij een beurs kon krijgen, en twijfelde er niet aan, of voor een predikant viel er genoeg goeds te doen in de wereld, ook al was hy' noch orthodox, noch modern. Hy kon een geloovig man zyn, in alle eerlijkheid het evangelie ver kondigen, zonder te kiezen tusschen de uitersten van doctrinariteit en kritiek. In hoofdzaak was de leer en het gezag van Jezus nog alty'd sterk genoeg om een eerly'k man te leiden en te steunen in zyn herderlijk ambt. Zoo denkt hij als jong man aan de akademie, en zy'n gedachten veranderen niet terstond, als hy een beroep heeft aangenomen. Hij heeft eerst genoegen in zyn werkkring. Het preeken gaat vrij goed en zijn gemeentenaren mogen hem lyden. Hy is een kalm man, die denkt dat hy het leven kalm zal doorgaan, goed zijn werk doende als een eerlijk en overtuigd geloovige. Het hindert hem, als hij meent waar te nemen, dat hij in een toon van grooter enthoesiasme en herderlijke warmte vervalt dan by zyn waarachtig gevoel hoort. Hij wil zich niet graag anders voordoen dan hy' is. En men zou zeggen, dat zijn kalmte hem moest behoed hebben voor teleurstelling; dat hy' in kalm overleg het recht van zijn positie verdedigd had, en van te voren tegen aanvallen van twijfelzuchjr beschermd was. Dit echter is geenszins het geval. Hy doet al spoedig de ervaring op, dat hy in zijn ambt minder macht heeft, dan bij had gedacht. Had hy niet alty'd gemeend, dat een predikant door zyn goede raadgevingen een weldoener in zijn gemeente zyn moet en kan? Maar de eerste maal, dat hij door zyn advies in een belangryke zaak redding zou kunnen brengen, merkt hij zijn onvermogen. Wat is zijn raad waard in het geval van een luien student, op wien de vader zelf geen invloed heeft? Wat beteekende het eigenlijk, dat hij be droefden ouders troostwoorden toespreekt als hun kind gestorven is ? Zulk verdriet heelt men niet met woorden. En andere ervaringen brengen zijn geloof aan het wankelen. Eerst kwelt hem de gedachte, dat hy zelf niet leeft als een waar christen betaamt. En telkens ontmoet hij menscben, die hem in het nauw brengen met opmerkingen over de onmogelijkheid om naar de leer te leven. Maar langzamerhand wordt aan zijn geloof zelf ook geraakt. Alles wat hem vroeger zoo zeker was voorgekomen, raakt nu onvast, en hy eindigt met geen vaste overtuiging te hebben, te leven in de kwelling, dat hy dingen zegt die hy zelf niet oprecht meent, en eindelijk voort te bestaan in den sleur van zyn leven en bezigiiiilliimiiiiiiimiimmii 6d« Jaargang. 5 Juli 189G Redacteur: RÜD. J. LOMAN. Adres: Stonehaven, Hitherfield Road, Streatham, Londen. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. minimum iiiiiiiiiiiiniiniiiiimiiiiiim De uitslag van den 3den Halfj. Internat. Probleem wedstrijd zal in de rubriek van 12 Juli worden bekend gemaakt. De vierde Halfjaarlijksche opent met probleem No. 342. Wij noodigen alle probleemvrienden in den lande uit, hunne krachten aan 't oplossen der wedstrijdproblemen te beproeven en tevens tot 't uit oefenen van kritiek door 't toekennen van cijfers. Tevens richten wij aan alle Ned. Probleemdichters 't verzoek ons bijdragen voor den wedstrijd te leveren. Van Pastor J. Jespersen,te Svendborg, Denemarken. Vervaardigd voorden4enHalfjaarl. Internationalen probleemwedstryd in dit blad. No. 342. Mat in vier (4) zetten. a bcdefgh Wit: K cl, D f5, R g7; e2 = 4. Zwart: K a3, E e7; a4, b4, e3 en 5 = C. MATCH TE BOSTON. Inleg van weerskanten ? 2500. Volgens zooeven heden, te mat en te onverschillig om zich zelf met nare vragen te kwellen. Deze inwendige omwenteling heeft haar verloop naast uitwendige gebeurtenissen. Dominee Massen wordt verliefd op een lief meisje; h\j trouwt, is ge lukkig en wordt vader. Maar zyn vrouw is zwak van gezondheid; zy gaat sukkelen en sterft niet lang na haar bevalling. De echtgenoot is bedroefd, doch hy wint zyn levenlust terug; hy wordt wederom verliefd, maar ditmaal heeft hij geen geluk. En hij blyft alleen met zyn kind en de brokken van zijn geloof, die hem niet meer geven dan de gedachte, dat hij weinig of niets verkon digt, wat hy voor bepaald onwaar houdt. Ik sprak in mijn overzicht haast alleen van Massen's gemoedsstryd om het geloof, wijl de schrijver zelf dien strijd als de hoofdzaak heeft beschouwd. Van zijn kunst wil ik dit herhalen, dat zy kalm en sober is; ook is zij in staat om de bijfiguren niet zonder vastheid te teekenen en kleine trekken van natuurschoon aan te geven : het zyn de wolken vooral, die den heer van Doorne boeien. En er moet ook n bladzijde genoemd worden, die buiten de kalmte gaat, en voortreflyk geslaagd is. Het is zoo uiterst natuurlyk en zoo menschelijk treffend tevens, dat dominee Massen in zyn smart om zijn gestorven vrouw en zijn verloren geluk zulk een naïeve poging doet om zijn geloof althans terug te ?winnen. Als Ada dood is, gaat haar man bij het lijk staan, en de gedachte overvalt hem: wanneer er een hier-namaals is, dan leeft Ada nog, en misschien kan zij mij een teeken geven, dat mij van de onsterflykheid bewijs geeft. En fluistrend smeekt hij tot het koude lijk, dat het hem een teeken zenden zal, en hy wacht, maar het teeken komt niet. De soberheid van den heer van Doorne bewy'st hem ook in dit treffende moment een schoone dienst, en ik herinner mij uit Robert Elsmere geen bladzy'de van gelijke dramatische werking. Doch de hoofdzaak is de psychologische ont wikkeling van den predikant, en ik geloof dat men daarop aanmerking maken kan. Dominee Massen schijnt mij in menig opzicht een ana chronisme toe. Ik noem het geen anachronisme om een jongen man te teekenen, die inde theo logie gaat studeeren, die zijn predikantschap be gint met een eerlijke overtuiging en een oprecht geloof en langzamerhand dit geloof verliest. Maar het is uit den tijd naar mij voorkomt, dat dominee Massen zoo weinig gewapend is tegen den twijfel, en db wereld ingaat, alsof hij nooit van eenig bezwaar gehoord had. Er wordt wel gezegd, dat hij in zijn studietijd reeds partij kiest, en zich met discussie niet veel inlaat, maar zóó gaat het niet in de wereld. Het ongeloof is zeer algemeen; de kriti sche argumenten zyn aan een ieder bekend, en hy die zich daartegen handhaaft, is of een zeer krachtig temperament, een sterke intuïtief, of een matig geloofstemperament maar dan een zeer vaardig discussiant, krachtig in de argumentatieve verdediging van zyn gevoelsrecht. Maar dominee Massen is geen van beiden. Hy is noch sterk van intuïtie, van religieus instinct, noch iets waard als strijder met redeneering. De gewoonste opmerkingen in de gewoonste gezel schappen doen hem met zijn mond vol tanden HHIIIIIIIIIIMIIIIII mi MUI ilillllliiiiiniiiiiiiiiillllniiiimiiii ontvangen bericht won Showaltor, na een hardnekkig gevecht (64 zetten) de 12de partij. Stand: Showalter G, Barry 2, remise 4. TWEEDE NAT. COBRESP.WEDSTRIJD. Zeven-en-dertigste zet van Zwart. l 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Deo: i K gl K f6 T d8 K R e6 f6 hó . «J D da t b6 aa D Tg8 t t' R c3 K c5 T ff8 T h8 Van de heeren Heemskerk en Deelman geen zet ontvangen. In A 7 wordt ook nog gewacht op de 37e zet van Wit. Dringend wordt deze heeren verzoent hun zetten op tijd te willen verzenden. Partij B 3 wordt door den heer B opgegeven. Er is nog gespeeld in partij B 6 37 T e5, in B 7 36 K d2, K c6 37 K cl, in C 4 37 D e2 en in C 5 T h4: J. J. S. 3e Matchpartij. RUSSISCHE PARTIJ. Wit. J. F. Barry. e5 P f6 ed4: P e4 d5 d6: c6 l e4 2 P f3 3 d4 4 c5 5 D (14: 6 ed6: e.p. 7 R d3! 8 D f4 9 0-0 10 P c3 11 R e3 12 R fö: Zwart. J. W. 8howalter. R d6 cdö: R c2: D f5 0-0 P P R e7 R e6 D d7 P fa.' R fa: 13 P ba! 14 P d6: f la T adl 16 T d6: 17 D gg 18 U h6 19 R f8: 20 D g» 21 P ga: 22 P f3 23 P ea: en Wit wint. T f8: D ga: T c8 P ea T e5: Wit. Showalter. RUSSISCHE PARTIJ, 4e Matchpartij. l e4 a P f S 3 dl P f6 do 2 Zwart. Barry. 4 ed5: e4 5 P ea P da: 6 R c4 R e6 7 D e2 fa staan. Hij komt in zyn ambt, als had bij nooit gehoord van bezwaren tegen geloof en tegen de mogelijkheid van een kristelijk leven. Zoodra een boef tegen hem zegt, dat de mooie woorden van een dominee toch niets uitrichten, blijft hij zonder antwoord. Let wel, dat Massen noch een onnoozel, noch een dom, noch een man zonder ernst en wil en beschaving is. Hij is een midden slag goed en ontwikkeld mensen, en zulk een mensch in dezen tijd te plaatsen als iemand die nooit van de problemen der godsdienstige theorie en praktijk gehoord heeft, is een anachronisme maken. Jaren, lange jaren geleden, toen het van zelf sprak dat men geloofde, kon zoo iets ge beuren, maar thans gaan de dingen niet meer zoo Onjuist van psychologie daarom is de voor stelling dat dominee Massen vijf-en-twintig jaar wordt en zich dan eerst verbaast, dat de predi kanten de wereld nog niet in orde hebben ge bracht, en zich afvraagt, of het hem misschien aan voldoende geloofssterkte hapert. Onjuist van psychologie daarom is het ook, dat de predikant nagenoeg niets weet te berde te brengen als er over vleescheten en vegetarianisrae gesproken wordt. Men kan toch waarlijk niet zeggen, dat het vegetarianisme een nieuwtje van den allerlaatsten dag is, waarover ook hij, wien het aan gaat, zich nog geen meening heeft kunnen vormen, of althans geen argument heeft gevonden. Mij dunkt, de heer van Doorne had zijn predikant een weinig anders kunnen aanzien ; hij had van hem kunnen maken iemand met een redelijken geloofsaandrift, maar die zijn eigen zwakheid in het redeneeren gevoelt, en daarover zijn kwel lingen heeft, zoowel uit gekwetst zelfgevoel als om den spijt dat hij anderen zijn eigen schoon gevoel niet aanbrengen kan. Dan was Massen meer mensch van dezen tijd geweest, en de evolutie tot een twijfelaar had men hem toch niet behoeven te besparen. Thans is het wat al te erg, dat Massen uit de praktijk zelf met de mogelijkheid van twijfel moet bekend raken. Men zou zelfs zeggen, het is haast ongelooflijk, dat noch dominee Massen zelf, noch een der heeren of dames uit zijn omgeving, waaronder er zelfs zijn, die het hem wel eens lastig willen maken, nooit Jtoliert Elsmere ge lezen of er van gehoord heeft, en er over spreekt. Al gaat de Kngelsche predikant niet tot het uiterste van ongeloof, hij heeft twijfel in overvloed en zijn geschiedenis is zeer bekend. Indien de heer van Doorne zijn predikant meer van dezen tijd had gemaakt, de psychologie van het geval ware subtieler en belangrijker ge worden. Dominee Massen ware dan een geloovige geweest, die door intuïtief religieus besef als jongmensch zijn overtuiging tegen de kritische argumenten had weten te handhaven, maar in de praktijk gekomen kennis maakt met nog andere argumenten dan in de boeken staan en door studenten opgeworpen worden, en vooral met dit zware argument, dat het iets anders is of men een stel abstracte redeneeringen heeft, iets an ders of rnen de geldigheid er van ook in dagelijksche leven kan handhaven. Er is wel iets hiervan in dominee Massen, maar veel te weinig. In hoofdzaak is hij een wel ont wikkeld man, die weinig of niets van den twijfel niiiiiimHiiiiiitMin 8 0-0 9 R d5: 10 D b5! 11 D b7: 12 dea: 13 c4! 14 U c6: f 15 e6 t 16 D có: 17 P c3 P d7? R d5: c6 P eó: K c5!2 K cl: K f7 K g(', R 11: R -M 18 P da 19 P f4 f 20 D c3 f 21 D gr7:t 22 K e3 23 T cl f 24 D e5 t 25 b3 T e8 K f6 K e7 K d6 K c6 K ba K :i4 K n3 Wit geeft mat in 3 zetten. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Wit. Barry ei P f 3 (14 R d3 P e5: P c32 bc3: 0-0 i'4 T f3 f5 R e2 RUSSISCHE PARTIJ, 7e Matchpartij. Zwart. Showiilter. K g2 T h3 P g6 fgtf: D fl R ga: T U5: P i'6 P el: d5 R d6 P c3: P (17 0-0 có! P f6 el D c7 P el! f6 b5! hg6: R f4 R g5 P !?5: D c7 HOLLANDSCHE PARTIJ, 21 T el 22 R f3 23 I) f3: 24 K f3: 25 T e7 26 K g-> 27 T h7 28 K gl 29 T eg-7: 30 T b7 31 T h8 f 32 T h6 33 T d7 34 T c6 35 T cc7 36 K f2 37 T dC 38 T f6 Wit geeft D el f D f3: f P f3: f5 fel: t R fa R e4 f T f6 t K f8 T g6: T g8 R gC R f7 T gl a6 T eS T h7 T e4 op. 8e Matclipartij. Wit. Showalter. Zwart. Barrv. «14 fa 11 2 c4 3 P o3 4 R f4 5 P h3 6 P f 4 : l c3 8 R dS 9 D c2 10 a3 e6 da R d(i! R f4: P f6 c6 0-0 P 116 P c7 12 13 14 15 16 17 18 19 20 0-0-0 R c4: P (13 h3 P da: P ea P e2 1) c5 dc5: P d3 del:? P cd5 D d6 a5 dea: ba? R (>6 D c5: P el T fe8 gehoord heeft, en dit noem ik een anachronisme Wat niet wegneemt, dat ik Twijfel nogmaals aanbeveel als een kalm en beminlyk boek. CH. M. VAN DEVENTER. 1) Amsterdam, H. J. W. Becht, 1896. De Algemeene Nederlandsche Wielrydersbond heeft een vierden geheel verbeterden en omgewerkten reiswijzer uitgegeven en voor zyn leden verkrijgbaar gesteld. Het geheele werk is gesplitst in vier losse boekjes, die echter ieder afzonder lijk of twee aan twee in een los omslag kunnen geschoven worden, zoodat men het geheele boek niet behoeft mede te nemen. Ieder deeltje is op zichzelf compleet en bevat een algemeenen inhoud, een alphabetisch register der plaatsnamen en wegen, wegbeschrij vingen en een lijst van rijwielherstellers, aangesteld door den Bond. Het eerste deeltje bevat: Noord- en Zuid-Holland, (met uitzondering van Goeree en Overflakkee) Utrecht en Gelderland; het tweede: Zeeland, Noord-Braband, Limburg, Goeree en Overflakkee; het derde: Overijsel, Friesland, Groningen en Drente en het vierde beschrijft eenigëder meest bezochte streken in het Bui tenland. Het geheel ziet er keurig uit en de prijs van / 2.50 zal voor niemand een beletsel zijn het zich aan te schaffen. Aan het lidmaat maatschap van den A. N. W. B. is door dit nuttige werkje weer een voordeel meer verbonden, daar het uitsluitend voor leden te verkrijgen is. Bij Holkema en Warendorf alhier is verschenen eene volksuitgave van het geliefkoosde jongens boek : Dn Zwerver door Kapt. Marryat. Derde omgewerkte druk, door W. Degenhardt. De pry's is slechts 30 cents. BOEKAANKONDIGING. Een duitse ritmeester in een nederJandse uniform. Mevrouw B.?v.G. vertaalde een novelle van Marie von Ebner-Eschenbach: Ritmeester Brand 1), en maakte daarbij gebruik van de vereenvoudigde spelling. Aan alle voorstanders van vereenvoudiging wordt daarom dit boekje aanbevolen; 't is een goed middel om 't tegenstanders duidelik te maken, dat 't met die »vreemdigheid" zo erg niet is. Geef ze 't te lezen zonder van de spelling te spreken en ze zullen heel weinig moeite er mee hebben. De vertaalster heeft er uok voor gezorgd, dat we ons niet stoten aan boekachtige uitdruk kingen; en wie met aandacht leest en zich daarbij de klanken voorstelt (of hardop leest) zal moeten toegeven, dat het natuurlik lezen veel gemakkeliker wordt als we b.v. niet hij, g ij, het schrijven, waar we ie, x en 't ('et) zeggen enz. J. L. C. A. MEI.TEK. 1) (Deventer, Kluwer en Co. /' 0.90). Inhoud van Tijdschriften. Inhoud KiqeH Ilnitrd, No. '27, 4 Juli. Een «mariage de raison", door S. Hermina Croiset. I. Oud-llollandt en Alt-Berlin, met afbeeldingen, door W. O. J. Nieuwenkamp. 't Plechtig Atjehsch gezantschap in de Nederlanden, anno lüitó, door Jo. de Vries. Het Kidderhofspel (bij de plaat;. Het Ridderhofspel bij de Lustrumfeesten te Utrecht (naar de teekening van J. Hoynck van Papendrecht). Een uitstapje naar Koetei (met afbeelding). De oude en de nieuwe liefde (naar het engelsch). Uit de Friesche wouden. Voorheen en thans, door J. II. Popping (met afbeelding) Verscheiden heid. Feuilleton. Advertentiën. iïmiiiiiiiiiiiiiimiiiiitiiiiiiiiHiiiiMiiiiiiMiimiiiiiiHiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiH 21 22 23 24 g4 25 K d2 26 gf5: 27 T hglf 28 P 29 P 30 P 31 T gl: t 32 T g6 33 T h6: t 34 P e7 t f3 d4 del eö! d7: f5: P f6 R d7 ge h62 T e7 gf6: T g7? T c8 P d7: T gis h8 ea K gS K gl 35 P c8: 36 f4 37 K c3 38 39 P e7 K c2 K P 40 K d2 41 P c6: 42 P d4! 43 c« 44 45 K 46 c7 c2 K Ii6: P c4 f P e3: P dl f P e3f P g2 P f4: P h3: P go P e4 f P d6 P fa f! Zwart geeft op. d4-OPESING lle Matchpartij. Wit. Barrv. Zwart. l «14 2 e3 3 R d3 4 1'4 5 D f32 6 c3 7 P e2 P d2 0-0 a4 dea: e4 8 9 10 11 12 13 P e4: 14 D g3 15 R e2: P el: dan K b8 17 fe5: R i'4 enz. 16 P d6: 17 D h3 f 18 D d7: -i 19 T dl 20 T (17: 21 K f2 22 R 1'3 23 R e3 24 T dl f Sterker \v 24 «15 e6 R d6 P f6 c» D c7 P c6 R d7 0-0-0! e5! R ea: de4: R g* R e2: R d6 IC D h3 P e5 D b6: D d7! T d7: T e8 K d7: P e4 f fa b6 . a5 [ K c7 Showalter. 25 T da 26 R C4? 27 T dl 28 R gl 29 fea: 30 K f4 31 b3 32 K f3 33 T d3 34 K f4 35 T e3 36 T e4: 37 K e5! 38 K f6 39 R f2 40 K ?6: 41 K h6: 42 h4 43 K g6 44 h5! 45 U(i 46 R el 47 R d2 48 K f6 49 K f7 50 K gl 51 K h7: 52 K g6 Zwart geeft op p ra P g4! P e5 f! P e5: f P cl: P d6 P e4 P ga t h.6 T e4 t? P e4: P c3: P e2 P d4 P b3: et a5 P c5 c3 f4! c2 P e6 P f8 P h7 b5 ba4: L