996 DE AMSTEEDAMMEK A°. 1896. WEEKBLAD YOOE NEDEKLAND Onder Redactie van J. DE KOO en JUSTÜS VAN MAÜRIK Jr. Dit nummer bevat een Bijvoegsel. Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. 124). Verschijnt eiken Zaterdagavond.t Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, te Amsterdam, Singel bij de Vijzelstraat, 542. Zondag 26 Juli Abonnement per 3 maanden ?1.50, fr. p. post/1 1.65 Voor Indiëper jaar mail?10. Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar . . . 0.12* Advertentiën van 1?5 regels ?1.10, elke regel meer ...» 0.20 Reclames per regel 0.40 I N H O U Bi VAN VEERE EN VAN NABIJ: Een reputatie, die heengaat. I. SOCIALE AANGELEGENHEDEN: Ver zekering tegen werkloosheid, door I\ M. C. FEUIL LETON : Chiffons Huwelrjk, naar het Fransen, van Gyp XIV.?BECLAME8. VOOB DAMES: Parijs, (slot), door Elise A. Haighton. Aan Mej. Alb. Thijm, van L. H. A. Drabbe. Antwoord van Cath. Alb. Thijm. Allerlei, door E-e. MUZIEK, door Van Milligen, Proza van Willem Kloos, (slot), door Ch. M. van Deventer. SCHAAKSPEL. Edmond de Goncourt (met portret). Boekaankondiging. PEN- ES POTLOODKBASSEN. ADVEBTENTIEN. l 't Is aan gegronden twijfel onderhevig, of eerlijkheid, degelijkheid en goede trouw, die overal in oudere schoolboeken als kenmer ken van het Nederlandsche volk worden ge noemd, ooit tot zijne bijzondere eigenschap pen hebben behoord. In allen gevalle heeft het in den tegenwoordigen tijd dien goeden naam sedert lang verspeeld. Niemand zal dit meer durven tegenspreken, nu een minis ter openlijk heeft verkondigd, dat vooral in de gegoede klassen op ergerlijke wijze aan de schatkist wordt tekort gedaan door te lage aangifte voor de vermogensbelasting, nu de »flesschentrekkerij" een specifiek Hollandsche industrie is geworden, die ons berucht maakt tot ver over de grenzen en nu ieder dage lijks om zich heen kan waarnemen, dat ont duiken van port, van tarieven en van entree geld bij jong en oud een gewone zaak is. Het verlies van dezen gulden naam is vernederend voor ons nationaliteitsgevoel, maar bovendien en vooral zij, die alleen oor hebben voor stoffelijke overwegingen, mogen dit wel ter harte nemen?bovendien is er vaak groot nadeel verbonden aan dit iimiitiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiHiitiiiiiiiiiiiiiHH ititf f HKttif tttiii i ii iiiiii 11 M iimmiiii 11 n 11 CHIFFOIM's HUWELIJK. 14) Naar 't Fransch, van GYP. Zoodra zij het park achter zich had, reed Chiffon het bosch in. Zij verlangde de frissche groene lanen door te galoppeeren en den toorn af te schudden, die haar naar 't hoofd en iu 't hart was gestegen. Mocht zij dan geen oogenblik rust hebben ?.. . 't was waarachtig pas veertien dagen geleden, dat zij geplaagd werd om den heer d'Aubières te trouwen en nu wilde men haar weer aan den kleinen Barfleur koppelen ?... Eu niet alleen hinderde dat denkbeeld haar, om den nieuwen strijd, dien zij zou moeten voeren, maar het kwetste haar in haar eigenliefde. Door het aanzoek van den heer d'AubiiVes liad zij zich gevleid gevoeld; een aanzoek van den kleinen Barfleur zou haar diep vernederen. Eerstens wist zij drommels goed, dat twee kluiten boter, toen zij zonder vermogen was, haar nooit meer opmerkzaamheid had geschonken, dan elk welopgevoed jongmensch, aan een jong meisje, dat hij in het salon zijner ouders ontmoet, verschuldigd is. En tweedens vond zij den fatterigen jongen man, met zijn kolossale knevels en zijn door over matig paardrijden krom gegroeide zwakke beentjes afzichtelijk. De hertog van Aubières was voor haar de groote d'Aubières'' terwijl de burggraaf de Baifleur maar //de kleine Barfleur" was. Dat was 't heele onderscheid. Stevig en gezond, had Chiffon een instinktmatigen afkeer van gebrekkigen en zwakkelingen. De groote met gras bedekte laan volgend, die naar den weg naar Pont-sur-Sarthe voerde, dacht zij: Die walgt me nu letterlijk!... en als hij 't ooit in zijn hoofd kreeg, me te zoenen, zooals mijnheer d'Aubières gedaan heeft, zou ik hem om allebei zijn ooren slaan... ik zou mijn handen niet kunnen thuis houden ... Enfin! 't zal met dat al weer een vervelende boel worden!.. .. weiger ik weer, dan begint 't lieve leven met mijn moeder van voren afaan ... als 't goed was, verlies. In een enkel speciaal voorbeeld wil ik dit in het licht stellen, en tevens aantoonen, dat kunnen eerlijkheid en goede trouw ook niet door macht van wetten worden teruggeroepen, de Overheid toch door doel treffende maatregelen kan trachten de gevol gen van het gemis dier eigenschappen bij een deel der burgerij voor een anuer deel te voorkomen. Bij zijn handelsbetrekkingen met het bui tenland had Nederland Jangen tijd twee ar tikelen, die op de vreemde markten de voor keur genoten en moeielijk konden worden vervangen: het Hollandsche rundvee en de Hollandsche boter (en kaas). Gelukkig kan het eerste niet vervalscht worden en leggen de veefokkers in ons land er zich op toe, door aankweeken van de beste soorten, den ouden roem ongeschonden te be waren, terwijl het, hoe vaak ook beproefd, niet mogelijk schijnt te zijn, bij onze afnemers in den vreemde even goede soorten in voldoende hoeveelheid naar de mate van de behoefte der bevolking, aan te fokken. Zijdelings en rechtstreeks worden in het buitenland door de verschillende regeeringen geen middelen onbeproefd gelaten om dezen gestadigen in voer van vee uit Nederland te beperken. Ieder ziektegeval onder den veestapel, dat ook maar den schijn heeft van besmettelijk te zijn of gevaar op te leveren voor de volks gezondheid, wordt als voorwendsel gebezigd om de grenzen voor verderen invoer te slui ten. Het dient echter erkend, dat ook de Nederlandsche regeering zich bij dergelijke gelegenheden niet onbetuigd laat en meestal ijverig in de weer is, om aan den eenen kant de verdere verspreiding van mogelijk besmet telijke ziekten onder het vee tegen te gaan en aan den anderen kant de buitenlandsche gouvernementen in kennis te stellen van allerlei maatregelen in ons land genomen, waardoor alle gevaar voor de gezondheid wordt tegengehouden en dus het verbod van veeinvoer verder als overbodig kan worden geacht. Het lijdt geen twijfel, of door deze goede zorgen van de veefokkers in ons land en de gepaste hulp der regeering heeft het Hol landsche vee op de buitenlandsche markten zijn goede reputatie behouden en is de veelllllllllllllllllllllllllltlllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHIIiiiiilllllllltniHIIIEIi zou de weigering van de Barfleurs moeten uit gaan ... O! die bemoeial van een piter Ragon!... hij heeft dat heele zaakje bedisseld !... Of ik ge lijk had, dat ik bang voor de Jezuïeten was!.. . Voor den fel beschenen weg hield zij even stil. Dat 's ook een baantje, om in dienblakendeu gloed naar Pont-sur-Sarthe te rijden!... 'k zal het pad achter de hoogovens zien te nemen ... er is nogal niet veel lawaai op 't oogenblik... 'k hoop dat Joséphine er voorbij zal willen .. . Zij liet haar merrie die de ooren reeds op stak bij het vernemen van het doffe geluid, dat uit de diepte opsteeg een paadje inslaan, dat vrij steil door het bosch naar de hoogovens afdaaldr. Bij een bocht in den weg zag zij een honderd meters beneden zich een ruiter, die op zijn stilstaand paard zittend, een groepje aan den zoom van het bosch rustende werklieden toesprak. Daar zul je 't hebben ... zeide zij, zich naar ouden Jean omkeerend 'k schiet de les er bij in ... het werkvolk zit te schaften ... 't is al vier uur!... en met half dichtgeknepen oogen scherp omlaag turend, liet zij er op volgen: Kijk !.. . je zoudt zeggen dat 't Graaf van Axen vvas ... Ho, ja, freule Coryse . . . hij is 't bepaald . . . stemde de oude knecht toe. Het pad ging slingerend afwaarts en Chiffon verloor de groep uit het oog. Maar dichter bij tomend hoorde zij weldra duidelijk de stemmen, die tot haar opstegen. Ja, ... zei de prins, wiens zangerige stem zij aanstonds herkende, ja, 't is een degeijke geloofsbelijdenis ... en wanneer ik hier kiezer was .. . zou ik geen oogt:nblik aarzelen om mijn stem aan den man te geven, die dat geschreven heeft... Juist kwam Chiffon uit het bosch tevoorschijn. Ah!... riep zij is u daar, hoogh. . . . Eensklaps hield zij in, vaag vermoedend, dat hij tegenover die menschen zijn rang liever verborgen wilde houden en hij bedankte haar met een blik, terwijl hij antwoordde: Och, ja, freule ... zooals u ziet! . . . Kijk, meneer ... riep een der werklieden lachend dat is een jonge dame die met u in n schuitje vaart, hoor.' . . . Hoe zoo .., wat is er dan ?. .. vroeg Coryse. Meneer hier zei, net als u, dat hij in onze plaats op meneer de Bray zou stemmen ... Dat zal uitkomen!... zei Chiffon met overhandel voor aanzienlijke verliezen gespaard gebleven. Met het andere artikel dat wij hierboven in dezelfde zinsnede noemden, de Holland sche zuivel, speciaal de boter, is het een geheel ander geval. Zeer vele jaren heerschte zij als prima.prima kwaliteit in het buitenland. Die tijd is lang voorbij, doch en dit mag vooral niet uit het oog verloren worden niet omdat, om het zoo uit te drukken, de grondstoffen zijn verdwenen of in waarde achteruitgaan, in geene deele; de Hol landsche weiden zijn nog even goed als vroeger en evenals het slachtvee is ook het melkvee in kwaliteit niet achteruitgegaan, doch de behoefte der afnemers heeft zich gewijzigd. Deze moesten zich vroeger met de Hollandsche boter als eerste kwaliteit tevreden stellen, zooals zij hun werd aange boden; het is echter gebleken, dat door nog meer zorgvuldige behandeling der melk en door het volgen van eene andere bereidings methode, boter met nog betere eigenschappen en van fijnere kwaliteit kan worden geleverd en vooral ook verlangden zij een gelijkmatig product. In andere landen, inzonderheid Denemarken, gelukte het aan deze nieuwere eischen der afnemers, vooral in Engeland, weldra te voldoen, voornamelijk door het maken van boter op iedere hofstede afzon derlijk te vervangen door gemeenschappelijke en fabriekmatige bereiding. Hoe gehecht ook aan het oude en aan de voorvaderlijke gebruiken de Nederlandsche landbouwers mogen zijn, en wel vooral de vrouwen, die bij de boterbereiding zulk een hoofdrol spelen, het kan niet gezegd worden, dat zij niet leerden de bakens te verzetten nu het getij verliep. Ook hier te lande be greep men meer zorg te moeten aanwenden om fouten te vermijden, die op de buiten landsche markten niet langer over 't hoofd werden gezien, omdat het toch Hollandsche boter was en goede en slechte kwaliteit met die vlag altijd gretig koopers vond; men beijverde zich, een meer gelijkmatig product in den handel te brengen en uit verschil lende provincies, vooral uit Friesland, gingen personen naar Denemarken, om de nieuwe methoden te leeren en over te brengen naar ons land. Van zelf trad daardoor ook hier niiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiuiiiiii minimi! minimum n tuiging, tenzij jelui meneer de Bernay her kozen wilt hebben 't,.. O! neen . . . dien . . . daar moeten we niets meer van hebben ! .. . Nu dan?. . . 't is toch algemeen bekend dat Charliéniet iu aanmerking komt. . . Ja ... dat 's waar . . . maar ik vind het lam, ziet u, dat hij burggraaf is, meneer de Bray Dat vindt hijzelf ook lam ... verklaarde Chiffon, maar hij kan het niet helpen ! . . . Waarom onderteekent hij zijn oproeping dan Burggraaf" de Bray 'i . . . Wat drommel! . .. omdat hij zoo heet ! .. . zou je liever willen dat hij valsch deed ?. .. dat hij zich voor iets anders \iitgaf, dan hij is ?... Eu eeuklaps naar de flesscheu en papieren met worst en kaas wijzend die iu het, gras verspreid lagen, riep Chiffon: Nou, nou!... dat 's een ware smulpartij! ... Een der arbeiders, een harige, zwart berpokte veteraan, stond op en zei, op graaf Van Axen wijzend: Ja, meneer trakteert . .. anders !. .. en verklarend voegde hij er bij voor 't vasthouden van zijn paard, terwijl hij de ovens bezichtigde . . . Oude Jean, verhit en bezweet, zat begeerig naar de flesscheu te loiiken en Coryse, die het zag, zei tot een der mannen : Och, als jelui mij een pleizier wilt, doen . .. geef hem dan een glas drinken . . . hij heeft 't zoo warm ! . .. Schielijk greep de man een flescb, terwijl hij verontschuldigend aanmerkte : We hadden 't, al lang gedaan .. . maar we durfden niet goed, ziet, u?... omdat dienstboden gewoonlijk ... als 't, volk er bij is ... Hij is mijn knecht niet... gaf Chiffon schend ten antwoord 't is mijn kindermeid . .. ;om hier, dau krijg je drinken, kindermeid! . . . Oude Jeau kwam nader. Dat zal ik niet afslaan ... zei hij verrukt k verga van dorst ... en u ook freule Coryse, u zult ook wel dorst hebbeu ';. .. TJ ook een glaasje ? . .. kom ! laat je niet looden, als u er trek in hebt! ... riep de man, laar de flesch toestekend. Graag ... zei Chiffon, de hand uitstrekkend. Een ommezientje ... u dient toch een schoon glas te hebben ... 'k zal 't even omspoelen . .. Hij liep naar een pomp, die aan den ingang der gebouwen was geplaatst en kwam terug met de vraag: de fabriekmatige bereiding meer en meer op den voorgrond; groote en kleinere inrichtin gen, al of niet geschoeid op coöperatieven grondslag, verrezen bij honderdtallen, in het Noorden zoowel als in het Zuiden, en het valt niet te ontkennen, dat vooral ook door de ijverige bemoeiingen en voorlichting van de zuivelconsulenten en landbouwleeraars allerwege de nieuwste en beste bereidings wijzen van boter ingang vonden en allerlei wetenschappelijke bijzonderheden, waarvan een dozijn jaren geleden nauwelijks iemand op het platteland had gehoord, thans als 't ware gemeen goed zijn geworden van allen. 't Is dan ook een lust voor ieder, die zich wenscht te overtuigen, een kijkje te nemen in een Nederlandsche zuivelfabriek en bij het zien dier uitermate zindelijke, net ver pakte, gelijkmatig gekleurde en smakelijke roomboter kan het geen verwondering baren, dat zij opnieuw een welkom artikel is op iedere markt, in staat om glansrijk de ver gelijking te doorstaan met ieder buitenlandeen. produkt. Helaas.' dat de vruchten van al die zorg, opoffering en samenwerking dreigen te loor te gaan ! Nadat reeds dikwijls pogingen waren in. 't werk gesteld om de vrij dure natuurboter te vervangen door eenig goedkoop surrogaat, gelukte dit een twintigtal jaren geleden door vervaardiging van de ilagarineboter. Een geheele nieuwe industrie heeft zich daar door ontwikkeld, die vooral in ons land een groote vlucht heeft genomen. Holland (Ne derland), eens in den mond van vreemde lingen het land van de beste (natuur)boter is thans voor Europa, de groote fabriek van margarine. Er bestaat reden, zich te verheugen over dit laatste, als bewijs van energie en onder nemingsgeest van fabrikanten, kapitalisten en kooplieden ; want op zich zelf is er niets, wat afkeuring verdient in de bereiding van of den handel in margarineboter; met vervalsching of bedrog heeft het artikel niets te maken. Het is werkelijk een uitmuntend surrogn at, even voedzaam, even verteerbaar en bijna even smakelijk als gewone boter, doch goedkooper en daardoor verkrijgbaar voor velen En wat zult u nou gebruiken . . . wijn, of bier r... Wijn dan maar... en toen de man haar glas had volgeschonken, hief zij het omhoog en sprak op duidelijken toon : Op jelui gezondheid ! . . . Al de werklieden stonden op. We moesten eigenlijk liever op mijnheers gezondheid drinken .. . merkte een hunner met een blik op graaf van Axen aan. Neen... antwoordde de prins, ik stel voor te drinken op de gezondheid van den caiididaat!. . . Goed zoo ! .. . hoera ! . .. riep Coryse onstuimig, op oom Mare's gezondheid ! . . . Zoo ? . .. dus . . . dan is u een nicht van meneer de Bray'r1. . . vroeg een der arbeiders. Ja!... bevestigde Chiffon, den prins aan ziende, die om haar verstrooidheid lachte. O ! . . . we wisten wel wie u was . . . maar niet hoe u heette! ... maar het kleine grut, inde stad daar... dat kent u terdege... de juffrouw heeft altijd centen voor ze op zak als ze voorbij komt rijden ... vervolgde hij zich tot graaf van Axeu wendend zij heeft met kerstmis zelfs een kist speelgoed voor ze meegebracht.., haar heele rijtuig vol ... de kinderen hebbeu meer gekregen, dan ze konden vernielen ... Zijn kleine stekelige oogjes kregen een minder harde uitdrukking, terwijl hij besloot: Als alle rijken zóó waren als de juffrouw en mijnheer . .. dau ging alles een boel beter dan uu!... maar er zijn er die doen, alsof ze niet weten, dat er ellende op de wereld bestaat ... en zoo ken ik er verscheidene! . . . Ik ook!... zei Ch'ffon onwillekeurig, die aan haar moeder dacht, en dadelijk liet zij er tot graaf van Axeu op volgen : Was het uw plan weer naar Pout-sur-Sarthe te gaan, hoo. . . mijnheer? Ja... mag ik de eer hebben, u een "nnd weegs te vergezellen ? . .. Zeer gaarne . . . maar laat OM dan niet eer het pad nemen, voordat we een eind in 't bosch zijn ... 't is hier te vol steenen . . . Zoodra zij onder het geboomte waren verdwenen, hoorde Coryse den werkman tot zijn kameraden zeggen : 'k Heb zou'n idee, dat dat 'n paar is... die twte! .. . Lachend keerde zij zich naar den prins : Ze hebben 't over ons, hoogheid ! .. .