Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMEK, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 996
al wat officieel was in onderwijs en kunst, een
onverzoenlijken haat te hebben:» de partij van de
universiteitsmannen, van de akademies, van de
lover* van het verleden, van de critici,
denietsvoorthrengenden, de lieden zonder verbeelding,
die altijd hun weg gaan over de licha
men van de intellectueele lieden van hun tijd,
heeft, goddank, aan Frankrijk nooit, noch een
man, noch een boek, noch zelfs een hartelijke
toewijding geschonken." Taine, Pasteur, tot Renan
toe, moesten het bij hen ontgelden, omdat zij
zich lieten bezoldigen door een staatsinstelling
en in ruil daarvoor onderwas gaven.
Intusschen, hoezeer zij overdreven, hun groote
verdienste is, onder het tweede keizerryk, dat
de alliantie vierde van Jacques Bonhomme en
Joseph Prudhomme, de nog overgebleven zuivere
artigten rondom zich te hebben verzameld, en
langïaam tot erkenning gebracht. Men bedenke,
dat tij de dagen hebben meegemaakt, dat Paul
de Koek de nationale fransche romanschrijver
ging worden. Flaubert moest wachten op Amédëe
Achard, wiens roem van twee deelen op een
geheel jaar beslag legde.
Hun manier van schreven is algemeen bekend.
Van Deyssel noemde hun proza de genesis van
het proza der twintigste eeuw. Daarin ligt alles
opgesloten. Niet meer de oude, versleten woorden,
niet meer de oude, versleten beelden. Geen on
verstaanbaar geworden gemeenplaatsen meer. Het
woord dat juist, snijdend, plotseling, een toestand
teekent, een emotie oproept, het levende, het
pasgeboren woord ziedaar hun hartstocht. En
aan dat litterair streven paart zich het beschermen
met hun machtigen invloed van de impressionis
tische richting in de Fransche schilderkunst.
Echte artisten waren zij, minder groot door wat
z\j bereikte^,; dan door wat zij wilden ; machtiger
om hun invloed dan om hun werken, voorbeelden
en slachtoffers van een nauwgezet litterair gewe
ten, veredeld, zoo ver als men zich hen herinnert,
door den afkeer der massa, dien zij in hun
onbuigzamen trots bewust zich op den hals haalden.
In hun zog varen velen, en niet de slechtsten,
hunner tfjdgenooten.
Wat is er nu, na de opening van het testa
ment gebleken omtrent de door hem te stichten
Académie ? Men wist reeds, dat door den erflater
de eerste tien leden zouden worden benoemd.
Zelfs dit eerste tiental echter is niet vol.
Alphonse Daudet, executeur-testamentair, is nummer
n ; verder komen Léon Hennique, bekend door
Poeuf, Le dtie d'Enghien en La dévouée;
Huijsmans, de schrijver van A rebonrs, Lfi-bax, Kn
route, de twee broeders Rosny, van wie
NellHorn, Le Bilatcral, Vamireli de meest gelezen
boeken zijn; Octave Mirbeau, na Daudet de
meest populaire van het achttal; Paul Margueritte,
de boeiende verteller, van wien Le Ciiirassier
blanc, Pascal Géfosse, Amants, Ln Forcc des
Choses, verschenen. Ten slotte de journalist
Geffroy, leerling van Clémenceau, een man van
grooten hartstocht, en nog grooter zelfcontrole.
Zola, die erbij had gestaan, heeft, naar men zegt
door zijn werven om een zetel in de oude Aca
démie, zich de Goncourt's ongenade op den hals
gehaald. Anderen, Goorges Uodenbach in de
eerste plaats, voelen zich gekrenkt, geen plaats
Parlementaire Portretten (Karikaturen),
door JAN DE WAARDT.
No. 1.
Onderwijs in He plitiel
(Punch).
Wat is toch het verschil tusschen tories en
radicalen, grootpapa V"
»Tories, beste kind, zijn menschcn, die er
op gesteld zijn, een koningin te hebben, en lords,
en bisschoppen, en die meer of minder gaarne
blijven wat zij zijn radicalen willen geen konin
gin hebben, en geen lords, en zijn ontevreden
met alles en iedereen, jaloersch op allen, die
beter af zijn dan zij zelf, en probeeren hen van
hun eigendom te berooven; in n woord: het
is een helsch pak dieven en afzetters!"
»En wat is u, grootpapa? Een tory of een
.radicaal ?"
Dr. R. P. lees R.Azn.
in het testament te hebben gevonden. Het lid
maatschap brengt een rente mede van 0000 francs.
Voorloopig echter is voor de stichting meer geld
noodig, dan uit het vermogen van den erflater kan
worden bestreden. De rijke collectie zal eerst
moeten verkocht, en dan misschien nog zullen de
leden zich met een wat geringer bedrag moeten
tevreden stellen. Kunnen zij het over de op
richting der nieuwe Académie niet eens worden,
dan zal het vermogen dienen tot een stichting
voor jonge meisjes de familie gaat bij dit sterf
geval dus ledig uit; wat dan ook voor de meosteu
van haar een reden schijnt te zijn geweest, om
van dezen dood geen notitie te nemen.
BOEKAANKONDIGING.
Sport, (lyiitnwilteJi en School. Beschou
wingen van C. M. J. Muller Massis.
Uitgave der boek-, kunst-en handels
drukkerij, voorheen Gebroeders Uinger,
Amsterdam, lisljij.
Sport, gymnastiek, school .... eigenlijk zou
er nog moeten worden bijgevoegd: »en de gymna
stiek -leeraren", want de meerderheid op de jaar
vergadering van het »Xederlandsch
Gymnastiokverbond'1 heeft, helaas, aan het zoo belangrijke
vraagstuk der lichamelijke ontwikkeling een
dusdanig karakter gegeven, dat allicht de leuza
zal worden gehoord: »voor of tegen de
gymnastiekleeraren."
Wie daarvan meer wil weten, leze het boekje
van den heer Muller Massis, flink en los ge
schreven, een hoekje, hetwelk verder ieder vader
en onderwijzer belang moet inboezemen, wanneer
hij nagaat, hoe mannen van geheel uitoenloopende
richting als de kolonel van Dedem en den
kolonel van Isselt beiden geheel onafhankelijk
van elkaar, de oogen vestigen op het Engelsche
opvoedingssysteem, waarin de sport zoo'n groote
plaats inneemt.
A. X. J. l'.
MiiMiiiiiiiiiittiHiiifitiiimüitnitiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiiiMHniiiiii
Julins Priillclman Brommoijer.
Dat trof slecht,
Daar kwam vóór
verleden week een
schrijven van den
propriéiaire van Ho
tel Vossen, mij uit
naam van de te Val
kenburg aanwezige
Hollanders
uiinoo(ligen,hem de eer aan
te doen, op
KennisDinsdag 7 Juli, met
Sauvage hun gast te
zijn. Kennis-Dins
dag, juist de dag
waarop Li
HungChang hier zou ver
schijnen ! Er zou
groot feest zijn : lo.
Fakkeloptocht, op
geluisterd door twee
muziekkorpsen in de
beroemde Guoy VAX'
VALKKXIIUKO ; geor
ganiseerd door de
vereeniging Falcobu:
Mr, f. H, J Tb, van Basten Batenburg.
van het gemeentebestuur ; daar zouden verder
zijn A'ien/rc lic.erlijke niii'prixr.K in de Grot. lo.
de kaboutermanneljes en L'o., op algemeen
verzoek, De Grot van Calypso; langs alle
zuilengangen zou de grot schitterend verlicht
worden, en de optocht beloofde buitengewoon
te zullen zijn. want wij werden vriendelijk
maar dringend verzocht ons te voorzien van
ballons om den stoet te volgen, die 5.IX!'s na
middags precies, na aankomst van den trein.
uit Maastricht zou beginnen.
Je begrijpt wat een uitwerking deze invitatie
iiad op het gemoed van mijn vrouw en dochter.
De gedachte weder naar Valkenburg te gaan,
waar wij verleden jaar zoo prettig niet Sauvage
kennis hadden gemaakt, en mijn vrouw en
Théjèse, tijdens mijn verblijf' te Aken, zelf
met een ballon aan een stok hadden geloopeu,
opgaande naar de grot, om getuigen te zijn
van cie nieuwe heerlijke surprise, aangeboden
onder den naam van 's Hnadsliils Apotheose,
bracht Thérèse in zulk een vervoering, dat
zij voor een geregeld gesprek vooreerst niet
te vinden was, maar door de kamer huppelde,
als een jong vogeltje, allerlei uitroepjes van
blijdschap en verlangen uitstootende. Mijn
vrouw spreidde de kalmte ten toon, die bij
haar leeftijd past, maar ook zij was
onmiddelijk onder de bekoring van de heerlijkheid,
die de uitnoodiging voor ons opende.
HotelVossen, zoo hoorde ik haar meermalen tot
Thérèse en ook bij zich zelve zeggen: Wat
zit, het daar heerlijk onder de veranda!
Zoo hadden wij in ons hart, ieder op zijn wijs,
het vriendelijk aanbod reeds aanvaard, toen
het i leek, dat er niets van komen kon. Sauvage,
die een gelijksoortig schrijven ontvangen had,
vol toespelingen op de eer, die hij het Geul
dal en het Geuldal hem verleden jaar bewezen
had, tapte uit een heel ander vaatje. Hij
dacht er niet aan, dezen zomer naar het
Limburgsch lustoord te gaan. Het kon hem niet
scholen, of behalve de Amsterdammers ook
het kamerlid van Gennep, die in
UbaghsVossen, vlak naast Vossen, logeerde, zijn
hartelijken wensch had uitgesproken, hemen
mij te ontmoeten, en ook niet ol' Vossen zelf
expresselijk de drie kamers, waarin hij ver
leden jaar zijn intrek had genomen, voor hem
en mij had opengehouden, zelfs niet of bij
Jos. Crolla Faiiise zijn portret, was uit
verkocht en het dus noodig werd, dat hij voor
een nieuwe oplaag nog eens kwam poseeren;
hoor eens. mijnheer Hrommmeijer, zei hij mij,
dat alles laat me koud. Valkenburg ziet mij
niet weer, althans niet in den eersten tijd.
Ik heb gezworen, het minstens een jaar lang
den glans van mijn aangezicht, te onthouden.
Dat de menschen daar zich zoo bovenmate
vereerd gevoelden door uwe en mijne tegen
woordigheid, begrijp ik ; de warme ontvangst,
die zij mij verleden jaar bereid hebben, zal
ik niet lichl. vergeten, maar zij hadden dat
niet met, zoo'n Liinburg-che drukte in de
bladen moeten zetten. Hel had een
onderon.-je, iets intiems moeten blijven. .Xu had
hel, al den schijn of ik op zulke ovaties zoo
gesteld was, en ik zelf het aan de Groene
had overgebriei'd.
Daarom heb ik Vossen dan ook doen weten,
dat, al houd ik hem voor totaal onschuldig
aan die zotte berichten, dat ik ditmaal mijn
hoofd niet weder in zijn hotel of in een zijner
zes dependances zal nederleggen. Maar, al
ware dit niet het geval, op kennis Dinsdag
te Valkenburg', hebben wij hier ook kennis.
Dinsdag 7 Juli komt Li llung-Chang. Voor
de heerlijke nieuwe surprises in de Grot krij
gen wij er een in 't Amstel-Ilotel en de
'kabouter/minnetjes, te Valkenburg Xo. 1 op
hel program, zullen ook Iner niet ontbreken.
O-iize surpri.-e. mijnheer liromincijtr. is niets
minder dan een \vereldgebeurtenis, waarbij
ik in mijn qualiteit van gemeenteraadslid
tegenwoordig moet zijn. en de Handel, die
voor dien Chinees der Chinezen een dejeuner
organiseert, zal niet dulden dat u op zulk
een moment, 50 uur van het Entrepot
verwijdeid, in Hotel Vossen zit.
Natuurlijk daar was niets tegen in te bren
gen. Wel geloof ik, dat Thérèse voor dat
oogenblik Li-Hung Chang en Sauvage daarbij
naar den draak wenschte ; zij werd ten minste
zóó humeurig, dat zij een uitnoodiging van
August Hendrichs, om den onderkoning een
bouquet aan te bieden »hem dat over te
reiken als uit de handen van Mercurius' lief
tallige dochter" zoo als Hendrichs schreef
afsloeg, en dat met een paar minachtende
woorden, als ware geen enkele Chinees een
hollandschen ruiker waard. Hendrichs zelfwas
daarover een beetje onisticht, leek het, want
toen hij pas veertien dagen later een visite
bij mij kwam maken en over den welgeslaagden
lunch sprak, dien zij het gezelschap van
langstaarten hadden bereid, zei hij, alles behalve
vriendelijk Thérèse aanziende: het is opmer
kelijk, dat waar de uitgelezen ste krachten
zich beijveren om een onderkoning, die ons de
eer aan doet van ons te bezoeken, al de hulde
te bieden die draak en staart aan elk onbevoor
oordeeld gemoed afdwingen, een ter
nauwernood volwassen meisje zich te hoog acht om hare
bekoorlijkheid in dienst te stellen van zulk een
verheven doel.?Thérèse, anders niet op haar
mondje gevallen, kreeg een kleur van verlegen
heid,bij debaischheid waarmee Hendrichs haar
aankeek en wist niets beters te antwoorden dan:
hoe kon ik ook denken, dat u zooveel van
een Chinees hield ! Nu was ik het au fond
met Hendrichs wel eens, maar het bloed
kruipt waar het niet gaan kan, en daar ik.
als vader van Thérèse door die woorden
eenigzins geraakt werd, kriebelde mij de vrij
postigheid van zijn opmerking, en zoo is het
gekomen, dat ik hem openhartiger mijne mee
ning heb gezegd, dan ik eerst van plan was.
Ja, August, antwoordde ik hem, ik begrijp
dat het je speet, Théièse's onwil juist te moeten.
ondervinden, bij den eenigen aardiger) zet, dien
jelui bedacht hadden : bij de aanbieding van
een bouquet van thecrozen. Daar zat ten
minste iets in. Want het kan jou, als gewikst
koopman, evenmin als rnij ontgaan zijn, dat
die Li-Hung-Chang in Europa op reusachtige
manier reclame is komen maken voor zijn
thee. Je hebt gezien hoe hij zelfs op Soestdijk
vier bussen thee heeft weten binnen te loodsen
van de aanplantingen Ling Tsing, licht van
kleur en eerste soort, en ook hoe hij zelf
altijd achter zich aan door een bediende een
mandje liet dragen, waarin een pot thee voor
hem warm gehouden werd. Zeg1, wien gelukt
zoo iets, als hij ergens in reist ? En wat
hebben jullui nu gedaan ? Je hebt dien man
behandeld, alsof je er niets van begreept,
alsof er geen thee in de wereld was ! Juilie
hebt hem een lunch voorgezet, 't leek wel o'
hij voor minstens 18 uur moest worden
afgevoederd. Jjees het nog eens over dat menu
voor een twaalfuurtje, ik bewaar het als een
singulariteit in mijn portefeuille:
Hors d'Oeuvre liiche. Consommél-'umet
de Truti'es. Vénitienne de Sales a la
Montebello. Eilets Fondants Maison
Dorée. Bastions de Volaille l
rillatSavarin. Jardinière de Primeurs en
Suprême. Cirnier de Chevreuil a la
(!n">me Hoyale. uissons de Langoustefc
Flanquées d'IIomards et d'Ecrevisses.
Coeurs de laitues. Timbales de lüscuits
de Ueims aux Fruits contits. llombe
Merveilleuse a l'Orientale. lierceaux de
Fruits. I'iècus Montées. I'alais Chinois.
Temples Indiens. Piramides Egyptiennes.
Ik kan me best begrijpen, dat die Chinees.
hoorende wat Juilie hem 's middags in zijn.
maag woudt stoppen, o. a. een bastion, een
bombe, een palais, een temple een pyramide,
zich niet des avonds bij Sjoerd aan tafel
heeft durven wagen. Als je weet, dat je er
zoo iets zult moeien doorwerken, gevoel je
den dag te voren je al moe.
Maar wat een boersche opvatting van het
geval, om te meenuu, dat zoo n slunmert naar
hier was gekomen, om zijn maag te overladen.
Je zult zeggen, dat was niet mijn schuld; ik
had maar voor de speech te zorgen en v,
Hasselt, Henk Ovens en der. 'IVx luidden
zich belast met het. bereiden van den lunch.
en de Handel moest toch toonen, dat het
hier vetpot was en dat een Chinees, als hij
geld noodig had, nergens gemakkelijker kon
leenen dan aan de Amsterdamsche Beurs.
een verzameling van ('roesussen die dagelijks
dejeuneren a la Caligula, en die dan ook op
geen procent minder of meer zien, blij als ze
zijn dat ze hun geld maar kunnen plaatsen ; ja.
wei. ik voel daar iets voor, maar jij hadt, je
er niet voor moeten spannen. Wat gaat, ons.
mannen van den Handel, het lleim-lseh*
Rijk aan ? We doen er immers sedert lang
niels op. 't Eenige dat, we er nog van be
trekken, is wat gember en wat thee. Kn nu
had je de theelui met hem in aanraking
moeten brengen, dat, had nog iets kunnen
geven ; jij had je met je Kamer op den ach
tergrond behooren te houden. Waarom i'. N.
Muller niet naar voren geschoven met, de
pakhuismeesteren van de thee? Vooral l'. N.
Muller, die, als je hem zoo ziet en hoort, met
zijn glinsterende open oogen, zijn gave tronie
en welluidende stem zelf iets van een onder
koning heeft en zijn vijf en zeventig jaren
heel wal kloeker draagt dan de vier en zeventig
jarige stakker, die opzijn beenen tenaiiwoniood
meer kon staan. Ik weet wel, Muller heelt
even als ik soms een lichte attaque, ook zijn
onderdanen zijn niet geheel betrouwbaar, maar
je kunt hem toch nog zien wandelen als een
jonge vent, en had je hem nu dien
Li-llungChang laten behandelen, dan had de ('liinet
zijn pari uur gevonden, wat, al wil ik jou
uiteilijke verschijning voisirekt niet ondtr.--ch.uuei'