Historisch Archief 1877-1940
No. 1002
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
? die wortels te zien en te begrijpen ? Dat men ook
hier van een overgevoelig verstand kan spreken?
Zeker is, dat voor Jeanne d'Arc zelf haar
visioenen niet zoo rationeel verklaarbaar waren.
Zy geloofde vast de heiligen te zien en stemmen
te hooren. En al wil ik ook zelf gaarne aan een
groot aandeel autosuggestie in haar openbaringen
gelooven, ik zou toch geneigd z\jn voorloopig de
voorspellingen als buiten het schema van onze
natuurkennis gelegene ervaringen te beschouwen.
En nu heb ik toch niet gezegd, dat de ethische
schoonheid slechts bijzaak is voor de beteekenis
der Jonkvrouw? Neen, want ook al gelooven er
velen aan brave menschen, het is een geluk, dat
de geschiedenis gedwongen is de werkelijkheid
van zulk een heroïsche figuur te erkennen.
CH. M. VAN DEVENTER.
1) Mark Twain. Personal Recollections of Joan
of Are. Tanchnitz Edition. 2 vol.
Inhoud van Tijdschriften.
Inhoud van Eigen Haard, No. 36: Moed, door
Wilhelmina Reijnbach. III. Ons geld en hoe
het wordt gemaakt, door Dr. J. E. Rombouts,
met afbeeldingen naar photographiën van den
schrijver. Constanten Hu\jgenf, 4 Sept. 1596
189(j, door Jo de Vries. Constantijn Huijgens,
gravure van A. Blotelingh, naar de schilderij van
Netscher. Over leucocyten en bacillen, door
Dr. T. C. Winkler (Slot). De Nederlandsche
bekers te Wezel, door W. F. Loman, met af
beelding. Verscheidenheid.
Het jongst verschenen No. van Oud-HoUancl,
onder redactie van Dr. A. Bredius en E. W.
Moes is geheel aan Constantijn Huygens gewijd.
Het heeft tot inhoud: De promotie van
Constant\jn Huygens, door Prof. Dr. J. van der
Vliet. Constantijn Huygens en Jean Louis
Ouez de Balzac, door Dr. J. A. Worp. Een
verzameling familieportretten der Huygensen in
1785, medegedeeld door E. W. Moes. Con
stantijn Huygens en de schilderkunst, door H.
J. Eymael, en Dagverhaal eener reis naar Enge
land door Constantijn Huygens, medegedeeld door
J. H. W. Unger.
Inhoud van het Willcms-fonds no. 142. Benige
bladzijden uit de geschiedenis van de banken
van leening vooral met het oog op den Berg van
Barmhartigheid te Gent, door Aug. Scheire.
Gent, Vuylsteke.
4e ati. Tijdschrift van het Willems-fonds
ge?wijd aan Lett, Kunsten en Wetenschappen, Gent,
J. Vuylsteke. Pol. de Mont. Paul Verlaine;
Dr. C. de Bruyne, Grondbeginselen der Biolo
gie IV; Dr. C. Huysmans, Handwerk en Kunst;
Joh. Diepenhorst, De Nederlandsche Volkszang;
Dr. C. Huysmans, Lijkverbranding.
Inhoud van verschillende bladen.
Het Handelsblad. 29 Aug. Voorspellingen"
(Kiesrechtuitbreiding).
30 Aug. ,.De verdediging van dtn heer Pruys van
der Hoeven."
3 Sept. De heer Pruya van der Hoeven als
Atjehspecial'teit.'1
De Standaard, 31 Aug. Twee groote Volken"
(Frankrijk en Duitsehland).
2 Sapt. Werven" (de nieuwe kiezers).
Het Centrum. Het XXIIIe Nederlandsen
taal- en letterkundig congres."
\ Sopt Gouden l'riestei feest van Mgr. Bottemannc."
2 Sept. Ter uitnoodiging." (tot de feesten H.
Lambertus te Luik).
3 Sept. Een noodzakelijk punt op liet politiek
program" (Atjeh).
De (anti r.) Nederlander. 31 Aug. Maat
schappelijke foiten", IV.
3 Sopt. Organische vertegenwoordiging."
L i m b. Koerier. 29 Aug. Limburgache boeren,
daden, geen woorden meer.'
M i d d e l b. G t. 28 Aug. Feesten en winkelsluiting,"
l Sept. Nog eens: Atjeh.''
3 Sept. liaadgevende burgemeesters."
Nieuwe W i n se h. C t. 31 Aug. Na de vaeantie."
Pro v. G r o n. C t. 31 Aug. Lichtstralen" (Gron.
gemeente-fin ancien).
Het Volksdagblad. 31 Aug. Zonder aanzien
-des persoons" (Atjeh-oorlog).
Eecht voor Allen. 29 en 30 Aug. Onge
rijmdheid van hot vaderlandisme."
l on 2 Sept. Een belangwekkend artikel voor
vakvereenigingsmannen".
Sociaal Wee kbl ad. 29 Aug. Statistiek van
Ons Huis" (slot), door Hel. M. Uit Italië," door
mej. C de Vr E.
De Vol kaste m. 29 Aug. Een al te grove be
schuldiging" (Atjeh-oorlog en Pakkelvaart). De
Maastrichtsche werklieden".
De Soeiaaldemoeaat. 29 Aug. Kandidaat
stelling
De Vol ksb anie r. (R. K. Volksbond). 28 Aug.
Wie moet het pensioen betalen '!"?
H e t F r i e s c h V o l k s b l a d. 30 Aug. Grond
gebruik en enteigeningsrecht" (door Societas.
Het nieuwe Schoolblad. 28 Aug. De
rangexamens to Amsterdam" II.
?iiiiuininniiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiniiinmHinmimiiiiiniiiimniiiiiiiniimmni
SNUIF J K»!"
Binnenhuisje,
naar de schilderij van H. VALKENBURG.
Dat is opmerkelijk met den heer T reu b
Nu heeft hij alweer een persoonlijk feit," ge
had. We hebben nog nooit een wethouder
gezien, zoo rijk in persoonlijke feiten". In dit
opzicht is deze overheidsman een ware Croesus.
Ditmaal was het de heer IIeineken,die hem zul k
een feit bijbracht, door te zeggen, dat de
telefoon-circulaire, waaraan de stadsadvocaat
was tepas gekomen, een «onoprechte circulaire"
was. De heer Treub vatte vuur op die uit
drukking, daar juist die circulaire door hem
was geschreven om de belangen der gemeente
naar eisch te behartigen. Het, bloek gelukkig
dadelijk, dat Heineken hiervan ten volle
overtuigd was, daar hij constateerde, dat
alleen de circulaire onoprecht was, en dat
deze onoprechtheid volstrekt niet was voort
gesproten uit onoprechtheid van den man, die
haar de wereld had ingezonden. Het per
soonlijk feit" was dus weder voortgevloeid
uit een geheel onjuist begrip van des wet
houders handeling en een onjuiste opvatting
van mr. Pleinekens woorden, anders gezegd,
uit een misverstand. En dit is een tweede
opmerkelijkheid bij deze persoonlijke feiten...
dat zij in het geheel niet zouden voorko
men, als de wethouder en de raadsleden
elkander maar «beter verstonden". Wie denkt
hierbij niet aan dat allergrootste misver
stand", indertijd door Meinesz aangewezen,
dat bijna ten gevolge had gehad, dat de
irclhon<lcr-Treu}i zelf een onpersoonlijk feit
zou zijn geworden, ter leering van het nage
slacht in de annalen der gemeente vermeld?
* *
*
Het gemeentebestuur van Haarlem heeft
op 31 Augustus zich gedrongen gevoeld een
telegram te zenden aan Hare Majesteit, om
deze zijn eerbiedige hulde te brengen. Dat
is te begrijpen en daar steekt zeker geen
kwaad in. Ik hoop dan ook, dat dit voorbeeld
algemeen navolging mag vinden en op den
17den verjaardag geen enkel gemeentebestuur
i achterwege zal blijven. Minder goed kan ik
mij vereenigen met het slotgedeelte van het
telegram en uwe Majesteit de verzekering
te geven van zijne verknochtheid en trouw
aan het Vorstelijk Huis van Oranje". Als
dit nu niet meer van zelf spreekt van ge
meenteraden, waar moet het dan heen ? Kr
zijn tegenwoordig wel een aantal Nederlan
ders, wier verknochtheid en trouw met re
den in twijfel getrokken mag worden, maar
zij zijn toch niet zoo vele, dat er voor
een gemeenteraad aanleiding in kan gevon
den worden, om uitdrukkelijk te verklaren :
onder die lui moet gij ons niet meetellen; wij
zijn u nog verknocht. Ook zou ik meenen,
blijkt zoodanige verknochtheid en trouw reeds
uit liet hulde-brengen, wat wel weer zooveel zal
beteekenen als : -Majesteit wij feliciteeren u
met uw verjaardag. De Haariemsche gemeen
teraad had ditmaal een bui van overgroote vol
ledigheid in het uitdrukken van zijn overigens
loffelijk sevoelen, waardoor hij kwaadwillligen,
en die zijn er ook meer dan
wenschelijk is, vat op zich gaf'. Zoo vond hij het ook
noodig te spreken van het Vorstelijk Huis van
Oranje, alsof daarnevens een niet-Vorstelijk
Huis van Oranje bestond, waaraan men zijn
verknochtheid en trouw zou kunnen toe
schrijven, zoodat er een misverstand ten op- j
zichte zijnet' bedoeling kon rijzen. Ook zou
iemand bij het lezen van dat .Vorstelijk"
Oranje Huis kunnen denken, dat het pas
kort geleden vorstelijk was geworden en
daarom dit heuglijk feit nog eens afzonderlijk
in herinnering werd gebracht, doch de Haar
iemsche gemeenteraad weet ongetwijfeld, dat
dit Huis reeds eeuwen lang vorstelijk is ge
weest. De stukken die van het Haariemsche
gemeentebestuur uitgaan, heb ik allijd hooren
roemen als modellen van off'icieelen stijl, en
daarom betreur ik het te meer, dat het in
vier regels schrifïs zich zoo vergaloppeerd heeft.
Intusschen, daar is iets beminnelijks in de fout
juist bij deze gelegenheid, daar het de feeste
lijke geestdrift moet zijn geweest, die de ge
dresseerde pen een paar maal buiten de lijn
heeft gedreven.
*
* *
Tot mijn niet geringe verwondering heeft
Mr. Levy een zeer groven uitval zich veroor
loofd, die, nog verwonderlijker, door de juristen
op hun congres in tegenwoordigheid van een
Minisier is toegejuicht. Terwijl men toch
weet, zei hij, -dat men in Nederland wel
tonnen gouds over heeft,, voor geweren, maar
niet voor justitie". Ik begrijp volstrek niet,
wat Mr. Levy mag hebbun tegen de aan
schaffing van nieuwe geweren, daar zonder
de beste geweren, de justitie geen rustig plekje
zou vinden om haar plicht te doen. In een
der bladen zag ik dan ook de opmerking
gemaakt, dat we, even als in de, dagen van
den tweeden tempelbouw, moeten arbeiden
met het zwaard in de eene en den troflël in
de andere hand; en we het desnoods nog
beter zonder rechters dan zonder soldaten
zonden kunnen stellen.
Waar zelfs Levy als een socialist oreert, en
de juristen hem daarbij toejuichen, springt
het in het oog, dat de tonnen voor geweren
alles behalve een onredelijke uitgave mogen
genoemd worden; geen grooter bewijs immers j
dat we goed gewapend behooren te zijn, dan
de opruiende taal van Levy en de opwinding,
die hij veroorzaakt onder zijnsgelijken. Het
is waar, nu ging die vergadering nog ordelijk
uiteen, maar hoe zal dat het volgend jaar wezen,
als Levy, die nooit op een juristen congres ge
zwegen hoeft, de lui 1102; verder aanhitst?
Knfin de iege.ering is nu gewaarschuwd.
Gek toch dat juist Levy nu de stokebrand
is. Ik heb altijd gedacht, dat geen ster
ling meer gesteld zou zijn op nieuwe ge
weren dan mr. Levy. In elk geval is er
een lijd geweest, dat hij zijn laatste tientje
voor een »Manlicher;' zou hebben overgehad.
Ik denk aan de dagen, toen het onveranderlijk
zijn leus was: >';'WM Kleun can dr rrxlinij!"
Indien er iemand is, die weet wat een geweer
waard is dan voorzeker hij.
* *
*
De burgemeester vond het »klein" van den
lieer van Nicrop en anderen, dat zij den heer
Beudeker niet /' (JOij boven zijn wettig pen
sioen wilden toekennen ; de man was een zeer
verdienstelijk ambtenaar geweest. Over de ver
dienstelijkheid waren allen het eens, en zoo
scheen er, wat voor onzen raad reeds
als een bijzonder voordeel dient aangemerkt
te worden, over de bedoeling der voordracht
geen misverstand te kunnen bestaan. En toch ..
De raad, al was do oppositie dan niet -klein",
heeft een mooie gelegenheid laten voorbijgaan
om de billijkheid te betrachten. Hij had den
buitengewoon verdienstelijken ambtenaar de
f (iMO extra moeten toestaan, op
voorwanrde, dat ambtenaren minder verdien
stelijk dan het gemiddelde, waarvoor het
pensioen berekend is, in evenredigheid
van dat tekort aan verdienste, Aï/yT zouden
gepensionneerd worden. Het is waar, hier
mede zou de zaak nog niet gezond zijn,
men zou dan verder in aanmerking behooren
te nemen, of' de betrekking hem een lastpost
of een bron van genoegen was geweest, of,
zooals Zegers Veeekens het uitdrukte, de man
een goed leventje had gehad, enz. om met in
achtneming van hetgeen dientengevolge daarbij
was op te tellen of af' te trekken het bedrag
van het pensioen uit te rekenen. Maar
van dat alles heeft de llaad niet willen weten,
En dit vond ik jammer, want wat zal hiervan
het gevolg wezen? .Niet alleen dat B. en W.
nooit weer /.uilen durven komen met een pen
sioen verhooging, als een hooge of lage amb
tenaar in de vervulling van zijn ambt boven
de middelmaat van vcrdienstelijkhcid is
gpstegen maar ook, dat zij nooit eens een
Intktc;;/^/.s'vermindenng zullen durven voorstellen,
wanneer een dignitaris niet aan de verwach
ting voldoet. In die ? <>'>A) zat voor B. en W.
principieel als zij zijn, een beginsel, en dat
beginsel werd vermoord.