No.1003 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. port aal tj es teruggaande en de eerste trap weer vindend, komt men met nog een verdieping in het kerkje. Dit strekt zich over de geheele lengte van het huis uit, met vier ramen aan den O. Z. Achterburgwal, en kleine raampjes aan de ?Haantje- Hoek-steeg. De zolder is in het midden -voor een deel weggenomen, zoodat een gaanderij :aan iedere z\jde van de lengtemuur is over gebleven, en met de verdieping die daarboven is verbonden. En dat is voor den bovensten zolder aiog eens gedaan zoodat de kap zichtbaar ?wordt, en de geheele kerk zich over twee ver diepingen en den zolder uitstrekt, en dus twee gallerijen aan de kanten, boven elkaar heeft. De trap vervolgt zich nog naar boven om die gallerüen te bereiken, en in 't midden van de kerk z\jn gedeelten afgebakend met ballustraden voor de vaste plaatsen. Over het geheel heeft het kerkje een stil-intiem uitzicht. Bijna alles is in geel-bruine houtkleur geverfd, die door ?den tjjd wat versleten is. Alles draagt het ka rakter van lang gebruikt te zjjn geweest, en 't ziet er uit alsof tot op onze dagen geregeld in de week stille oude menschen hier godsdienstige oefeningen kwamen bywonen. Alles is op z\jn plaats gelaten zooals het was toen het kerkje nog gebruikt werd, allén zyn eenige kasten en tafels geplaatst om de voorwerpen in uit te stallen. De muren zyn met schilderingen behangen, er zijn eenige beeldhouwwerken waaronder een heel aardige Fransiscus van Assisi, in hout gesneden met sporen van polychromie; een beeldje dat aan de hoek van de Monnikkenstraat en de O. Z. Achterburgwal als schraagbeeldje jaren lang in de gevel van een huis gezeten heeft; een löeeuwsche poorter en anderen. In een paar vitrines bij het raam een kasuifel en een koor kap van büzonder mooi fluweel dat door den tijd en het gebruik verweerd is; veel mooie brokken oud borduurwerk, eenige oude banden van brevieren, kleine beeldjes, pullen en een kelkje, afgietsels van oude Romaansche ivoren, curieuse merklappen uit de 18e aeuw waar jonge Amsterdamschen hun vaardigheid in 't borduren op de proef gesteld hebben, maar alles bijna ?dingen meer merkwaardig omdat zij oud zijn dan ?wel omdat zy eenige effectieve kunstwaarde hebben Maar in een kast aan de epistel kant van het kerkje zijn een paar heele mooie oude hand schriften neergelegd. Ben paar Hollandsche en een paar latijnsche manuscrits met mooie initi alen op het oude perkament, zelfs een heel fraai titelblad uit een getyboek waar de rest van ?ontbreekt, en een paar allermerkwaardigste ?oude drukken, waaronder een boek van Martyn Luther, dat in 1545 te Wittenberg werd gedrukt, ?en dat boven een alleraardigste titelprent, waarin de Paus, op zyn troon gezeten, door allerlei duivelen uit de hel wordt gehaald, het op?schrift «Wider das Pabstüm züRom vom Teufel igestifft" draagt. Dan een levens der heiligen" dat in 1487 werd gedrukt en meer. En een verzameling portretten van groote Amisterdamsche Katholieken en voornamelijk Vondel »et zijn lOeeuwschen vereerder Alberdingk Thy m. "Van Vondel zelf photos naar de bekende authentieke teekeningen van de Koninck en van Thy m al de por tretten die by z\jn leven van hem gemaakt zy'n, in (tijdschriften en in photographie, tot een afbeeldsel van dezen grooten man op zijn sterfbed toe, allen goed by elkaar geplaatst in een met glas gedekten kast aan de evangeliekant. Het altaar is juist zoo gebleven als het was, een echt renaissance altaar, uit den Lodewijktijd, met groote kolommen aan de kanten, een schil derij in het midden, het geheel als een treurig ibewy's van de absolute overheersching van hei «tiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimmiiiiiiiiiiHiiiiitiiiiiiiiui 6de Jaargang. 13 September 1896. Tydelijk adres van den redacteur: Van Baerlestraat 12, Amsterdam. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek 'betreffende, aan bovenstaand adres te richten. Van H. Mendes da Costa, te Amsterdam. Vervaardigd voor den 4enHalfjaarl. Internationalen probleemwedstrijd in dit blad. ;ïo. 349. Mat in twee (2) zetten. abcde fg h Wit: K e2, D b7, T a6 en f l, P do, E e3 en h3; d2 eu h6 = 9. Zwart: K eó, T d.8, Pd6 eng8,R f2; c3 en g3 = 7. densche smaak in die dagen zelfs in dergelijke dingen, zelfs bij katholieken. Een kleine preekstoel van mahoniehout, die met een draaibaar mekaniek kan weggemaakt en voor den dag gehaald worden. Dat altaar uit later tjjd en zooveel meer dingen doen ver moeden, dat toen langzamerhand de vervolging verminderde en in de laatste eeuw geheel had opgehouden, men het zich in dat kerkje zoo huiselyk mogelijk gemaakt heeft en dat eenige van de dingen welke die erge ty'den van Papenhaat hebben meegemaakt, langsamerhand ver dwenen zijn, en dat het kerkje, zooals het nu nog is te zien in enkele van zijn détails eerst zoo aan het begin van deze eeuw geworden is. Maar juist hierdoor, door dat telkens veran deren, heeft de hand van de menschen die hier leefden en werkten, van de geslachten die hier in het geheim de stille plichten van hun gods dienst kwamen vervullen dat eigenaardige cachet, dien stempel achtergelaten die wy nu zoo zeer in dit huisje ons voelen aandoen; het is meer dan een zestiende eeuwsch huis, dat in de zeven tiende verbouwd werd, en in latere ty'den nog werd gewijzigd; hier is niet allén de geschie denis te zien van het leven en stryden van het menschdom om hun wereldsche bezittingen maar ook heeft hier de worsteling om het geloof, de plechtige ernst van de zoolang hier gevierde gods dienstige riten, een sympathieke atmospheer van eerbiedwaardigheid achtergelaten. THEO MOLKENBOER. De tentoonstelling der wandschildering voor de publieke halle van het raadhuis te 's Hertogenbosch, vervaardigd door A. J. Derkinderen, mocht zich voortdurend in een ruim bezoek verhengen. De sluiting dezer tentoonstelling is vastgesteld op Zondag 13 September a.s. des namiddags 4 uur. iMiiMimmiiiMHiiMMiiiiHiiMiiuiuimmiMiiMitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHuiHiiiimili AanteelüEen Tijdschriften. Het Twcemaandelijksch Tijdschrift bevat een zeer fraai artikel van Albert Verwey: Volk en Katholicisme. En terwijl ik hem, die er veel van weten wil, naar het opstel zelf verwijs, veroorloof ik my hier de vrijheid een aanmerking te maken, en een opmerking. Want het spijt mij zeer om te zien, dat de heer Verwey, waar hij den gang der literaire beweging van de laatste tien jaar bespreekt, niet beter heeft afgerekend met een zeer verklaarbare meening van zijn jeugd, en nog altijd op de bourgeoisie smaalt. Dat moest maar eens uit zijn, dunkt me, want die minachting is op den duur onjuist en onedel moedig, gaat langzamerhand het snoblnsme bevor deren, en de heer Verwey had hier de deugden der burgerij moeten erkennen. Want wat is de zaak? De Nieuwe (ïids is op getreden met een feilen aanval op meeningen en gevoelens der burgerij, deze heeft zich zeer zeker in den aanvang met vijandigheid tegenover de jongeren gedragen, en beter was het geweest, had zij al dadelijk meer welwillendheid betoond. Dat is zoo, maar daar tegenover staat dit belangrijke feit: in een wonderbaarlijk korten tijd hebben de vyanden toegegeven, niet slechts het recht van bestaan, doch zelfs de deugden van hun tegen standers erkend. In enkele jaren heeft de Nieuwe Gids een belangrijk aantal abonnë's verworven, en zijn de meeste medewerkers mannen van aan zien in de literatuur van hun dag geworden. In '<S5 werd de Nieuwe (rids opgericht: binnen de tien jaren hebben de jongeren hun zaak gewon nen, en het is de burgerij zelf, die hun verdien sten erkend heeft. En zoo de heer Verwey uit dat feit niet veel goeden wil en een groot be vattingsvermogen kan destilleeren, wel, het is hem dan geraden, weder eens wat aan scheikunde te gaan doen. Het is de burgerij zelf, die de Nieuwe (ïids een bestaan heeft verzekerd, de burgerij die en den heer Verwey, n zijn mederedakteurs, n zijn Oplossing van No. 347 (Mendes da Costa). l ei enz. Opgelost door C. Kocfcelkorn, Keuion (1); S. te Gorssel (1). Beoordeeling (No. 347). Der Zugzwang ist kein Ersatz für einen wenig problemgemassen Inhalt, berdies erscheint der erste Zug gradezu geboten. C. Kockelkorn. TWEEDE NAT. COBRESP. WEDSTRIJD. Twee-en-veertigste zet van Wit. B l T b6 3 K Ii5 4 .... 5 B* cb5: D F ? ? ? ? K f2 g4 h4 D e4 l P e3 ) P' V 3 7 j D bl: 8 P d2 9 | K f2 10 e5 In partij D i geen zet ontvangen. Heeren deelnemers in den C. W. worden vriendelijk verzocht ons de dojr hen gewonnen partijen te doen toekomen. HOLLASDSCHE PARTIJ. C.W. Groep B No. 4. Wit. Zwart. L. H. Deelman, Groningen. A. Bleijkmans, Amsterdam. l d4 f5 P c3 en P ge2. Dr. T*r2 P f3 rasch, die deze partij Steinitz speelde te publiceerde, zag in deze Hastings tegen Dr. Tar- nieuwe voortzetting van rasch aldus 2 e3, e6 3 Steinitz de beste weerc4, P fC 4 B d3, bO 5 legging der Hollandsche f3, E b7 gevolgd door partij, 't Was, zoo merkte medewerkers heeft erkend. Kaar myn meening is dit niet gering. Ja, nu is het waar, ik heb het reeds gezegd, dat aanvankelijk het publiek vijandig gestemd was. Maar waar de heer Verwey na tien jaren den loop der dingen overziet, had hy toch dit moeten begrijpen : de Nieuwe Gids kwam met een kunst opvatting aan, indruischende tegen de traditie van het land; de dichters zelf van het orgaan hadden reeds jaren lang met die opvatting ge leefd, en waren door hun aanleg er mede ver trouwd ; doch te veel verlangt hy, die verlangt dat anderen, wien n die voorstudie n die aan leg ontbreekt, terstond de waarde der nieuwe formule erkennen. Dat de heer Verwey indertijd dit te-veel eischte is niet meer dan natuurlijk, doch thans moest hij anders oordeelen. En ook hieraan, naar het mij voorkomt, had de heer Verwey moeten denken. Noch hij, noch zy'n medewerkers waren aristocraten van geboorte: tot de burgerij behoorden zij allen. En zijnde zij geen van allen uit boom of rots geboren, doch uit menschen, zoo waren ook hun ouders leden dier veel-verachte klasse. En nu weet ik wel, dat men zy'n ouders buiten discussie pleegt te laten, maar dan moet men ook niet al te lang beweringen volhouden, waardoor het bestaan en de appre ciatie dier ouders impliciet geraakt word. Want als de heer Verwey maar altijd smaalt op de burgerij, dan zullen de hoorders gaan twy'felen, niet in de eerste plaats wellicht aan zy'n eerbie digheid, maar aan de juistheid van zijn inzicht. Hé, hé, mijnheer Verwey, de gansche burgery is verachtelijk, maar al de ouders der artisten waren uitzonderingen ? Wij gelooven dat niet, en evenmin dat zooveel goeds is voortgekomen uit een klasse die enkel gebreken heeft en geen enkele deugd. Wij gelooven dat niet, en als wij langer over uw anathemen nadenken, dan gaan wij het wat raar vinden, dat ge een tijdschrift redigeert, en dus gaarne medewerkers en abonné's hebt, allen leden van i'e burgerij, en gij dus in stemming zoekt bij dezelfde lieden, die ge zegt zoozeer te verachten. En ook is het raar. dat ge van het volk veel verwacht, doch voor de burgerij enkel af keer over hebt. Want in de eerste plaats moet men toch wel verwachten van het volk, dat het, tot grooteren materieelen welstand gekomen, in dezelfde om standigheden leeft als thans de burgerij, en dus ook dezelfde kenmerken vertoonen zal. Kortom, het was uw recht indertijd om de burgery aan te vallen, maar om dien aanval en bet smalen nog altijd vol te houden, dit is onrecht, en ge loopt gevaar vele jongeren te bederven. Want hoevelen zijn er niet van gering talent, die schrijven en schilderen en musiceeren en geen succes hebben, en hun allen geeft gij helmiddel aan de hand om hun eigen fout aan het publiek te wijten, met eigenwaan zich op te blazen: ge kweekt door zóó te spreken een vervaarlijk snobliisme aan. Dit was de aanmerking, die mij van het hart moest, en de opmerking komt nu. Het is treffend om te zien, waar de heer Ver wey als protestant over katholieken schrijft, hoe het verschil in waardeering van de massa tusschen protestantisme en katholicisme uitkomt. Want de katholieke kerk, meen ik begrepen te hebben, wil niet dat de massa haar grondslagen kritiseert, zij acht de menigte onbekwaam; zij vreest dat zonder blinde erkenning de menigte niet als een goed maatschaplijk geheel bijeen zal blijven; zij heeft geen vertrouwen in de ziel desvelen, zij is pessimist over de menschheid: laten de velen knielen en aanbidden en beiimen, maar niet zelf nadenken en onderzoeken en begrijpen willen. Nu zal ik niet beweren dat alle niet-katholieke secten na de Hervorming ontstaan anti-doctrinair waren en zijn, maar zij nebben allen een eersten stap naar de vrije gedachte gedaan en in beginsel het recht der kritiek als recht van de menigte erkend. En de erkenning gaat steeds verder. En toch vreest het Protestantisme niet dat de wereld uiteen zal vallen als het dogma wordt aangetast, het gelooft in een goeden aandrang bij de menigte, het is optimist in zijn opvatting van de massa. De heer Verweij dan ook, zoo weinig vrien delijk jegens de burgerij gezind, geeft met groote hij op, de eerste en te vens de laatste maal dat hij den zet l?f5 in een ernstige partij zou aan wendei). Ook de ont wikkeling met g.3, 11 g2 en P h3 verdient de aandacht. 2 P f6 3 P e3 Wit speelt de opening zeer zonderling, /.ooals men zal zien, gaat de aanval zeer spoedig vau wit op zwart over. De heer Deelman vermijdt in de openingen, evenals teinitz, moestnl stelsel matig de routine zetten. Hij moet echter, evenals gen. meester, deze eigen aardige liefhebberij veel al duur bekoopen. 4 R g5 5 R i'6: G e4 7 P e4: 8 g4? i) go Wit e6 R c7 R f6: iel: 0-0 had bettv gedaan met eerst h4 te spelen, waarna g5, gevolgd door Ii5, dreigt. Op 9?11 g7 volgt dan h5 enz. 9 K f?7 10 h4 T f4! Thans is de beurt aan wit om zich te verdedigen. 11 D d3! 12 R e2 13 e3 14 P ed2 15 U5 16 P h4 D fS P e6 da R d7! R e8! P e7 17 hg6: R g6:! 18 P g6: P g6: 10 0-0-0 D d6 T t'2: V dan 20 D h3, T e2: 21 D h7: f, K f7 ?23 T f l t "«? 20 D h3 20 T Ii7 : dan K h7 : 21 T hl t, K g8 22 D gO :, e5 ! enz. 22 Ta f8 y dan 23 D h? , K f7 21 II Ii5 t en 23 D g7 : f en wint. 20 T h4 21 D e3 ea! 22 T h4: P U4: ?_>3 D h3 P £« 24 T hl P fS 25 de5: R e5: 26 R d3 1) e7 27 P f3 T e8 Wit speelt zoo goed mogelijk ; maar zijn aan val raakt spoedig uit geput. 28 D h5! R f4 f 2!) K c2 D 17 Wit dreigde gG, P gG: en D d5 : f en/. 30 1) £4 P g6 31 R i'5 f5! Met 't oog op D e2 f en c4 f. 32 T h6 D e7 33 K bl D f7 34 D h3 P 1'8 35 R h7: f De eenigo zet was go. 35 P h7: 36 g6 D e7 Wit geeft op. 37 D fa ('t beste, daar D e4 f en mat dreigt) dan 11 hG : en wint. overtuiging zijn vertrouwen in het volk te kennen, en in woorden die het een genoegen is te mogen herhalen. »Wij", zoo zegt hij tot het Katholicisme?, »wij die niet verlangd hebben de gelijkheid van enkelen tet meerdere ongelijkheid van anderen; wy' die niet begeerd hebben uit het volk de mid delmatigheid, maar het hoogste en het diepste; de aristocratie van den geest, en het koningschap van het gevoel, dat bij het volk alleen veilig als water, koel in diepe wellen is-, op hoogere top pen, in diepere schachten wijlen wij dan waar dit wapen 1) reikt. »Dat het geloof aan de schoonheid van het leven, aa"h zijn onafwendbaarheid, uit het diepst van het volk opwellend door de monden van zijn geloovigsten spreken zal; dat de gehoorzaamheid aan de noodzakelijkheid van het leven als een nieuwe vrijheid de volken ontbinden, als een nieuw cement ze vereenen zal, dat gelooven wij. »En zoo zeker als wij weten, dat het beste van ons allen dat is, wat de plebejers onder onze voorvaderen ons hebben meegegeven, zoo zeker vertrouwen wij dat dit laagste eens het hoogste zal zijn." Ook hier is de invloed merkbaar van de on rechtvaardige minachting van de bourgeoisie, eu nogmaals wijs ik op het zonderlinge om veel van het volk te verwachten, maar niets van den stand waartoe ook dat volk eenmaal zal behooren als alles naar wensch gaat, maar niettemin is Verwey's woord het woord van een protestant, de confessie van een schoon vertrouwen in geest en ziel van de massa, de formule van de demo cratie. En men weet, dat de schoonste cultuurperiode vóór de onze door de democratie gemaakt is. CH. M. VAN DEVENTER. 1) De beschuldiging namelijk, dat de demo cratie de platte middelmatigheid zoeken zou. iiciiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniimiiiiiiiiiiiiiiiHnm 40 cents per regel. minmiimnuiiiiiimnimiiuimi Magazijn KEIZERSHOF", Sieuwendijk 196. Z y d e n S t O f f e n. Grootste sorteering zwarte en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des sins en kleuren steeds voorhanden. SCHADE & OLDENKOTT. H. RAHR te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Bnitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. ZUKEKTOHT OPENING, Gespetld op 't Congres te Nourenberg. Wit, Zwart. Adolt' Albin. Emamiel Schirl'ors. l 1" f S da aanval in den regel slecht ~ , t> af voor dengene die hem " ' . , ,, onderneemt. Beter is t eerst teen- j, . p ,. trum te ontwikkelen. J& T &_ fi 5 R V> P f6 ^ a* K !l^ R p 17 p ara ie is *re: *«:! Pc8 6 S R d3 9 P d2 Hier had a.3 p d7: moeten 21 K hl D h6 22 T gl f K Il8 1) h3 D 15 25 T dl l Wit had kwaliteit'-; verlies met 25 l1 h -l '.. D t' i: 2tf D el kunnen vermijden. 25 R 14: 26 P h4 D h5 27 D f: 1) dl: f 28 T Rl D U5! D d3 : ging niet aan ? «?* 9 ** 6 '^ '. * \°" ' ^ t <->"? £'' f, »* R d3' 30 R :i3 geschieden. wat steeds 23 f g± noodzakelijk is, indien ^'. =. cl niet wordt gespeeld. ' »' ',) D c7 2aJT 'M 10 f4 Beter was 10 P dfSof 10 l' c6;. 10 P 1)4! 11 0-0 P d3: 1-2 cd3!J Wit had met 't paard moeten nemen, 't Voor deel van de open c-lijn weegt niet op tegen 't nadeel van den ge soleerd"ii dubbelpion. 12 R d7 IS si R b5 Men ziet tlians welk 'Xn-art doet verstandig eei1. ,trcuri-e . ''ül 'Mf met z,ch om den aanval raadsbeor RC; uroi.de de op denk. vleugel niet te fhpel°PartlJ gespeeld bskommeren. Zoolang do .^,e I' l J. h en g pionnen zich niet ;*" ?,- , I» T bewogen hebben, loopt 31 k %\ V gi:^'. een dergelijke pionnen- Wit geelt Op.