No. 1005 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. ClÉeesclie Wijsheid, Met veel nadruk zegt de heer Borel, dat hy zyn boek geschreven heeft vooral ten dienste van Nederlandsche ambtenaren in de koloniën, die dagelijks met Chineezen in aanraking komen, en over hen te bevelen of recht te spreken hebben. Hy schy'nt noch op een algemeen publiek te rekenen, noch het met groot verlangen te ver langen, en door deze bezadigdheid van verwach ting toont hy' in het bezit te zijn van de deugd ?die Confucius sfom;/, de Grieken sophrosunénoemen, en door ons met het gebrekkige ."equivalent be scheidenheid wordt aangeduid. Daar nu de shang en de sofrosunênog veel schooner zy'n dan de bescheidenheid, hebben zij groot recht op beloo?ning, en de belooning die ik met mijn beperkte macht aan den heer Borel geven kan, ligt in het uitspreken van de verwachting, dat zijn boek nog door verscheidene anderen dan door de genoemde ^ambtenaren zal worden gelezen. Niet geloof ik, gely'k de heer Borel, dat voor velen het Engelsch een bezwaar is om een Engelsche vertaling te lezen, doch het feit zelf dat een Hollandsche bewerking voor de boekwinkels ligt en in dag bladen geannonceerd wordt en besproken, versterkt belangrijk de suggereerende kracht door den naam <3onfucius uitgeoefend, en brengt ons tot de ken nismaking. Want inderdaad ligt er in den naam Confucius ?een suggestie. Haast zoo oud als wij waren hoorden wy van een Chineeschen wyze, wiens woord heilig is in zjjn land, en wiens leven aan zyn woord gelyk was; een man zooals Sokrates of Kristus, werkelyk eenmaal levend onder de menschen, en door daad en woord tot braafheid en wijsheid hen opwekkend. In ons leven van gedachten aan .groote mannen had ook Confucius een plaats, al was die ook zeer ver naar achteren gelegen, en zagen wij van den heros zelf niet meer dan een uiterst vage schim. En indien wij niet met groote begeerte hebben verlangd, dat die schim nader ?tot ons zou treden en helder van aangezicht worden, het was waarschijnlijk door het geloof aan de onvervulbaarheid van onzen wensch. Maar zie, de wensch kan vervuld worden, de latente suggestie ontwaakt, en niets hindert haar meer om te werken tot het gezochte bereikt is. En daaraan heeft de heer Borel ons geholpen. Onze nieuwsgierigheid bevredigt hij dus. Be zorgt hij ons ook groot genot ? De heer Borel, die, gelijk ik reeds zeide, de sJiung deelachtig is, is ingenomen, doch loopt niet weg met de woorden van Confucius. Ik meen hem in deze bewonderende terughouding te begrijpen. Hoe het geheel toegaat weet ik niet, maar er ligt in ?de vertaling, en zeker ook wel in het oorspronkelijk, een element van aangenaamheid, iets nobels en suaafs, dat de ingenomenheid verklaart. Het vooropstellen van den Hemel en het Hemelsche ?dat de menschen doordringt, wekt een zacht ge voel van beaatheid. Ik begrip dus de ingeno menheid. Maar zij mag niet te ver gaan. Want ten slotte leert Confucius ons weinig wat wij van Sokrates of Plato of Kristus niet kenden. En iiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiMiiiitmii iiiiiiititiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 6d« Jaargang. 27 September 1896. Redacteur: RUD. J. LOMAS. Adres : Stonehaven Streatham London S. W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek feetreffende, aan bovenstaand adres te richten. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIUIIII iiiiiniiiniiitiiin COBEESPONDENTIE. L. A. K. te A. Correctie ontvangen. Gaarne zou?den wij ook u onder de oplossers zien. U\vo beoor deelingen zouden wij zeer op prijs stellen. Dr. S. te Breda en J. O. te Bassum. Partijen in dank ontvangen. Van L. A. Kuijers, te Amsterdam, Vervaardigd voor den 4enHalfjaarl. Internationalen probleemwedstryd in dit blad. No. 351. Mat in drie (3) zetten. abcde fg h Wit: K c3, D el, T al, R c8, P b7 en h3: bi, c5, d5, f6 en g2 = 11. Zwart: K ei, B f7, P h5: b7, e3 en hC = 6. UIT DE SCHAAKWERELD. De uitslag der blind-séance, door den Redacteur op 18 Sept. in de Amst. Schaakclub gege?en, was als volgt: Blindspeler won 3 partijen en hield de overige 3 remise. Wij laten in deze rubriek een der 6 partijen volgen. De séance nam slechts 4 uren in beslag en werd door een talrijk publiek bijgewoond. waar Confucius in onze voorstelling niet slechts een brave en een vrome is, doch ook een wysgeer, missen wy' by hem, wat den heer Borel ten volle erkent, het streven om zy'n stellin gen te beredeneeren en te bewijzen. Dat nu is ons Europeëers niet naar den zin. Wij zyn nog alty'd gely'k de praatlievende Hellenen. Wy zy'n niet tevreden met een stelling ons voorgelegd, maar wy verlangen dat ge ze ons toelicht en demon streert, zoo goed ge kunt. Wy erkennen niet enkel intuïtie en contemplatie, doch eischen ook dialektiek. Als Pythagoras ons iets vertelt van den rechthoekigen driehoek, nemen wij dat maar niet zoo dadelyk aan, doch gelooven hem slechts als hij het ons netjes bewijst. Zullen wij van Plato aannemen dat de brave man ]>e,r se geluk kig is ? Wij zullen er over denken, als Plato een glorieus boek schrijft en betoogt, zoo niet bewy'st, dat de braafheid tot de aanschouwing van het eeuwige voert, en als contraproef er nog by' demonstreert, dat een slecht man die aan schouwing niet kent, en niet kennen kan. Is er een vrome of een wetende, die ons zegt dat er een God is ? Goed en wel, mynheer, doch bewijs het ons, en antwoordt ge, dat men God slechts kennen kan door intuïtie en niet door dialektisch onderzoek, alweer goed, mijnheer, maar bewijs dat dan, en geef ons behoorlijk major, minor en conclusie. Maar Confucius denkt niet om beredeneeren en bewyzen, noch zijn hem de figuren van het syllogisme bekend. Hij zegt korte spreuken, en laat het aan zijn leerlingen om n hun inhoud n hun juistheid te deorgronden, en verwijdert zich daardoor zeer ver van de Westersche eischen aan een wijsgeer gesteld. Ook, ik zei het reeds, bevat zijn wijsheid geen nieuws voor ons. Maar zeer terecht verzet de heer Borel zich tegen hen, die de schoonheid der Confuciaansche ethica beneden de Kristelijke stellen willen. Want die minachting gelijkt wel op het gevoelen van hem, die denkt dat geen re ligieus besef, geen vroomheid van deugd bestaan kan zonder erkenning eener dogmatiek, welke door den verkondiger weinig beter begrepeh wordt dan door hem die ze hoort. Zeer terecht ook zegt hij, dat men China niet tegen Confucius mag aanvoeren, evenmin als Europa tegen Sokrates en Kristus. Toch is er eenig verschil. Indien het waar is, wat men zegt, dat de Chineesche vroomheid geheel opgaat in een eeredienst van vor men, dan is Confucius daar eenigermate schuld aan. Want terwijl Confucius het met Sokrates eens is, dat de ware vroomheid meer gelegen is in oprechtheid van gevoel en braafheid van daad, dan in pracht en ijver van ceremonieel, was bij toch zelf, naar de heer Borel ons leert, uiterst nauwkeurig in het betrachten van een zeer uit voerige vormendienst. Dit nu, voor zoover wij het kunnen nagaan, was bij Sokrates niet te vinden, daar deze wellicht niet meer deed dan met bezadigdheid den cultus van zijn volk mee doen, en zeker niet zoo angstvallig de vormen der hoflijkheid aan hst volk toonde, als wij van Confu cius dat hooren. Eerder wellicht zou men in dit II1IIIMII11IIIIII De uitslag der 3 blind-séarices van den Redacteur waa als volgt: Won. Verloor. Remise. Leiden 28 Aug. . . 3 2 l Haarlem 8 Sept . . 4 2 O Amsterdam 18 Sept. _3 O 3 Totaal ~ 4 Voor den as. Internat. Schaakwedstrijd te Boeda pest zijn de volgende prijzen uitgeloofd: Ie prijs een zilveren beeld, de overwinning voorstellende, een ge schenk van den Oostenrijkschen Keizer, of 2500 Kro nen. '2e prijs 20.00 Kronen. 3e prijs 1500 Krouen. -ie prijs 1000 Kronen. 5e prijs 600 Kronen. Ge prijs 400 Kronen. De wedstrijd zal op 5 October een aanvang nemen. In de Septeinber-vergadering van het Rotterdamsc-li Schaakgenootsehap" werd o. m. besloten tot het hou den van een ouderlingen wedstrijd in kla-sen,waarbij het voor prijzen bestemde bedrag onder do deelne mers zal verdeeld worden, volgens liet stelsel Sonneborn-Berger. Tevens zal, te beginnen met October, een aanvang worden genomen met den doorluopenden wedstrijd in het nauwkeurig opteekenen van de partij, die tot Mei wordt voortgezet. Een dergelijke wedstrijd mocht de vorige maal veel succes onder vinden. De regeling is als volgt: Maandelijks wordt slechts ne partij gespeeld. Aan correcte" notatie en gewonnen'' partij worden elk 2 puriten, aan notatie met n fout l yuut, aan remisepartij l/j punt toe gekend. Deze punten zullen te zaaien aan liet einde van den wedstrijd beslissen over de prijzen. TWEEDE XAT. COBKESP.WEDSTHIJD. Drie-en-veertigste zet van Wit. l A j B l B F 1 f, (i 8 9 10 F K P P R i2 c4 bl .... h4 .... .... P feS ... .... .... T cl ? T d3 .... P h2 .... .... ? *?? ???? ???? "T In partij B 7 wordt het door Wit aangeboden remise aangenomen en partij V i wordt door den heer S. geabandonneerd. De heer G. te K. Mag ik u verzoeken de beëin digde partijen op te zenden aan den heer Loman '.' De heer S. te D. Bezwaar bestaat daartegen niet. Ecbter had ik gaarne dat u zeli' dit aan de heerou M. en Wr. voorstelde. J. J. S. In Te correspondentiepartijen tusschen de vereenigingen Eotterdamsch Schaakgeiiojtschap" (llotteropzicht by' Plato een analogon kunnen vinden. Evenwel zou ik den heer Borel aanraden de analogie met Plato niet te ver voort te zetten. Zeker behoort Plato ten slotte ook tot de rubriek der beate filosofen, maar zoo optimistisch als Confucius was hij niet. Waar hij den ideaalstaat bespreekt maakt hij zich met weinig woorden van den gewonen man af, die toch haast niet tot het beste kan worden opgeleid, en gaat zoo spoedig hij kan tot de beschouwing over van de beteren en de besten. Indien ook hij meent, dat het Hemelsche, de idee van het Goede, ook voor den minste, al is het dan uiterst flauw, te aanschouwen is, en niet gelooft, dat iemand uit vrije beweging het kwade kiest, niet velen erkent hy' er, bij wie de aanschouwing van het Goede een krachtige factor is. En zeer ver schilt hij van Confucius waar het op regeeren aankomt. Plato was niet voorspoedig in zijn praktische politiek, minder voorspoedig nog dan Confucius, die eenigen tijd althans met schoone uitkomsten regent was, en hij heeft zijn heerscherswijsheid dan ook als ideale theorie ge geven, maar aangeraden om in het werkelijke leven zich van politiek te onthouden. De wijs geer zij tevreden dat hy den idealen staat in den hemel aanschouwt, en leve op aarde als hemelburger, naar de voorschriften van den hemelschen staat, maar buiten de staatkundige bemoeingen om zich : ten slotte was hij even weinig man van praktische politiek als Sokrates. Nog n opmerking. Het heeft mij getroffen, dat de heer Borel moeilijkheden van vertalen vermeldt, die ook den overzetter uit het Grieksch wel bekend zijn, en naar zijn omschrijvingen te oordeelen de Chineesche woorden veel beter hun aequivalent vinden in het Grieksch dan in het Hollandsch. En waar nu zeker het Grieksch aan mér Europeanen min of meer bekend is dan. het Chineesch, had hij voor verscheidenen de zaak klaarder kunnen maken door het Grieksche woord er bij te vermelden. Het woord sofrosun reeds als aequivalent voor shany genoemd, is om zoo te zeggen spreekwoordelijk bekend om zijn onvertaalbaarheid. Men gevoelt de beteekenis, doch kan er geen Hollandsch woord voor vinden. Hoe verder een taal naar tijd of ruimte van ons staat, hoe meer men te kampen heeft met het bezwaar dat men de belangrijkste ethische woorden niet ieder met n woord van onze taal kan weergeven. Geef er eens n Hollandsch woord voor croos ; n voor dikaiosiniê; n voor kalolai<i<dltos; geef ze eens als ge kunt, maar ge kunt het niet. Maar waar de heer Borel niet weet wat hij van Kiün Tsz' moet maken 2) had hij zijn bedoeling met l.-d/ukuf/dllios kunnen illustreeren. j)e recht matigheid, die de dapperheid in toom houdt:l) is niets dan de diktiiosnnê; de kleine man is de po»éros, en de Li ') gelijkt sprekend op het moiisikon. Ji-n :') vindt een beter ;\>quivalent in het Grieksche areti" dan in het Hollandsche mcmcMijkiieid, en hot zou mij zeer vorwonderen als men Tao i;) niet met ilik<iiosnn<', en sim/ ') niet met io tlieioii en to ai/titltun kon commentarieeren. iniiiii itin i i nimmiiniii dam) en Palamedes" (Leiden) werden na de vorige opgaaf (12 April) de volgende zetten gedaan: Rotterdam?Leiden. Leiden?Rotterdam 13 0-0 P et 11 P e2 P aG 14 K cl: R c4: 12 c3 P c7 15 T 1-2 0-0 13 R f4 P e6 16 P /-(12 R e6 U B d3 P f4; 17 dc5: R e7 15 P 14: P g7 18 P (14 K d7 16 B e3 R 15 l» K hl B fl 17 T cl g5 20 P ~'I3 T «(18 18 P e2 g4 21 B c2 c-5 19 P d2 R go 22 P f5 R cö20 P f4 P ha 23 c4 T Ie8 21 g3 K h8 ?4 P e3 R 1'8 22 R c2 R c2: 25 P d5 B b7 23 T c.2: f5 (/ie diagram). 24 K lll T g8 26 T «fl R c7 25 T gl B 1'8 27 B cl T (17 26 P fl T «c-8 28 B 1'4 R (18 (Zie diagram'). 2!) B gl h6 27 B l'2 R f4: 30 P 16 f R 1'6! 28 gl'4: T e6 31 cf(J: g6 25) P g3 P g7 32 B h 4 h5 30 Bil T h6 33 B 1'4 K b7 31 T f2 h3 34 h3 B c7 32 P e2 P h5 35 B e3 B d6 33 P g3 T g6 36 T (12 B 1)8 34 P ha: T ha: 37 T d7: R d7: 35 T «3 T 1,4 38 e8 T hS 36 B e2 B c7 37 B c2 B e(> 38 T c2 b<> 39 B a4 PALAMEDES". /wart. abcaefg h En als de heer Borel my' uitlacht dat ik Chineesch met Grieksch wil verklaren, dan zeg ik, dat hij niet zoo duidelijk in zy'n omschrijvingen lad moeten zijn, en mij daardoor in verleiding >rengen om uit die beschry vingen een paar Griek sche woorden te distilleeren. CH. M. VAX DEVENTER. ) De Chineesche Filosofie, toegelicht voor ^Tiet-Sinologen. I. Confucius door Henri Borel. Amsterdam, P. N. van Kampen en Zoon. ) blz. 229 :') blz. 2G3 4) blz. 233 '") blz. ll) blz. 8 7) blz. 8. Twee standbeelden. Björnsterne Björnson is half September te Kopenhagen aangekomen, om bij den beeldhouwer Sinding te poseeren voor het standbeeld, dat deze van hem maken zal. Het werk is bestemd om, met een standbeeld van Ibsen, te worden geplaatst voor het nieuwe nationaal-theater te Christiania. De beide beelden zijn een geschenk van consul Heiberg, den bekenden Noorschen Maecenas, die ook 100.000 kronen voor het nieuwe Nansenfonds heeft bijgedragen. Het zal geen gemakkelijke taak voor den beeldhouwer zijn, de kleine figuur van Ibsen met de kolossale gestalte van Bjürnson tot een harmonisch en vooral symmetrisch geheel te vereenigen. Inhoud van Tijdschriften. Inhoud van Eigen Haard, No. 39 : Samen uit samen thuis, door Truida Kok, (slot). In memoriam : Pr. Ie Cocq d'Armandville, door dr. II. J. A. M. Schaepman, met portretten naar fotografieën, geteekend door Joh. Braakensiek. P'usains (Het Rotspark en omgeving), door Edw. B. Koster. Uit het land van den wijn (bij de plaat). Uit het land van den wijn, naar de teekening van J. Engelhart. «Dool om Bergh", door Corn. van der Ven, met afbeeldingen naar fotografieën van R. A. Werner. Fridtjof Nansen's terugkomst (met af beeldingen). Verschei denheid. Feuilleton. NIEUWE UITGAVEN. Bij de Redactie zijn ingekomen : liisendrath's (icsondliKids-BMiotheek. No. 2. Dr. W, Schroder. »Dieet en Leefregels voor lijders aan Suikerziekte, getoetst aan de jongste ervaringen op medisch gebied." Vrij bewerkt naar den veertigsten druk door E. DE SAÜL. J)e Aljeh-Our/og. Kort overzicht van oorsprong, verloop en gevolg door J. A KRUIJT, Oud (lonsulgeneraal der Nederlanden te Penang. 's-Gravenhage, Loman & Funke. I)e Maatschapi>elijJ;e en de Rechtstoestand der Vrouw in Xederland in i<S'.%', door Mr. E. FOKKEK. Amsterdam, S. L. van Looy, II. (ierlings. Witrendorfts Xm-ellen-ISibHolltt'ck. «Bijtijds be dacht," door MARIA VKHKKKK. Bij de lirma Loman en Funcke verschijnt begin October: ('nli/pso, door FJOKE DEI,LA NEVE. Bij de firma Blankenberg en Zoon te Leiden zal het licht zien een bundel oorspronkelijke Gedichten van BKTSY JVTA, getiteld Jonge Jtanke», Sonnetten en Verzen. De bundel is gedrukt op Oud-Hollandsch papier met eene bandversiering van Toorop. Enkele dezer gedichten stonden in »de Gids" en «Nederland". ROTTEllD. SCHAAKGENOOTSCHAP". Stand na den 25aten zet van Xicarl (D b7). Zwart. abedefgh Wit. PALA.MEDES" (Leiden}. Stand na den 2(Jdtcu zet van 7(7; (P fl). Een der zes blind-partijen, op IS Septi ONREGELMATIGE Wit. K. J. Loniau, blindelings. 3 4 5 6 7 S <) 10 11 12 13 14 ir» 16 c4 P i"A ed5 : P c3 R e-2 0-0 d4 bc3: P e5 P (-6: U 118 U cl T bl T dl R c4 R b3 e5 <15 B d5 : I) e6 R b t P 1X5 R c3: et P c6 D c6: B c'3: R (17 b D ai 1)5 c6 gespeeld in de A. S. C. iinber j 1. VERDEDIGING. /wart. Mulder. 17 R 1)4 B c7 D bl: dan natuurlijk 18 R i'7 : ']? en wint. 18 1 c5 l!) gS 20 ei 21 D Ji3 22 D cl 2:5 cb5: 24 bc6: 25 T b3: 26 T c3 27 R !i3 28 T c6 29 D có 30 D e5 f P gi P 1'6 a6 B b7 R e6 R b3: B c6: P d7 B d5 P b6 B d8 T b8 decft op.