No. 1011 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. By de aanstaande opvoering van Sophocles'be roemd drama zal het niet de hoofdzaak zijn of de tooneelisten al dan niet den antieken stijl goed weergeven, d« hoofdzaak zal zyn of zij al dan niet op de een of andere wyze iets moois voor den dag brengen, en iets kan mooi zyn al lykt het in sommige uiterlijkheden wat op een antieke tragedie, terwy'l het er bij nader beschou wing weinig van heeft. De Oedipus Tyrannus bevat genoeg, wat algemeen menschlijk treffend is, om door goede acteurs ook zonder antieke bemoeingen tot een schoon stuk gemaakt te worden. ?Toch, daar naar alle waarschijnlijkheid bij deze opvoering wel gestreefd is naar een reconstructie van het antieke sentiment, meen ik geen onnut werk te doen met het mededeelen van eenige bijzonderheden over de antieke wereld van ge voelen en denken, waarin de toeschouwer zich moet trachten te verplaatsen, zoo hij eenigszins met de verwachting wil zien en hooren, waarmede «en Athener uit Sofocles' tyd in den schouwburg kwam. Want er zijn enkele dingen die vroeger van zelf spraken en thans niet meer, en het zijn «enige dier van zelf sprekende zaken, waarover ik iets zeggen wil. «?Voor volwassenen is de dichter leermeester" zeide een groot Atheensch dichter, lieveling van het publiek, en bewonderaar van Sofocles, en men kan veilig aannemen, dat voor hem Sofocles «en der beste leermeesters was. Leermeester natuurlijk in hoogeren zin, daar hy door het opwekken van stemming en gevoel, een besef in de ziel bracht met meer kracht, dan een spreuk of een verhandeling doen zouden. Doch als wy thans na tweeduizend jaren en meer dat besef terugvinden, dan kunnen we aan een ander er iets van berichten, door de spreuk te noemen, waarmede men zich bet besef gepaard kan denken. Deze spreuk is hier niets anders, dan de welbekende bewering, dat het menschelijk (jdvk onbestendig is. Niets nieuws, zal men zeggen. Doch het altijd nieuwe is, dat Sofocles door deze spreuk geslagen was. Want het is niet het zelfde om een spreuk te kennen en te beamen, en er zoo vol van te zyn, dat men de wereld niet anders dan als haar illustratie beschouwt. En het smartgevoel aan Sofocles eigen is het leed over de onbe stendigheid van het geluk; de onbetrouwbaarheid van macht en overtuiging; de onzekerheid van ?de toekomst; de wreedheid van den God, die ?den mensch wel den waan gunt, maar niet voor lang, en hem toont, dat het een waan is om op iets te rekenen. Want de overlevering, die Sofocles en Herodotus vrienden maakt, is misschien als feitelijk document onbetrouwbaar, op het wezen der zaak gaat zy diep in, daar toch de oude geschiedschrijver de gansche historie bezag als bewijs voor de stelling, dat de godheid afgunstig is en aan een sterveling geen grooten en blijvenden voorspoed wil laten. De godheid is afgunstig, het is de «preuk van Herodotus en zijn tydger.oot Sofocles -was het er op zyn wyze volkomen mede eens. Is het niet zonderling, dat dit gevoel de besten "beving uit de periode, die voor onze beschouwing -de grootste en schoonste uit de antieke geschie6d« Jaargang. 8 November 1896. Redacteur: RUD. J. LOMAN. Adres: Stonehaven Streatham London S.W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek "betreffende, aan bovenstaand adres te richten. Errata (zie vorige rubriek). Onder Correspon dentie" W. A. te A. staat: alles wordt opgeruimd"; lees: alles wordt opgezonden". Van J. Muller, te Kopenhagen. Vervaardigd voorden4enHalfjaar!. Internationalen probleemwedstryd in dit blad. :No. 357. Mat in vier (4) zetten. abcde fg h Wit: K c7, T M en hé, 11 ei en g5, P e3 en f5; h5 = 8. Zwart: K e5, T al, B fl; aG, b5, c4, b3, eG en f3 = 9. Oplossingen No. 3 (Kuijers). l P cl, K f4 2 D b3, bc5: 3 P e2 f enz. K dl 2 P e2 f, K e3 3 D b3 f K c5 : 3 D b2 bc5: 2 P e2, K d6 3 D d5 f ei 3 D c4: B h7 2 P e2, B ei : 3 D b2 f denis geweest is ? De periode van den bloei van Athene, die in haar kort bestaan de grootste werken van dichters en denkers heefc opgeleverd ? Wat heeft Sofocles doen vreezen voor de wraak der godheid, hem, die een leven had zoo rijk aan voorspoed als aan jaren en zijn volk in al de heerlykheid van een groot streven om zich zag? Hy was wy's, want ook met Athene heeft de godheid haar spel gedreven, ook de Atheensche heerlijkheid was onbestendig, ook de Atheners waren slachtoffers van den waan. De driftigheid, de overmoed, zeggen wij thans, van de Atheners, was aan meer dan r. bekend; ook Aristofanes heeft ze aangewezen, doch vóór hem reeds was Sofocles leermeester der volwas senen, en die hem ging zien, wist welke les hij te verwachten had. Maar wat hij ook verwachtte was de vorm van de les. Ik bedoel natuurlijk niet den dramatischen vorm, maar het tragische sentiment. Het tragi sche sentiment nu is iets zuiver antieks, en be hoort niet tot de wereld van van-zelf-sprekende gevoelens, op welke wij rekenen als wij naar den schouwburg gaan. De Sofocleïsche kunst is heroïsch ; zóó heroïsch dat Euripides, die toch menigmaal voor ons ge voel hoog genoeg gaat, in de oogen van vele Atheners, bij Sofocles vergeleken, een realist was. «Euripides maakt de menschen zooals zij zijn, ik zooals zy' moeten zijn," zou Sofocles, volgens de overlevering, zelf gezegd hebben. En zeker be weerde hij daarmede niet, dat al zijn creaties toonbeelden van deugd waren, doch opgevat in den heroïschen stijl. Zij staan boven de aan doeningen van het gewone leven, en de smart door hun onheil opgewekt, is niet het gevoel van medelijden, doch de leedvolle ontzetting, doch zulk een rampzaligheid gebeurt, dat zulk een ellende de waarheid van het wereldverloop is. De stijl hangt ten nauwste samen met het sentiment. Indien de heer Bouwmeester het groote gejammer van den blinden Oedipus uitgilt, voor zeker, hij zal het altijd schoon doen, doch als hij in den tragischen stijl den noodkreet uit, dan zal de zaal niet vooral weenen over Oedipus, doch huivren en geroerd zijn door het besef, dat zoo iet» gebeuren kan, misschien zelfs, dat zoo iets gebeuren moet. En hierbij moet ik een derde zaak van de vanzelf sprekende aanraken, de kwestie namelijk van de schuld. Is Oedipus' onheil de straf voor de schennis aan zijn vader en aan zijn moeder begaan ? Is locaste zelf een zondige 'l Men moet er weinig op rekenen, de gewaarwor ding van schuld, zooals wij het opvatten, te ondervinden. Er rust op Oedipus de vloek van het huis van Labdacus; hy zoowel als locaste lyden aan de algemeene zonde van te veel op hun geluk te vertrouwen; Oedipus is wat te gramstorig tegenover den vromen waarzegger, en misschien een enkel oogenblik te zeer luisterend naar locaste's vrijdenkerij, doch ten opzichte van de gruwlyke daden is, zoo ik goed zie, Oedipus zonder schuld, en locaste misschien alleen voor zoover zij en Laïus eens de godde lijke waarschuwing overtraden. Wellicht kan ik het voorgaande meer tastbaar maken door na te gaan, hoe een dichter uit den tijd van Sofocles en verwant aan hem in gevoel ninniiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiniiniiiiiiiiiiiiii Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen (2). Beoordeeling No. 3). Das Hauptspiel bat in dor Matstellung den m ssigen Springer e2 urid die beste Nebenvariante l K d4 2 P e2 f sst 8'CQ duren 2 D b3 umgehen. Ich schatze die Autgabe hó'chstens 2. C. Kockelkorn. TWEEDE NAT. COrlRESP. WEDSTRIJD. Zes-en-veertigste zet van Wit. A » F 4 P feS 3 K c3 5 K b2 8 K f2 10 K d'2 3 K f7 7 K a4 8 P e3: 9 P e3 In partijen A l en B 6 geen opgave ontvangen. In A l is nog gespeeld 45 l' c8. J. F. H. De bedoelde partij is nog niet geëindigd. J. J. S. UIT DE SCHAAKWERELD. I o de Pall Mail Gazette" lezen wij 't bericht, dat de Ladies Chese Club" te Londen in het voorjaar van '98 een Internat, sehaaktournooi voor dames zal organiseeren, waarbij de volgende niet onaardige prij zen zullen worden uitgeloofd : I ? 720, II f 600, III ? 480, IV / 350, V / 180. 't Verloop der match om de Ie en 2e prijzen te Budapest was als volgt: Tschigorine won de Ie, 2e en 4e pa tijen, Charousek de 3e. Ia't geheel speelden de beide meesters 6 partijen (éóu te Neurenberg en 5 te Pestj met 't resultaat dat de Russische meester 4 won tegen den Hongaar 2. NATIONALE SCHAAKWEDSTRIJD, uitgeschreven door de Schaakvereeniging Staunton" te Groningen, ter gc'cgenheid van haar 2yjarig bestaan. Door de vereeniging ter bevordering van het vreemdelingenverkeer aldaar, is thans definitief be paald dat ten dienste van dezer wedstrijd eene gouden en eene zilveren medaille \vorden beschikbaar gesteld. Het bestuur van het Studentenschaakgenootschap Lndendo Studemus" eveneens te Groningen, ver eerde eene zilveren medaille. De heer E. v. D.. . te A. looft een prijs uit in de Ie klasse voor den niet-prijsw~inner, welke het beste resultaat heeft tegenover do drie prijswinners. 't Definitieve programma voor de schaakfeesten te Groningen is thans verschenen, 't Luidt als volgt: De chaakvereeniging Staunton", alhier, heeft be sloten ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan te houden een grooten rationalen wedstrijd om medailles voor de wereld, een stof in tabel had gebracht door de nieuwere geschiedenis aangeboden, indien ik ben toch aan het fantaseeren hij door een vóóraanschouwen ze gekend had. Want er is een stof, schooner wellicht dan te vinden was in de mythologiën van Thebe en Athene, en bij uitstek aangewezen als thema voor een tragedie in antieken stijl. Ik bedoel de geschiedenis van Johanna van Orleans, en, ik meen zelfs dat het een gemeenplaats is om Jo hanna en Antigone naast elkander te brengen. Zeer zeker zou de dichter de geschiedenis moeten omwerken, en ón trek van Johanna's karakter weglaten of althans verzwakken, haar zedige bescheidenheid. Doch in hoofdzaak had zij hem juist datgene gegeven, waarvoor hij gevoelde : zelfs de vroomste heeft door zijn vroomheid geen recht op blijvenden voorspoed, zelfs hem treft het onheil. En niet zou hij, gelijk Schiller doet, een slot met een glans van verheerlijking en verloedering gedicht hebben, niets van die reiniyiny, dat ge voel van hoop, waaraan wij gewoon zijn, doch een zee van jammerklachten was tot het einde blijven weerklinken, en tot het eind hadden de golven der smart opgespat. En niet ook hadde hij, gelijk Schiller, een verliefdheid als aanleiding voor de ommekeer gekozen, doch er is een punt in de ware geschiedeni-i, dat voor hem de verleiding van den waan aangaf Want als ik het goed begrepen heb, is Johanna in ii zaak een weinig overmoedig geweest; een weinig, zóó weinig, dat wij ternauwernood van overmoed durven spreken, hoewel de dichter, waarover ik fantaiseer, het zeker hadde gedaan. Ik bedoel Johanna's houding na de kroning te Reims. Want hoezeer zij zelf ook heeft verzocht om tot haar dorp terug te mogen keeren, toen eenmaal dit verboden was, heeft zij misschien met meer vertrouwen den strijd voortgezet, dan haar,eigenlijke zending gedoogde. En niet had dan die dichter zoozeer aan Johanna iets willen verwijten, maar zij was voor hem het groote voorbeeld geweest van de les: zelfs de vroomste der vromen ontgaat den waan niet geheel, en zelfs voor den vroomste der vromen is de vroomheid geen waarborg voor blijvend geluk. (Slot colf/t.) Cu. M. VAN DEVENTER. lumilliiHiiiiiiiiimmimiiiiiilillllilllitllllllllllI AlfM de Musset oyer George Sand Met eiken dag neemt het aantal toe der arti kelen, door de Fransche bladen over Elle et Lui geschreven. Niet allen, die over de verhouding der twee beroemde auteurs spreken, kunnen tot de bevoegden worden gerekend, en de familie de Musset verzet zich, zooals men weet, tegen de uitgave van enkele brieven van den dichter, welke zeker over eenige nog duistere punten het noodige licht zouden kunnen verspreiden. Men kan echter gemakkelijk nagaan, hoe de Musset zelf, zeven jaar nadat hij een eind had gemaakt aan zijne verhouding tot George Sand, over zijne vroegere Egeria dacht. In het jaar 184:2 verscheen bij den Parijschen uitgever Hetze! eene verzameling novellen en en geldprijzen, waaraan ieder beoefenaar van het schaakspel zal kunnen deelnemen. De wedstrijd zal gehouden worden in de lokalen van Het Huis de Beur»" op Donderdag, Vrijdag en Zaterdag, den 26, 27 eu 28 November e.k., telkens aanvangende te 1U uur des vooimiddags. Op Woenadag 25 November, des avonds te 71/2 uur, zal de feestelnke opening plaats vinden en aan H.H. deelnemers van den wedstrijd, genoodigdeu en leden der vereeniging Staunton" een tombola-wodstrijd worden aangeboden. De nationale wedatrijd is ge-plitst in 2 klassen. In beide klassen wordt gespeeld in groepen, wier aantal en sterkte door de regelings-commissie zal worden vastgesteld na de sluiting der aangifte. De inleg voor de Ie klasse is bepaald op f 3.?; die voor de 2e klasse op ? l.S'i, welk bedrag bij de aangifte moet worden ingezonden. De aangifte behoort vóór of uiterlijk op 15 Novem ber e.k. te geschieden bij den beer dr. N. Wes'endorp Boerrna, voorzitter der nancieele commissie, Zuiderpark te Groningen, bij wieu tevens voor belangst- llenden, tot bijwoning van den wedstrijd, een beperkt aantal doorloopende toegangskaarten op naam verkrijgbaar zijn, tegen betaling van f 1.?per kaart. Als prijzen zullen worden toegekend: In de Ie klasse. Ie prijs: roote Zilveren Medaille, vereerd door Hare Majesteit de Koningin Wilhelmina; door de feestvierende verteuiging wordt hierbij aan geboden ter tegemoetkoming in reis- en verblijfkosten ia gulden. 2e prijs: Verguld Zilveren Medaille, aange boden door de feestvierende vereeniging en 20 gul den. 3e pi ijs: Zilveren Medaille, aangeboden alsvoren en 10 gulaen. In de 2e klasse. Ie prijs: Groote Bronzen Medaille, vereerd door Hare Majesteit de Koningin-Regentes; dojr de feestvierende vereeniging wordt hierbij aan geboden ter tegemoetkoming in reis- en verblijfkosten iy gulden. 2e prijs: Zilveren Medaille, aangeboden door de feestvierende vereeniging en 15 gulden. 3e p ijs: Zilveren Medaille, aangeboden alsvoren en 10 gulden. 4c prijs: Een waard > van 7.50 gulden. 5e pi ijs: Een waurde ven 5 gulden. Het B-chaakgenootschap Pallas," te Deventer, looft eene verguld zilveren medaille uit voor den winner van de mooist gespeelde partij. Buitendien wordt door de veieeniging ter bevorde ring van het vreemdelingen-verkeer alhier, aangeboden voor de Ie klasse eene nit.-daille voor een der /.es en voor de 2e klasse eene medaille voor een der tien beste spelers, die de grootste reis heeft moeten maken. De wedstrijd zal op Zaterdag d«n 28 Nov., des avonds te 11 uur, beslist moeten zijn. De prijsuitreiking vindt daarna te lll'g uur plaats, terwijl er te 12 uur gelegenheid zal bestaan tot deel name aan een gemeenschappelijk souper. Het comitévan uitvoering voor dezen wedstrijd schetsen, onder den titel Vie Privée et PiMiquedes Aniinanx. De uitgave werd bezorgd door P. J. Stahl, en de voortreffelijke teekenaar Grandville illustreerde deze artikeltjes, die bijna allen eenesatyrische strekking hadden, op meester lijke wijze. In 1807 verscheen eene nieuwe uitgavf", waarin P. J. Stahl, Honoréde Balzac, Louis Baude, Emile de la Bédollière, P. Bernard, Gustave Droz, Benjamin Franklin, Jules .Tamin, Edouard Lemoinne, Alfred en Paul de Musset; Mme Ménessier-Nodier, Charles Nodier, George Sand en Louis Viardot waren vertegenwoordigd. In deze uitgave, waarvan later, als wij ons wel herinneren, ook een Ilollandsche bewerking is verschenen, vinden wij eene bijdrage van Alfred de Muss.it onder der. titel llisloin d'nn inerte lilunc. De witte merel, de door zijn eigen ouders miskende en uitgestooten l'henix, toonde in sommigt; opzichten eene groote gelijkenis met de Musset zelf. Hij wordt een beroemd en ge vierd dichter. »Puisque je suis eet Oisean sans pareil, dont Ie vulgaire nise l'existence, je dois et prétends me comporter comme tel, ni plus ni moins que Phénix, et mëpriser Ie reste des volatiles." Hij zal de gedenkschriften van Lord Byron en van Alfieri koopen: dat substantieele voedsel zal hem een edelen trots inboezemen. »La nature m'a f.iit rare, je me ferai mystérieux. Ce sera une faveur, une gloire de me voir". Hij zal aan het heelal doen gevoelen, dat hij bestaat. De natuur heeft van hem een unicum gemaakt: natuurlijk zal hij in zijne verzen jammeren over zijne geïsoleerde positie, maar hij zal dit zóó doen, dat de gelukkigsten hem benijden. >Puisque Ie ciel m'a refuséune femelle, je dirai un mal affreux de celles des autres. Je prouverai que tout est vert, hormis les raisins que je mange". Hij zal Charpentier gaan opzoeken, en zich eene hoogst invloedrijke literaire positie verwerven. Hij wil eene hofhouding om zich heen hebben, die niet alleen uit journalisten is samengesteld, maar ook uit »echte" schrijvers en schrijfsters. Hij zal eene rol schrijven voor Mlle Kachel, en als zij die niet wil spelen, zal hij met klaroeniimiiiliMMMnmiiiiMi noodigt u uit om d jor uwe deelname tot het wel slagen daarvan te willen medewerken en verklaart zich gaarne tot het verstrekken van verdere gewenschte inlichtingen bereid. J. P. IIÜNSINK, V,inn:ilii'r. F. P. M. BAETENS. H. 13. VAN 11HIJN, i>c,;-,'lai-is. SPAANSOHE PAIiTIJ, Wit. Michael Tschigorine, Petersburg. l e4 e5 2 P f3 P c6 3 II 1»5 P f<J 4 D e2 d6 aS is nu verkeerd we gens 5 R cG :, dcG : 6 h3 en Zwart moet zijn pion prijsgeven Laskerspe 1de tegen Grunsberg (Am sterdam 1889) 4?R el. 5 d4 ed4:J Een foutzet. R d7 was de zet. 6 eö! 7 cd3: 8 P ea: 1) B d2 10 K «6: 11 r Zwart. Dr. S. Tarrasch, Neurenberg. ters (zie jongste aft. van Wocheüschach"). d2: 12 P c6: 13 P e7 f 14 P 08: 15 0-0 16 P e4 1) d3: P 16: f 17 18 dei: B b4 f 0-0 II d-2: f l)c(5: I) do K h8 T ac8: T 1(18 1) d3: T d3: 19 T fdl 20 T d3: 21 ?3 22 T cl!! 23 T c6: 24 T f7: 25 K g2 26 T b7 27 h4 28 K 13 29 T c7 30 K f4 31 f3 T u7 T cd8 T dS: T d2 T b2: T a2: T a6 K g8 T a2 «6 h5 T a5 K f8 K g-8 K 18 hg4: T al T fl * 't Eigenlijke spel be gint nu eertt. Dit eindspel tegen een speler als Tan aseb, zonder dat deze een bepaalde fout begaat, te winnen , was waarlijk geen gemakkelijke taak. 't fiindspel herinnert o is aan 't mooie eindspel uit de match te Petersburg tusschen dezelfde mees32 33 g4 34 %4: 35 K f5 36 K g6 T f4 37 g5 fgó: 38 hg-5: T a4 3» T a8 f K e7 40 K b6 aó 41 g-6 T al 42 g7 T hl f 43 K g6 T gl f 44 K h7 T hl f 45 K g8 T al 46 T a7 f K e8 47 T a6 T hl 48 T a5: T el 49 T h5 T gl 50 T e5 f K d7 51 K h7 /wart geeft op.