No. 1012 DE AMSTERDAMMKR WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. ieder geval de finantieele resultaten zeer verblijdend. Het zou alleen jammer zijn wanneer nn, ter wille Tan de gasten, het saisoen verder gevuld werd met Turnt, Carmen, Mignon, Rigoletto, Traviata, etc., wanneer wij niet van de Babylonische spraakver warring werden verlost en wanneer deze directie er over ging denken als de vorige Raad van Beheer, die van oordeel was dat het geven van Ned. Opera's niet op den weg van de Ned. Opera ligt. Deze zienswijze toch is voor discussie vatbaar. * * * Van het geven van geregelde concertverslagen in den bekenden vorm is reeds lang in dit blad afgeweken. Dat wil ik ook thans niet doen, doch wel met een enkel woord vermelden, dat ik deze week een uitvoering hoorde van de Liedertafel: Kunst door Oefening", onder leiding van den heer Roeske, waar ik de beide koren hoorde zingen waarmede deze vereeniging in Belgiëbekroond is. Vooral het scliooue koor Jehovah, van den compo nist Wauters werd met veel glans, groote zuiver. heid en schoon ensemble uitgevoerd, waaruit mij Week, dat de ijverige, energieke directeur met zijne krachten weet te woekeren. Ieder gevoelde, dat die bekroning ten volle verdiend was. Tevens maak ik van deze gelegenheid gebruik te vermelden, dat door onzen voortreffelijken zan ger Orelio een lied van Heinze, opus 88, Oost, West, 't huis best, gedicht van M. van West, voor het eerst werd ten gehoore gebracht. Dit lied, zoo warm gedacht en met het bekende meesterschap bewerkt, maakte veel indruk. Dat Orelio er het volle, schoone licht op liet vallen, behoeft niet te worden verzekerd, doch dat het lied van den zes en zeveutigjarigeii toonkunstenaar die door het publiek zeer gevierd werd en die zoowel als componist als menscli ieder jaar weer jonger wordt, ten volle de aandacht verdient, vermeld ik met groote ingenomenheid. Het is verschenen bij Brix von Wahïberg en is aan Orelio opgedragen. VAK MILLIGEX. P.S. Een volgend maal schrijf ik over de Symphonie van den jongen Russischeu componist Glazounow, thans voor Let eerst iii het Concert gebouw uitgevoerd, en wel op voortreffelijke wijze. Het Concertgebouw. Even als voor vijf jaar is aan alle leden van het concertgebouw eene circulaire gezonden om een nieuw waarborgfonds te stichten daar het oude geheel is gebruikt om de te korten die de exploitatie ieder jaar opleverde, te dekken. Men heeft noodig ?20,000 per jaar, voor de eerstvolgende vijfjaar. Komt die som niet bij een, dan zou liquidatie en ontbinding ran liet orkest moeten volgen. Wij twijfelen niet of die som .:«? er komen. "Wij kunnen dit voortreffelijk orkest niet missen, en dus hopen wij dat even als voor vijf jaar de talrijke kunstvrienden zich niet onbetuigd zullen laten om het orkest, dat voor ons geestelijk genot eene behoefte is geworden, in stand te houden. v. M. Rameau. De uitgevers Durand te Parijs geven een compleete editie van Kameau's werken uit onder toe zicht van Saint-Saëns, die in een voorrede allerlei wenken geeft omtrent nuanceering, voordracht, vingerzetting enz. Deze uitgave is een prachtwerk. voorzien van vele portretten, reproducties van titelbladen en "l"" IIHIIIIII Illllllllll IHtm IHIIIIHU van manuscripten in photogravure. In deze uit gave worden ook de nog niet uitgegeven werken van Rameau opgenomen. H'" HIIIKIllI Illllllll |l mi IIIIIIIH lll DE ELAND VAN DEN PREDIKANT. Vit het Zweedsclt VAX AUGUST STKINDBERG. (Slot). Bij den middagdisch, nadat dominee zijn borreltje gebruikt had, was het gouden hor loge herschapen in een Regaal pastorie. 1) »Ja, ziet ge Carolina, des Heeren wegen kent niemand," verkondigde dominee Norström, van wien men niet juisl zeggen kon dat hij des Heeren naam misbruikte; »wie vernederd was kan onbegrijpelijk verhoogd worden; en wat mijne gaven betreft, wie weet, of' niel alleen het rechte begrip er van onlbreekl! Hm!" »Oprecht gesproken, weet ik niel, Erik, waarom gij niel even goed als iemand vau die afgescheidenen honderd bunders land zoudt kunnen beslieren, die afgescheidenen, die nooil een ploeg in handen hebben gehad en alleen op lezingen en vergaderingen gaan .. . »Ja, ja, dat is weer een ander gezichtspunt Carolina," viel de dominee haar in de rede, daar hij meer hield van een verdekte spreek wijze. »Dat is een geheel ander gezichtspunt!" Iiilusschcn brak de groote dag aan, die met veel belangstelling door al de bewoners van het predikantseiland werd te gemoet gezien en ongeveer ten elf uur werd de konink lijke stoomboot buiten in den zeeham gesig naleerd. Dominee Norström had toilet gemaakt en zijn galarok aangetrokken en marcheerde 1) Een pastoraal dat de koning begeeft. De KüiistnpeiM o/u InfliistrMeiitooiistelliiiieii Ie Stattgart, Merg en Dresflen, In eeuige maanden drie omvangrijke Industrie n twee groote Kunsttentoonstellingen nauwkeurig te bezien, zou men voor een dertigtal jaren on getwijfeld een campagne noemen. Voor ons is dit ecliter niets buitengewoons meer, en als van het veel geziene slechts een nevelachtig beeld behouden blijft, verschrikken wij helaas geenszins. Dat is zoo echt typisch voor het vluchtige van onzen tijd. Is het wonder dat de kunst van dit haastige ook den stempel draagt? Wij zijn helaas te zeer daaraan gewend, om, als in de uitingen der beeldende kunst of de kunstnijverheid zich iets ziekelijks, zwaks of iets te onbestemds openbaart, den artiesten daarvan de schuld te geven. Wij vergeten in zulke oogenblikken dat, daar de kunstenaars de opwekking tot creatie uit de maatschappij hunne onmiddellijke om geving?putten, niet zij, maar wij de schuldigen zijn. Doorwandelen wij met kalmte de Industrietentoon stellingen van Stuttgart, Nürnberg eu Dresden, dan treft het ons, dat, niettegenstaande de ernstige vlijt en ongemeene werkzaamheid welke overal waar te nemen is, in 't algemeen de voorwerpen die door sympatieken vorm boeien, uitzondering zijn. Wel heeft men in Duitschland in de laatste dertig jaren in de techniek goede vorderingen gemaakt, de intimiteit echter welke pakt, bespeurt nieu slechts bij uitzondering, en dan nog wei in zwakke mate. Door de baak zijn .de ontwerp-u niet eenvoudig genoeg, de versiering, het ornament neemt eene te groote plaats in, eii slechts zelden ontmoet men eeue kalme, rustige werking. Weinige creaties ziju waarlijk artistiek. Toch toont elke der bovengenoemde tentoon stellingen enkele produkties, die men niet vergeet, omdat de daariu weggelegde artistieke kracht echt, pittig is. Evenals de Bouwkunst in Zuid-Duitschland in 't algemeen eeue eenvoudiger vormentaal bezit dan die op de strook lauds, welke Berlijn, Leipzig, Ilamiover en de Rijusireek bevat, zijn ook de voortbrengselen der kunstnijverheid m het Zuiden minder pretentieus ontworpen. Dit is vooral het kenmerkende onderscheid van de tentoonstellingen te Stuttgart en te Berlijn. Ook in de kunstnijverheid bewij/.eu dus de ZuidDuitschers het artistiekere element van het rijk te ziju. Wurtemberg levert bijv. in alle galauterie-mi'taalwareu veel goeds. Het brandpunt dezer industrie is hoofdzakelijk te Geisslingen. Maar ook in andere branches bewijst het volk van den A'eckar een goeden smaak te hebben. Zér voldoen verschillende lampen eii andere verlichtiugstoesleilen. Ook heeft men niet zonder succes getracht, aan de muzieknaar de landingsbrug om de gasten te ont vangen. Maar aan het strand gekomen, zag hij den schoolmeester aan de spits der af gescheidenen, die er eenig vermoeden van hadden, dut het Hof op zekere wijze vroom zou wezen en die zich daarom hadden klaar gehouden met een der beste liederen van hun stichting. Evenwel de stoomboot landde niet maar kwam voor anker op eenigen afstand en dadelijk daarna werd een boot uitgezet niet zes matrozen, die recht aanhielden op den in 't zwart gekleeden predikant dien zij met de riemen salueerden. En een adjudant in de uniform der marine sprong aan land, groette beleefd en inviteerde den predikant om te komen deelnemen aan het tweede ontbijt aan boord, dat zou voorafgaan aan de jacht die niet zou aanvangen vóór vier uur, al» de elanden uit hun standplaats gekomen waren. De schoolmeester, die dacht dut die officier de prins was, gaf een teeken en op eenmaal werd er een ge/ang aangeheven. Maar oogenblikkelijk gebood de luitenant stilte en riep niet kuiler stemme: »Er mag aan land volstrekt geen leven gemaakt, worden, dit heeft Zijne Koninklijke Hoogheid bevolen! Begrijpt, gijlieden niet. dat iedereen zich stil moet houden, als Zijne Koninklijke Hoogheid hier gekomen is om te jagen ?'' Het koor loste zich op in een snerpend accoord, dat als echo weerkaatste in de zee bocht en genoeg was geweest om de elanden in zee te jagen. Maar hij die vroolijk triumpheerde over die onbarmhartige meerderheid op het strand, was dominee Korstn'im, die in zijn kwaliteit van betrekkelijk meer verlichte, van die afgescheidenen alle mogelijke tirannie had uit te staan gehad, welke zoo was aan gewakkerd sedert zij gevoeld hadden dat zij van bovenaf, van de vrijgeesten, steun hadden gekregen. instrumenten een meer artistiek karakter te geven. Ook de kerkelijke kunst exposeert zeer schoone zaken en wij bewonderen naast deftige en mooie misgewaden een prachtig, in hout uitgevoerd, met artistiek beeldhouwwerk versierd altaar, van Kaiser en Ublig te Iggingen. Ook de zilver- en goudsmeedkuust bevindt zich in aehteuswaardige ontwikkeling. Van harte hopen wij, dat de Nederlanders, die den interessante kunstnijvcrheid-expositie te Stuttgart bezochten, de kans zich niet, lieten ontgaan om de eerste prijs machtig te worden. Want het zilveren tafelservies, door de firma P. Bruckmanu vervaar digd, is bij de strengste kritiek een echt kunstwerk. De indruk der geornamenteerde zilver n borden eu de hiertoe behoorende lepels,vorken eu messen verfrischt en bekoort. Dat geeft moed op het, verdere gedijen der kunstnijverheid, want wij ontmoeten in deze creaties een geestelijk intellekt, dat in deze eeuw op dit gebied slechts zelden bereikt werd. De verzameling van meubels is klein en zwak. In deze huiselijke sieraden overtreft, de Berlijnsche tentoonstelling alle overigen, en toch behooren de goede producties aan de Spreb tot de uitzonderingen. Opmerkelijk is het, dat twee Berlijnsche meubel fabrikanten, die het beste geven, in hunne ont werpen zich aan de vormen der middeneeuwen aansluiten. Door liet aanvallige Neckardal, waar men in Augustus nog op een der rijkste wijnoogsten hoopte, welke deze eeuw zou leveren, is men weldra in het interessante Nürnberg. 'IV>n ik per electrisehe tram langs de wallen van de oude veste naar het schoone park//Das Mnxfeld" reed, overweldigde mij eene eigenaardige stemming. Rechts de nieuwe aanbouw der stad en links die rij oude wallen, die in hun mysterieus, droomerig hulsel, ons als 't ware staande houden en ons de vraag afpersen: wel, wel, bevallen wij u nog, hoe staat alles uu hij u? Ik spoedde mij naar de industrie-teutoonstelling, die de belangrijkste van allen is. Van het, standpunt, der kunstnijverheid, die men als de fijnste bloesem der industrie beschouwen mag, biedt echter de expositie weiuia;. Wel is de Miïnchener Kunstnijverheid in 't geheel niet op de Bayerisehe Landesausstclluiig vertegenwoordigd, maar dat, kan de oorz lak niet zijn, dat aantrekke lijke vormen slechts tot de uitzonderingen hehooren, De zwakte der voortbrengselen valt te meer op, daar de architektuur in Beieren in 't algemeen de pittigste van geheel uitschland is. De kwestie ligt dieper, en wij zien in het, over treffen van de kunstnijverheid door de bouwkunst, te N'iiniberg wederom het, onomstootelijk bewijs, dat, de eerste tak van kunst iets veel intiemers om vat,. Douli ook hier ontmoeten wij veel degelijk», dat de andere exposities niet geven. Zoo munt, o. a. Leonhnrd \ o:rt uit, wicu voor zijne werken van kerkelijke kunst, in IMJ.'i te Chicago de eerste prijs toebedeeld werd, met een zeer schoon altaar, dat, in goed houten beeldhouwerk met tafereeleu uit het leven van Jezus versierd i.-. Ditmaal nam ik niet de gewone route over Hof, maar over Eger naar Dresd.m en genoot, zoodoende nogmaals per boot, de liefelijke oevers der Elbe. Het toeval wilde, dat een oponthoud van eeni<:e uren te Karlsbad noodzakelijk werd, en zoo had ik gelegenheid om het 1al van winkels te bezien, die de lange huzarstraat vau het, wereldberoemde bad bezit. Da'ir stond men als 't ware nogmaals voor eene kleine kuustiiijverlieids-expositie. Een vluchtige blik op de het tentoongestelde voldoet om te constateeren, dat de Oostenrijkers meer smaak bezitten dan de Duitschers; eeuige voorwer pen zelfs verraden iets oorsproiiKelijks in de con ceptie. Te Dresden heeft men een groot gebouw buiten de stad voor tentoonstellingen opgericht, alwaar nu de expositie plaats heeft, welke du kunst in het handwerk in Saksen vertoont. Hier steekt uit, de lirma l'. A. Seifert, uit, Wurzen, die voor deze expositie opzettelijk door haren architekt WeidLch liet, ontwerpen een kandelaber van geel koper, niet minder dan drie meter hoog, welke door rijke ordonnantie van 't geheel eu door de details een vorstelijken, imposauten indruk maakt. Op een geciseleerd bronzen voetstuk, verheft zich het verhchtingstoestel, dat, in gebogen vorm door ranken en kleine engeltjes verrijkt is. Niet mag over het hoofd gezien worden, dat o. a. het smeedwerk in ijzer, het Berlijnsche overtreft en ook het, Saksische porcelein de koninklijke fabriek aan de Spree de loef afsteekt. In het, volgend jaar heeft een groote Saksische Industrie-tentoonstelling te Leipzig plaats. Velen zien in die vele Duitschc tentoonstellingen eeue manie. Ons komt het voor, dat, zij getuigen van het opbloeiende leven vau het Duitsche rijk. J. ][. SriTOHKK. In de Vereeniging Voor de Kunst" te Utrecht. De ijver waarmede het bestuur van deze be trekkelijk jonge vereeniging werkzaam is, ver dient werkelijk allen lof, te meer daar zij herhaaide malen achter elkaar zoo uitmuntende tentoonstellingen weet te arrangeeren, Er er is nu weer eene van meest teekeningen en ontwerpen voor architectuur en kunst-indu strie, en zooals allengs gelukkig meer en meer wordt gedaan, zijn hier verschillende uitgevoerde werken tentoongesteld. Een spiegeltje in ebbenhout met inlegwerk; een tafel met onderschei dene deelen van de Barel en Lauweriks, en stoelen en een tafel uit bet gonvernementsgebouw in Leeuwarden. Men krijgt zoodoende veel meer kennis van het willen der ontwerpers. Men kan in de stoelen gaan zitten, ondervinden ot' zij makkelijk zijn, naast de tafel plaats nemen, in 't kort een goede ondervinding opdoen van de deugdelijkheid van deze gebruiks dingen. De drie kleine maar uiterst gezellige en goed verlichte zaaltjes zijn goed volgehangen. De eerste met ontwerpen van eeuige rijksbouwmeesters. l'hoto's en plattegronden van het Gouvernementsgebouw te Leeuwarden en het (Jeodesie-gobouw te Delft. Ook stalen voor op grijs linnen geschil derde behangselpatronen , die , als proeve , van groote leering zijn. liet tweede zaaltje , waarvan uit men door het groote raam zoo n magnifieke kijk op de ouden Dom toren heeft, hangt vol met werken van de Barel en Lauweriks, Berlage en Kromhout. Van de drie eersten ook afbeeldin gen van meubels in photo en teekening, van de laatste alleen eenige architectuiiroutwerpen. Het derde zaaltje, dat men langs de gan.; be reikt, waar goede teekeningen van door Van der l'ek uitgevoerde bouwwerken zijn opgehangen, wordt voornamelijk ingenomen door ontwerpen van dr. l'. J. H. Cuypers en diens zoon Joseph. (?roote projectie-teekeningen van de onderschei dene kerken door deze bouwmeesters reeds gezet. en pboto's naar schetsen en uitgevoerde beeld houwerken, die deze gebouwen versieren. Ook zijn eenige practische voorbeelden aanwezig, die naar ontwerpen vau deze bouwmeesters zijn uit gevoerd. In hetzelfde kamertje, zoo mooi van licht, I)e vromen liepen toen allen naar de in zee uitstekende landspits, de stoomboot en hare passagiers beschouwende als een soort van Belhelschip van hunne schaapskooi, zetten zich neer op de steenblokken aan het strand en loerden op hetgeen er gebeuren /ou, ge kwetst in hun vromen zin, toen zij »den vrijdenker Xorstr<i:u'' plaats zagen nemen aan een groote tafel, en gezamenlijk met de officieren zich te goed doen aan schotels eu llesschen. »Dat zijn geen kinderen Gods, die daar!" zei de schoolmeester, zich tot des kosters Anna wendende. »Xeen, dat kan men wel zien," antwoordde Anna, die op een grassprietje kaauwde om | zich ten minste de illusie te geven dat ze ook wal lekkers at. j De kurken knalden en de borden ram melden wel een goede twee uren. De kinderen Gods verloren evenwel het geduld niet, maar 'j wachtten volhardend bij de hindiiigsbni", waar de prins moest voorbijgaan en zij hem wilden inviteeren op een >4heeavond mei hooger geestelijke bewustzijn," waarvoor hij toch niet »iieerf' /o u kunnen zeggen. Eu l oen ze nu buksloopen in den zonneschijn zagen blinken, jaehtkoppels hoorden ramme len en booten zagen uitzetten, stormden zij op de brug aan en schaarden zich in gelid. Maar toen de riemen in het water plasten, loefde het eskader op naar de landspits aan de andere zijde der zeebocht eu verdween achter het hooge riet, terwijl de kinderen Gods bij de brug. hunne afkeuring in uit drukkingen lucht gaven, die wensehen open baarden, waarvan een eerlijk vleeschelijk mensch het tegendeel zou koesteren. Intusschen was er niets aan de zaak te , doen en de verschillende meiischengroepen gingen uileen. i Daarop barstte er een vreeselijk leven los in het bosch van den predikant. Honden ! blaften, signaalhoorns schetterden en schoten knalden. Het ging er door als een orkaan en all ;s was binnen het uur voorbij, toen eindelijk de booten weer om den rietkant l heen zichtbaar werden en de eerste bleek beladen te zijn mei een gedachten elandslier mei groene lakjes in de hoornen! De afgescheidenen, die nu het bevel van stilte als ingetrokken beschouwden, verzamelden j zich weder op hunne landspits en legden ? mogelijk meer nieuwsgierigheid en begeerte j om op den voorgrond te treden aan den dag, ; dan wel verlangen om hel reddingswerk der zielen Ie behartigen. Maar toen zij nu i punchtlesschen zagen ontkuvken en hoerahgeroep en signalen hoorden, dacht, hun hel oogenblik geschikt om in Ie grijpen en toen j de schoolmeester opstemde, viel hel geheele koor in met een geestelijk lied. Vele maten had den zij nog niet gezongen toen de onireloovigen op de stoomboot antwoordden met den Boccaciomarch, geblazen door zes kanonniers; en nu kwamen rbythmen en harmonieën in botsing en kampten in de lucht als engelen en dui velen, tot de echo van de stranden vrienden en. vijanden hulde in n mengclstroom van geluiden, die over de zeebochten heenrolde om zich te breken en te slerven als srolven tegen de laatste scheeren. De tweestrijd duurde tot aan de schemering, toen de predikant, aan land werd gebracht, en de stoomboot de ankers lichtte en na het afsteken van eenige vuurpijlen verdween in de avondschemering. Toen dominee Xoïstn'iii thuis kwam bij zijn oudje, had ze licht opgestoken en zat met ongeduld op hem te wachten in de huiskamer. :Xu. en wal hebt ge nu gekregen?" was haar eerste vraag, zonder dal zij hare nieuws gierigheid zocht te verbergen. ;>Ja. als ik dat alles eens zou kunnen op noemen !..." antwoordde dominee, die aan zijn herinnering al het lekkers van de tafel