Historisch Archief 1877-1940
No. 1015
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R NE D ERL AND.
Twee Emelsche Romans.
Er was er eens een Franschman. die aan zijn
landgenooten voorhield, dat zij nog wel wat van
de Engelschen konden leeren. Hij had het over
de lichamelijke reinheid en zong den lof van
zeep en water, terwijl hij pommaden, zalven en
blanketsel de wereld wou uithelpen. Weg met
al die kunstmatige verontreinigingen, riep bij,
wij moeten worden als de Engelschen en zeggen
dat de reinheid een demi-vertn is.
Wat nu is het komieke van het geval ? Dit,
dat deze Fransche heer meende de Engelschen
te kennen en te hegrijpen, en hen maar half
begreep. Want de Britsche uitdrukking voor de
reinheid is niet een halve deugd, doch the rirtite
next to godliness, de deugd die het naast bij de
goddelijkheid komt.
Dit dus was een Franschman, die meende de
Engelschen te begrijpen en het niet kon. En nu
heb ik een boek, waarin het omgekeerde
verscb\jnsel zich openbaart: het verschijnsel van een
Engelschman, die zich verbeeldt nu eens even
pervers te zijn als een echte geraffineerde perverse
Franschman, en vergelijkenderwijs gesproken, zoo
onschuldig is als een jonge-dameskostschool.
Het is een zeer beminlyk en innig boek, dit jour
naal van Basil Brooke, van een jongen man, die
zich gevoelt als een wezen van het einde der eeuw,
die ly'dt onder overgevoeligheid van zinnen en
zenuwen, en wel de kracht heeft om veel te
begeeren, doch niet om iets groots te doen. Het is
een zeer beminlijk en innig boek, en naar ik mij
verbeeld, met smaak en vlijt en bekwaamheid
geschreven. Doch het meest er van heeft mij ge
troffen, wat ik reeds opmerkte, dat hier een
Engelschman zich zelf beschrijft als een voorbeeld
van de verdorvenheid dezer tijden, dat hij zich
den gelyke van verfijnde Franschen acht, en ten
slotte niets is dan een dood-goede jongen.
Al dadelijk, de verüjning van den wellust, en
de wellust zelf zijn met de meeste gratie uit het
boek geweerd. Er komt een doodgewone, be
koorlijke, Engelsch-decente verliefdheid in, waar
tegen ook de deftigste huismoeder geen bezwaar
zal maken. En de eenige zonde, waarvan sprake
is, is het gebruik van morphine en zelfs daartegen
tracht de arme hrave Brooke zich nog met al
zijn kracht te verzetten.
Maar, zal men zeggen, hier blijkt wat de zaak
is. De Engelsche schrijver kent de zonde wel,
maar hij durft er niet ttver schrijven; en durfde
hij er over schrijven, dan zouden de nette
menschen zijn boek nog niet koopen. Want zoo
onschuldig is geen man, of hij weet wel, dat er
zoo iets bestaat als vleeschlijkheid en wat men
noemt zonde van het vleesch. En dus, niet bij
ongeluk, bij toeval, of uit instinct zijn de groote
hartstochten en de perversiteit uit het boek ge
bleven, doch met opzet vermeed Langley alles
wat kwetsend kon zijn voor het publiek, waardoor
bij gelezen wilde worden.
Misschien is dit zoo, maar dan is iets anders
ook waar; dit namelijk, dat zulk een Engelsch
6de Jaargang. G December 1896.
Redacteur: RUD. J. LOMAX.
Adres : Stonehaven Streatham London S.W.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
niiiuiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiMiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
CORRESPONDENTIE.
X. te A. "Verzoeke beleefd Weekblad van 6 Dec. te
zenden aan : Pastor J. Jespersen, Svendborg,
DanmarkE. Pradignat, Saujon, Fiance (t'harante inférieure);'
K. Erlin Vil/2 Kirchei gasse 36, 2 Stock 14
WienM. Feigl l Biickerstrasse No. 14 Wien; J. Mulle/
Fiolstrade 17' Kóbenbavn K. Denmark; J. Kotzc,
<3aféJedlicka Prague; Max J. Meyer Gorey Jeisey;
J. Gunsberg 25 Trent Itoad Brixton London ;*A. Gues't.
Morning Post (Chess tditori Loudon.
Van Emile Pradignat, te Saiijon.
Vervaardigd voorden 4en Halfjaar!. Internationalen
probleemwedstrijd in dit blad.
No. 301. Mat in vier (4) zetten.
a b c d e f g h
Wit: K b.4, T ei, U b2 eu f l, P cö; c2enb3 = 7
Zwart: K e3: f5 = 2.
Oplossing van Xo. 359 (Lindmark).
l P f7 enz
Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen .0); W.Albregts,
Amsterdam (2); A. Mende.* da Costa, Antwerpen (3);
H. Mendes da Costa, Arasterdam (3); S. te Gorssel (3).
auteur zich met genoegen onderwerpt aan de
eisehen van zy'n vermoedelijk publiek, en den
smaak in het schrijven en het schrijven met
toewyding niet verliest, omdat hij sommige
belangryke zaken niet vermelden mag, wat voor een
Franschman een onlijdelijke dwang zou zijn.
Niet thans kan men dit voor het eerst zien.
Over het algemeen is de Engelsche novellistiek
van deze eeuw zeer decent, en hebben de grootste
novellisten hun werk met ijver en genoegen ver
richt, ook al moesten zij steeds aan de voor
waarde der decentie zich onderwerpen. Thackeray
klaagt er over, het is waar, dat tfociely een schrijver
niet toelaat een man te geven zooals hij is; mis
schien benijdde hij Fielding en Smollett om de
vrijheid hun gegund en zoo volop gebruikt. Maar.
die afgunst was dan meer een zaak van nadenken
dan van instinct, want een ieder die Thackeray'a
boeken kent, weet dat zij met veel lust zijn ge
schreven en geenszins de verzuchting naar meer
vrijheid doen gevoelen. Neen, indien al eens bij
Thackeray de wensch is opgekomen om geheel
realistisch waar te zijn, ik geloof, zoo hij zich
aan het schrijven had gezet, hij ware niet ver
gekomen, niet uit vrees voor zijn publiek, maar
omdat het gevoel voor decentie en pudeur er
bij hem te diep in zat.
Neem ook den krachtigen Stevenson, dien men
om zijn aanprijzing van de illusie een pervers
denker zou kunnen noemen. Hij wist alles af
van de onbetamelijkheid en verborg dat niet,
maar hy heeft er geen seconde met minder lust
zijn gezonde en jongensachtige hoeken orn ge
schreven. En eens zelfs had hij een prachtige
schets voor een vertelling, en hij heeft ze niet
uitgewerkt, omdat hij op eenige indecenties zou
stuiten, en hij vertelt dat zonder een klacht te
laten hooren. Kom daar in Frankrijk eens om '.
Wil men nog een voorbeeld ! Zie hoe Meredith
in the Ainn.:ing Marritiye de indecentie hanteert.
Hij geeft te kennen wat voor den loop van zijn
verhaal noodig is, doch met welk een terug
houding ! Hier is de decentio niet meer oen rnet
lust gedragen juk, zij is een schat op zichzelf
waaruit de schrijver een poëem weet te halen,
waarin hij al de nobele en teedere poëzie van
de schaamte vindt. Vertel dat eens aan een
Fransch realist.
Ik wil maar zeggen, dat de erkenning van de
decentie bij de Engelschen een tweede natuur
is geworden, en men den heer Langley niet moet
aanzien voor iemand die zich zelf'geweld aandoet,
wijl hij belooft oprechte confessies te geven van
een jonge-mans-bestaan en toch een zachtaardig
boek schrijft, dat ook in de huiskamer zou
kunnen gelezen worden.
Van een ander Engelsch boek ~2) is het ge
noegen mij eenigzins bedorven, wijl ik er in meen
te zien een niet meer dan redelijke behandeling
1) The Tides ebb out to the Nigbt. Edited by
Hugh Langley.
'2) The l'assion for Romar.ee, by Edgar Jepson.
Beide werken zijn uitgegeven bij II. Ilenry iv, Co.
Ltd. London, !i:ï, Saint Martin's Lane W. C. IS!»;.
TWEEDE NAT. COilllE3P.\VED8TlUJD.
Acht-en-veertigste zet van Wit.
A , B F
l R b3 6 P c5
3 K 7
7 P eü:
J» K c3
In 10 KL en opgave ontvangen.
In E 3 is gespeeld -17 P il-l 11 d 2 f.
3 K el
5 K V2
8 P gi:
10
J. J. S.
van het thema, door George Meredith in zijn
Amaziny Murriuge aan zulk een glorieus werk
ten grondslag gelegd. Misschien is het thema
thans in Engeland aan de orde, misschien is het
in de lucht; misschien wordt op vele plaatsen
gesproken en geschreven over de gevaren waar
aan het karakter van een lord blootstaat, van een
man dus, die door rijkdom en aanzien over zijn
omgeving den tyran spelen kan.
Natuurlijk is dit thema i iet nieuw, en de invloed
van den rijkdom op het karakter wordt door
Aristoteles rei ds kort en krachtig aangewezen
met de stelling: geld maakt de menschen paflig,
lui en ploertig, ploertig dan op te vatten ah;:
brooddronken, overmoedig, onbeschoft, onhebbelijk
en wat dies meer zij.
Nu is deze uitspraak van den wijsgeer in haar
beknoptheid zeker te absoluut. De Engelsche
lords althans, die de romans van den laatsten
tijd ons toonen, zijn zeker niet lui en verwijfd,
in zoover dat zij voor lichaamsoefening niet bang
zijn. Maar het ploertige, het overmoedige en
onbeschofte, daarin kan men Aristoteles zijn
spreuk nog nazeggen, indien de Engelsche schrij
vers naar waarheid de natuur nabootsen en in
Lord Fleotwood, den grcoten meneer uit The
Amrt.:i»y Miirringe, kan men gelooven de tragedie
van den rijkdom te zien. Want wat maakt dien
man ongelukkig, hern die niet essentieel slecht
is, en op een beter lot recht had, dan op de
wanhopige afzondering in een klooster 'l Niets
j anders dan zijn bandelooze trots, zijn wilde over
moed, waardoor hij niet kan dulden, dat een
vrouw hem aan zijn woord houdt, waardoor hij
i niet kan dulden dat zij een voorname en tlinke
i ziel is, waardoor hij in al haar daden een poging
ziet om zijn onschendbaar gezag aan te randen.
En Meredith laat het ons duidelijk merken, deze
overmoed spruit voort uit den rijkdom, uit
rijkj dom en aanzien on de daarmede samengaande
macht, waardoor hij altijd gewoon was zijn zin te
; krijgen, en w.meii kou de eerste in zijn omge
ving te zijn.
i Kdgar Jepson uu vat de zaak zóó ernstig
niet o]), on heeft goen lust gehad eon tragedie
i te maken. Xijn boek besluit met een blij einde;
de groote mijnheer buigt vóór het te laat is, en
; wint het arme meisje, dat in haar armoede tier
was gebleven; hij wir.t het arme meisje, en wij
hebben alle reden om te gelooven. dat zij een
lang en gelukkig huwelijk hebben.
Maar (och komt in dit biij-einde-spel het
thema van den door rijkdom overmoudigen man
aan het woord. Lord Lisdor gunt zichzelf het
recht om allerlei dingen te doen, waar een ander
mensch ter nauwernood om denkt, en het moet
erkend worden, dat zijn omgeving hem wel stijft
in zijn verdorvenheid, want die omgeving is, niet
tegenstaande haar hooge woorden, voor den rijken
lord al tamelijk toegevend.
Inderdaad men verwondert zich wel, dat deze
groote hoeren nog niet mér verdorven zijn. ]!ij
Lord Flretwood, noch bij Lord Lisdor ontbreekt
het aan goede neigingen en goede daden; zelfs
de invloed van zeer vee! geld maakt hen niet
VIJFDE BALFJAARLIJKSCHE INTERNATIONALE
PIUBLEEMWKUSTKIJÜ,
uitgeschreven door do Uitgevers van 'fc Weekblad
de Arnstenhuumer"
l Januari?30 Juni 1HU7.
Wij brengen ter kennis van heeren binnen- en
buitenlandsehe probleerndieliters. dat onze as. halfjaar!.
wedstrijd onder de volgende gewijzigde voorwaarden
zal plaats vinden :
lo. Elk inzender kan een onbeperkt aantal pro
blemen inzenden , waarvan echter hoogstens drie in
den loopenden wedstrijd kunnen mededingen, en wel
een opgave in twee, jn in drie en een in vier zet
ten mat.
2o. De prijzen zijn als volgt vastgesteld;
Afdeeiing A. Vlerzetten, een prijs van ? 10.
B. Driezetten (i.
., C. Tweezetten 4.
De overige bepalingen blijven onveranderd.
Wil' billen die AnsUuidischen ScUac'.tredaetionen
gefalligst unser IVuiftes Internat.. Turnicr in Ihrem
resp. Bla'.tern umi tipalten zu annondiren
Halbjahrlk'hc Preisen :
A. Eiir den besten Yleizi'iger 10 il.
B. Drei/uger Ij tl.
C. /we'zuger t il.
Von j.-dem Teihiehmer we: den imrlistens drei
Aufgabe .Kin Zv.ei-, ein Drei- umi ein Vimziiger) wahrenc.
eines laufenden llalbjalms aul'genominen. Die iibrigen
Beslimmungeu sind dieselt e wie in unsoron vorigen
Turnieren.
Die Kedaction: llnd. Loman. Stonehaven,
Streatham, London S. W.
Our Eoreign exchanges are kiudle\ requested to
notice in their columns tbe reviscd comlitions ufour
contimious Half yeai-ly Inteinat. pujblem compctitum,
the tiflh of whicli wil! hèstarled on January IsL l.s''.(7.
Prizes : Eor the best Eounnover 10 tl.
Threemover G 11.
Twomover 4 tl.
Every competitor may enter with "m eontribulion
for eaeh of the three prizes.
Contrlbutions to be sent. to the editor
Huil. Loman. Stonehaven,
Streatham, London S. W.
OVERWICHT VAX DEV NATIOXALEX
SCHAAKWEDST1ÜJD.
uitget-ch-even door 't Schaakgenootsehap Stauntou"
ter gelegenheid van zijn 25-jarig bestaan,
op 2ü, '27 on 2S November l HlHi. in
't Huis de Beur»" td (;reningen.
E e r s t e Klasse.
Groep A. l 2 3 45
1. Jhr. A. E. v. F.n-eest, Amsterd
2. L. Benima, Winschoten . . O
;! 1). ISleijUinans, Amsterdam . I)
4. L. D. Deelman, Groningen . (J
5. K. Heeren, Tornaard ... O
l l
l" l
l
1.
11. van Dam, Leiden . .
K. Wieling. Groningen . l!
P. D. v. Xeelilirgn, Gron. l l!
li. Xiudema, Win-.-!,,, en. O l
Mevr. ,M. . . . , /ntphen. » O
B. Pak, Jl ilterdam . . O O
101
1. Dr. X. \V. iiiierina, Gron.
'2. K. Dijkveld Stol, Eenruni.
3. G.Ilalbert.-ma l.euiward.
4. K. llagenn-. /uidbroek ,
, Leiden . . .
Groep B.
1. W. B. H. Meinors-, Amsterdam ' .. l
2. M. L 11 L, flrecht . . .ij-- l
3. II. \Vieisema, l'ei/e ... n
1. H. B. van !,hijn, Groningen o .. il
5. A. Bleijkrnaiis, Amsterdalli .0 U
T we ede KI a s s e.
Groep A. l
H. Scholten-, Cn,hingen . l ._, l
G. J. Jieuki ma, l;< duin n ; - - l o
J. Dijk.elil Siol, Umin ; il l
A. Y('('s, Leeuwarden. O l (l
II U. /ijlst.'a. Gronlngen l) il '. O i
M. Mamiinga. Zuidbioek O i; n u
C. L. G. Pot t, Groningen . O 'l
geheel ploertig, zoodat men van de minder rijk
bedeelden het beste verwachten kan.
Wat voor ons arme stakkers nog zoo'n onaan
gename conclusie niet is.
Cit. M. VAN DEVENTKK.
De hersenen van den criticus.
In de Xoiirelle Jtevnc komt een artikel voor
van dr. ilaurier de Fleury over de hersenen van
den criticus. Aanvankelijk zou men meenen, dat
de schrijver doordrongen is van de superioriteit
van den critischen geest. Immers hij schrijft:
»Daar de ontwikkeling van den menschelijken
geest gaat van bet eenvoudige naar het ingewik
kelde, naar minder geestdrift en meer bewust
heid, is de ziel van een criticus, die dezen naam
verdient, klaarblijkelijk subtieler, moderner, ge
avanceerder dan de ziel van den grootsten dich
ter .... De uitvinder, de man van de daad, de
man die schoone dingen en kraohtige werken tot
stand brengt, heeft slechts bijna elementaire
herseinen, machtig, maar eenvoudig, veel minder
gedifferentieerd dan de hersenen van den geleerde.
van den philosoof, van den criticus.''
In zijne conclusie constateert de
psycholoogmedicus echter »de geringe inferioriteit van de
rol, die zich bepaalt tot het philosofeeren over
de voortbretigse'en van anderen." Volgens hem
is bet succes weggelegd voor de moderne
scUiijvers, die tegelijkertijd ontleden en voortbrengen.
tot den dag waarop een reusachtig genie van
inventie, trotsch, instinctief, bijna onwetend, stomp
voor alles wat niet hij-zelf zal zijn, de wereld
zal verblinden door zijne kracht en een legioen
van critici zal doen ontstaan, die zich zullen
toeleggen op het begrijpen van hetgeen !uj zijn zal.
LLERLEI
Eene apologie der
stierengevechten.
Gil l'erez, de eerste Matador van Madrid, heeft
aan de Londenscho Duilij t 'In'fm'u />: het volgende:
schrijven gericht:
-Hoffelijke redacteur! Ik heb in uw peeën!
blad eenige ongegronde bedenkingen gevonden
tegen de wreede en met de beginselen van den
sport strijdige'' praktijk der stierengevechten.
Veroorloof mij, als een der oudste //' itmlijrcx van
Spanje, u te verzekeren, dat ons edel beroep
zulk een laster met de verachting van een Hidalgo
straft. Ik heb mijn stieren steeds op de humaanste.
en fatsoenlijkste manier, die in onze edele kunst
bekend is, gedood, even als al mijn eminente
voorouders deden, die hunne schoone dierun steeds
zoo slachtten als of zij ze liefhadden. De heiligen
zelven en onze koningin zijn de schutspatronen
van onzen nationalen sport."
liij dit schrijven is het volgende attest gevoegd
van den veearts Alvarez de Alva(l): «Hiermede
verklaar ik. dat ik in mijn langdurige ervaring
nooit een geval van wreedheid bij de stieren
gevechten heb waargenomen. . . . Onze stieren zijn
er trotsch op, hun energie te kunnen toonen.
En wat de paarden betreft, het is een werk van
barmhartigheid,aan hun leven een einde temaken "
Groep D.
1234
l
1. II. D.B. Meijer, Amsterd. - l
2. H. Bnlteiua, /uidbroek. O l o
3. B Bruin;-, Bat'o . . .0 '._>.
4. J.Spornheijer.Hoogezand O O O
,"). E. P. M. Baetens, Gron. O O O 0?11! J
6. L. Eenken, Grouingen. .0 O 1.0 O i ! l
Stand der match te Moskou: Lasker 5, Steinit/ (!,
l remise.
GEWEIGERD DAME GAMBIET.
Bekroond ex aequo" op den \\edstrijd te VVcenen.
De pi ijs voor de brillantste partij werd gedeeld
tussehen .lanowski eu Mlese>, laatstgen. voor
zijn partij met Jati'jwski.
Wit. Zwart.
D. Janowïdii (Parijs). (.. M^areo (Weeneni.
U K cS
De eenige plaats waar
do raadsheer >oekom~i
heeft.
15 g1':>: H 17»;
K! K f5: T 17,:
17 P e5 T f.S
Dit mort aüii l' u7
voor;iiYra;ii] . daar aiidi.T*
i
2 o
3 P <?:$
l H g5
ó c3
C P f3
«14
d.>
«>6
P f<>
K e?
S I{ (13
<,» 0-0
10 I! 11
11 I) e-2
R b l
eda:
0-0
P e-t
1) fj-t Zuil Volgen.
18 K hl K Hl.'
P o:ï:.'
Zuart haii tot zoovel
go. d gespeeld, maar deze 'l sP(l1 '» weinige zi.tt.n
en de beide volgende zet- verloren gaan.
teii.diedienen moeten om l'.»Ts"l ?><>
't eenlnini te blokkeeren 20 D gl ' 7
y.ijn een strategische fout. ->1 D e(ï-\ IC llS
12 bc!!: cl.' 2-2 T «:! I! t-5:
13 R f-2 f ii J -2:5 R eó: T o 7
H- SU 21 D Ml 1) d7
Inlt-idin^s/.ct tot oen o;( np ,j,rj T <rS
m er «t er l ij k (lof.r^evuer- .,- p ]\^ ?
tien aunval. AYit bt stormt ~ " *
onmi.KhmjU 't x^akL,- X^Viirt jreeHop.
punt in 't vijan'lflijk .-qxjl.