Historisch Archief 1877-1940
'f
,J
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1017
taire, ce document si poignant, et si plein de
faitg, on remit en place la plus grande quantit
possible des bibelots qui l'intéressaient. Tout
eela ne devrait pas avoir un air de vitrine,
d'étalaze, mals de vie intime. D'ailleurs si la
Hollande ne savait pas arranger cela, qui Ie
tanrait ?
Enfin, Ie jour oül'on transporterait les tableaux
de Rotterdam et de la Haye a Amsterdam, dans
«ne maison définitive et incombustible, Grand
Dien!!! Ce qui serait beau, c'est que ses tableaux
fnssent portés a pied, en cortége et accompagnés
jar tous les admirateurs du grand homme et du
grand artiste.
C'est comme cela et non autrement que Ie
deménagement devrait se faire, et si je Ie pouvais
i ce moment la, je consentirais bien & porter
nn cierge a la main, et a chanter avec les pieux
Sdèles, mes frères, des hymnes en l'honneur du
flus mystérieux, du plus mouvant des maitres,
«ans eraindre Ie ridicule, et pour Ie salut de
mon ame.
VITTORIO PICA, de bekende
Italiaan«che kunstcriticus te Napels schryft:
Je ne peux qu'approuver avec Ie plus vif en
thousiasme Je magnifique projet d'honorer R-in
brandt, un des plus hauts et lumineux phares de
l'art moderne, par un musée tout-a-fait consacr
a son oeuvre geniale.
Je trouve en outre tres judicieuse 1'iJée de
construire ce musée, autant que possible, dans
Ie style et dans Ie gout de l'époque, oüvécutet
peignit Ie grand Maltre du pinceau et du burin.
Hg spreekt verder van het Intelligente et
courageuse initiative", »le beau projet" enz.
De beroemde Duitsche Schilder
JIAXHEBERTlAjMN laat zich als volgt uit:
C'est avec Ie plus vif intérêt que j'ai lu votre
circulaire: il est vident que l'idée de fonder
«n musée-Rembrandt me remplit de joie.
C'est un beau rêve que je voudrais voir realis
ftt je serais heureux si je pourrais vous y aider.
Que ce serait beau de voir une reconstruction
e son atelier d'après l'inventaire qu'on a trouve
dans l'archive ! Combien de foic, en me
promenant devant la maison dans Ie quartier juif oti
il demeurait, j'y ai pensé!
Et en reconstruisant l'oeuvre de Bembrandt
ce n'est pas seulement la piétédevant la plus
grand ^.éMe de votre nation qui devrais vous
guider, mais anssi l'intention de nous faire voir
a tous nous autres artistea qui sont ses lèves
l'oeuvre du mattre adorésous ce jour Ie plus
fevorable.
Et que Ie bon Dieu vous y aide c'est mon désir
Fe plus vif.
De beroemde engelsche etser en President van
de oyal Etcher's Society, Sir FRANCIS
SEYiMOl R HADEN, een der origineelste
en kundigste kenners der etsen van Rembrandt,
is in principe een vóórstander van het Rem
brandt-Huis. Hy schreef mij: »Si l'administration
dn musée national ne s'oppose pas au projet je
suis entièrement en faveur de l'aggrégation dans
nn batimer.t couvenable de l'oeuvre complete de
Rembrandt.
Je ne vois qu'un seul inconvénient a un tel
assemblage c'est Ie danger qui pourrait se
présenter de l'admission parmi les oeuvres
authentique d'eaux-fortes et de tableaux faux."
uuiiimuniMii
llllllllllllllltlllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Ik sprak over mijn kleine meid, hernam
Roseval. Ze is zwaar ziek geweest.
Maar nu weer beterende?
O, ja! De dokter zegt, dat ze nu buiten
gevaar is. Maar ik moest nog verschrikkelijk
met haar oppassen. Als ze weer instortte,
was 't hoogst ernstig.
Ja, stemde Floriac verwaand toe. Je
kunt met zulke dingen niet te voorzichtig
zijn! En nogmaals herhaalde hij: Niet te
voorzichtig! maar nauwelijks had hij het ge
zegd, of hij sprong op en riep met den voet
stampend:
Wel sakkerloot!... en mijn karwats ?...
De regisseur schrok.
Wat!... Heeft Lucien u die niet ge
bracht? ...
Dat zie je toch! brulde de acteur woe
dend. En zich tot mij wendend: Tijd om
ep te komen en geen karwats! 't Is me een
boeltje hier! 't Tooneeltje wél!
De ongelukkige jeune premier had geen
tijd om mij in zijn verontwaardiging te doen
deelen. Roseval, die bij zijn eersten kik achter
de coulissen was gesneld, keerde met een
prachtige rijzweep terug. Floriac rukte hem
die uit de hand, sloeg de vleugeldeuren open
en, met waarlijk verbazende gauwigheid zijn
gelaat in de vereischte plooi brengend, sprak
hij op een ironischen opgeruimden toon, die
mij nog in de ooren klinkt, de woorden:
U verwachtte mij niet, mevrouw de
gravin ?
Dat was trouwens alles, wat ik verstond.
Roseval duwde zachtjes de beide vleugels
dicht, die Floriac achter zich had opengela
ten; de deur viel toe en ik bleef met den
ouden regisseur in de wachtkamer der gravin.
Moet u overal voor zorgen? vroeg ik.
Voor alles! ja, mijnheer! antwoordde
Roaeval. Dan is die niet klaar; dan blijft de
andere in den foyer praten en vergeet, dat
't zijn tijd is om op te komen ; dan weer
vergist er een zich en valt te vroeg in.
liiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiMHWHmmmiiiiiiiiiiimiiiiiiiii
Nu, dit laatste punt is van later en onderge
schikt belang. Men moet, deze opmerking lezende,
in 't oog houden dat Seymour Haden nog in
October '95 in de Royal-Painter-Etcher's Society
eene zeer belangrijke lezing heeft gehouden be
treffende de authenciteit van een vrij groot aantal
etsen van Rembrandt.
Door een ingénieuse toepassing van projectie
op een scherm liet hij in zeer vergroote lijnen
de etsen duidelijk zien en vergelijken, en con
cludeerde hy' tot het verwerpen van niet minder
dan 35 etsen, door Bartsch en anderen beschouwd
als werken van Rembrandt.
Dit verklaart de vrees van den grooten etser
voor valsche werken die in het Rembrandts-Huis
zouden kunnen worden opgenomen.
Een der meest bevoegde Duitsche kunst
specialiteiten en Rembrandt-kenners, W. TON
SEIULITZ, schryft hoogst eenvoudig het vol
ge de :
»Da ich Museen nur für ein nothwendiges
Uebel halte, so bin ich wohl für deren vern
nftigere Anordnung und geschmackvollere
Ausstellung, nicht aber für Scbaffung neuer Museen.
Ich bedaure also, mich Ihrem so anziehenden
Vorschlage, ein besonderes Rembrandt-Museum
zu grimden, nicht ausschliessen zu können. Eine i
Förderung der unabhangigen und fortschrittlichen
Bestrebungen unserer moderner 'Kunst scheint
mir mehr im Sinne Rembrandts als solch eine
antiquarische Beschiiftigung mit dem Meister selbst,
Deze meening staat op zich zelve, en is te
discuteeren. Juist omdat een Museum, zooals
Von Seidlitz schryft een noodzakelijk kwaad is
werd de stichting van een Rembrandt-lfHis voor
gesteld. De redacteur schreef dienaangaande:
?Onder de dingen die men op de wereld
als een »noodzakelijk kwaad" heeft aangeduid,
telt een schilderijen-museum zeker mede; iets
waarmee men zich tevreden stelt, omdat het nu
eenmaal niet anders kan.
Elk schilderij, gerukt uit zijn
oorspronkey'ke omgeving; bijna zonder uitzondering be
straald door een ander licht, als waaronder zijn
maker het werk heeft gedacht en gewrocht; geheele
reeksen van op deze wijs mishandelden naast,
onder of boven elkaar, tegen een wand ge
drukt, zoodat de een den ander overschittert
of overschaduwt ; meestal te samen vormende een
;eheel zonder eenheid, een samenvoeging zonder
larmonie; een heksendans van figuren, lijnen en
[leuren; een spookhuis der kunst; een der on
rustigste plekjes van het gansche heelal.
Ware zulk een inrichting eens niet een «nood
zakelijk kwaad," welk een kritiek zou zij te
verduren hebben?"
Als eenigzins aan deze opinie verwant
aat ik hier volgen die van F. Khiiopft't,
den zeer gedistingeerden brusselschen schilder, een
der beschaafdste en meest ontwikkelde artiesten
van België, aldaar niet alleen bekend door zijn
veelbesproken schilderijen, maar ook door zijne
zeer merkwaardige conférences:
»Votre projst doit tre encouragé, fortement.
Il me faut vous avouer, avant tout, que je
n'ai jamais vu Ie Musée d'Amsterdam en question;
mais il a tétrop souvent décrit, et decri
pour que je ne puisse ne l'imaginer.
D'après tout ce qui existe encore en ce genre,
Ie premier Musée parait avoir te construit pour
dan de zorg voor de requisiten, de geluiden
achter de coulissen en de heele rataplan . ..
Ik verzeker u, dat er heel wat te doen valt,
lioor! Vraag er onzeu directeur maar eens
naar ... 't Is een heele deun geweest, verleden,
om mij te vervangen . . .
Had u dan vrijaf genomen ?
De oude regisseur glimlachte droevig.
Vrijaf... neen! vrijaf zooals u dat be
doelt, ken ik niet. 't Was toen mijn kleine
meid zoo naar lag... Ik was alleen bij haar:
de oudste die voor modiste leert, was nog
niet van den winkel terug ... Nu! ik bleef
thuis, 'k Heb laten zeggen dat ik mijn voet
had verstuikt; de dokter een goeievent
heeft net gedaan of hij 't geloofde, en 't is
gelukt... maar anders!...
Zou u denken dat 't anders geen geldige
reden was geweest ?
Och! De directeur houdt zich met al
die redenen niet op, begrijpt u? En dat 's
begrijpelijk! De zaak moet marcheercn . ..
(lelukkig was het kind den volgenden dag
iets beter; anders had ik moeten kiezen
tusschen haar en mijn betrekking . .. En 'k
heb mijn betrekking noodig!.. .
Een oogenblik bleef het stil; toen vroeg ik :
Hoe oud is uw andere dochter?
Mijn oudste? Die is ruim veertien jaar,
de tweede is twaalf en de laatste, een
jongen, is ...
Roseval voleindigde den zin niet.
Daar! riep hij eensklaps, zei ik het
niet!? En op een als dienstbode gekleede
jonge vrouw toesnellend, die eenige passen
van ons af was komen staan, vroeg hij:
Wel heb ik ooit! Wat voer je daar uit?
Ik? Niets, mijnheer! antwoordde de
aangesprokene bedeesd: ik wacht tot 't mijn
beurt is om op te komen.
Maar, stoethaspel, dan moet je immers
hier niet wezen! Ik heb je gezegd voorplein;
je staat hier aan den tuinkant.
(Slot volgt).
donner asile a des ouvrages d'apparat, de grandes
dimensions, dont remplacement primitif, (palais
on glise) avait disparu.
Plus tard, et sans modifier en rien la
disposition de ces locaux, on y place aussi des oeuvres
d'un art plus concentré.
Alors on put voir, au Louvre, ceci: la
merveilleusement unique »Cène d'Emmaüs" de Rem
brandt exposée immédiatement au dessous de ces
débordantes machines décoratives »la Galerie de
Medicis", de Rubens et Co."
Ik wil heden deze reeks «interviews" en brieven
sluiten met de zoo smaakvol en fijn geuite conclusie
van Madeleine Deslandes, de bij ons bekende
parijsche schrijfster van llse (Ossit), die ook ean
op kunstgebied zeer bizonder ontwikkelde artiste is:
»La pensee de réunir en un musée special
toutes les oeuvres de Rembrandt se trouvant en
Hollande, me parait naturelle et bonne. Mais
ce que j'apprécie Ie plus dans ce projet, c'est
l'idée nouvelle et ingénieuse de faire de ce musée
une maison dont les lidjleau.r seraicnt les hulntants,
au lieu de les ranger contre Ie mur, serres péni
blement l'un contre l'autre, comme si la pr
occupation unique d'un musée, et son but special
taient de ne pas perdre un centimètre de place . . .
Et sürement c'est une belle tentative de justice
que de vouloir procurer aux chefs-d'oeuvre qui
nous donnent la joie, un asile digne de leur
prodigieuse bienfaisance."
Pil. ZlI.CKKN.
August Allebé.
In de jongste aflevering van Elseviers maand
schrift heeft men weer eens een levensbeschrijving
van een Nederlandsch artist gegeven. Ditmaal
van prof. August Allebé, en ik wil nu niet de
algeheele ondeugdelijkheid van dit schryven gaan
betogen, waar zelfs de meest bekende, en beste
werken van dezen niet genoeg bestudeerde onbe
grijpelijke aan ontbreken, maar wel wenschte ik
er de aandacht op te vestigen dat het mij een
schande lijkt dat een leerling zoo weinig piëteit
voor zijn leermeester voele en er toe kome hem
zoo monsterlijk te portretteeren.
Want er is een heele studie voor noodig, deze
tot nog toe door eenig bevoegde misschien niet
naar zijn juiste waarde geoordeelde, te kennen,
en in beeld te brengen. Want onder al de
buitengewone zenuwachtigheid van den man, de
door onwilligen soms verkeerdelijk uitgelegde,
niet goed begrepen raadgevingen, schuilt meer
fond, meer subtiele gevoeligheid,, een heel
andersoortsche kundigheid dan van de meesten
zijner tijdgenooten. Zijn altijd juiste en soms
door de nauwkeurigheid poignante gezegden, zijn
groote liefde tot bedaarde studieu-sheid, zijn
onvermoeide zorg zijn leerlingen de rechte weg
te doen inslaan om van den leermeester
alleen te spreken hebben hem in (teoogenvan
allen die eens het voorrecht hadden onder zijn
leerlingen geteld te worden, een niet te schenden
aureool van eerbiedwaardigheid gegeven, die,
bij een dergelijken aanslag als door Krabbéin
zijn niets beduidend portret daartegen gepleegd,
met volle recht als ge»ioleerd kan beschouwd
worden.
Het gaat zoo maar niet aan met zekere
bedenkelijk-handige-zwier eenige krabbels op het
papier te zetten waar het geld de beeltenis te
geven van den man die, uit vroeger ondervonden
weldaden, steeds onze dankbaarheid blijft ver
dienen, er, zeker is die weinig uitgedrukt in een
met zoo bijzondere afwezigheid van kiesch gevoel,
en ware op prijsstelling van de eens
genotenleeringen, waar een van hen die hem moest
eeren in een bij uitstek bestudeerde beeltenis,
zich daarvan afmaakt met zoo vee! oppervlakkig
heid, grofheid en kortzichtigheid. Tu. M.
De verppriiging --Voor de kunst" te Utrecht
zal van K! D'!C. t'>t en met :!. Jan e.k. van 11
tot ,'ïure in haar lokalen, Domplein \X1I, een
tentoonstelling van kleurteekeningen van
Nederlandsche kunstenaars houden.
Boei en T
VermiXH'tl Idrnliniiie van den nieuwen auteur
l'hénix is een bock in twee dikke deelen en blijk
baar het werk van vele jjaren. Helaa^ ! P'hénix
verdient nu eigenlijk jaren lang verdriet van dat
werk te heliben. Er wordt de geschiedenis in ver
haald van een draaf kunstenaar,die natuurlijk lijden
moet en strijden, nergens rust, troost of vöJdoening
vindt, ten slotte arm en verlaten, na ellendige
avonturen, in een eenvoudig en stil «exin wordt
opgenomen en daar tot kalmte on vrede komt.
En toen, zpgt l'hrnix »dook diep in zijn hart een
groot verlangen op : mee te werken aan de opvoe
ding der menschlieid. En toen dit verlangen <j<. ?
ateyi'n was tot het ;/ei7 <le>'t*'h<>e/'tcrffrefi>ltijnitur
tk jien, om den schat zijner ervaring neer te legden
op het altaar der samenleving "
Zóó schrijft de auteur l'ünix. Twee dikke
deelen, met de nauwgezetheid en uitvoerigheid
van een Dickens samengesteld. Het is een moord
voor iemands idealisme om dat bonk dóór te
maken. Allén als do auteur in vuur rankt, is liij
weieens overheerlijk. Dan schrijft hy als een
notaris in extaze.
Een paar proeven van stijl :
>En een groote, ontzettende droefheid over
stroomde als een banjir zijn gemoed."
»Ik heb den lezer verschooning te vragen, dat
ik den gang der gebeurtenissen een paar dagen
vooruit ben en dus verzoeken moet met mij te
rug te gaan," enz.
»0p den adem van zomerkoeltje zweven dui
zend etherische geuren, streelend de organen van
den wandelaar, die zich verlustigt in het hoogtij
van de natuur; door dit zinnelijk genot den wel
lust verhoogend waarin zijn schoonheidsgevoel
zich baadt."
»En ook nu weer beult ze zich onder 't oog
van de boerin vergeefs af om de grens van haar
krachten te overschreden."
Genoeg.
* *
*
Los en Vast. Het tweemaandelijksch tijd
schrift «Los en Vast" neemt met de volgende
groet afscheid van zijne lezers :
»Deze aflevering is de laatste, die van Los en
Vast verschy'nt.
Het Publiek heeft bewezen dat het in onze
uitgave niet meer voldoende belangstelt en nu
moeten wij gaan . .. gelijk zooveel anderen vóór
ons."
Het tijdschrift stond onder redactie van den
heer F. Lapidoth, bekend door romans, kriti k,
poëzie enz. Het was half modern en half oud
bakken. Het zou kunnen behooren tot de roze
richting. Voornaamste medewerkers waren F.
Lapidoth, Edw. B. Koster, Pol de Mont, Mevr.
Helene Lapidoth?Swarth (met proza). Er werd
nu en dan wel eens heftige kritiek in geleverd,
vooral tegen v. Deyssel, maar dat wekte heelernaal
geen gerucht. Er stond verder van alles in:
novellen en schetsen, poëzie en economie. Over
't algemeen was 't niet te heftig en niet te fluuw,
niet te sterk en ook niet te zwak, niet te goed
en niet te slecht. Het was middelmatig, geluid
loos, roze. En daarom ju<st wees het publiek
de uitgave misschien van de hand. Van kleur
loosheid is in deze onz kere tijden geen afspie
geling noodig. Tegenwoordig kan een tijdschrift
wel veelzydig en algemeen zijn, maar dan supérieur,
anders moet er sterke, desnoods eenzijdige over
tuiging spreken. Aan halfheid is geen behoefte.
* »
*
Caitseries du Mercredi, par Philippe Gille. De
bekwame medewerker van .Le Figaro verzamelde
hierin een 100 tal van zijn bescheiden, zeer korte
causerieën. Zoowat alle merkwaardige boeken uit
de fransche literatuur van de laatste jaren krijgen
een beurt. Over Dumas en Rodenbach, Loti en
l'éladan, praat de heer (iille met 't meeste gemak.
Het zijn eigenlijk niet meer dan beknopte opmer
kingen, maar ze zijn ZÓ.T juist en zeer leesbaar.
De heer (Jille waardeert veel, zoowel het nieuwe
als 't oude en hij is nooit onhoffelijk.
Lu Hei'tiu blcnc van 5 Dec. heeft o. a een
novelle van onzeu landgenoot, den bekenden
Gidsmedewerker W. Jaeger: »La chance du commo
dore". De vertaling is van A. Noel.
In la notirelle l terne alweer een reeks brieven
van George Sand aan haar vriend l'abbëRocket.
Dikwijls zeer onbeduidend.
* *
Het belangrijke tijdschrift der jongeren Le
Hlercnrc de Franci:, plaa'st op 't oogenblik niet
minder dan twee romans. Eén zeer bizondere,
fraaie,erotische van Rachilde: L/;» Faclicex (moeurs
contemporaines) en het slot van Hugues Rebell:
JM AVc/i-i'iirt (histoire d'une courtisane Venitienne).
Het laatste boek heeft zeer groote verdiensten,
maar toch niet die iijnheid en pracht van taai
en kleur als het bekende Aijliroditt- van den jon
gen 3ltrcnre-redacteur Pierre Louys.
4- ^»
In. hpt mooie tijdschriftje- IM 11nmc o. a. een
fantastisch, delicaat ballet van Uugues Rebell,
getiteld: »La Clef de Saint Pierre", met illustra
ties van bekende, jonge teekenaars.
' F. R.
Inhoud van Tijdschriften.
Inhoud van Kit/en Haard no 51: Zondags
kindje, door Ida Haakman. In vroegeie jaren,
door 11. Een Balata-concessie in Suriname..
door A. II. de Balbian Verster, met af beeldin£;en.
Wintergezicht, naar de aquarel van J. C K..
Klinkenberg. In wintarkleerea (bij de |»laat).
D. J. A. Haspels, door Mr. J. Kalff J r., niet
portret en afbeelding&a. Vijftien bankbilleUeiu
naar het Fransch van lienéKazin. Verschei
denheid. Schriftlezing. Feuilleton.
Keclames.
40 cents p e r r e g e 1.
TRAUE
MARK.
MARTELT COBNAQ,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle soliede Wijnhandelaars
en bij de representanten
144»til'YB »,%«4*rESItt IXIKiS.
te Amsterdam.
H. RAHR te Utrecht.
Pianoi'abriek.
Binnen- en Buitenl. Mimekhandei.
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in uurpiano's.
MËIJ&OÓ4 & KdlSHuVEN^
Arnhem
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Kuime keuze in Huurpiano's.