No. 1018 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 11 ontstond een snelle en ongehoorde rijzing in den prijs van dit -voeder. Den 3en Mei beta&lde men .f 30 a ? 40 voor de 1000 B; den Ben reeds ?50 a ? 60 voor diezelfde hoeveelheid, die men den 7en niet meer ouder de ? 80 kon krijgen. De heer Baljuw van der Dussen gaf den lOen dier maand voor 1000 U f 100 en mocht nog van geluk spreken, want den dag daarop steeg de prijs tot f 125 a / 130, terwijl het stroo / 15 de 100 bos jes deed. Op den laatstgenoemden datum teekent Bleker Raye nog aan: Heeden is nog alles even dor door de continueele noorde en koude winden. Honderde beesten sterven in de landerijen van honger en de boeren houden haar nog met roggenbroot in 't leven; doch dit is meede considerabel duur, sodat sulks niet lang kan tegenhouden." Er schijnt echter spoedig eene gunstige veran dering in de weersgesteldheid te zijn gekomen, tenminste, er komen geen verdere klachten voor. In zekere deelen een tegenhanger van het jaar 1740 is het jaar 1741, waarin het op den 6eu December nog zulk zacht weder was, dat men het vee overdag nog in de weiden kou houden waar het overvloed van gras vond. De nachten waren evenwel te koud en dreef nu-n daarom de kudden tegen zonsondergang naar stal. Die overvloed van versch voeder was niet zonder invloed op de zuivelprijzen en de boter daalde van ?30 a ? 34 tot/18 a ?19 het vierde deel. Gelukkigerwijze nam de winter van 1740 af scheid zouder dat het ijs ging kruien, waardoor voorzeker tal van zware rampen achterwegen ble ven. Minder gelukkig was meu in dit opzicht in het jaar 1743, waarin op den 14en Jauuari een schip van den heer Gerrit Blaauwpot door den zwaren ijsgang op Pampus met man en muis ver ging. In den strengen winter van 1703, toen het ijs een dikte van ongeveer een el verkreeg, werd -op den lOen Februari door gelijke oorzaak een schip dat zeilklaar lag om naar de bocht van <3uinee te stevenen letterlijk door midden gesne den, waardoor de lading, geschat op ?80.000, grootendeels bedorven werd. Behalve de bovengemelde rampen zou liet jaar 1740 voor zijn verscheiden er nog een veroorzaken. Den 22en November toch, des avonds om half zeven uur kwam er zulk een dichte mist opzetten als er bij menschen geheugenis nooit een geweest was. Hij bleef tot half tien hangen en peroorzaakte considerabel veel ongelukken." Verschei dene koetsen en sleden geraakten te water, als mede tal van menschen. Bicker Raye teekende hieromtrent aan: Het getal der verdr'onke meuse weet men niet net, maar der synder 28 reets bij de heer Hooit Officier, aangegeven, enderkoomen nog veel mense, die haar vriude missen in 't gasthirijs kijken of daaronder de onbekenden, die daar gebracht worden, de haare ook onder zijn. En seer veel fyn nog levendig uyt het waater gehaalt, met levensgevaar, also het so donker was, ?dat als een kaars een roe ver van imaut af was, men deselve niet kou sien, laat btaan dat deselve eenig ligt kon geeven." Nog tweemaal vond ik in dat dagboek van zulk een ramp gewag gemaakt: 1°op 14 December 1743, waarbij 14 ;\ 15 personen het, leven verloren en 2°op 18 November 1703, waardoor veele menschen syn in 't water gevallen, syude tot 23 deser reeds vyftien menechcn opgevist, die ver dronken waren." En hiermede, waarde Lezer, neem ik afscheid van U onder het uitspreken van den intiigen ?wensch, dat wij lang voor zulke onaangename ?weersgesteldheden mogen gespaard blijven. llliifliiilliiiliiiiliii iiiiiiiiiiiiiiii HUI niiiiiiiiimiiiiiiiiimmi SNUIFJE S. Daar ik ook gaarne der politie behulpzaam zou zijn in het opsporen van dm moordenaar ik bedoel den laatsten ; de vroegere moorde naars zitten nu, geloof' ik, allen ach'er slot heb ik mij zoo volledig mogelijk op de hoogte gehouden van hetgeen ons hem op het spoor zou kunnen brengen of tot een aanwijzing zou mogen verstrekken. Een groot voordeel achtte ik het, dat wij al dadelijk wisten dat iemand met een deukhoed op, een grijze pan talon aan en herkenbaar aan een kiieveltje, eenige verdenking op ziuh had geladen ; dat een ander, die voor de grap een vaL-.chen baard droeg, niet op den moordenaar geleek; dat een derde heel veel van den moordenaar had, maar in geen grijze broek liep; en een vierde] wel nog niet gearresteerd, toch een persoon is, door een nachtwaker in de v. E-ghenstraat gezien en door (lezen gf<[iia!:ficeerd a's een man van ongunstig uiterlijk, ->met een gezicht alsof hij,wel tot een misdaad ia staat was." Met deze wetenschap gewap-nd, heb ik, dank baar voor de onvvrwachte liulo die hei Ochtend blad mij bood, mij aan de studie van het schetskaartje van de plaats des onheus gezet en dat geheel in overeenstemming bevonden met de voorstelling, die ik mij reeds van flat stadskwar tier geyoirnd had. Bij (c) werden >de eerste bloedsporen" gevonden, bij ld) nvas een groote bloedplas^zichtbaar" en bij (e) werd zij >binnengedrafen . De treurige zaak, ik wil h< t gaarne beennen, staat me nu nog helderder voorden Eén bittere druppel in den zoeten kelk. SARAH BERNHARDT: »Bloemen, gedichten, muziek. ... ik dank u, men «mis.' Als nu het roode lintje maar niet ontbrak! geest; en het is juist dit, wat ons het zoeken van den moordenaar zooveel gemakkelijker zal maken! Toch blijft er voor den degelijken vorscher nog iets te vragen over. Er is namelijk een doosje met een puimsteentje er in gevonden op bouwterrein aan de v. eghenstraat; en het is niet onmogelijk, lees ik, dat het vinden van dat doosje in eenig verband staat met de misdaad. Maar hoe ik nu ook zoek op mijn schetskaartje, dat bouwterrein aan de v. eghenstraat zie ik er niet op aangegeven. Nu, ook deze moordenaar zal wel ont dekt worden. Het hier geldend systeem, flat het geheele publiek, onder leiding en voor lichting van de pers, rechercheurs-diensten helpt bewijzen, kan niet anders dan doel treffend zijn. De tientallen van oogen worden op deze wijze duizendtallen, en hoe zou daar aan op den duur iets kunnen ontsnappen ! J Let succes, dat de politie in den laatsten tijd steeds heeft, bewijst wel dat dit, de rechte methode is. Alleen gelukt, de vangst niet zóó snel, als sommige heetgebakerden dat, wel zouden wenschen, maar wat doet dat er toe? Langzaam gaat zeker. Elke dief fit'moordenaar krijgt tegenwoordig, als hij zijn krant bijhoudt, 's morgens en 's avonds bericht hoe men meent, dat. hij er uit/.iet, hoe hij zich niet, moet kloenen en waar hij vandaan moet blijven, wil hij zich niet blootstellen aan den greep v.'m diender of speurhond. Oogenschijnlijk, zou men zegden, is dat in zijn voordeel, maar de ci'variug be wijst het tegendeel, want de misdadigers ge raken daardoor hun tramontaue kwijl, en w-!1 zij het zelf weten, zitten zij in den val' _ Dat is hoe! anders, dan men gewoonlijk ziet op vergaderingen, waar do ieden m-eiien, i dat het bestuur liet niet ,?;!' kan. Wrgadei'ingen dio meer nog door de leden dan door het inoderamcn geleid worde;', ioopo'i altijd ? in de war. \Vie verklaart me da'. \vrsuiiij;;.-.i.-i ? Maar hel publiek en de pers weien wel, dat de politie nooit van de wi's, en de misdadigers nooit op de wijs kunnen gebracht, worden en daarom juich ook ik die geregende werk zaamheid fier organen van publiciteit zoo hartelijk toe. Dat open bouwterrein aan ! de v. eghenstraat, mag ik er nog eens om vragen? Evenals Oorlog en Marine is het Zendings werk iets, dat ons Nederlanders meer in het bijzonder bezig houdt. Wij leven in een wapenings- en in een bekeeringsseizoen. De wape nen voor ons zelf' en de bekeering voor onze \ bruine broeders en zusters. Daar is niets tegen. Houd je kruit droog en maak de wereld gelukkig, 't Is altijd ook mijn stelsel geweest. Maar wat mij hierbij met droefheid vervult, ! het is dat er onder de voorstanders van het j zendingswerk zulk een groot verschil van ge| voelen beslaat, zootlat, terwijl beide partijen tien Dajakkers voor goed het menscheneten j trachten af te leeren, zij christenen elkaar j wel zouden willen verslinden. En dat, zou ten | slotte een verkeerde rekening geven, want twee Nederlandsche christenen zijn toch altijd, l in mijn oog ten minste, veel meer waard dan een heele massa kannibalen. i Nu doet zich bij deze boozigheid, die zich i zelfs van sommigen onzer zendingsvrienden meester maakt, een eigenaardige kwestie voor, j ten opzichte van de prediking op Java. De j grief der protestanten schijnt te zijn, dat de : katholieken een No<ier!an<!seh-hervorinden. een i Hernhnltersfhen. een Lniherschen Jnvaan weer Iiooiiiseh trachten Ie maken, en dat er zoodoend-! uit een prolrstantsch oogpunt besehnmvd - heel wat kapitaal nutteloos wordt uitgegeven en tl" niet oringe insp-inni.'ig en geloofsijver hun doei missen. \Ve] me! i:i ab-oluten zi-i ; mij :>hhan- i.- nog niet, (er ooi e gekomen, dar. deze MI, h.-r, lïooniseh i'vloof bekeerde proie-ianNehe .Javanen, niet zalig zouden kunnen worden, manr zci-r zeker /'.l n ze dan i»eh voor Int ///y,r-;/,;</<./.,?,?/,,,/;) waarvan de zonding' iiitu'in;;1. y-Ho!'i;. [k Ui'.n Il;[i livjri'i'in'tl, ('UI Xüik ('e.i j;ie:,( i>>> l Vo Ie-: t ai'.!.-1 r! i f .!.?! V.Ue.'ii, i i'd i el: i'ij d o o," Kniiioheken word;, gi-lvniden. den zaehi/.ip.ni^-u-n kwestie zullen zoeken, daar staat nergens geschreven, dat de man van de prise, niet ook eens een surprise zou mogen aanbieden. Welnu dan, mijn voorstel zou wezen: De Staat gedrage zich volkomen onpartijdig, maar verstrekke aan Protestanten en oomschen beitien een gelijke som, om gedurende een bepaalt! aantal jaren, in twee gelijksoortige deelen van Java, op behoorlijken afstand van elkaar, een proef te nemen. Dan make hij, op grond van onbetwistbare gegevens, uit: welke zendingsarbeid het minst kostbaar is, tl. _i. met hetzelfde bedrag aan geld ijuautitatief de beste resultaten oplevert, en verge lijke het aantal misdrijven, de mate van welvaart,ineen boeddhistisch,een mohamcdaansch, een roomsch en een protestantsch district, om op grond van deze zuiver empirische waar nemingen te besluiten tot welk geloot' Java behoort, te worden bekeerd. De Si aai;, ik las liet herhaaldelijk, heeft zoo'n groot belanu' bij de /onding, en dat kan best waar zijn. Maar m. i. heeft de zending nog veel meer belang bij zulk e.e.n statistiek. Bleek het nu ee:is! tl-ii proloiantsehe Javanen veel d.eugdzamoren gelukkiger waren danlJoeiidliisii-ohe of \l ??Ionische, de lval.ii. kerk zoude uit pun^ nieii<chlieveiidheid aunsU-üiis van alle verdere proseheleninaker;] op di' .eiland afzien ; terwijl omgekeerd, zo ,dra het va-iMon.l <>,-\[ e"ii O.i-'h'riiog gi makkelijker i.' >,i,nsch ihtii ^ .Vod. l[-_rv. b.v. /.ieii het, doopen en hij daarbij even braaf en gelukkig, "f n;>i' braver f-n ^ geliikk'g.-r icon zijn, dan wanneer ,:!j iiot gaan ijvere^i voor (j.. kal iioliek^- nii-.-if; . . . . juiutnrli.jk ,;!i".'ii op Jav.-i! ik \Veet \\.:\, ;!i':ju vi:rst,d Word' , -. Ml.ull' '.iet door de l,ei:!.. i;e'!ieie;,oe ;i:;rlijen aa:igeiiomoü; - dat h horfi, o ik u«i, ais l\t;l naar nuitir lot n;i:i.'iike!i ?^??:ni .... '. i, -r juist ;:o,,'a ?.;.,..?.?!,. nj.l -.-o, r - ? l.'ir Ker-.: ..".gei;. Hoe itii ''.ij: :!c :^e>.;' :;Iw- dei du di.-n.k-b'-jhi voor 'oel'-i'. Mee! en :il van hei christendom ::i'ki ei i;r /,m kunncii tnaken uit, de uvr. hl li- livl|.'en ? ! f k wil g.iai'iie ericeiinen. oai ik reed.-ee,iig,-n j lijd hic-i iver heb nagedaciil. JKn al mo^tüi er [ onder 'ii;ii:'-! ii'Zi-r.s zijn, die \-i-, i:ii;i.-: in de Snuiije.---rubriek eeu oplossingde.iei' brandende j