Historisch Archief 1877-1940
No. 1018
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
raat in z\jn zaken; die kwaliteiten heeft hij zijn
geheele leven gehouden.
In 1812 geboren te Lopik, een dorp by Schoon
hoven, waar z\jn vader notaris was, openbaarde
zich reeds vroeg de liefhebbery voor boeken,
zoodat hij den boekhandel boven het notariaat
koos en op 21 jarigen leeftijd b\j den bekenden
Nymeegschen uitgever J. F. Thieme in de leer
kwam, waar hij een uitmuntende leerschool had.
Reeds in November 1835 vestigde hy zich te
Schoonhoven als boekverkooper en uitgever, en
wel in een voor hem gelukkigen tijd. De
oorspronkelijke letterkunde begon zich juist baan te
breken door al de vertaalde romans en de jonge
uitgever zag terecht dat hy' op dat terrein kans
van slagen zou hebben. Zijn eerste uitgave was
een klein reisboekje van J. B. Christemeyer:
»Het lustoord tusschen Amstel en Grebbe",
2 deeltjes met plaatjes ; later gaf hij van denzelfden
schrijver de verhalen van lijfstraffelijk recht uit,
die vele herdrukken beleefden.
Van groote beteekenis was echter zijne kennis
making met C. E. van Koetsveld, die in 1838 als
predikant te Schoonhoven beroepen was, de
vriendschap met hem gesloten duurde onafge
broken voort. In 1840 verscheen de «Oudejaars
avond" en in 1843 de «Schetsen uit de pastorie
te Mastland. Ernst en luim uit het leven van
een Nederlandschen dorpsleeraar". Van dit laatste
alom bekende boek zag in 1891 de 9e druk het
licht en met genoegen kon van Nooten de ge
schiedenis van dat boek vertellen. »Dat is nu een
boek dat mjjn geheele leven met my meegemaakt
heeft en na myn dood nog goed bly'ft, het wordt
zoo vanzelf verkocht, ik behoef het niet eens te
adverteeren, en nu beu ik bezig de 10e druk
ter perse te leggen".
Allén van Van Koetsveld verschenen achter
eenvolgens een zestigtal geschriften. Zoo kwam
van Nooten in relatie met de beste Nederlandsche
schrijvers van zijn tijd en breidde zijn fonds zich
uit op allerlei gebied van literatuur, wetenschap
en vooral in latere jaren onderwijs. Van Mevr.
Elise van Calcar verscheen de eerste roman
«Hermine" in 1850 gevolgd door De dertiende" in
1857; beiden boeken van beteekenis in die dagen.
Voor goede volksliteratuur zorgden de tijdschriften
Stads- en Dorpsbibliotheek, Maria en Martaa en
Moeders schoot, terwijl de Almanak voor
IIollandsche bljjgeestigen 40 j aren lang van 1843?1883
de liefhebbers van voordrachten een ruime keus
aanbood.
Zoo heeft S. E. van Nooten zich een plaats
van beteekenis weten te verwerven onder de uit
gevers in ons land. Was het wonder dat toen
hjj l November 1885 zijn vijftigjarige loopbaan
herdacht tal van confraters uit den lande hem een
bewy's van waardeering schonken en A. C.
Kruseman daarbij als woordvoerder optrad om den
veeljarigen vriend geluk te wenschen ? Eigenaardig
was dien dag de hulde die C. E. van Koetsveld
hem bracht: een album met bijdragen van alle
toen nog levende auteurs, wier werken de jubi
laris had uitgegeven.
De Vereeniging ter bevordering van de belangen
des boekhandels, waar hij meermalen zitting had
in het Bestuur en een der oprichters was van het
Ondersteuningsfonds, bood hem in 1892 het Eere
lidmaatschap aan; de Regeering erkende bij zijn
60 jarig jubilézy'n verdienste door hem te be
noemen tot ridder in de orde van Oranje Nassau.
Hy overleed op 84jarigen leeftijd, tot kort
voor zy'n dood nog met helderen geest werkzaam,
en toen op Vrijdag 18 December in het stille
Schoonhoven de klokken luidden terwijl hij
grafwaarts werd gedragen, bleek op het kerkhof
dat daar een man was heengegaan wiens
nage
iiiiiiuiliiiililimiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
64« Jaargang. 27 December 1896.
Redacteur: Rui». J. LOMAS.
Adres: Stonehaven Streatham London S.W.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
?miiiiiiiiiiiirtiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiitiniMim
Van Lee Windle te Winnemucca, Nevada, V. S. A.
Vervaardigd voorden 4en Halfjaarl. Internationalen
probleemwedstry'd in dit blad.
No. 364. Mat in twee (2) zetten.
abcde fg h
Wit: K b8, D d7, d6, K d7 en gl, P d3; c5,
e2, e5, f6 en g2 =; 11.
Zwart: K e4, D al, T bl en h7, R a2 en h8, P f l
en g7; b6, b7, c* = 11.
dachtenis in de stad zijner inwoning niet zal
worden vergeten.
Als Nederlandsen uitgever heeft S. E. van
Nooten een plaats van beteekenis ingenomen in
de geschiedenis van den Boekhandel en de
Letterkunde.
R. W. P. DU VKIES.
llllllllllllimimilHIUIIMilMimmMIIIIMIIMIIIIIIIIIMMM
BoeK en Tijdschrift,
Sedert Potgieters dood, verzen van N.- en
Z.-Nederlandsche dichters, bijeengebracht door
Pol de Mont.
Wat heeft de werkzame Belg nu weer voor
grappigs gedaan ? Hij heeft ongeveer dertig dichters
ontdekt .... in Holland. Dat is om verbaasd
te zijn. Holland dat zijn dichters niet eert en
geen dichters bezit! De heer Pol de Mont heeft
inderdaad laten blijken, dat dit een groote ver
gissing is. Zijn we tevreden als we met onze
dertig dichters hebben kennis gemaakt 'l Zeer
zeker. We hebben bijna geen enkel slecht vers
gelezen, geen rymelarij ontmoet. Iemand die dus
niet beter weet, moet wel gelooven, dat men in
Holland heel poëtisch is.
De heer Pol de Mont zelf zal echter wel heel
goed weten, dat hij slechts schijn heeft gegeven,
dat er hier geen Vondel's en Dante's leven, dat
er misschien vijf of zes dichters zijn . . . Maar
hij wou van een land zonder dichters toch een
dikke en schoone bloemlezing geven. En hij
heeft bij de dichtert/es aangeklopt. Dat is 't heele
grapje, 't J-Herbeste van die dichtertjes heeft hij
genomen en tusschen 't goud van de enkele
grooten gezet en zóó schijnen er waarlijk dertig ge
nieën te wezen. Kloos staat er en Koster, Van
Eeden en Priem, Verwey en Reddingius, Gorter
en Brom.
En alles is goed, 't lijkt zooals 't daar staat,
allemaal werk van dichters.
Wat mogen ze blij zijn, de kleintjes. Daar
staan ze allen in hun Zondagsche pakje, in een
glorie van dichterlijk licht, liet weinige mooie
werk dat ze toevallig of na lange moeite in hunne
beste oogenblikken hebben gemaakt, prijkt hier
allén, zonder hun knoeiboel.
De titel van deze bloemlezing is dus allén,
stipt beschouwd, een beetje onjuist: Verzen van
Noord- en Zuid-Nederlandsche dichters staat er
Belgiëkomt minder mooi voor den dag. Er
staat veel woordgerol, nadoenerij van Gorter,
onrijpheid en gezwollenheid in.
* *
*
Bij den uitgever S. L. van Looij verschijnt
dezer dagen een bundel Ilelleensche studiën van
dr. Ch. M. van Deventer, meerendeels herdrukken.
Een studie over Aristofanes' Wolken had de
schrijver, blijkens de voorrede, eerst willen achter
houden. »Nu echter Pierson's Hellas," gaat hij
voort, opnieuw en onveranderd is uitgegeven, en
prof. Naber zijn instemming met den inhoud
openlijk verkondigd heeft; waar dus door twee
autoriteiten een zware beschuldiging opnieuw
werd uitgesproken, kwam het Aribtofanes toe, dat
ook zijn verdediging herhaald werd."
* *
*
Ajiliroditévan den voortreli'elijken l'ierre Loys,
ligt nu in klein formaat vol plaatjes voor de
winkelramen. Die plaatjes zijn heel dikwijls even
mooi en delicaat als 't proza.
* *
*
Het negende deel van Lemaitre's : Im^re^ions
de théatre is verschenen. Het boek is zeer al
gemeen, begint met Kiiripide en eindigt met den
fin-de-sièclist Tïoiniii. ('oolit*. De schrijver van
»Les Contemporains" staat voornamelijk bekend
als betrouwbaar, verstandig en kundig. Hij schrijft
als alle Franschen, dikwijls met gracie en geest
en heeft meer begrip van de nieuwe auteurs dan
zijn goede meester Sarcey. Evenals in vorige
bundels worden hier de belangrijkste
tooneelstukken, te Parijs opgevoerd, behandeld.
* *
Douze chansons de Maurice Maeterlinck,
illustrées par Charles Doudelet. Het is een zeer
groot en groen boek, eigenaardig formaat, ruig
liiimiMiumiiliilllllll
luiiumiimmiiiimiimiiiiiimni
SCHAAK-SCHEBTS VAN J. W. LE COMTP
te Soerabaia,
; ; m H ,
»Wf%5 ''*'"?', O a '//?
WA JBM,
abcde f g h
Waar moet de witte dame staan, om er een pro
bleem in 3 zetten van te maken'.'
(N.B. Zonder nevenoplossingen !)
VERBETERING.
In het bericht over het Rotterdamsche
Sehaakgenootschap, in ons vorig nummer, wordt gesproken
van den secretaris ./. .??<!(>,>. Men leze hiervoor:
J. Hoc.s.
Gespeeld in den Correspondentiewedstrijd, afd. A
BLACKMAKGAMBIET.
Wit. Zwart.
E. H. E. van Woelderen. J. l'. Heemskerk.
l c!4 d 5 5 R (4 e6
2 C4 «lf 4 ? ^a ^" ^ wint Wit door
3 f3 ef3: 6 0-0 vu
4 P f3: R g4 In een kleine, matedi
oud-Hollandsch papier. De twaalf liedjes zyn
kort, maar helder en klankvol, diep van aandoe
ning en melodieus als zyn proza.
*
* *
Van den Sar Péladan verscheen: Le Prochain
Conclave, (Instructions aux Cardinaux), opgedra
gen aan zijn vrouw »la princesse Péladan".
»Je voulais pour premier hommage vous dédier
ce gnide du lïose-Croi.i; en Italië, que nous avons
vécu ensemble et oüvous trouverez perpetuées
nos saintes motions et commémoréIe bel accueil
que les maitres nous ont fait."
Volgt in de fijne, lyrische Péladanstijl een ver
heerlijking van den Paus en het catholicisme.
Wij bewonderen de rijke ?trrlieeldiiiff van den
Sar, vooral als hij tilosophisch en wetenschappe
lijk wil zijn.
* *
*
La Rente de Puris van 15 Dec. heeft o. a. het
eerste gedeelte van een nieuwen roman:
7»'«mnntcho, door Pierre Loti; een vertaling van het
nauwelijks verschenen drama: Jean Gabriel
llork?ni.au, van Henrik Ibsen en een leerzame studie
van Louis Batiftbl: Louis XIII, journaliste.
*
La nouvelle Itevne plaatst o. a. een lyrischen
dorpsroman: Marie, door Antoine Albalat. Van
Pierre Loti: Messe de mintiit, een gevoelig stukje
proza op »une nuit de Noel." Verder weer brieven
van George Sand aan l'abbéRochet.
F. R.
Gustav Freytag's bibliotheek.
Gustav Freytag, die het vorige jaar te
Wiesbaden overleed, had met grooten ijver en zaak
kennis eene belangrijke verzameling bijeengebracht
van boeken, brochures en andere drukwerken
betreft'ende de »Kulturgeschichte" van de vijftiende
eeuw tot op onze dagen. De hoop, dat deze boekerij
in haar geheel behouden zou bly'ven, is verwe
zenlijkt Leopold Soimemann, de welbekende
directeur van Frankjiirter /teitiniy, tevens afge
vaardigde in den Duitschen Rijksdag en een der
leiders van de Duitsche Volkspartij, heeft de
verzameling aangekocht en haar aan de stad
Frankfort a M ten geschenke gegeven.
De collectie Freytag bestaat uit 10IJO moderne
en (JüOöoudere uitgaven, prenten en teekeningen.
Zij bevat verscheiden zeer zeldzame en enkele
unieke exemplaren en is door Freytag zelf met
groote zorg gerangschikt. De verzameling zal wor
den opgenomen in de stedelijke bibliotheek en
natuurlijk ter beschikking van het publiek worden
gesteld. De catalogus, die door den stedelijken
bibliothecaris wordt bewerkt, zal binnenkort ver
schijnen.
NIEUWE UITGAVEN.
Paul Ntty<:nl. Tweede druk. (Volksuitgave).
Xijmegen, firma II. ten Hoet.
sWarendorfs Is'ovellen-Bibliotheek". De llii^t
nu> d'-n. Miihin-fijnJi. door M A HIK COKKI.I.L Am
sterdam, Van Holkeraa & Warendorf.
llarli/ Jow/iii, door GKOJIUU m; MAruiKii.
Amsterdam, L. J. Veen. (Tweede arl.)
Kerkelijk leren te Arnhem ll~>78?Jxliiï. door
A. C. J. VAN j>i:i; Koii', emer. pred. Arnhem,
(i. \Y. van der Wiel & Oo.
De laatste Jtiuljiili, run Lon/boL'. Oorspronkelijk
treurspel in vijf bedrijven, door PAÜLI. Batavia,
G. Kolff A Co.
Inhoud van Tijdschriften.
Inhoud van l'ligen Haard Xo. 52: Oudejaar,
een schets uit het Gooi, door 'J'ruida Kok.
Cornélie van Oosterzee, door Wouter
llutschenruyter, met portret. Een Kerstfeest-allegorie
(bij de plaat), door Jo de Vries. P. P. lïubens,
De II. .Maagd, de hulde ontvangend van boete
lingen en heiligen (Museum van Cassel), naar
de ets van prof. Unger. Het huis -de Twaalf'
Apostelen" en zijn bewoner --het Koninkje van
Deventer," door dr. M. E. Ilouck, met afbeel
dingen. Het nieuwe dok voor Batavia, door
A. v. d. '/.. Jzn., met afbeelding. Feuilleton.
rnet devo opening
verplieht; in 18S9 tusschen
dezo zelfde spelers ge
speeld , bleek deze zet
noodig om d5 te beletton,
dat anders menige kwade
verrassing aan Zwart kan
brengen.
7 c3
Kn ook deze zet bleek
toon xeer gcwon^elit, nu
P c3 door cl) waardeloos
is ^(-worden en de pion
op I.UZK-II niet voorwaarts
kan bogovoü.
7 P f(i
S R i?5 P b(17
',» P I)d2 D c 7
".Niet It du otu r el.
10 R e2 c5
Een gewaagde voort
zetting; dat Zwart
noebthans wint zonder ern
stige fout van Wit be
wijst atïioende dat de
opening nadeelig is voor
Wit en de «telling niet
opweegt tegen den pion.
11 R IV»: gf (i:
Veel sterker danl'1'6:,
veld e5 is nu voor Wit
ontoegankelijk; de g-Hjn
voor Zwart open en bet
drietal zwarte piemnen
blijkt defensief zeer sterk
te zijn.
12 V Ii4 R e2:
13 D e'2: 0-0-0
Door 10 c5 is de/-,
roquude niet veiliger ge
worden ; toch blijkt, zij
voldoende.
14 bl!
Kraai en kraehtig.
H cdl:
D 1)6
U \A:
R bi:
mij toi
15 i-d±:
16 P 1)3
Afdwingend
10
17 T ai'l f
18 K hl!
Beter lijkt
T fel t; maar veel maakt
liet niet uit.
17 K bS
Om bij de komende
combinatie te beletten
dat pion dl met sehaak
zou worden genomen.
IS U d<5
Ken zwakke /et: vet-1
beter was 'L' dcS om na
T bl L) db te spelen.
Zwart \u)de om de opune
g-lijn geen torenruil aan
bieden , maar komt dan
ook in moeielijkheden.
l!) T bl K ii8
/.wart heef i niet ander*.
20 P c5 R o5:!
Op 1.' 06 kon Wit win
nen door de volgende
sehoone combinatie; 21
P b7; bS: 22 P dG:
D dtJ: 23 P f5!
ef'5:'.21 1) f 3 f en/, of 23 D cü;
21 P e7 enz. of 21....
T e8 ; 22 P u5, D (15 : 23
T b5 enz.
21 T MJ:
22 P 13
Pion d-l ;
verdedigen,
was liet dun nu d5
apelen.
22 P b8
23 D 1)2 T (15
Om. '15 te beletten
24 23 l' ('G
R 1)6:
ALLERLEI.
Belasting op de ongehuwden.
Een in de Argentijnsche republiek verschijnend
dagblad, KI Oi'rico, bevat den tekst van een wet
of wetsontwerp? volgens hetwelk alle Argen
tijnsche ongehuwden van 20 tot 80 jaren ver
oordeeld worden eene belasting te betalen, totdat
zij er in toestemmen zich in het huwelijk te
begeven. De weduwnaars zullen het recht hebben
hun overleden echtgenooten drie jaren lang te
betreuren. Weduwen zullen niet meer onder de
termen der wet vallen, wanneer zij ouder dan
dertig jaren zijn; wanneer zij echter voor dien
tijd een nieuw huwelijksaanzoek afslaan, zullen
zij als verstokte irlibataire.s behandeld en belast
worden.
Het opmerkelijkst is art. 5 van de wet, dat als
volgt luidt: ;>Alle ongehuwden, zoo mannen als
vrouwen, die zonder wettige redenen een huwe
lijksaanzoek afslaan en weigeren zich in het
huwelijk te begeven, zullen worden veroordeeld
tot eene boete van 500 dollars, ten voordeele van
hem of haar, wiens aanzoek is afgewezen."
Een schoon vooruitzicht voor arme vrijers, die
zich voor de bij rijke, maar niet al te toeschie
telijke erfdochters opgeloopen blauwtjes duur
kunnen laten betalen!
Amsterdam, '20 Deo. 18%.
Vl'l Sarphatipark.
Aan de Redactie van l)c Amsterdammer
Weekblad roor Nederland.
(ïeaehte Veductie.'
Naar aanleiding van de critiek door Th. M.,
uitgeoefend in uw nummer van '20 December
over liet door mij bij een artikel over prof. Aug.
Allebéin -Elsevier's Maandschrift" geteekend
portret, verzoek ik u beleefd te willen plaatsen
het tegenover mij geuit oordeel van prof. Alleb
zeil' over genoemd portret, hetwelk luidde: >ik
vind het uitmuntend, zoowel van doen als van
gelijkenis.''
Hoogachtend, Uw dw.
II. M. KuAiint:.
Reclames.
40 cents p er regel.
IIOOf'rep6t
Dr. JAEGEE'S ORIG.
K. K DEUSCIILE-BENGER,
Amsterdam, Kalverstraat 157.
Eenig specialiteit in deze
artikelen in geheel Nederland.
H. R A HR te Utrecht.
Pianofabriek.
Binnen- en Buitenl. Muziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in Huurpiano's.
MEIJROOS & KALSHOVEN^
A r n h e m.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Ruime keuze in Huurpiano's.
25 K sr'2 P dl:
26 l' (W s R (14:
27 D (-2 K 1)8
28 ht.'
Deze verzwakking van
de pionnen van do
konnigstelling spaart aan
/«?art heel wat moeite.
28 R e5
2!) T f.', f 5
30 K h3 T dl .'
Natuurlijk moest hier
T gs nespield y.ijn: de
;,'< koüciiüct.-ituH al Zwarts'
verkn -<,reii voordeel in de
W.TLgsehaal.
:n D s c R t'6'.
l let is nu rkwaardig
IKK- onaantastbaar sterk
de/i .stelling .II r drie
pionnen en raadshe--) ^!
lioveiia! meet Xwart 1> i7
beletten.
32 T c3 'J1 (17
Natuurlijk mui;. Ie >iaim
evenmin op {?! worden
toegelaten.
33 T cl T gS
34 1) bó
Kan -.rijke r i-^ mi^ehien
a l, maar /wart komt ooK
dan \\ eer lot aanval, door
Ji e. 7 --n bijv. :>5 D I'S,
T .'.o: Jij 1) 1.3 of et ??!.>
d ui 1; du
34 T (15
35 I) e2
Op D r-i volgt ook K 00:
en op 35 D bl. om den
druk op. veld e7 te on
derhouden, kon iets
vulgen in dezen gee,-t: 3')
;D b! T d:!: 3ÜD f 1 v
i'5- 37 H r.' f l ot' :!i',
T g l. K e5 : 37 D el,
B g3: 18 T g3 : T dg3: f
;JÜK h2, 'L' g2 r -l" K hl
T 2gl; 11 V dU t K ats:
42 D e-T, l'l on /wartwint.
35 K e
3(> T g l f4
37 £Ï4 :
Op -4 volgt 1)5 ; 38 gf>.
1' gdS en /wart wint.
;57 T fri:
:5S Ie5: T d4
i lm L) iiöie beletten
da: na 'l' d*< imssehien
nog ;vmi.-e geel't en nu
nog ;.; -\-ol^d zon worden
do'or'T hl : f en T hl T.
:«> h5
Op Int ietn oelere li l'3
/.on g'-volgd :--ijn 'l' gg4
;-n de l'aine moet van de
l' l.;u, o m L! at dreigt 'J' hl: t
'l' dg! en T f i :-: ook
wint /.wart dan na (;i;J
K t'.i. T ggi 40 1) gl:
T g l : 41 K g l : K eS:
Vi K g5, K ilS; 43 K h«,
K e7: 4! ai: f5; 45
eiti: ; K 16: lii K h7:
.'5 : 47 ha! t J : Is lifi:
K 17 en /wan wint ot'
II K b7: ir,; 45 K gv,
l'l ei: de f-pion haalt
l'aine en wint. Op alle
manier i.- dus ;ia D t'3
de h-]iion verloren.
:?',) T dg4
Wit geeft de partij op,
want i a lüD g4: T gi:
11 K gj : is nu h(5 af
doende, e o op 40 1) 1)5
/ou volgen T g«; 41
K 112, T Ig5; 43 D e?.
'L' g2 i' en /\\ art wint.
J. F. H.