No 1020 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. ETE.NSCHAP Dr. H.ïwaarfaiater Czn. Officier van Gezondheid en Docent aan den Militairen Geneeskundigen Cursus te Utrecht. Nog verkeeren wy onder den levendigen indruk, ?dien het op 13 December jl. in medischen kring gevierd feest, zoowel op de in de Aula der Uni versiteit alhier verzamelde meer talrijke als op -de in Brack's Doelen-Hotel bijeengekomen klei nere schaar van belangstellenden voorzeker heeft achtergelaten. Inderdaad is het verkwikkend, een profeet in zijn eigen land te zien eeren. En ?op welk een geheel eenige wijze is die eer aan den bescheiden en humanen medicus, wiens fotografie hierbij is weergegeven, te beurt gevallen ! Zeer begrijpelijk mag het heeten dat de Redactie van dit blad het wenschelijk vond, een kort woord «an deze geleerde te wijden, die er op 40-jarigen leeftjjd zoo »jugendfrisch" uitziet, dat een der .gasten aan den feestdisch van 13 December ambtshalve aanzittende, en den jubilaris niet persoonlijk kennende, tot een zijner medegasten de vraag richtte, hoe oud »het jonge mensen" ?was, wien zulk een schitterende hulde werd ge bracht ! Hendrik Zwaardemaker, in 1857 te Zaandam geboren, onderscheidde zich reeds in zy'n stu?d en tent ij d door een buitengewone harmonische jiiiiimiiiiniiiiiminiMiiimiiHHiHMi I11IMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIII OVERZICHT EN UITSLAG VAN DEN HALFJ. INTEBN. PROBLEEMWEDSTRIJD, in dit blad l Juli?31 December 1896. No. 343 344 345 346 .347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 35'J 360 361 362 363 364 Zetten. Cijfer. Dahl, Christiania (4) Markx, Leiden (2) Dr. Gold, New-York (4J Ds. Jeepersen, Svendborg (4) Mendes da Costa, Amsterdam (2) (4) Enijers, Amsterdam Stieltje?, Muiden Erlin, Weenen » n Kuijers, Amsterdam Le Comte, Soerabaia Möller, Kopenhagen Feigl en Nemo, Weenen Liudmark, Brooklijn Pradignat, Saujon Schwann, Londen Lee Windle, Winnemucca (2) (2) (3) (2) (4) (3) W (3) W (4) (ï) W W (2) (2) (2) l 11/12 l 2/7 2 3 1/6 l 2 l 1/2 l 5/6 l 11/12 l 7/9 312 3 2 2 3/8 3 3 12 5/6 l/S 3/4 4/5 2 3/5 l 3,5 Kockel korn. 21/2 l 2 3 l 2 l l 2 l 3 1/2 3 1/2 2 3 3 3 1/2 O 2 12 2 2 2 l 1/2 EERSTE EN TWEEDE PRIJZEN EX AEQUO. Mat in vier (4) zetten. Konrad Erlin , Weenen. abcdefgh Oplossing. i P b7, K c4 2 D bl, K d5 3 R b7 enz. P e4 2 D b.7, P d6 ) P d2 \ 3 D e4 f P c5 i P e8 2 D h7, P d6 3 D g8 f P c7 f 3 bc7 ca 3 D of R =f ontwikkeling zijner geestvermogens, zoodat hij ook buiten het gebied der geneeskunde, de studie der natuurwetenschappen zeer breed opvatte, en, dank zij ook zyne voortreffelijke moeder, op literair en aesthetisch gebied voor den medicus zeer bijzondere gaven ten toon spreidde. In hooge mate werkzaam, met zyn ty'd woekerende, was hij in den idealen zin van het woord student; in de studentenmaatschappij, niet het minst in die der zoogenaamde »pillen", bekleedde hij een belangryke rol en was o. a. korten tijd vóór het afsterven van het militair studentenkorps «Mavors Medicator", nog rector van dit korps. In 1882 als officier van gezondheid te Amster dam geplaatst, waar hij reeds enkele jaren achter eenvolgens als assistent van de professoren Place en Kuhn werkzaam was, werd hij reeds dadelijk inderdaad een der leermeesters ofschoon zonder eenigen titel van de aan den applicatiecursus, aldaar geplaatste jonge Officieren van Gezondheid. Ieder collega, die eenige lust tot studie vertoonde, was als van zelf sprekend zyn leerling; reeds toen openbaarde zich zijne groote gave van natuur wetenschappelijk onderzoek en zijne breedte van opvatting door de wijze, waarop h\j elk naar zijne aanleg en aard opwekte om een of ander onderwerp ter hand te nemen, en de verplichte wetenschappelijke bijeenkomsten van Officieren van Gezondheid in het Hospitaal te Amsterdam werden daardoor bijzonder leerrijke avonden, waarin men van de resultaten dier samenwerking kon genieten. Op 21 December 1883 promoveerde de jeugdige Officier van Gezondheid ??volgens de toenmalige methode privaat ? aan de Universiteit te Amster dam. In zijne belangrijke dissertatie, die eender onder prof. Kuhn's leiding verrichte reeksen van onderzoekingen over »Ischaemie'' (afsluiting van bloedtoevoer) van verschillende gewichtige organen vormde, werd bewezen hoe de wand van het hart gedurende betrekkelijk langen tijd zonder toevoer van voedsel in het leven kon blijven. Ook voor de physiologie der hartbeweging had dit onder zoek gewichtige resultaten; het steunde de op vatting, volgens welke de oorzaak der samen trekkingen van het hart binnen het hart zelf gelegen moest zijn, zoodat bij de beweging van het hart der gewervelde dieren een eigen »bewegingscentrum'', een centraaltelegraafkantoor als het ware, in het spel is, gezeteld in de binnen het hart gelegen zenuwcellen. Dit zenuwcentrum moet alleen de hartswerking regelen, maar bovendien de hartspier prikkelen en den eigenaardigen rhythmus (d. i. de opeen volgende phasen van samentrekking en van ver slapping der afdeelingen van het hart) tot stand brengen. In de op deze schitterende en natuurlijk »cum laude" afgelegde promotie volgende dertien jaren heeft »onze" Zwaardemaker (want zoo noemen IIIIIIMIIIIMIUlllllMllllllllllllllllllllllllin p h5 2 D b.5 ?T P K d3 e6 c5 CO p p f5 c5 a4 d3 2 2 2 2 R D D R b3 b.7, h7, b3 t) t, P P P P K c4 d3 f5 d3 e4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 D D D D D D D f7 e8 f7 f d3 f7 d3 g3 t » t t « » j. 1 ?? ?f t t 1" H l K fG: K fG: gfC: Opl< ssing. 2 T i4, de5: 3 D a3 enz. 3 T e5 f D du:, H e5 3 T c3 eö3 D fti f K ei: 2 R c3, D f2 3 T eöf T c2: f 3 R c2 f D f2 2 R c3, K ei: Beoordeeling. Diese Aufgabe steht dem Vierer von Erlin uich nach, also auch 3"s. Zwar ist auch hier der erste Zug fast erzwungen, daber sind die Drohnngen (i ach den beiden ersten Zügen) deutlicli und kurz gmug aber jcder Zug im HaupUpiel gehort wesentlich zur Idee, und in der Erledigung von l gl'6: bat die Aufgabe ein Nebenspie], welches dem in 353 nicnts uachgiebt. Das schlageu des Bauern im ersten Zuge stort rnich hier nur wenig, der Schluss aher würde mir i:och besser gefallen , wena auch das Diagonalmut Beoordeeling. Der erste Zug liegt recht nahe, auch die kurze obschon stille Drohung (2 D h7 3 f) iat nicht von Bedeutung neben ihr kommen die vierzügigen Drohungen 2 R b4 f und e4 f eic. nicht in Betracht auch im weitern Verlauf der Lösung sind die Dro hungen meiat kurz und deutlich. Dennoch ist das opferlose Hauptspiel mit dem fünffaehen an den Preisvierzüger des letzten Turniers erinnernden, doch weniger glanzenden Sehluss bedeutend genug, um der Aufgabe hervorragenden Werth zu verleihen. Ein recht gutes zweites Spiel ist die Variante mit Damenopfer; noch drei weitere correcte Varianten sind vierzügig. C. Kockelkorn. Mat in vier (4) zetten. Max Feigl en Ottmar Nemo, Weenen. vele collegaas hem zoo gaarne) niet alleen niet stilgezeten, maar meer gedaan dan men van een wetenschappelijk geneesheer in een geheel menschenleven kan verwachten. Het is hier noch de plaats, noch het oogenblik, om reeds een biografie van dezen «ridder van de natuurwetenschap" op te stellen, die n als mensen en geneesheer n als geleerde een der sieraden van ons land ge noemd kan worden, en die, nadat de «militaire geneeskundige cususr" naar Utrenht was verplaatst spoedig als een der hoofden van deze inrichting een meer officieelen werkkring verkreeg. Hier ontwikkelde hij zich, door de ruime ge legenheid , hem door den toenmaligen In specteur van den Geneeskundigen Dienst der Landmacht, Dr.Timmerman, tot wetenschappelijken arbeid gegeven, in zijne volle kracht. Hij vormde een school van jonge onderzoekers, terwijl hij naast zoovele andere onderwerpen, naast een belangrijke en tijdroovende praktische werkzaam heid aan het ziekbed tijd vond, om zijne lieve lingsstudie, die der physiologie, aan de studie van den zieken mensch te verbinden. De onder werpen die hem daarbij het meest aantrokken, waren in het begin, toen hij als tijdelijk leeraar aan de Veeartsenijschool werkzaam was, van zuiver experimenteelen aard, zoo o. a. zijne studie over de bijzondere gevoeligheid van som mige diersoorten tegenover carbol, zijn interessant artikel over de uitzetting der slagaderen door den bloeddruk, waarin hij betoogde, boe de bloedverdeeling en de elastische spankracht der slagaderen in hoofdzaak door de spiervezelen in den vaatwand beheerscht worden. Later sloten zij zich meer aan zijne specialistische neus- en oorpraktijk eenerzijds en aan zijne hospitaalpatienten anderzijds aan. Zoo ontstonden, wat laatstgenoemden betreft, een aantal mono grafieën, byv. een gemeenschappelijk met dr. Kraft ondernomen studie over de reconvalescentie van Beri-Beri, verder een overzicht over de quantitatieve methoden van onderzoek in de inwendige geneeskunde (onlangs in de «Geneeskundige Bladen" als een lijvige monografie verscheeen), waaruit de bijzondere veelzijdigheid van den schrijver meer dan ooit op den voorgrond trad. Nadat bijv. de voor het bloed en den bloedsom loop gebruikelijke methoden van klinisch onder zoek zijn behandeld, en het ademhalingsorgaan en het digestieapparaat zyn besproken, wordt getracht, de in de laatste jaren behaalde over winningen op het gebied van het bewegings apparaat en van de zintuigsgewaarwordingen aan het quantitatief onderzoek van den praktischen medicus dienstbaar te maken, waartoe de schrijver zelf, wat het gehoorzintuig en reukzintuig betreft, zeer belangryke bedragen heeft geleverd. Eindelijk wordt zelfs een poging in het werk gesteld, tot het ontwerpen eener methode, ten einde de bruik baarheid der in de toekomst te maken medische iiiiiiimmiiiiiiiliiiiiMminmtilliMiiMiiiiiiiiiiimimim ohne unthatigen weissen Offlzier zu Stande kame (wenn etwa die Lauferstellung fl statt dl gelungen ware). C. Kockelkorn. DERDE PRIJS. Mat in vier (4) zetten. Pastor J. Jespersen, Svetidborg. g 3 D e8 enz. 3 K al 3 T f3 c d e f Oplossing. l D b8, d4 2 T f'2 !, R f 2 :! c4 2 D h8, c3 f l K g4: 2 D c8 f, K h4 11 fü3 T f2: rj~ 2 D g3 f. Beoordeeling. Ein interessanter Zugzwang bildet die Einleitung zu dem trefllichen Hauptspiel , dein sich zwei gute Varianten anschliessen. Kür den ersten Zug bleibt allerdings nur die Wahl zwischen den Damenzügen nach b8 und c7, da der Enviderung B d2: oli'oubar vorgcbeugt werden muss. C. Kockelkorn. Oplossing der Schaakscherts van J. W. Le Comte te doerabaia. De wilto dame moet op d2 staan. Oplossing. l D dl, 32 2 D dl, al, gl, ai of gl enz. De heer Kockelkorn schrijft ons 't volgende: In der Hcherzaufgabe von Le Comte müsste die Dame auf 1'2 stellen, dann ginge nur l D h4 '2 D d8 ?;3 D bü(-. Dagegen sind 'i Lósiingen moglich, wenn die Dame auf cl gestellt wird, namlich l 1) bl, K c7 (e7) 2 D böoder b8 mul feinur l D dl!!, Zllgzwang 'i D al (g-1)! Es ware der Mühe wenh dieae Idee correct herzuatelJen! Oplossing van No. 362 (Schwann) l l' cd4 enz. Opgelost door C Kockelkorn, Keulen (2); A. Albregts, Amsterdam (1); S. te -orssel (Ij; H. .Mendes da Cosla, Amsterdam (3). Oplossing van No. 363 (Lee Windle) l D u7 enz. Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen (2); A. Albregts, Amsterdam (3), S. te Gorasel ('2); A. ilendes da statistieken te verhoogen, vooral ook door den vinger op de wonde te leggen, die aan de in de kliniek zoo gebruikelijke statistische over zichten aankleven. Men ziet hoe hier de natuur onderzoeker streeft, ook hier voor zoover mogelijk alles wat op zijn gebied ligt, in maat en getal uit te drukken. Maar het hoofdwerk van de wording waarvan zijn collega's sedert 1888 getuigen waren, toen achtereenvolgens de zoo goed afgewerkte deelen van het langzaam, met vaste en zekere hand op te trekken gebouw der physiologie van den reuk (tot nu toe een der zeer armoedigste hoofdstukken uit de physiologische wetenschap), eerot in vaderlandsche, later in buitenlandsche bladen het licht zagen verscheen vóór twee jaar als een stan daardwerk over de »Physiologie des Geruchs". Den inhoud van dit werk als geheel, kunnenslechts weinigen naar waarde schatten. Volgens de door prof. Guye op 13 Dec. jl. in de Aula gehouden uiteenzetting, behoort het tot de beste werken, die in de laatste jaren op medischphysiologisch gebied het licht zagen. En dat het streven van den schrijver ook met de praktijk der geneeskunde voeling houdt, blijkt ten eerste hieruit, dat bij het ondernemen van hersen operaties wel degelijk ook de toestand van het reukzintuig moet en dank zij Ztcaardemaker, kan worden onderzocht, en ten tweede uit het hem op dien datum plechtig, in het openbaar, uitreiken der Tilanus-Medaille. Het was juist de honderste verjaardag van den overleden grooten Nederlandschen chirurg, waarop dit gouden eeremetaal voor hel eerst werd uitgereikt. Welnu, alle aanwezigen om met het begin te besluiten waren het er over eens, dat niemand in ons land meer recht op deze bekro ning kon doen gelden al was het ook dat zij eene bekroning moest z\ja voor een onderwerp dat «gewichtig is voor de beoefening der Heel kunde", dan juist onze nog altijd jonge geleerde. Men behoeft er niet aan te twijfelen, dat, in dien dezen zoo verdienstelijken man, tijd en gelegenheid zal worden gelaten, hij meer en meer een der helderste sterren aan den medischen hemel zal worden en blyven. De moreele er kenning zijner verdiensten, de hem op 13 Dec. 'i>5 om den slapen gevlochten lauwerkrans, is voor hem zeker van meer waarde dan de hoogleeraarstitel, waarvan het verkrijgen in ons klein land natuurlijk van zooveel toevallige, niet vooruit te berekenen, omstandigheden afhangt. Des on danks verdient hij, dat hem persoonlijk na korteren of langeren tijd deze weg wordt gebaand, opdat hij zijne vleugels verder zal kunnen uit breiden daar dit met behulp zelfs van de beste militaire chefs mogeijk is. Van harte wordt hem door ieder collega een schitterende voortzetting zijner loopbaan toegewenscht. Dr. H. ZKKHUISEN. Costa, Antwerpen (4); P. B. Wysman, Amsterdam H. J. Daniels, utrecht; D. T. Keest!a, Leeuwarden. Oplossing van No. 361 (Lee Windle) l R g4 enz. Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen (ll/s); S. te Goissel (1); H. Mendes da Costa, Amsterdam (2), A. Albregts, Amsterdam (2j. Beoordeelingen van den heer C. Kockejkorn, No. 362. Ein geschickt componirtes Stück, an dem nur die untergeorduete Bolle des Laufers gl zu bemangeln ist. No. 363. Etwa 2, zwar nur geringe Verführung (D e8 und D f7) und keine völlig befriedigende Matstellung. No. 364. Trotó 7 Varianten nicht mehr als 11/2 (mehr l ala 2); Vert'ührungszüge sind l D f 7 und R c8, aber nur achwache. Ten slotte een woord van dank aan allen die tot 't succes van den wedstiyd hebben bijgedragen. In 't bizonder aan onzen trouwen medewerker den heer Kockelkorn, die op geheel belangelooze wij/e de lastige en vaak vervelende taak op zich nam, de correctheid van alle inzendingen te onderzoeken. Hoe consciëntieus hij deza taak opvatte, blijkt uit e totale afwezigheid van foutieve problemen. Wij spreken ten slotte nog onzen v.'ensch uit in 't vervolg op do naamlijst der inzenders Nederland beter vertegen woordigd te zullen zien. TWEEDE NAT. COBRESP.WEDSTRIJD. Vijftigste zet van Wit. A B F l 3 K b7 7 K a3 !) K d2 6 K a2 K n2 bc3: Aan alle deelnemers van den wedstrijd een geluk kig nieuwjaar. Door het vroeger verschijnen van het Weekblad kwam mijn opgave van den 41) e u zet van Zwart te laat om in de Keistweek te worden opgenomen, terwijl ik. door ongoateldhci J verhinderd werd in mijn voorne men, om de nagekomen zetten nog te doen opnemen. Er ia nog gespeeld in A l: -iy 11 eü: f K e7; in A 7; 49 P f d, T b4 f en in F 5 . 49 g3 hÜ, 5U K a2, J. 1\ II. Daar uw zet in A 7 gedwongen was, nam ik de vrijheid die voor u up te g-ven. Uw laatste opgaven ar n voerden steeds te laat. Wanneer uwo opgave met Dinsdagavond wordt afgezonden ontvany ik die te iaat. S. S. Gelieve uwe partij op te zenden aan don heer Loman. Bovenstaand vindt u opheldering over stil zwijgen. J. J. S. UIT DE SCHAAKWERELD. De match om 't Eerste Kampioenschap van Amerika tusbchen riilsbury on Showalter kan als een faitaccompli worden beschouwd. De match zal op 18 Januari as. te Brooklyn een aanvang nemen. 't Tiende congres van den Duitschen Schaakbond zal in Ifjyy te Keulen plaats vinden.