Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1028
Hij schreef onder anderen ongeveer: //Het
verheust mij zeer dat het U aanvankelijk goed gaat,
en het zal U goed blijven gaan, wanneer gij, nu gij
het tijdstip zijt genaderd dat ge zelf onderwijst,
de groote Duitsche meesters als Uw beste ouder
wijzers blijft beschouwen. Van ben hebt gij het
beste geleerd."
Die bescheidenheid is welsprekend.
Zijne leerlingen zullen hem voorzeker niet
vergeten.
VAN MlLLIOEN.
BoeBMerswerï,
De vereeniging Kunst toegepast op boek
banden" die voor een paar weken haar eerste
jaarverslag aan belangstellenden rondzond, heeft
een nu met n Maart al gesloten tentoonstelling
van oud en nieuw bindwerk in het stedelyk
Museum alhier gehouden, waar ik toch nog wel
even op wilde terugkomen.
Het was een goede tentoonstelling, belangwek
kend door de magnifieke specimens van oude
boekbinderskunst die er waren, en zeer interes
sant om te zien hoever eenige van onze meest
vooruitstrevende hollandsche werklui het gebracht
hebben.
Zelfs hadden er uit het buitenland bekenden
tian meegedaan om hier wat goeds te laten zien,
maar al lag die groen-marokko band van
CobdenSanderson nog zoo Iraai op een eereplaats, met
nog zooveel handteekeningen en engelsche bij
schriften er naast, ik kon het waarlijk niet zoo
buitengewoon vinden, en wel aannemend dat de
techniek van dezen veel gerenommeerden
Engelschman veel ontwikkelder dan die van de holland
sche vaklui is, zijn artistiek resultaat was daardoor
nog niet heelemaal boven het hunne verheven.
Een kennis van mij, die het ding van meer
naderbij en in de hand gezien had, gaf hoog op van
het schutblad, dat met een eenvoudige lijnverdeeling
en een mooie dentelle, zeer fraai moest zijn, maar
zooals die met goud versierde band er uitzag, kon
het mij niet het toppunt van goeden smaak gelden.
Een blik op de oude perkamentjes, die daar niet
ver van lagen, wettigde deze mening zeer, want
wat er ook beproefd wordt in welke richting
van kunstnijveiheid dan ook, ook hier is wat
de beginselen aangaat, niets nieuws onder de
zon te maken, een verschil in toepassing blyft
allén het terrein waar de vindingrijkheid van
de tegenwoordigen zich op zal kunnen oefenen.
De rykdom en zeldzame egaalheid in kleur en
versiering, prachtig harmonieus in verdeeling en
schakeering, van die oude perkamenten bandjes
werd door Sanderson niet bereikt, en hier en
daar kan men zijn compositie kaal en arm noemen.
Van hollanders waren er werkelijk goede po
gingen, niet alt\jd met den besten uitslag, maar
dat zoo'n jonge vereeniging in eens alles goed
zou welen en kunnen, mag bij de groote
moeieJijkheid van het onderwerp noch geëischt, noch
zelfs verwacht worden. Er waren van een Leidschen
binder goed uitgevoerde dingen en ontwerpen
van bijzondere opmerkelijkheid, en een Amster
damsen vakgenoot had op aanwijzing van eenige
aesthetici, mooi werk geleverd. Men zag allerlei
van morgen.
Doch op zekeren ochteiid was er onder de ad
vertenties, die der zieke gewoonlijk eenige aflei
ding bezorgden, eene die haar gedachten meer dan
anders bezig hield eii een levendige woordenwis
seling tusscheu moeder en dochter uitlokte. Ze
luidde aldus :
uHuwetijkiwanvrauy, Een jong menscli,
gefortuneerd en van goede familie, wentcht in kennis te
komen met eeii jong meisje, om, indien men elkaar
liefhebbeu kau, eeu huwelijk aan te gaan. Hij
vraagt geen rijkdom; hij verlangt enkel een lief
gezichtje en een goed hart, dat hem boeien en
hoop op een gelukkige toeitomst geven kan. Brie
ven met portret te adresseeren E. L. IS, Poste
Restante.
//De schrijfster wordt verzocht twee dagen na
het verzenden vau den bntf, dien zij met haar
ware» naam onderteekeud moet hebben, zich
tusschen 5 en G uur te bevinden iu het wachthuisje
van de tram, Piazzu- del Dtiumn, Milaan en als
herkeimingsteeken eeu klein Japaiisch waaiertje in
de hand te houden."
Lach mij nu niet uit. kind, maar doe wat ik
je zeg. Schrijf een brief, dien ik je zal dieteereii,
en sluit het portret vau je ia, dat voor twee jaar
gemaakt is. 't Lijkt uog heel goed. En daii ga
je twee dagen later naar het Domplein..." ver
volgde de zieke, op etn toun als vreesde ze, dat
haar weerspannige dochter opnieuw bezwaren ma
ken zou.
En zoo geschiedde. Maar de moeder bleef aan
houden en ten slotte, na veel smeekingen en tra
nen, triumfeerde zij. De brief werd gedicteerd eu
geschreven, het portret er in gesloten, en toen liet
meisje hem op de post brengen ging, werd het
bleeiëe gelaat getint door een zacht rood, een
kleurtje van hoop.
Toch gleed met die brief in de brievenbus, en
het portret was verstopt iu eeu lade, onder ver
flenste Hutjes en verdroogde bloemen. Alles in
het meisje, haar vrouwelijk gevoel, haar goede
smaak, kwam op tegen eeu dergelijke handeling.
Zij verzond een anderen brief, van dezen inhoud:
pogingen tot innovaties, waarvan wij de besten
rekenen die een versiering hadden aangebracht,
zooveel mogelyk door de constructie van het
boek aangegeven. Vooral daar waar van de bin
dende draden ornamenten over het plat getrok
ken waren, scheen my de bedoeling uitstekend,
ofschoon de uitvoering werkelijk wel wat te
wenschen overliet.
Eenige geborduurde bandjes waren al mee van
de meest constructieve en mooiste, en dan waren
er zoowat de banden, die in druk op linnen,
voor den groothandel bestemd, in de laatste j aren
in Nederland zy'n uitgekomen.
Zoo was voor ieder vakman en voor hem die
belang stelt in het handwerk dezer tentoonstel
ling tot een leering, te meer daar oude voor
beelden naast de nieuwere pogingen gelegd waren,
en ook hier aan de gulde spreuk :
«Studeert op het oude
»0pdat gij 't onthouden
»En krachten menght winnen
»0m 't nieuwe 't ontginnen"
als het ware met der werd daad herinnerd.
TH. MOLKEN HOEK.
Een Jan van Mabuse.
Het was werkelijk een exquis schilderijtje dat
de firma Frederik Muller op deze tentoonstelling
van haar alty'd zoo mooie veilingen, kijken liet.
Ondanks de overschilderingen, die toch alleen
maar aan het onderste deel, de drapeeringen en
den achtergrond de oorspronkelijke verflaag gedekt
hadden, zoodat men eenigszins aan een uitsnij
ding uit een heele voorstelling zou zijn gaan denken.
Het verwondert mij daarom zeer dat het slechts
710 guldens heeft opgebracht, en dan nog wel
door een koopman voor die prijs is aangekocht.
Had hier de een of andere vereeniging geen
moeite mogen doen dit meesterstukje in een
museum te doen overplaatsen ?
TH. M.
Konings subsidiën.
Het heeft al voor betrekkelijk langen tijd in
den j\tercure de France gestaan dat eigenlijk zulke
dingen als subsidiën, enz., alleen maar en uit
sluitend worden toegekend aan dezulken die het
in geenen deele verdienen, en dat het wel lijkt
of juist zoo'n onderstand van officieelen kant
demoraliseerend en vernietigend voor iemands
talenten werkt, zoodat, als gevolg, geen der ge
subsidieerden, door het feit zelf, het ooit ver
brengt.
Ik ben niet de eenige die ook in Nederland
van deze overtuiging is, zelfs heeft een spits
voudige lang niet zonder consequentie gezegd
dat door het feit een subsidie te krijgen, men
toont het niet te verdienen. Opmerkelijk is het
zeker dat van bijna geen der ondersteunden hier
in Holland nog ooit iets meer dan
duf-middelmatigs is voortgekomen, en een statistiek hiervan
op te maken zou zeker een werk zijn dat zijn
nut zou kunnen hebben. Een ding is vast, dat
geen der op dit oogeriblik meest beteekenende
jongeren zich zoozeer in de welwillendheid van
een officieel ondersteuningsfonds heeft mogen
verhengen, dat hij hierdoor is opgemerkt. En
wij mogen hen hiermee waarschijnlijk geluk
wenschen.
Wij leven nu weer in deze periode, de konings
subsidiën zijn weer, dank zij veel kennis en
onpartijdigheid, aan de kundigsten (?) uitgereikt.
Ja, die bollebozen daar in den Haag zijn weer
aan de gang geweest, ik meen die jury die sinds
menschen heugenis ieder jaar uitmaakt wie of
nu eigenlijk een Rembrandt in den dop is. Dit
jaar bieden zij aan het belangstellend publiek
een negental toekomstige sterren aan, niet minder
dan negen, die de spes-patriae zullen zijn waar
het onze nationale kunst gelden moet, die eenmaal
onzen ouden roem hoog zullen houden, tenzij ze,
niet meer door een welwillende commissie van bij
stand verzekerd, kwasten en pallet in de eene hoek
werpen om winstgevender kantoorwerk te doen,
in 't kort totdat zy »uit de kunst" gaan, zooals
zij er nu zijn »tn" gehaald.
Het zijn Jac. de Jong, Theo v. Doormaal,
Linse, L. Boubaer, A. Roelofs, Addeckt, P. Sla
ger Jr. en G. van Hove, en vooraan in de lange
rij stapt de hooge Bernard de Hoog met een
grooten flambard, en een copie naar Witkamp
onder den arm, zes maal levensgroot. t>Chapeau.r,
bas" voor zoo'n optocht, waarvan er maar twee
zijn wier namen gelijkluidend klinken met leden
van de bekwame commissie.
Wij wenschen er die ofticieele heeren succes
mee. Th. M.
De Rose + Croix.
Arsène Alexandre is natuurlijk slim genoeg om
de nieuw aangekondigde expositie van de bende
der Rose Croix die nu ongeveer geopend zal
zijn, in den Figaro vrij sterk op de hak te nemen.
Maar hij doet dat weer op zoo'n echte
franschjournalistieke manier, dat bij ook zelf niet veel
verstandiger dan deza >,saltim an jues" lijkt. Hij
merkt zeer juist op dat door deze Société, die
natuurlyk niets gemeen heeft met de echte
Rozenkreisers uit het begin der zeventiende eeuw,
Botticelli tot een coiffeur van vorige eeuwen,
die een nieuw haarkapsel voor de dames uit
gevonden zouden hebben, verlaagd is, en hij
denkt al met schrik aan het half dozijn onbe
kende Pavis de Chavannetjes die daar weer
voor den dag zullen komen, maar is toch après
tout zoo overtuigd van de deugd van geheime
genootschappen voor de eerstkomende transfor
matie van de Maatschappij, dat hij 't noodig vindt
zijn artikel met een hoogst mysterieus »qui sait ?"
te eindigen, zoodat men vragen zou of hij ook
niet een tik van de molen beet heeft.
Th. M.
In Leiden is den len Maart de keuze-tentoon
stelling van kunstnijverheid door de Vereeniging
»Kunst toegepast op Boekbanden'' geopend. Zij
blijft dit tot de 20ste. Wij hoopen hierop terug
te komen.
In Rotterdam heeft men in de Kunstkring een
tentoonstelling van werken van G. II. Breitner
j en Ed. Karsen gehouden, wat op zijn minst een
j ongewone combinatie mag heeten.
niiniHMfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiftfiiiiiniiiB
.iijiiiiiiiiimimliimiiMliniiiiimimiiiiiiiiMiiiiliMiliMMiuiimmmiiiimiiii
Signore!
//Op verlangen mijner moeder sclirijf ik u;
Ik gehoorzaam haar omdat zij sedert jaren ziek
is, en bovenal rust en kalmte behoeft. Door mij
te verzetten tegen haar wil zou ik liaar toestand
verergeren. Vergeef mij dat ik mijn portret hier
niet insluit; ik kan het niet doen. Maar helaas,
zult u mij in het tramhuisje zien verschijnen,
op deu door u bepaalden tijd; nu ik er aan
denk reeds, voel ik dat ik een kleur krijg vau
schaamte ! Een waaiertje bezit ik niet; ook
heb ik geen geld om er een te koopen. Iu
plaats daarvan zal ik een bouquetje cyclamen iu
de hand houden; dit kost slechts twee xi/Ui en
zal mij de scliande bespareu van te worden her
kend onder de arme stakkers, die met mij zich
komen laten beKijkeu !
//\Vrat mijn naam betreft zeg ik u alleen, dat
ik Luigia heet: mij arme vader heeft mij
Luiginella laten doopen. Ik geloof dat mijn naam
het eenige aantrekkelijke aau mij is. Ik beu
volstrekt niet mooi; ik zie er zelfs niet lief uit!
Vergeef mij hetgeen ik thans uit gehoorzaam
heid aan mijne moeder gedaan heb, en als u mij
gezien zult hebben, vergeet mij dan zoo gauw
mogelijk, uit medelijden!"
Twee dagen later liet Luiginella's moeder h;ire
dochter de japou aantrekken die voor zon- en
feestdagen gespaard bleef, en met zorg hot haar
opmaken. Maar de daagsche hoed werd opgezet.
Toen ze op liet punt stond de deur uit te gaan,
riep de moeder :
//Luigia ! Luister ecu?. Mijn goud horloge met
gouden ketting ligt iu de kast; doe die aan."
//Maar mama, de voer is immers gebroken !"
//Dat doet er niet toe; 't is een sieraad,'t staat
chic. Vergeet niet, kind, dat je vader advocaat
was. We zijn niet al ons leven arm geweest !"
Twee heetc tranen rolden over de bleeke,
vermagtrde wangen.
De dochter deed horloge en ketting aan. Eu
je hebt toch eeu waaiertje r" vroeg de moeder.
./Ik zal er bij Ritnali even een koopeu voor ik
Een Torsleli geschent,
De beroemde kunstverzameling van wijlen Sir
Richard Wallace te Londen, de grootste en
schoonste, welke, sedert de dagen van Mazarin,
in het bezit van een particulier persoon is
gewoest, is bij testamentaire beschikking van de
onlargs overleden Lady Wallace aan de Britsche
natie vermaakt, onder voorwaarde, dat de regeering
daarvoor in een centraal gedeelte van Londen
een afzonderlijk museum zal laten bouwen.
De grondslag voor deze verzameling werd ge
legd door Lord Hertford, die zich in 1812 te
Parijs in de Rue Lafitte metterwoon vestigde.
Als helper bij zijne talrijke aankoopen van kunst
producten diende hem een jonge man, die nooit
anders dan :>Monsieur Ricbard" werd genoemd,
en wiens familiebetrekkingen tot den Engelschen
Lord een geheim zijn gebleven. Deze jonge man,
de latere Sir Richard Wallace, erfde in ISTOde
toen reeds hoogst belangrijke verzameling van
zijn beschermer, en bracht baar een paar jaren
later naar Londen over.
De galerij-Wallace bevat een dozijn Murillo's
en bijna evenveel Velasquez. De kostbaarste
Murillo's zijn de »Aadbidding der herders" uit
het Kapucijner-kioiister te Genua, welke Lord
Hertford voor t' OdO kocht, en het schoone
portret van den II. Thomas van Villanueva, in de
tweede manier van den kunstenaar. Velasquez
is het best vertegenwoordigd door de »Dame met
den waaier'. Van de Vlamingen vindt men in
deze collectie Rubens met zijn
»regenboog-landiimiiiiiinimiiill
op de bauk zitten ga onder dat bord," zei Luigia
terwijl haar een rilling door de leden voer.
»Je hebt toch wel geuoeg gold bij je : Hoeveel
zou het kosten r"
//(J, een paar xoli/i is wel genoeg."
//Neem ten minste twee francs mee, Luigia."
Eu ons eteu van middag !J. . . en vau avond . ..
denkt u daar wel aau '?'
/,Ik kan van avond m ij u ijs best eens missen,
Luigia."
Toe, moedertje, laat liet alles nu verder eens
aau mij over eu agiteer u niet, zoo !"
//Luigia . . . '/o had de deur reeds achter zich
gesloten, maar kwam terstond in de kamer terug.
//Geef mij nog eeu kus, kind, eu laat mij je uog
eens goed bekijken. Wie weet of er vau dit
oogenblik at' niet een betere toekomst voor je aanbreekt!"
Mot een glimlach om de lippen voldeed het
meisje aau deu wensch harer moeder, keerde zich
naar alle kanten om, gaf haar nog eeu kus eu ver
trok niet den moederlijkeu zegen ! /uodra zij weg
was keek de zieke do armoedige kamer rond,
vouwde de handen op de borst, sloot de oogeu, eu
prevelde.
Het was een mooie dag, een helderblauwe hemel
en als gewoonlijk op dat uur was het Domp ciu
vol leven en bewiging. Erg warm was het niet.
Luigia had niet, langer dat gevoel alsof /.ij stikken
zou, dat, ze thuis gehad had, toon ze zich moest,
kleeden en uitgaan... op oen man. Haar eenvoudig
toilet, het gouden liorlogekettiukjo, eu het bosje
evciamen, alles te zamen stond haar goed en gaf
aau 't geheele persoontje iets aantrekkelijks. Vlug
stak '/.K l'huzn dd Dunn/ci over, steeds schuw om
zich heen ziende als iemand die kwaad gaat doen;
ze \vas wederom een en al zenuwachtige angst.
U ! als ze dat tramhuisje maar niet, iu hoefde !
i), als die heer haar reeds in 't oog gekregeu had !
\Vaar was die bank 'r Waar was dat bord ': Bevend
trad ze binnen, 't gezichtje bloedrood, te beschaamd
bijna om de oogen op te slaan eu rond te kijken !
Als ze maar oj> die bank kon gaan zitten zonder
dat, iemand het merkte! maar do bank, in de adver
tentie genoemd, was reeds geheel bezet. Er was
schap" en van Dyck met zijn prachtig portret
van Philippe Le Roy en diens echtgenoote. Onder
de Hollanders is Rembrandt vertegenwoordigd door
een geheele reeks van stukken : »de barmhartige Sa
maritaan", »de ondankbare dienstknecht", de
portretten ten voeten uit van Suzanna Pelhcaen
de echtgenoote van burgemeester Pellicaen, en
van hare dochter, voorts portretten van den
burgemeester zelven en van diens zoon Kasper;
verder een eigen-portret van Rembrandt uit het
jaar 1640 en een portret van Rembramlt's moeder
uit het jaar 1G32. Van Frans Hals vind men een
»Cavalier", het schilderij, dat zijn naam het eerst
in ruimeren kring bekend maakte. Verder zijn er vijf
Hobbema's, een Cuyp uit de collectie-Demidott',
Metzu's beroemde «Slapend e jager", eenbinnenhus
met talrijke figuren van O^ade (uit het jaar 1063),
om van de talrijke grootheden van minderen rang
niet te spreken. In de Fransche afileeling be
vinden zich een aantal Watteau's, de prachtige
versieringen van den trapwand, door Houcher voor
Mad. de Pornpadour geschilderd, 22 Greuze's,
y4 Decamps en 15 Meissoniers. Onder de Engel
sche schilders zijn vooral Joshua Rpynolds in
Gainsborough door een aantal meesterstukken
vertegenwoordigd.
De verzameling bevat verder prachtig
oudSèvres, kostbare antieke meubelen, uurwerken,
mails, miniaturen, snuifdoozen, zilveren bekers
en bronzen statuetten.
De waarde der gebeele verzameling is natuur
lijk moeielijk te schatten; enkelen begroeten haar
op pd. at. 3.0 0.000!
"m""" ........ i" ......... i ..... ""'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinimiiiiiiiiiiiiiiimniiiüi
40 cents per regel.
inmmiimiiimmiiiniiiiniimimiiiiiinHiiiiiniiiiiiiiH
? y? Hoofcl-I>euót
f^f^f
^ Dr. JAEGER'S ORIG.
K. F. DEUSCIILE-BENGEB,
Amsteidam, Knlxerstrao.t 157.
Eenig specialiteit in deze
artikelen in geheel Nederland.
H. RAHR te Utrecht.
Pianofabriek.
Binnen- en Buitenl. Muziekhandel,
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in Huurpiano's.
MEIJROOS & KALSHOVEN,
Arnhem.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.1
Ruime keuze in Huurpiano's.
B K D K T':-»
Goessche Zoute Beschuitjes.
\ BERND. K1CHHOLTZ.
Wed_ j GERBEK & ZOCvv.
T . . , ,.
Te Amsterdam bij
Een flinke gebruikte platenkast
wordt te koop gevraagd, aanbie
dingen onder letter G B, met op
gave der afmeting aan het bureau
van dit blad.
geen plaats meer voor haar. Er zaten verscheidene
dames, allen druk zich \vaaiend met Japaiisclie
waaiertjes. Eeno, vrij oud en erg maner, zat. allerlei
grimassen te maken, quasi lieftallig. Een andere,
met ton roode japon en een rood gezicht, sloeg
zich aanhoudend niet- haai «aaienje legi n do borot
eu gaapte elk mannelijk wezeu aan met oen breed
jachendeu moud. Eeu derde was er; opzichtig ge
schilderd eu gcblanket, niet eeu kwijnenden oog
opslag eu senlimenteelen glimlach, en... < u nog
velen zoo. Verder hopen er eenige jonge hr'-itjcs
in en uit, die haar bekeken, weer naar buiten
slenterden, cii samen praatten eu lachten. Maar
Luigia zag niets ; ze had enkei oogen voor het
pijnigende feit, dat er voor haar niet het kleinste
hoekje was waar ze zou kunnen gaan zitten en
voor nieuwsgierige blikken verborgen zij».
Zoo stond ze daar dus, bevende, met «'loeiend
gelaat, de oogcu gevestigd op het rjo.-jo evelanicn
dal, ze in de hand hield. En /.oo zag haar Edoardo.
Van deu dom sloeg net zes uur. Duizelig, ver
suft half, ijlde ze legelrecht, zonder op of om
zich hoen ie zien, als in een droom, naar iiuis
t.:rug. 'Lt merkte zelfs niet dat ze gevolgd werd.
Zo kou evenmin bare moeder vertellen hor die
heer er uitzag, zelfs niet of hij tr geweest was.
Een paar dagen later ontving Luigia een pakje
aau haar adres, met haar naam voluit. Het was
een prachtige waaier met eyclameii beschilderd.
Tegen deu avond ziet de eenvoudige ziekekamer
er thans veel vroolijkor uit, alsof een atmosfeer van
geluk en vreugde alles vernieuwd on verfrischt
heeft. Op het bloeke gelaat der zieke ligt oen uit
drukking van rust eu vrede. Ginds, bij het raam
iu het wegstervende daglieht, toekom u zich de om
trokken al' vau twee iioofden als scliaduweii in
ecu droomenlaud. Eu de moeder dommelt, zachtkens
in, turend op die gelukkige verloofden, wetende
dat haar stille bede verhoord is.