No 1029 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Een Preefc oyer de Cüarterefl Conpiy, Olive Schreiner is door verscheidene werken, en hier te lande vooral door haar Story of an African Farm, bekend en gunstig bekend ; haar vertrouwd heid met Zuid-Afrikaansche toestanden en haar poëtisch-religieus gevoel maken het verschijnen van een nieuw boek van haar hand over Boeren, Engelschen en Matabelen tot een gebeurtenis, en daarom dan ook wordt hier over haar jongste produkt gesproken, want niet het boek zelf, doch de naam van den schrijfster is belangrijk, en om den naam zullen verscheidenen nieuwsgierig zijn naar wat zij te vertellen heeft over de Chartered Company, Cecil Rhodes en Jameson. Niet, gelijk eerst werd aangekondigd, heet het boek Jesus Christ in South-dfrica, wellicht wilde Olive Schreiner uiet ui te veel verwachting wekken, en liever niet in concurrentie treden met Balzac's Jesus Christ en Flandres, doch met meer eenvoud Trooper Peter Halket of Mashonaltind, hoe wel Christus in het verhaal niet ontbreekt, en zelfs de meest belangrijke rol heeft. Want Peter Halket is een twintigjarig jongtnan in dienst bij de Chartered Company, en op een avond is hij verdwaald geraakt, en genoodzaakt in eenzaamheid te overnachten op een kopje. Slapen wil hij niet, want schoon hij geen zwarten heeft te vreezen, over een groote uitgestrektheid toch is het land uitgemoord, is hij bang voor dieren, daarom besluit hij om een vuur aan te leggen en daarbij te waken. Hij doet dat, en in lijn waken gaan. velerlei gedachten hem door het hoofd. Het is geen geheel slechte man, deze Peter Halket, hij heeft teederheid en edelmoedigheid in zich ; hij denkt met aandoening aan zijn moeder en als hij hoopt rijk te worden, gebeurt dat óók uit het verlangen om zijn moeder een onbezorgd leven te verschaffen. Het is geen geheel slechte man, doch in veel van zijn daden en gedachten een produkt van den sleur, daar hij het, zonder verder onderzoek, gewettigd vindt om te doen, gelijk hij ziet dat gedaan wordt en goedgekeurd, en deelt in de oordeelen en vooroordeelen van zijn volk. En hij denkt hoe hij rijk zal worden : zijn dienst, bij de Company zal hem aan land helpen; hij zal een maatschappij op aandeelen oprichten, om het even of het land wat waard is of niet; hij zal een belangrijk bankier te Londen iu den arm nemen ; deze zal de aandeelen lanceeren, op prijs brengen, en op het juiste moment zal Peter Halket zijn aaudeelen verkoopen on met het gewonnen geld een nieuwe maatschappij oprichten. Is dat oneerlijk ? Maar iedereen doet immers zoo, en bovendien, alle aandeelhouders hebben het recht om op het juiste oogenblik te verkoopen ; dat moeten zij dan ook maar doen. Zoo denkt en rekent hij, tot hij schrikt, wijl hij een geluid hoort. Is het een dier, een vriend, een vijand ? Wat komt er aan ? Het is een mensch, zonderling ia eenvoud van kleedij; hoofd, armen en voeten onbedekt, donker van tint, Joodsch van gelaat, waardig en vriendlijk van oog. Hij vraagt verlof bij het vuur te zitten. Peter gunt hem gaarne een plaats, hij is niet meer alleen, hij voelt zich opgewekt en spraakzaam, hij vertelt honderd uit aan den vreemdeling over zijn leven, zijn plan nen, zijn moeder, zijn Africaansche avonturen. Hij 7de Jaargang. 14 Maart 181)7. Redacteur: RUU. J. I^OMAN. Adres: Stonehaven Streatham Londen S. W. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. CORRESPONDENTIE. 'S., te A. Verzoeke beleefd Weekblad van 14 Maart te zenden aan Herrn K. Erlin VII/2, Kirchengasse 36, Wien. X. te Y. Dank voorberichten, 't Deed ons genoegen te zien dat de zaak weder in orde ia. Van Dr. Sam Gold, te Kew-York. Vervaardigd voor den 5en Internationalen probl.wedstrijd in dit blad. No. 373. Mat in twee (2) zetten. vertelt hoe hij eens twee vrouwen had, die weg liepen, schoon hij hen goed behandelde; hoe hij dapper vechten kan en in den oorlog gaarne op de zwarten schiet, maar het gemeen vindt om weerlooze gevangenen te beleedigen en te martelen. Hij gevoelt zich op zijn gemak met den vreemdeling en pakt den ganschen poveren inhoud van zijn naïef, ruw en onnadenkend gemoed uit. De vreem deling zegt weinig eerst, zonderlinge zaken; dat hij veertig dagen gevast heeft, dat hij behoort tot een groote broederschap, die haar leden heeft onder alle nationaliteiten en religies. Doch als Peter is uitgepraat, begint de vreemde. ling. Hij vraagt hem, wat voor kwaads de zwarten deden, die hun eigen land verdedigen. Waarom de Engelschen de Armeniërs helpen zouden ? Omdat zij Kristenen zijn en de Engelschen ook !J Maar wat is een Kristen? Iemand die anderen berooft, en doodt om zelf rijk en machtig te worden? Iemand die roem zoekt in onrecht, vergetend dat alle roem verganklijk is? Hij doet verhalen aan Peter. Hij spreekt in parabels, gelijkenissen. Hij zegt dat de ware Kristen niet hij is, die een geloof heeft in den Vader en den Xoon en de Onsterflijkheid, maar die de menschen lief heeft en rechtvaardig wil zijn. Hij is ernstig, plechtig en verheven, en maakt indruk op den ruwen soldaat. Hij spoort hem aan zijn zondig leven te verlaten eu tot de grooten in Africa en Engeland te gaan om dezen hun onrecht voor te houden. Peter is geroerd, hij is gewonnen, doeh hij durft niet. Wie za. hem gelooven, den jongen en onervaren man, die niet eens de gave van het woord heeft ? De vreemdeling raadt hem dan tot de schare te gaan, en voor die schare woorden van recht en mcnschelijkheid te spreken. Ook daartoe ontbreekt Peter de moed. Dan blijve hij in zijn zijn kring en doe daar writ recht en menschelijk is : een ieder kan en moet zoo handelen. En na deze woorden verdwijnt de vreemdeling. Den volgenden dag is Peter bij zijn troep terug, doch als een ander mensch, stil en neerslachtig. Een oude gewonde neger wordt gevangen genomeu; men verklaart hem voor een spion, de kapitein bindt hem aan een boom, en zal hem fusilleeren, zoo er geen hooger ollicier komt, die anders zal oordeelen. Peter treedt naar voren; hij spreekt onsamenhangend, doch geroerd en ernstig. Hij herhaalt de woorden van den vreemdeling: men moet rechtvaardig zijn en menschelijk. De negers zijn niet slecht, omdat zij hun land ver dedigen; de oude man is wellicht geeii spion, men moet hem zacht behandelen en zeker niet dooden. De kapitein is woedend. Zal een soldaat zoo tegen hem spreken ? Hij beveelt Peter tot zijn straf den ganschen dag de wacht te houden over den gevangene, en den volgenden ochtend zal de spion gedood worden, niet door het gansche peloton, doeh Peter alleen zal hem het doodelijke schot geven. Peter zwijgt, en volbrengt zijn dagdienst zwij gend. Heimelijk geeft hij den zwarte drinken, en in den nacht staat hij op, snijdt de banden door, en de zwarte vlucht. Doch zijn vlucht maakt ge raas ; de kapitein ontwaakt en ziet Peter staan bij den boom waar de gevangene was doch niet meer is. Er wordt alarm geslagen, schoten vallen in het wilde. Men vindt Peter dood liggen bij den boom. Wie heeft hem geraakt? Zijn wonden zijn klein, blijkbaar door een pistool vcrooizaakt, en abcde fg h Wit: K d7, D gü, Ta4 en g8 = 4. Zwart: K do, T c3 en i'l, P 1'2; o5 en e.". - 0. Van No. 370 (Jcspcrsen) zijn nog goode oplossingen te vermelden van O. T. v. Ham, (iorredijk (:i); IL Smith, Beerta (4); 11. S. Mchorlinghui*, i'inateriïold (4); L. Keuken, Groningen; L. Bruins, Itafijuert; W. Beekhuis, Groningen (3); (l. Hovinga. l'inatenvold (4); P. D. v. /eeburgh, Groningen (3): IT. Alting, Leons; II. J. B. tfl Krewcrd. iiimimtmtmttittittttiiiitiitiiitttitiiiiiiiiiitttt tiimtuiuimu Oplossing van 371 ('Erlin). l D al enz. Opgelost door G. Hovinga, Finsterwold (3 ; C. T. v. Ham, Gorredijk (2); W. Albregts, Amsterdam; P. D. v. Zeeburgh, Groningen (2); L. Renkcn, Gro ningen (3); E. Wieling, Groningen; II. Mendes da Costa, Amsterdam (2); S. te Gorssel (3); H. H. v. d. Goot, Harich (2i; W. Beekhuis, Groningen 3); B. v. Krimpen, Rotterdam (21.;); H. Smitli, Beerta (2:; l!. S. Schortinghuis, Finsterwold (3). Beoordeeliri", No 371. Het dreigend aftrek schaak is niet mooi; daaren tegen zijn er 2 volkomen zuivere matstellingen. C. T. v. Ham. TWEEDE NAT. CORRESP.WEDSTRIJD. Vier-en-vijftigste zet van Zwart. A B F l 3 K e7 7 OP c7 5 M 9 P d5 S f4 f In A l en 7 geen opgave ontvangen. J. V. H. te Sas van Gent. De heer v. 11. verzoekt beleefd bericht of u na zijn opgave partij A 7 opgeeft dan wel verder wenscht te spelen. J. ,1. S. UIT DE SCHAAKWERELD. De uitslag der match tusschen de Nieuwe Rottercl. Schaakver. en de Delftsche Schaakclub, die op 28 i'ebr. te Rotterdam plaats vond, was als volgt: Rotterdam. v. Dant/.ig O O stok; o i .> Boomsma O O Schipper l I) de Wit l l', Pak O 1 Delft. de Koning l l Boekbolt l J ., Strick v. Ltnschoten l l Koevoet f liauer O i . Verbeek l (l de zwarten hebben geen pistolen, het kan dus geen neger geweest zijn .... Zóó is de geschiedenis van Trooper Peter Hal ket of Mashonaland, die martelaar wordt van zijn kristelijkheid, na zijn eerste kristelijke daad. Wat nu is de fout ven het boek? Deze, dat het den schijn aanneemt van den gang der zaken te willen hervormen, terwijl het daartoe geenszins de kracht heeft. Voorzeker is Olive Schreiner geen kind in de kunst van het schrijven, kan zij knap proza leveren, parabels dichten en preeken. Niette min is haar welsprekendheid mat, en worden wij onaangenaam getroffen door het contrast van de pretentie en het bereikte. Het is zoowel pretentie als onverstand om te meenen, dat men op zulk een wijze iets van belang uitricht. Indien er nog iets nieuws ware iu haar inzicht doch er is gén nieuws in. De gruwelen ir. haar bock vermeld, zijn overbekend; over de motieven, de gedachtenatmosfeer van de Chartered Company maakt niemand zich illusiën; de cthika door Olive Schreiner hier verkondigd, is niet veel anders dan de ethika van het Nieuwe Testament, waarmede wij allen in theorie best vertrouwd zijn ; dat men trachten moet re c) 11. vaardig eu menschelijk te wezen, kan be zwaarlijk een nieuwe gedachte genoemd worden. Doch waaruit blijkt de pretentie ? l Iet beste antwoord geeft het bock zelf, met zijn hooggeschoeid gepreek over oude en versleten teksten. Maar ook zonder dat men het bock leest kan men het begrijpen, want als een schrijver Kristus invoert lecntrend over de zondigheid vau wat is, en de deugd van wat zijn moest, dan maakt men er de uiterste aanspraak op om wat trelïends te zegden. Maar Olive Schreiner schijnt, niet zeer te beseffen, dat de theorie aan allen uitnemend bekend is, en men niet treft door die theorie te herhalen, zij het ook met versiersels van parabels eu pathos, of men moet nog veel meer talent, toonen. Want mij zou het, niet verwonderen dat Tolstoi een boek over liet zelfde geval zou schrijven en veel mér treffen, doch ook Tolstoi zou de Chartered Company niet uit Afrika verjagen. Maar misschien is TiT/c/pi-,- J','/<:/ geen preek doch een drama ? Het zou zoo kunnen zijn, maar het is niet, zoo. Drievierde van het boek bestaat uit liet samenzijn van Kristus en Peter, en de Kristus, hier voorgesteld doet niet veel moer dan prcéken. Is men met een redelijke preek tevreden, men leze het boek, doch wie verwachten mocht er nieuwe leering over Zuid-Afrikaansche toestanden in te vinden of een tredend verhaal, hem kan ik het niet, aanraden. (.'u. Al. \AN Di:vi;vn-;it. 01 1S07. Totaal 'l T. il» a l s Voorwaar een schitterend succes voor de onderne mende en veelbelovende Delftscbe cïnb. In de llaagsehe Courant" verscheen van de hand der vurige schaakijveraarster, mevr. de wod. dr. Mul ler Thijm, van Zutfen, een artikel om de Nederl. dames op te wekken lot de studie van ons edele spel. \Yij ontlecnen hieraan 'i volgt nde : l Schaakspel is een verzekering tegen 't ong<-hik, dal ons allen liedreigi, als bij 't klimmen der jaren, do tijd komt. dal wij veel alleen zijn, de verzwakking der oogen daaren boven "t verrichten van na,ild\verk ol lectuur verbiedt ; eenc krachtige verzekering tegen 't grootste der on gelukken : do verveling: Geloof mij. ik spreek bij ondervinding, en gaarne zal ik u, ais mij gevraagd ') 'ïradpc.,- l>,:/!'.,? llulkel of Mitn/iinKiltinr/ by live S e h r e i n c r. Londen, F. .Kisher l 'iiwin, Boei en Tijtolft. (ielukkig is de inhoud van de jongste J\icntr<Gids lang niet zoo dun als de aflevering zelf. Jac. van 1-ooy opent haar met een hier en daar wat vage schets van Londen, een plein voor een station, dof-zwart en droef-grauw als een aquarel van Whistler. H. J. Boeken vertelt tic Ilixinric ra>< l-'lorixcn Pilnncheilocr verder in vlugge, rijke rijmen. wordt hoe te doen oca alleen te schaken, dit uitvoe riger per brief uiteenzetten. Juist omdat men bij 't schaken niet altijd een parlner noodig heeft, is 't spel ook voor ploogznstens aan te bevelen, om lie lange nachtwaken aan 't ziekbed te verkorten.'' (Of de patiënten hier ook zoo over denken betwijfelen wij! Ued) Mevr. Muller Thijm richt tot allo dame- in den lande de vraag, of er onder baar zijn die 't .spel be oefenen1.' /oo ja, of zij pogingen willen aan\\ enden een damesschaiikelub op te richten, of aan dame-, die 't wensehcn te leercn. los te geven '.' lit, Amster dam, Rotterdam, (Ironingcii en Delft moeten reedj dames voor dit, doel zijn gevonden en de schrijfster hoopt spoedig ook uit andere plaatsen aanmeldingen te ontvangen. In Zutfen beeft /.ieli reed- een dame>elub gevormd, die ten huize van mevr. Thijm ver gadert. Wij brengen onze. lezeressen in herinnering dal de Loudensehe Damessehaakolub dit seizoen 't meerendeel der clubinatches tegen mannelijke antagonisten hebben gewonnen. De beweging neemt, even alb 't wiolrijden. bij den dag toe en de ondernemingsgeest en dapperheid dei- dames wordt door hun aanvanke lijk succes en 't vooruitzicht op den Internationale!] dames schaakwedstrijd dezen zomer, niet weinig aan| gcmoedigd. De dub te Londen telt thans 120 leden. De stand der match om 't eerste kampioenschap i van Amerika is thans: l'illsbnry ::, Showalter O, remise L2. j " ' Uit Moskou komt 't bericht, dat de dokl.on n aldaar Hteinitz' toestand voor ongeneeslijk honden. Volgen.-, hen li]dt Stemitz aan een verzwering in de hersenen on de ziekte moet reeds gerairr.en lijd aanwezig zijn gewenst, zonder dat de patiënt dit bespeurde. Laskcr beeft, een ondorslonningsfond.- voor Steinitz geopend en uil eigen zak ? 121! hiervoor bijgedragen. l.asker heelt >inds zijn (omgkeer in f'.ngeland on geëvenaarde triomfen als simnltaanspeler behaal-!. Te llereford spoelde bij in 't geheel ,">!i parlijc n, waar van hi| 5~> won bij 'l remises To Prigliton won hij 17 en verloor l en den volgenden dag spoelde hij '.i partijen, die bij alle won! Onder zijne tegenstanderl bevonden zich o. a. de sterke amateur* lïiake van ; SonthampUm en "\Yil-ou van l'.riglitou. Te Piirmingham speelde liij :'>! nmtijen en \von '27. verloor l en ;'? ri mi-es. Totaal: l.a-kei' l::s. verloor 2, nnu ?. 7. Ito hewrrin;; v,o, d,-n lieer van l.s-nnep (-.h li|,|sehiil't van d'.'ii N. s. 11. van 1S'>1) dat l.,.-4.er ..;r,.|i -imilltaa iispeler W:iS gaat dil- ni' t geb.-ei op' Voor y.ijn vertrek nit. lïiriti ingliam -pi elde bij i: partijen - aan ieder bord eonsüKeorden :"! sterke amateurs, saiuengesir ld nit de st< rK-!e -pelers van i'> j verschillende clllli- ooi, ih-/e parliji n werd, n alli Van Kloos twee mooie sonnetten: Adoratie, in klank en stijl echt Vondeliaansch. Ook vervolgt H. J. Boeken zyn beschouwingen over de Kunst m de Maatschappij. Er zijn in dit fragment weer mooie gedeelten, maar ook veel 'vermoeiends, door voortdurende inlassching van lange tusschenzinnen, die vol zware gedach ten over wereldijuesties, zeer zeker in hoofdzinnen omgezet moesten zijn. De aflevering eindigt \net een belangryke ver taling van Kloos, nl. niets minder dan de aan vang van Sophocles' Antit/onc. * * 'J'ii'ft'iiHKiitdi'lijkscIt 'J'ijdsrln'i/'l. De heerAlbert Verwey, die vroeger Marlowe's Faitst en Shelley's De/'i'iKx a/ Poctri/ in 't Ilollandsch overbracht. heeft in deze aflevering de Quincey's Postwagen vertaald. Het is een humoristische zedeschets uit den diligence-tijd. Een interessante inleiding gaat vooraf. Jan K al tl' brengt in een studie bijeen wat uit mededeelingen van tijdgenooten blijkt over de Nederlamlsche schilderkunst in de lüe eeuw. Dr. liïerens de Haan over de Wereld-leer in Spinoza's Ktliic.a. Eerste Hoofdstuk: Het Naturalisme in de Ethica ontvouwd. ]i(troinitir's MOijennamde. ?jiltigiatcn. een studie van Dr. v. Deventer, waarin hij eenige beschul digingen tegen dien chemicus onderzoekt en weer legt. Van !?'. v. d. (ioes een scherpe, mooie bestrij ding, gericht tegen v. Eeden's veelbesproken (!ids-artikel: \Verken Jirood. Van Deyssel plaatst een mooie impressie van den roman Ken /.icakke: >Dit boek is als de Dood, met stugge kon beschouwend het Leven". De afwezigheid van sentiment is er het sen timent van geworden. Door zijn loodrechte konsequentie van dwarsche grauwheid, van koud, koud scherp zien, is het helsch en het grandiose nabij." ': * .\i'drr/i<iul verheugt ons rnet het portret van den bekenden Indischen romancier Maurits en met zeer onbeduidende belletrie. Eerst een ijuasi humoristische, dramatische schets van den heer Muurits, daarna een heele lange, leege hui selijke vertelling van den nieuwen auteur Mil van Hoorn: Ommekeer en ten slütte een slap schetsje lliihiioi'der door Vera, over een schoon heid die vroeger op de bals iedereen bekoorde en nu gaat verwelken". * * * In l\'fli'it*i:It/iiii>rlijl,:<' Jl/tidi'ii bestrijdt Dr. W. Koster Spencer's leer der natuurlijke ontwikke ling. De bekende Engsche wijsgeer brengt nl. op een manier, die volgens Dr. Koster onjuist is, de biologie in verband met de sociologie en wil de bescherming van zwakken en behoetugen over laten aan particulieren. Dr. Koster tracht aan te toonen, dat iu maatschappelijke aangelegenheden van dien aard, naast de steun van particulieren, bemoeiing van staatswege gewenscht is en geen aanleiding geef'c tot een /<y/<.>jinatuurlijke ont wikkeling van de samenleving. In den r/»/.?,?; brieven van Thorbecke met opmer kingen van 11. L. BerckenhoH'. Ze geven een denk beeld van 't zieleleven en de kunstliefde van dezen uiterlijk zoo koelverstandigen staatsman. * In Lx Niiiirrlli' l Ier ut' vertelt Lugné-1'oëiets over een tooneelvoorstelling, die hij te Londen in de Mi-n-hant Tni/lorx llull bijwoonde Er werd opgevoerd Tien (leiit/nncn of Yeronu door de EliatilidltitH Slayi- Hnc.ieti/. Dat gezelschap legt er zich op toe de stukken van Shakespeare te spelen, op de manier van zijne tijdgenooten, d. w. z. in door den meester gewonnen. Van Birmingham ver trekt Lasker naar Parijs en route voor 't zuiden van frankrijk. SPAANWCHE PARTIJ. i Len der /es cunsultpartijen te Birmingham. j Wit. Zwart. Lasker. \inateursinconsultatie. ! l «'4 e5 18 P e4! f'5 l <t jp |-j> jp *? Vrij wel gedwongen. ' '» ?> l PC 1!' e''6s e'P- ^ %^: .5 K I»Ö-6 20 fg7:! * «l* C<14: hgl: dan D g4: f 21 5 II go! l' eg3. J' 15 22 D b3 'j-, t Is verwonderlijk dat K b8 en Zwart dreigt deze. variant der Span- P d4 enz. jool jaren lang in zwang 20 T I'S! i was. alvorens iemand 21 P l'6 "4* | deze sterke voortzetting Ook Dg5beantwoordde l ontdekte. Dr. Ballard te volkonim, ililn <t doel_ Londen was de eerste die .>i JT- - . j dezen ingenieuson zot in J., p c . j. K" f 8 * toepassing bracht. " ' ' ?"> K e7! '-'' ? 8i l' ce7'.- dan (i D dl: '-* l e">: en P ge" dan O lïi'(i. Zwart heeft nu de dame De zet IV. i- in principe gewonnen, maar 't spel verwerpelijk. ls J kwijt. i (i II (-7: D e7: -* K d7 Zwart heef, met go een 25 P c7 : D Il3 i tempo verloren en zijn 26 T iiel K CO K-vleugel verzwakt. Zuil- 27 P eO | K g8 der een raadsheer op f,'" 28 P f 4 D "4 is "t l'ianehetto" steeds ^,^ rp ^ r^> 7 'o-o P K; :j^ p, J.JI'V K"j| s II cC: dc6: ||2 p fe4 ' R 0^. 10 I" c3 II e(> wim dj dame. 11 T lel l»6.' -j T (iei: D f6 '- l'» I' l'-' S t T e5 D d8 13 D e:{ D 16 :& T f» f K g? l/1]»' u"""' "P ''??'' 'l*' T C<5 Ddlt l.-,V\Ic2' " T"ieS |ï|^ K| l*'-tct' \\ a1- 'L1 l'cS uu HUL;- "*' ' e beter wa,, in plaats van ,. ^""''K "m m""eveide toren- te bewegen. llll"'"''<'»11 d te spelen, " 'l°T '"K'(11 K ga j IC yi P g7 H T «71 Opff 17 c-") n ii i