Historisch Archief 1877-1940
No. 1033
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
DAME.&
?l
Me en kleine naün iet net 002 op
de beroepstee,
Dat mijn artikelen over Broodwinningen, voor
trouwen de aandacht trekken, bewijst de briefwis
seling, welke er voor mij op volgt.
Welke hoogere voldoening zou ik kunnen heb
ben dan eenigen den weg wijzen, die tot
vreugdevoller leven kan leiden? Voorzeker geen; wanneer
tenminste daarmede niet de vrees behoeft gepaard
te gaan, dat diezelfde artikelen enkelen een on
herstelbare teleurstelling kunnen bereiden. En dat
zal stellig het geval worden, indien men de zaak
gemakkelijker opvat, dan mij voor welslagen
noodzakelijk voorkomt.
Voorbeeld. Ik heb de aandacht gevestigd op
illustreeren als beroep voor vrouwen. Nu moet
men echter wel weten, dat tegenwoordig in Neder
land uit illustreeren geen broodwinning te maken
valt, terwijl het aan den anderen kant veel te
veel studie eischt, om, als bijzaak beschouwd,
waarlijk artistiek werk te produceeren, d. w. z.
een arbeidsproduct hetwelk goede betaling mag
eischen.
Zal de vraag naar oorspronkelijke kunstvolle
verluchting zoo gering blijven als ze tegenwoordig
is of zal ze toenemen f Niemand kan dit zeggen;
te minder wijl het samenhangt met de materiëele
welvaart der natie en de ontwikkeling van haar
kunstzin.
Hoe echter de dingen zullen loopen, ik blijf
onder alle omstandigheden in illustreeren een ge»
schikt vrouwenberoep zien, en wel allereerst daarom,
dat Nederland de wereld niet vormt.
Het biedt nu eenmaal een levensmoeilijkheid te
meer, tot een kleine natie te behooren met eigen
taal. Een onoverkomelijk bezwaar is het evenwel
niet, want men kan er zich tegen wapenen door
het aanleeren van een of meer wereldtalen. Niet
zoo'n beetje als de dagscholen geven, maar flink,
zoodat men er zich gemakkelijk in beweegt, schrif
telijk of mondeling.
Ongefortuneerde ouders eener groote natie zal
het veel minder bezwaarlijk zijn, hun aankomende
kinderen dat voordeel te verschaffen dan anderen.
Er bestaat voor eerstgenoemden zelfs een geheel
kostelooze weg. Hetzij door bemiddeling van keu
nissen, hetzij door een advertentie, leeren b.y.
Engelsche en Duiteche ouders elkanders wensoh
kennen; na deugdelijke en nauwkeurige informatie
wisselen zij hun kind. Beide partijen hebben er
nu even groot belang bij het pleegkind goed te
behandelen, want gaat dit klagen, zoodat het wordt
teruggenomen, dan krijgt natuurlijk ook de andere
zijn kind terug en blijft het gewenschte doel
onbereikt. Daar 't zoo goed als nooit voorkomt, dat
een vreemdeling voor zijn loopbaan Nederlandsch
noodig heeft, bestaat genoemde weg voor
Hollandsche ouders niet. Te meer jammer, daar juist
voor ons veel meer dan voor een Fransche, En
gelsche of Duitsche, kennis van vreemde talen
noodig is.
Volwassenen, althans enkelen, kunnen dat doel
op andere wijze bereiken. Iemand wiens gave b.v.
de richting der illustraties heenwijst, legge hier
eerst het examen voor L. of Midd. teekenonder wijs
af, zoo niet beide ; met deze akten gewapend ga
hij, of zij, naar Engeland, zal ik zeggen, waar 't
hem stellig wel zal gelukken, zoo niet in een
Board-School tegen salaris, dan in een particuliere
instelling »on mutnal terms" plaatsing te vinden.
Mutual terms beteekent altijd : enkele uren 's weeks
zoover ik weet ten hoogste tien vcor kost
met inwoning en bewassching. Er blijft dus over
vloed van tijd tot het volgen van een of meer
speciale cursussen, wanneer men ten minste geen
betrekking aanvaardt ver van Londen of eenige
andere groote stad.
In den vreemde gaat meesterschap boven natio
naliteit. Wij weten, dat het voor Alma Tadema
geen hinderpaal is geweest tot de fortuin in Neder
land te zijn geboren uit Friesche ouders.
Nederlanders kunnen zich er nooit te diep van
doordringen, dat ze tegenover hun kinderen wel
degelijk verplicht zijn al het mogelijke aan te
wenden om ze het voordeel te geven van een of
meer vreemde talen. Bij ons toch vorderen bijna
alle goed bezoldigde betrekkingen op schier elk
gebied deze kennis, terwijl zij, die haar bezitten
en hier niet naar wensch vooruit komen, het aan
zich hebben in een ander land hun fortuin te be
proeven en velen zullen het geluk hebben haar te
vinden, wanneer zij hun eischen niet al te hoog
stelten.
Een ongefortuneerd hollandsch meisje kreeg haar
opvoeding in Engeland, waar ze bleef wouen. Welk
beroep zou ze kiezen? Alvorens ze daar nog
erustig over had nagedacht, brachten toevallige om
standigheden haar op patroonteekcnen: eerst bor
duur- en tapisseriepatsoiien, maar daarin geen
kostwinning kunnende vindeu, weldra ontwerpen voor
damast en ander tafellinneu.
Het werk wordt goed betaald door de Belfaster
fabrikanten. Nu is 't ongetwijfeld waar, dat het
gemakkelijker is gezegd dau gedaan om een
koopwaardig damastpatroon te teekeneu, want het
vordert deugdelijke opleiding en studie in weven
eu dan moet het patroon ook in overeenstemming
zijn met de mode die zich ook hier even variabel
betoont als op ander terrein tenzij de ontwerpster
geniaal genoeg is om door haar werk de mode te
leiden; verder schuilt er heel wat meer arbeid in
het maken van zulk een weefpatroon. dan een
oningewijde zich kan voorstellen, maar het resultaat
is, dat als een Engelsche teekenaarster, of liever:
een teekenaarster in Engeland haar werk verkoopt,
zij heel wat meer iu haar zak steekt dan eenig
fabrikant van ons land haar zou geven. Evenzoo
is het gesteld met het werk, dat in snipperuren
vervaardigd wordt, b. v. het ontwerp van een
theeblad en dergelijke.
Nu ik eenmaal spreek over het voordeel van een
groote natie toe te behooren of er zich een plaats
in te verwerven, zal ik maar bij dat onderwerp
blijven en mijn lezers overbrengen op een gebied
den meesten terra incognito. Ge zult zelfs verbaasd
opkijken, of hoevelen uwer zullen weten, dat het
uitdenken en orgnniseeren van balletten een goed
betaald beroep kan vormen? Ik ga u wat vertellen
van Madame Katti Lanner.
Zijt ge in de laatste jaren te Londen geweest?
hebt ge toen een theater bezocht en daar een
ballet zien geven? Ja? Welnu, dan Kebt ge kennis
gemaakt met het werk van Madame Katti Lanner.
Zoowel de direkteur van het Drory-Lane-Theater,
als die van het Crystal Palace, Lyceum, Empire
en andere, wenden zich tot haar, wanneer zij een
pantomime of iets soortgelijks noodig hebben.
Hoe het maken van een ballet in zijn werk pat?
Zoo algemeen kan ik die vraag niet beantwoorden,
maar wel weet ik te zeggen, hoe die van Madame
Lanner tot stand komen.
De een of andere direkteur schrijft haar bijv.:
,Ik wou de Betooterde Prinses als ballet hebben
en wensch, dat vooral werk gemaakt wordt van
het ontwaken"; of: «/hoewel het ballet, dat we thans
geven, nog voldoende trekt, wensch ik iets in
voorraad te hebben; kunnen daar geen kinderen in
komen, die elven en feeën voorstellen?" Met die
weinige gegevens zet Mevr. Lanner zich aan het
werk, d. i. zij overpeinst en schept, maar teekenen
doet ze haar creaties niet. Als het geheel haar
voor oogen staat, zegt ze tegen haar componist:
«maak me een rozendans van zooveel maten; een
kroningsfeest van zooveel, enz. enz." Het komt
Mevr. S. zeer te stade, dat ze kennis heeft van
muziek; vooral van die soort, haar als ware aan
geboden, want haar vader was een Duitsche
balletmuziek-componist. Als haar toonzetter aan
het werk is, draagt ze haar teekenaar op de
costumes te ontwerpen, waarmede zij zich verder
niet bemoeit. Inmiddels beginnen de repetities, en
alles is met zes weken klaar een heel uitvoerig
ballet eischt er acht.
Mevr. L. heeft tot nu de kunst verstaan om
steeds wat anders te geven en altijd te boeien.
Dat zal wel voor een deel 't gevolg zijn van haar
uitgebreide vakkennis. Zelf heeft ze alle trappen
en graden der balletdanserij doorloopen. Toen ze
6 jaar was kreeg ze haar eerste dansles en sedert
danste zij er heel wat op af in alle groote steden
van Europa en vele in Amerika, ook als solo
danseres en evenknie der bekende specialiteiten.
(Het schijnt wel, dat het Ode jaar de leeftijd is
voor het begin der tooneelopvoeding; ik herinner
me tenminste Marie Seebach te hooren vertellen
dat haar oudste tooneelherinnering tot haar 6de
jaar opging, zijnde toen in een beestenvel genaaid
om als beer op de planken te verschijnen). Te
Londen gevestigd, opende Mevr. Lanner een bal
let-danseres »Training-school", doch bleef nog zelf
als danseres optreden; nu echter heeft ze het dan
sen voor goed opgegeven en bepaalt ze zich tot
het ontwerpen van en opleiden voor haar balletten.
Dat is trouwens werk genoeg voor n mensch.
Alle morgen en middagen repetcercn en 's avonds
dan in dit dan in dat theatre om haar leerlingen
to superintend", zoodat ze nooit voor 's nachts
l uur haar huis op de Clapham Common bereikt.
Ze is echter zoozeer met hart en ziel bij haar
werk, dat een vacantie van veertien dagen het
hoogste is, wat ze dragen kan.
Een broodwinning als van mevr. Laimcr, is in
een klein land volkomen onbetaalbaar, dat zal wel
geen tegenspraak vinden. Hoeveel zij er mee
verdiend? Natuurlijk het ecne jaar meer dan het,
ander, maar steeds ceu groote som. Voor die ge
volgtrekking is het voldoende te weten, wat haar
leerlingen, als leden van het corps de ballet ont
vangen en wat de solodanseressen. Het minste
weekloon is ? 10.80; liet stijgt tot/36. Brcugt
talent de danseres in het eerste gelid, dan krijgt
ze £. 5 of £ 6, dat is dus het dubbele. Een van
Mevr. Lanner's leerlingen verdient als solodauscres
in een provincie-theater .?15 's weeks, behalve
het voordeel van do //matinees", hetgeen haar het,
gemiddelde doet stellen op £. 30 a. £ 25.
Maar misschien is het beroep zóó ongezond, dat
het wel Loog betaald ,noet worden? Mevr. Lanner
antwoordt: /rmijn danseressen zijn bijna nooit ziek.
Tegen kou vatten schijnen ze gehard en tegen
epidemieën bestand, behalve tegen deze eenc: het
huwelijk. In weinige weken zijn er mij op die
wijze veertien ontvallen."
riiii, 21 Maart '97. ELIS.JE A. HAIGUTON.
Wielröfc
Nu met de eerste mooie dagen de fietswoede
weer belooft los te barsten, is het interessant te
zien hoe de stand der mode wat betreft het
fietscostuum op dit oogenblik te Parijs is. In Enge
land is, zooals men
weet, door den da
mes - wielrijdsters
bond de rok als
noodzakelijk gea
dopteerd, in Frank
rijk zijn er heel wat
wielrijdsters die er
ook aan hechten,
maar toch voor ge
mak den
pantalonvorm wenschen.
De hier gegeven
costumen zyn de
modellen die voor
dit voorjaar aange
nomen zyn, geen
van alle excentriek,
de meeste heel
practisch en smaak
vol. Het eerst bestaat uit een bolero, van voren
kort, van achteren met panden, en uit een
rokpantalon van heel vernuftige coupe (het model
behoort aan het huis Henri Petit, te Parijs). Men
kan met dit costuum
op een heeren- of
damesfiets rijden,
naar verkiezing. Da
vorm van het cos
tuum is rok,de eigen
schappen die van een
pantaloncostuum; de
meest aangeraden
stoffen zyn whipcord
en covercoat, ge
mengd grijs en beige.
Het tweede cos
tuum, voor verre
tochten, is bijzonder
practisph. Het be
staat uit een
paletotsac en
knickerbockers; de stof
moet van lichte, veer
krachtige, buigzame
wol zijn, die als
Scotch Tweeds of
Shetlands bekend is.
Het costuum staat
ook heel goed, maar
is niet stemmig.
Minder sterk optredend en toch eigenlijk in
hetzelfde genre is het derde costuum, een bolero
dien men naar verkiezing open of dicht doen
kan, en een pantalon-cloche, zeer collant op de
heupen en zeer wyd van onderen, zoodat hy ge
heel het aanzien heeft van een rok. Men maakt
het costuum liefst van rose cheviot met smalle
witte streepjes, en voor een tandem wordt dan
het heerencostuum van dezelfde stof genomen;
of ook voor beiden het buis zwart fluweel en de
pantalon van een fijn wit en zwart ruitje.
Het vierde costuum zal misschien het meest in
den smaak vallen; het bestaat uit een jaquette
en een rok met voorbaan. Deze voorbaan is los
van den pantalon-rok, die, wanneer men niet op
de fiets zit, een gewone rok schijnt.
Het vy'fde
eindelyk is niet zoo
practisch, maar kan
gemakkelijker ele
gant gedragen wor
den, met zyn ruime
blouse, waarvan
men het ceintuur
Schotsch neemt,
evenals de cravate.
De rok is een
gewonerok; maar door
een heel samenstel
van knoopen en
lussen en schuifjes
kan men de wijdte
er van verminderen
en maken dat hij
geen wind vat en
niet in de spaken
van het rijwiel vast
raakt. Het costuum
\j . heet gekleed, men
f/f neemt het in
ko£?» \ ningsblauw,
reebruin,klimopgroen;
maar het is niet
zoo licht en gemakkely'k als de vier vorige.
iiitiliiiiiiinillilllllliliiiiiiiliillliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliillllllfl
Toezicht. Tentoonstelling. Doofstommen.
Witte Donderdag.
Te Nürnberg heeft zich een comitévan
zesen-dertig dames geconstitueerd, aan wie door
het gemeentebestuur het toezicht is opgedragen
over de gezinnen waar kinderen voor geld inde
kost zyn. Iedere maand wordt een opgave
verstrekt omtrent den gezondheidstoestand en de
verpleging dezer kinderen.
* * *
Te Nashville zal, ter viering van het honderd
jarig bestaan van den staat Ternessee, eene inter
nationale tentoonstelling van producten
vanintellectueelen arbeid door vrouwen plaats hebben.
De secretaresse van het comité(Tennessee
Centennial Exhibition Library Committee) is miss
Louise Baseter te Nashville.
» *
*
Van eene collecte, gehouden door het dames
comité, samengesteld ter gelegenheid van het
10-jarig bestaan der doofstommen-vereeniging
»Door liefde saamgebracht," welke collecte over
geheel Nederland en zy'ne koloniën gehouden is,
was de opbrengst ruim 1700 gulden. Wanneer
men bedenkt dat daarvoor eerst 5000 en toen
nog 128.000 circulaires gezonden zyn, kan men
de opbrengst niet schitterend noemen. Het vinden
toch van de adressen en bet verzenden is geen
kleinigheid. »200 Kohiers van de hoofdelyke om
slag en andere voor ons waardevolle documenten
werden door verschillende H.H. Burgemeesteren
franco toegezonden. Bij deze gegevens werden
bovendien nog 33 adresboeken aangekocht om
deze bezending ten uitvoer te brengen. Elke
circulaire moest met hare bylagen gevouwd en
ingepakt, alle adressen uit de hierboven vermelde
gegevens gezocht en beschreven en elk
postzegeltje geplakt worden; deze werkzaamheden
voor een party van 128.000 stuks is niet gering,"
schrijft de verslaggeefster, Mej. M. J. Helling
man, Nassaukade 113, te Amsterdam. Ook moest
er heel wat correspondentie gevoerd worden om
»verkeerde lezingen of uitleggingen der circulaire
te weerleggen." Waar het liefdadigheid geldt, mag
men geen aanmerking maken; toch kan men,
denkend aan die vele verkeerde lezingen, aan
de doofstommen een beteren stylist toewenschen
dan de schryfster van den volgenden zin in het
verslag: >Menig hoofd eener school ontluikte bij
veler kind de kiem der liefdadigheid, door de
roepstem voor de arme doofstommen onder hunne
leerlingen te herhalen en gevolgelijk een collecte
te houden.1'
Maar goede stylisten hebben niet altoos een
warm hart voor ongelukkigen, en dat hebben de
leden van dit comitézeer zeker.
* *
*
(lriuidoiiit.crstiiijkii.chen. Men kookt twee volle
handen goedgewasschen winterspinazie in zout
water, hakt ze fijn en zeeft ze; dan roert men
twee heele eieren en zes dooiers met 250 gram
suiker en de afgewreven schil van een
chinaasappel een half uur lang in n richting. Daarna
1 mengt men 200 gram tijngewreven wittebrood
met de spinazie en het schuim der zes eiwitten
erdoor, vult met de massa een geboterden vorm,
bestrooit hem met 150 gram grof gestooten
pistachenoten met wat strooisuiker gemengd, en
bakt hem een uur lang in den oven.
tilcttr oji liHssisdtc- w//'s. Men opent den visch
bij de eerste vinnen, snijdt na het schoonmaken,
de beenderige platen weg, wascut en zout hem
en snijdt hem in geschikte stukken, die men in
een servet, goed afdroogt. De visch gaat dan in
een kastrol, met voor iedere anderhalf ;"t twee
pond een tlesch lichten witten wy'n, 125 gram
versche boter en eene citroen in dunne schijfjes
gesneden ; men dekt de pan goed dicht en laat
; het zoo gaar koken. In do aanzienlijke Russische
keukens neemt men er champagne voor, en maakt
ook zalm, zander en andere riviervissch.cn zoo
; gereed.
1 OOM/S n la AV.isc. Hardgekookte eieren, in de
lengte doorgesneden, dient mon met do volgende
i saus. Wat gekookte sjalotjes, dragon en peter
selie worden met boter een paar minuten gefruit,
dan met bruine coulis opgekookt en met wat
hardgekookte dooiers, citroensap en mosterd tot
een gladde saus gewreven. Men kan ze pikanter
maken door er wat ansjovis, met peper gewreven
en gezeefd, bij te voegen.