De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1897 9 mei pagina 4

9 mei 1897 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1037 absurds. Wie van ons weet nog, hoe Beethoven de opvatting in alle onderdeelen wenschte ? Boven dien zou wellicht Beethoven ook aan andere op vattingen dan de zijne recht van bestaan hebben toegekend. Ook voor den componist zijn sommige inter pretaties wel eens eene openbaring. Der langen Reden kurzer Sinn van deze tirade is: dat, waar de heer Mengelberg in zijn opvat ting iets gaf dat mij of een ander niet bevredigdej we dit te beschouwen hebben als verschil van opinie; doch van onjuiste opvatting spreke men niet, want evenmin als de vertolker heeft de kritikus het brevet van de alleen ware" opvatting. Dat de heer Mengelberg een even artistiek klavier-virtuoos als dirigent is, behoeft niet meer te worden uiteengezet. Zijne vertolking schonk groot genot. De orkestwerken werden met de volkomenheid uitgevoerd zooals wij van dit orkest gewoon zijn. Voor mijn smaak klonk het tevens bevredigender, dat de motief-noten voor de fermate in de vijfde symphonie met niet zoo groot verschil van tempo werden gespeeld als een vorige maal. De solist Mengelberg wist het publiek onder den indruk van zijne vertolking te brengen want het applaus was zeldzaam warm. Meermalen moest de heer Mengelberg komen buigen. A. s. Zondag wordt de laatste soiree gegeven, waarop nogmaals het f ijfde Klavier-Concert zal worden gespeeld en tot slot zooals het ook behoort de 9e Symphonie zal worden uitgevoerd. Deze uitvoering is ten voordeele van het orkest. Door sympathie om deze uitvoering te betoonen, verricht men een daad van gepaste dankbaarheid. Het muzikale saizoen neigt spoedig ten einde. Tal van vereenigingen hebben haar afscheidsconcert gegeven en de Ned. Opera is aan de Eere-avonden bezig om daarna tot September te sluiten. De ontwakende natuur doet al haar best om onze aandacht van de kucstzang, naar den natuurzang der vogelen te leiden. Dankbaar nemen wij ook die natuurgave aan, want het schoone dat de kunst ons deze winter zoo kwistig geschonken heeft, openbaarde ons weer een wereld van edel genot, doch ook hier gaf het te veel ons, zoo niet een schaduwzijde, dan toch wel eens een gevoel van oververzadiging die doet wen' schen in de vrije natuur de ooren en den geest weer eens ontspanning te geven en ons daardoor weer des te dankbaarder en ontvankelijker te stemmen voor hetgeen een volgenden winter ons zal doen genieten. Men leze iu deze woorden nog geen afscheidsgroet, want evenals bij het optreden van beroemde gasten zijn er altijd laatste, allerlaatste, en onherroepelijk laatste voorstellingen. Wie weet dus welke verrassingen op kunstgebied ons nog te wachten staan. V. MlLLIGEN. Het concert van de pnblicistes Chrétiens dat 15 Mei a s. zal plaats hebben te Parijs in de Salie de la rue d'Athèi 98 beloofd aan de hoorders eene interrante muzikale verrassing. Daar zal ten gehoore gebracht worden een Oratoria uit het laatst van de vorige eeuw waarin noot voor noot de melodie van de J\farseillaise voorkomt. Dit oratorio, gecomponeerd door Grisons, maïtre de chapelle te Saint-Ouen, is van vroeger datum tlliiiiliiiniliiillimiM IIIIIIHIItinllimilimmillHIIIIIMIimiimillllIIIII schoven en ik zag een grijs oog schitteren. Inder daad, ook haar oogen waren grijs, nu herinnerde ik ze mij, de oogen van mijne kennis uit den tram. Snel als de bliksem was het oog verdwenen, en ik hoorde iemand met bijna oahoorbaren voetstap teruggaan. Aarzelend, niet wetend of ik omkeeren dan wel blijven zou, stond ik voor de deur. Op eens werd deze geopend. De barones kwam mij tegemoet, stak de magere handen naar mij uit. Ze scheen gauw toilet gemaakt te hebben, althans ze droeg dezelfde grijze japon, die ik altijd onder haar avondmantel had zien uitkomen ; ze trok nog een paar maal aan den band der rok die een beetje scheef zat, en begroette mij intussehen. ,Wat vind ik dat lief van u ! Wel ontvang ik in den regel geen bezoek 's morgens, ja eigenlijk ben ik voor niemand thuis, maar met u maak ik eene uitzondering. Weet u waarom P Omdat ik het niet recht velen kan dat u mij onlangs met zoo'n medelijdenden blik zat aan te kijken. Neen, zeg niet dat het niet waar is, ik zag het aan uw ge zicht. Dit werd zóó ernstig en treurig, toen ik zei dat wie gelukkig zijn er anders uitzien! En ik had het niet mogen zeggen, 't was onrecht plegen tegen me zelf. En nu wilde ik u toch eens laten zien hoe goed ik het heb ! Visites krijg ik zelden, omdat mijn voorname kennissen het trappen klim men niet gewoon zijn. Ik zou het trouwens niet plezierig vinden; 't contrast is te groot voor hen; want, ziet u, zij zouden geen oog hebben voor het aangename van mijn levensmanier. Alle bestellingen laat ik beneden, bij den conciërge, afgeven." Bestellingen ?. .. Wat ze daarmee bedoelen zou ? Intussehen ging zij mij voor door een goed ver lichte gang, waarin een raam met een neteldoeksch gordijn er voor. Zeker verborg dit de tot slaap kamer gebruikte keuken. «.Daar komt u straks ook," zei de barones, u zult heel mijn klein koninkrijk zien. Maar eerst breng ik u in mijn salon." Het was inderdaad een salon, al lag het onder het dak. Antieke, mahoniehouten meubels, kennelijk afkomstig uit een deftigen inboedel, groen pluehen stoeltjes, hekjes, met klimop begroeid, een paar aardige hoekjes vormend, een paar knappe koper gravures en last not least een salonvleugel. Wel ? . .. Wat zegt u er van ?" vroeg ze triumfeerend. Ik ben wezenlijk zeer verrast, barones." //Nu ziet u 't, dat u geen reden hadt medelijden met mij te hebben! Maar ga toch zitten!'' Ik nam plaats op een der groene stoeltjes ; men dan Rouget de L'iale's nu twijfelachtige improvisatie. De heer de Marolles zal in een | voorrede de anterioriteit van het oratorio be- j wijzen ook uit het manuscript dat hy bezit, i De heer Roland, die deze uitvoering op touw zet, zal de klavierbegeleiding, die nog al primitief is, geheel behouden. Deze auditie zal zeker wel tot polemiek aan leiding geven. iiitiiiiiiifiiiiiiiiiiinii miiMiiiiiiimiimiiiiim* Oude Muurschilderingen. Een van de mooiste oude Romaansche kerkjes die wij hier in Nederland, langs de Maas tot aan Roermond toe, hebben, is de O. L. Vrouwenkerk in Maastricht, die nu gerestaureerd wordt. Reeds voor tien jaar is men begonnen, onder toezicht van dr. P. II. J. Cuypers, de oude pastorie, de sacristy en een deel van het koor te herstellen, en nu sinds een drietal jaren is men met de eigenlijke abside en de crypta bezig. Dit gedeelte dateert uit het laatst van de twaalfde en het begin van de dertiende eeuw, en toen men na veel steigers en stutten onder de bijna instortende gewelven geslagen te hebben, de dikke laag witkalk wegkrabde, zijn er oude schilderingen voor den dag gekomen, die, alhoe wel nog zeer onduidelijk te zien, de weinige gegevens die wij over de binnendecoratie van de kerken uit dien tijd hebben, eenigzins komen aanvullen. Het plan van het koor is een halve cirkel, Een beuk loopt geheel rond, door acht kolommen en even zooveel bogen van de middenruimte gescheiden. Daarboven is een galerij, door twee zijdelingsche wenteltrappen te bereiken, die meteen toegang tot de crypta geven. Het koor is gedekt door een gewelf in den vorm van een kwart bol. Tegen dit gewelf zijn de muurschilderingen aangebracht, en het kan een eenigzins gemoti veerde onderstelling heeten dat onder de dikke laag kalk en witsel, waarmee ook de overige muren van de kerk bedekt zyn, nog andere schilderijen gevonden zullen worden. Jammer dat er van die in het gewelf van het koor vooral zoo weinig over is, dat men nauwelijks onder scheiden kan wat er zal hebben gestaan. Hoofd zakelijk is dit de schuld van het geheel verrotte gewelf, dat enorme scheuren had en op het punt stond van in te storten. De schilderingen op den muur, even boven de bogen van de gallerij, zijn beter bewaard; aan weerszijden van het koor vindt men hier een bijna tweemaal levensgroote Christusfiguren, met vlakke kleuren, en zwarte coutours, op de kalk die over de zachte mergelsteen aangebracht is, geschilderd. De omtrekken zijn voor het meerendeel ingekrast, en de kleuren meest zwart, okergeel en bruinrood. Onder deze zakte er zoo diep in dat men zich zou kunnen verbeelden op een voetbankje te zitten zoo ver sleten waren de veeren. Ik kom eigenlijk", begon ik, een beetje met mijn figuur verlegen, //omdat ik vreesde dat u ziek waart. Ik heb u een paar dagen in den tram gemist." O neen !" ? Een lachje speelde om den bleeken mond Ik moest in het Bechstein-magazijn wezen, vandaar dat ik niet naar de Kupfergrabeii gaan kon." //O zoo." (Ik sloeg een blik op den vleugel.) U houdt zeker veel van muziek, barones r" ,Ja, ik doe er een beetje aan." ,,U geeft misschien muziekles ?" Neen !!..." Weer kreeg ze een kleur." Dat zouden mijn oom en mijn neef niet aangenaam vinden als ik les gaf! Dat hebben de vrouwelijke leden van ons geslacht nooit gedaan !" //Maar..." ik vond mezelf erg plebeïsch, doch het moest er uit ??als u uit liefde voor hen uw leven op deze manier inricht, dan doet men zeker ook iets voor H ? Me dunkt, dat is niet meer dan billijk." Thans had ik het bij haar verkorven ! Eerst begreep ze niet wat ik bedoelde. Toen klemde ze de dunne lippen op elkander en prevelde : ,/Dat is in 't geheel niet noodig. Ik heb u al verteld dat ik door de goedheid zijner Majesteit jaarlijks op zooveel rekenen mag dat ik leven kan. O, pardon ! Eén oogeublik ..." Een sterke brandlucht verspreidde zich door het huis"; de barones vloog de kamer uit. Dit in termezzo was waarlijk een geluk voor mij. Zij vergat daardoor wat ik gezegd had, en wat iu hare oogen zér hach-loos was. Met een rood gezicht kwam zij weer binnen. //'t Was mijn oats, die bijna aanbrandde. Die kook ik altijd zelf, weet u." //Oats ? havermout ? doet u daar uw middag maal mee ?... Ja zeker." En eet u anders niets, barones ?" //Maar u is erg indiscreet! Ik zou er bijna boos over worden, als ik niet overtuigd was dat u het vraagt uit belangstelling. Ik zie het aan uw oogen, die kunnen niet liegen, al probeeren ze 't soms. Maar zeg nu eens eerlijk : waarom zou ik meer eten ? Een mensch heeft zooveel niet noodig. En dan eet ik nog een paar appelen; u weet niet hoeveel voedsel er is in een appel; als ik u dat uitlegde, u zoudt het haast niet kunnen gelooven; vooral als men er geen vleesch bij eet zijn appelen zeer voedzaam. Dat is juist het ge schilderingen, die op beide muren hetzelfde zijn, staan gedeelten van inscripties, in romeinsche lettertypen. Het geheel zitt er, voor zoover men j het beoordeelen kan, van bijzondere belangrykheid uit. Op het kwart-bol-vormige gewelf, zou, met eenige goede wil en wat phantaisie, een Christus, zittend, omgeven van zijn apostelen, in meer dan levensgroote figuren, ontdekt kunnen worden ; maar zoo weinig is het overblijvende dat bijna niets dan plekken kleur te zien zijn, en de slechte toestand van het gewelf maakt het noodig dit voor een zeer groot gedeelte door nieuwe steenen te vervangen. Zooals de architectuur, die overigens magnifiek is, en de gebeeldhouwde kapiteelen, die, dank zij de onmetelijk dikke laag witkalk, zeer goed geconserveerd zijn, verraad dit geheel een sterken byzantijnschen invloed, wat niet te verwonderen mag heetei). Vandaar dat een Christus met zijn apostelen, als schildering op het gewelf, een zeer groote kans van waarschijnlijkheid heeft. Voor zoover de werken nu gekomen zijn, ziet de architecturale herstelling er in die nieuwe, rnooi kleurige mergelsteen, prachtig uit, en zonder eenige bijmaking van de schilderingen is dit monument uit de dertiende eeuw voor ondergarg bewaard. Tu. MOLKE.NHOKK. Voorjaarstentoonstellingen. Daar zijn er heel wat, zoo ieder jaar, als de Mei in het land komt, en 't zou geen doen zijn die allen te moeten gaan zien, en veel minder daar iets over te zeggen. Getrouw aan de traditie, door de groote geïllustreerde tijd schriften in het buitenland nu eenmaal aange nomen, geven zij vrij uitgebreid over 't algemeen zeer onvoldoende reproducties naar de voornaamste tentoongestelde wei ken, en het beste ding ver drinkt zonder genade in deze zondvloed van gelijkmatigheid. En die prentjes krijgen wij hier altijd bij hoopen. l hèlloyal Academy is in Londen geopend, en The Graphic geeft ver scheidene plaatjes, o. a. ook naar werk van Crane, van Ilerkomer, van Onslow Ford en van nog enkele van de voornaamste modernen van over 't Kanaal, maar die met den besten wil niet beter te vinden zijn dan de rest van de afgebeelde dingen. De figaro, de geïllustreerde catalogen en zooveel andere tijdschriften moeien zich druk met de twee salons in Parijs, maar beter geeft toch de Journal Amusant het ridicule van vele van deze schilderwerken, dan de slappe autotypieën het mooie van de anderen te genieten bieden. Buitengewoons ziet men niet, 't is alles draaien om het oude, en de symbolisten hier, de natura listen daar, 't is overal een naziugen van oude liedjes, en dat dan nog wel met zooveel omhaal, zulke ontelbare zalen met onmetelijke lappen beverfd doek. En wij Hollanders, kalmpjes en klein als altijd stellen ons tevreden met een kleine tentoonstelling van aquarellen, die niets of weinig zeggen, in Arti, TH. M. Een collectie van Rembrandt. In het prentenkabinet van ons Museum heeft de heer Hofstede de Groot een serie lichtdruk ken naar schilderijen, afdrukken naar origineele etsen en specimina van teekeningen van onzen grootsten landgenoot en schilder bij elkaar ge hangen, die een volkomen beeld geven van de nnnituiiiiiiitiiiiiii iiiiiiiiiiiiimiiiiiiMiiiiifiifitiitiiiiiiimi heim. Daarom kook ik in mijn slaapkamer opeen gaspit. Oats is zoo'n zindelijk eten! Natuurlijk is het niet het ideaal, maar een mensen mag niet veeleiscliend zijn!" //En u doet alles zelf, barones, met <k:c handen':" Zij lachte en hernam met zekeren trots : //Niet waar, men zou het ze niet aanzien? Dat mag ook niet! Mijne familie zou het niet plezierig vinden wanneer ik bij hen kwam met handen als een keukenmeid. Uit voorzorg smeer ik ze savonds in met crcnir Iris cu ga met handschoenen aan naar bed. Want Zondags, weet u, wordt ik dik wijls bij niijue familie te dineeren gevraagd; als de dienstboden 's middags uitgaan, hebben ze graag iemand bij de kinderen, en natuurlijk doe ik dat met plezier!" //Waar houdt ge u den heelen dag mee bezig, barones':" Och, als ik mijn huishoudentje gedaan heb. ? en daar gaat heel wat tijd mee heen, ik verzeker het u ! dan lees ik wat; geen zware lectuur, alleen romans. U weet niet hoe ik met de menscln n iu de boeken meeleef, hoe ik vreugde en leed met hen deel. Den nacht van Zondag op Maandag, als ik het tweede deel van mijn boek niet uit de leesbibliotheek krijgen kan, slaap ik dikwijls niet omdat ik niet weet wat er met mijn heldin gebeuren zal. Ik lees dan ook niet graag, romans waarin ze mekaar niet krijgen. In de boeken althans moeten de menscheu gelukkig zijn, het leven is waarlijk treurig genoeg! Dat wil zeggen, ik bedoel niet. . . treurig, maar . . ." Ik kwam haar te hulp. En's avonds, barones?" //Wel, dan ga ik altijd naar 't concert!" ,/O !" Ja. Och, weet u, eigenlijk beu ik wat men noemt: figurant. Een concert moet toch eeu beetje gestoll'erd wezen, niet waar? Welnu, ik keu een rijke darne, die jeugdige musici voorthelpt, door entiéekaarten voor hun concerten te kooptn en ze onder haar kennissen te verdeelen. Zoo krijg ik geregeld een kaart ; in het seizoen vast eiken dag, vooral voor de Singakademie. Daaraan heb ik het nu ook te danken dat ik u lieb leeren kennen !" Beiden zwegen wij een oogenblik. Zij legde de witte handen waarop ze zoo trotsch was, kruiselings op den schoot, en keek peinzend uit het raam. Haar blik omvatte enkel eenige daken en een stukje lucht. Ik veroorloofde mij andermaal een vraag; in deze omstandigheden een wreede vraag, maar voortko mend uit innig medelijden. Het hart brak mij werkzaamheid en ontwikkeling van dat genie tusschen de jaren 1627 en 1632. Als men nu weet dat Rembrandt in 1GOG werd geboren, geeft deze verzameling een juisten kijk op zijn studie jaren, en de volgende serie zal met zijn verdere werken doorgaan. Wij komen hier op terug. Tu. M. De 17 Mei a.s. opend de Gallerij Rambrandt in den Haag haar hoofd-depöt. Hier in de Kalverstraat blijft het riliaal. Arti et Amicitae''. Bestuurderen der Maatschappij mochten van Hare Majesteit de Koningin Wilhelmina door tusschenkornst van den Burgemeester van Amster dam, wederom pene gift, groot ;' 250.?ontvan gen, voor het Fonds van Weduwen en Weezen van Kunstenaars, leden der Maatschappij. Bij de firma E. J. van Wisseling & Co., Spui 2:5, is tentoongesteld een teekening van M. W. v. d. Valk, «Boschinterieur". iimiiimni i niiiiiiiiiiiiiinii c/lzcianm. 40 cents per regel. TRADE MARK. HflARTELL'S COGNAC, Dit beroemde merk is verkrijg baar bij alle soliede Wijnhandelaars en bij de representanten KOUPJIAUSéfe BBItl l\l*:it, te Amsterdam. Frijn ra afyiSO JET M. H. R AHR te Utrecht Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. MEIJR003 & KALSHOVEN, Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Kuime keuze in Huurpiano's. als ik het arme schepsel aanzag en troostte. Eu als u ziek worden mocht ? ,.. Wie zorgt dan voor u ?" O, ziek ben ik nooit!" klonk het antwoord, vergezeld van een lachje, dat ik vergeleek met een wiuterzonncstraal die de naakte velden vervroolijkt. //Ik mag niet ziek worden; daar heb ik geen tijd voor ? Ziek wordt alleen wie zich die weelde veroorloven mag' Maar met mijn levensregel is er geen sprake van; die is mij eeu talis man. En... mocht het ooit gebeuren," zij zag wel dat ik niet overtuigd was dan heb ik het gasthuis ; de verpleging is daar uitstekend ; en ik heb zooveel familie en kennissen, die zouden mij zeker dikwijls opzoeken." Terwijl zij sprak, hoorden wij iets aan de deur. Het was zacht maar duidelijk, want de barones had toen ze iu allerijl haar havermout ging redden de deur van de gang open gelaten. Een sloffende stap eerst, toen krassen met de griffel op het leitje, het neerploffen van iets in de blikken brievenbus, waürna de voetstappen zich verwijderden de looperlooze trap af. O, eeu bestelling! Mag ik even?..." Inderdaad kwam zij eenige minuten later terug met een brief waaruit zij eene rose entréokaart haalde. Voor een concert:" vroeg ik. Ja ; bij uitzondering ditmaal voor eene matinee. Maar als u nog wat blijft. . ." Wel neen! Natuurlijk gaat u er heen, barones!" Eigenlijk dien ik het wel te doen," antwoordde ze, kennelijk verheugd over mijn beslisten toon; ik heb nog nooit eea kaart ongebruikt laten liggen, daarom ook krijs; ik er altijd een. Want oubezet mogen de plaatsen niet blijven! , En zoo'u heel slechte figurante ben ik niet, is 't wel ?" vroeg zij, met eene poging om corjiiet te zijn. F.en zeer aristocratische !" was mijn. antwoord. Dat was het wat zij hooreu wilde. Maar bescheidenlijk wees ze die hulde af. Och, ik kleed mij altijd comme il faut. Grijs valt niet in 't oog eu blijft altijd mode. Eén mooie japon moet ik althans hebben, die weelde moet ik mij veroorlooven, dat hoort, bij mijn werkkring. Dus tot weerziens, niet waar ? Ik beloofde dat ik mijn bezoek hervatten zou. Haar werkkring" ! ! .. De stakker! Het eenige wat het leven haar te doen gegeven heeft, is op een concert op te treden als figuiante. G. W.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl