Historisch Archief 1877-1940
No 1039
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Een parallel yan Mnltatnli.
(Ingezonden.)
Geachte Redacteur.
Het volgende kan tot antwoord dienen op de
?vraag, door den heer Damstéin het vorig nummer
?van het Weekblad gesteld.
De «author of an Englishman in Paris" heeft
? de bedoelde Parabel eenvoudig uit Multatuli's
tekst in het Engelsen vertaald zooals ten over
vloede blykt uit de nauwkeurigheid waarmede
de Grieksche namen Poiétès en Ameleia zyn
?wedergegeven. Iemand die uit zyn geheugen een
mondeling gedaan verhaal opteekent, is zoo precies
niet. Deze vertaling uit het Hollandsch in het
Engelsch was des te gemakkelyker, omdat de
»author of an Englishman in Paris" een geboren
Nederlander is, vroeger te Parijs woonachtig als
correspondent van een Londensch blad, thans te
Londen.
Het is niet de eerste maal dat deze auteur
het publiek met een kluitje in het riet stuurt.
Het geheele boek »An Englishman in Paris" (dat
de schrijver, hoewel hy het niet uitdrukkelijk
zegt, wenscht te doen doorgaan voor de gedenk
schriften van Sir Richard Wallace, den bekenden
filanthroop en kunstverzamelaar) is samengesteld
volgens hetzelfde procédé: het is een vernuftig
bijeengebrachte verzameling anecdotes, op naam
:gesteld van beroemde personen, met welke de
auteur voorgeeft op gemeenzamen voet verkeerd
te hebben. Ditmaal bleek hem de naam van
Multatuli blykbaar niet bekend genoeg voor een
Engelsch publiek, en stelde hij er dien van Renan
voor in de plaats, die wel Hollandsche werken
las, maar louter theologische, die hy' noodig had
voor zyn studiën over den oorsprong van het
?Christendom.
Met hoogachting,
Parys, 17 Mei '97, Uw dienstiv.,
G. BUSKEN HUET.
IIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIt
Boek en Tüdsccrtft.
FLORENTIJN, Van blyder Minne. (Den Haag
by W. P. van Stockum & Zn.)
De troubadour Florentijn zingt erg futiele
liedjes. Al te vaak verbeeldt zich de dichter,
dat zyn gerijm reeds poëzie is, als hij er een beetje
middeneeuwsche klinkklank by hooren laat. Zoo
b.v. het versje »Van dat het begint telumieren"
met dergelyke woorden ver-feodaald: loielen,
pluvieren, ivonne, en zulke regels:
«Bedenk de verrukkelijkste oorden,
»Die en zijn de vruchtbaarste niet."
Toch is hier en daar wel een levendig dingetje,
frisch als bloei van lila en witte seringen, b.v.
»Duinboschje"en »de legende van Boaz".'t
Meerendeel is evenwel lucht-yl of zelfs lucht-ledig.
Loszinnig gerijmei voert de poëet tot dit gekke
slot van zyn boekje:
«Wie eenmaal zijn Wezen
In dien schemer, droef,
Ook voor zijne naasten
Beschaamt begroef,
Dit nu in zijn verzen
Vertoont aan 't Heelal,
Zijner ziel een paleis zingt
Van doorschijnend kristal.
Tusschen zyn verzen heeft de dichter soms wat
aforismen gestrooid, die ook niet veel diepgang
hebben, b v. »De wereld is vol latente talenten"
<maar helaas! nog niet van Florentijn). Hij heeft
wel gevoel voor 't middeleeuwsch-naïeve en voor
?de natuur, maar zijn sentimenten zijn nog veel
te zwak en bleek-blauw.
Madame ALPHONSE DAUDET, Notes sur
Londres. (Paris, Eugène Fasquelle).
Een reisje naar Engeland zooals vorstinnen
het zouden maken. De schrijfster is er ontvangen
in de »most select company," bij Alma Tadema,
Meredith, Burne Jones, Stanley enz. Van al haar
indrukken heeft ze in causerietjes kernachtig en
luchtig verteld. Ze keuvelt over de museums,
7de Jaargang. 23 Mei 1897.
Redacteur: RUD. J. LOMAN.
Adres : Stonehaven Streatham Londen S. W.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
TWEEDE NAT. CORRESP. WEDSTRIJD.
In partij A 7 13 nog gespeeld : 58 K al, T e2. 59
l' c4, T el t. 60. K a2, c2 en wit geeft de partij op.
In partij F 3. 59. R f6.
In partij F 8 g>»en zet ontvangen.
De uitslag van den strijd ia groep A is dus als volgt:
Dr.'D. v. Foreest
J. F. Heemskerk
Dr. v. Khijn
E. H. E. v. Woelderen
C. T. v. Ham
ia
w
CD
O
^
n
~r
0
0
1
?a
CO
CO
S
o
B
r.,
0
0
1
_a
'^
S
c
l
i
0
r.,
"
o
<
O
"^
1
1
1
T
a is
i£S rt
0
0 2"o
0 2! 'g
''S 1''2
0 0
31/2
de Tower, Oxford, de drawing-room en over alles
wat Londen te zien geeft.
Litterair is 't werkje weinig waard, maar wel
plezierig lezen. De vele plaatjes veraangenamen
en verengelschen het nog wat.
Het bandje herinnert aan 't staaltje van een
ruig karpet en is op origineele manier, in doffe
kleuren, met bloemen en bladen bekronkeld.
***
De litteraire cosmopoliet T. de Wyzéwa, geeft
in de Bevue des deux Mondes een resumévan:
»Das Leben Friedrich Nietzsche's," geschreven
door diens zuster Elisabeth Koerster?Nietzsche.
Het boek is grootendeels een relaas van zijn
omgang met Richard Wagner en moet de eenheid,
de afwisseling, de bekoring en het leven van een
roman bezitten. Uit de feiten en documenten
aangehaald in het werk, blijkt, dat de verhouding
tusschen de beide genieën n voortdurend mis
verstand was en jaar aan jaar werd 't grooter.
Geen van beide dacht er over na wat de ander was of
meende te zijn. Zoo bleven ze zeven jaar lang als
vrienden vreemdelingen voor elkander. Dat was
noodzakelijk en noodlottig. Alles voerde hen tot
dat gemis aan kennis van eikaars karakter: het
verschil in leeftijd, opvoeding en zelfs de om
standigheden, waarin ze elkander ontmoetten.
Wagner beschouwde Nietzsche als een y'veraar
voor zijn muziek. Nietsche ging evenwel niet
op in het wagnerisme, allén voor zoover het
met zijn richting van denken overeen kwam.
Terwijl Wagner in die Geliurt der Tragödie slechts
een verdediging zag van zyn kunstrichting, was
die voor den modernen Zarathustra maar een
onderwerp, dat hy behandelen moest by het be
spreken van de kunst der toekomst als product
der Grieksche. Voor dezen Europaer von
Uebermorgen was b.v. de Hing der Nibehingen maar
een overgangskunst en nu hy' er toe had mede
gewerkt de plannen van den grooten componist
te volvoeren, hoopte hy' op zijn beurt bijgestaan
te worden in zijn streven naar een nieuwere
kunst; maar daar dacht Wagner niet aan en ge
noot slechts van zijn triomfen in Bayreuth.
't Was ook dwaas van zijn jeugdigen vereerder, te
onderstellen, dat de man, die in de periode van
zijn volle kracht was gekomen, nu maar dadelijk
zou gaan erkennen, dat zijn kunst eigenlijk nog
niets beduidde. En 't was wel wat veel gevergd van
hem, dat hij in zijn volle glorie weer onmiddellijk
verder zou willen. Na zoo'n phase begint de
meerderheid der artisten conservatief te worden,
vast te roesten in eigen school. Daarbij leefde
Nietschze alleen voor ideeën. Volgens de Wyzéwa
zag hij in de mooiste muziek een brug naar...
een of andere algemeene opvatting aller dingen.
En om zijn ideeën minachtte hy Wagner van
't oogenblik af, dat diens kunst ophield de bazis
te vormen voor de zijne.
Marie Poradowska heeft onder het pseudoniem
Marie Konopnicki een goede novelle geleverd :
Krysta. Een Russische boerenvrouw wordt door
den knecht van de hoeve tegen haar wil over
weldigd, tijdens de afwezigheid van haar man,
die soldaat is. Hij verwekt een kind by haar. On
verwacht uit het leger terukeerend ontmoet hij
haar weer. Uit liefde wil ze hem dan tot op 't
uiterst oogenblik in de illuzie laten hem trouw
te zijn gebleven, om hem nog eens geheel geluk
kig te zien. Op den tocht naar huis blijft hij
een poosje achter en als hij zijn oude woning
bereikt, heeft zij zich intusschen verdronken.
Goed is de psychologische analyse volgehouden,
verschillende finesses zyn treffend.
De redactie van ('osmopolis publiceert als iets
heel nieuws een gedicht van den stik-donkeren
Stéphane Mallarmé, om te bewijzen dat ze geen
afschrik heeft van dat nieuwe licht. In dat vers
wordt getracht muziek met woorden te maken;
een soort algemeen leitmotief vormt de eenheid,
andere bijkomstige motieven (kleiner gedrukt)
zijn er omheen gegroepeerd. Het karakter der
letters en de positie van de ruimte blank papier
vervangen de noten en de muzikale intervallen.
Hoeveel raffinés zullen in staat zijn dit zonder
ling gedicht te begrijpen? Het gezicht allén is
anders de moeite al waard. F. II.
CORRESPONDENTIE.
E?a Jr. te D. Uw beide" voorstellen zijn reeds
in werking getreden.
De punten van den heer K. werden reeds sedert
den 2den Halfjaarlijkschen verdubbeld. Uw andere
voorntel werd voor 't eerst in dezen" wedstrijd in
praktijk gebracht
C. T. te A. Mededeeling in dank ontvangen.
Van Moritz Ehrenstein, te Boedapest.
Vervaardigd voor den oen Internationalen
probl.wedstrijd in dit blad.
No. 382. Mat in vier (4) zetten.
Zoodat de heer C. T. van Ham te K'-alingsche
veer in de Siegengrnppe moet kampen. Het begin
daarvan wacht nog slechts op den afloop derrjartüen
-"F 3 en 8. * J. j. s.
abcde fg h
Wit: K h7, D a5. T f i, P d-t; b3, 1)5, c2, eG, e3 en
h3 10.
Zwart: K e4, T el en e5, R dl en f2; c7, (3, g7 en
hb 'J.
Sarah Bernhardt te Brussel.
Sinds verleden week treedt Sarah Bern
hardt met hare compagnie du Theatre de la Re
naissance de Paris op. Aangekondigd zyn 14
voorstellingen: Suderman's Magda, la Dame aux
Camélias e.a. De groote artiste opende de ry' der
avonden met het drama van Alfred de Musset:
Lorenzaccio, bewerkt door Arnaud d'Artois.
Het was voor kunstvrienden echter een droe
vige avond, want niets doet meer leed als een
groot talent te moeten aanschouwen dat op dwaal
wegen verkeert. Hoewel de artiste in het
manly'ke gewaad van Lorenzio de Medicis et uitstekend
en interessant uitzag, beperkte hare vertolking in
de meeste oogenblikken zich tot declameeren.
Onwillekeurig dachten wij aan de voorstelling der
Franschen op 20 April j l. terug, bij welke het
Amsterdamsche publiek toejuichend het koude,
reflectieve spel begroette, dat de troep, met
Coquelin ainéaan 't hoofd, bood. Hoe zoude men
hier genoten hebben!
De compagnie, waarmede de Fransche kunste
nares optreedt, mag goed genoemd worden. Men
gevoelt in het spel der meeste leden de school
der groote vrouw; het is als ware een deel van
haar krachtig tooneelras op elk hunner
overgeplant. Er zat pit in de vertolking, en zelfs be
groetten wy in Mr. Brémont (Phiilippe Strozzi)
en in Mad. Blanche Dufrene (La marquise de
Cibo) twee artisten, die by enkele oogenblikken
roerden.
Maar ook slechts in enkele momenten. De
tooneelkunst verkeert nu eenmaal in alle landen
in een ty'dperk van verval. Maar dit kan ook
niet anders. Hoe zoude het mogelijk zyn, dat de
uitingen eener kunst, die boven alle zusterkunsten
tot eenig doel heeft een getrouw beeld der natuur
te geven, van het kriebelig, zenuwachtig gejaagd
zyn onzer dagen eenen sterk plastischen afdruk
in 't leven riep ? De tooneelkunst wacht even als
de kunstny verheid die teêre plant op kalmer
tyden.
BOEKAANKONDIGING.
Tee voorlichting. Een woord tot allen die in
ons Lager Onderwijs belangstellen, door
het Hoofdbestuur van het Nederlandsch
Onderwyzers-Genootschap. Amsterdam,
Jac. Swildens.
In deze lezenswaardige brochure, met het oog
op de aanstaande verkiezingen geschreven, worden
eenige hoofdpunten, de belangen van het L. O.
betreffend, duidelijk uiteengezet.
»'t Is niet een te hoog gevoel van eigenwaarde"
zeggen de schrijvers »wat ons onderwijzers
aanzet tot onafgebroken, rustelooze propaganda
voor de verbetering van alles, wat op het onder
wijs betrekking heeft; niet een overschatting
van onzen invload, wat ons aandrijft, steeds weer
aan te kloppen by hen, die de koorden der beurs
houden, die in hoogste ressort beslissen over de
richting, de hulpmiddelen, den duur van het
onderwijs, over het lot van hen, die zich er
aan wijden. Wij, beter dan de krachtigste voor
standers buiten ons vak, kennend, wat ons tegen
werkt in het benaderen van het ideale, ? wij,
sterker dan de slechtst onderwezene, voelend de
tekortkomingen in al ons doen, de fouten van
iederen dag, maar ook, wij, inniger dan
wie ook ter wereld, overtuigd van het goede dat
kan, dat moet uitgaan van weloverdacht,
welvoorbereid onderwijs, goed uitgevoerd tot den
einde toe, wij kunnen, wij willen niet berusten
in zooveel gebrekkigs, als ons zelf aankleeft, wij
kunnen, wij mogen niet laten voortduren, zooveel
toestanden, die als een onwrikbaar schot staan
tusschen ons willen en ons kunr.en, tusschen wat
we bereiken en wat we noodig achten."
De brochure is niet in den handel, maar voor
tien cents (bij 10 of meer PX. voor 5 cents per
stuk) verkrijgbaar bij den lieer A. J. Straatman,
Egelantierstraat 211, te Amsterdam. Dit is een
ietwat omslachtige methode van bestellen; doch
zij die meenen, dat ook bij deze verkiezingen
het onderwijsvraagstuk eene groote rol moet
spelen, zullen zich daardoor niet laten afschrikken.
NIEUWE UITGAVEN.
HJ':I,KXE LAnnrvm?SWAKTH. Dicjic Wateren,
Amsterdam, l'. N. van Kampen & Zoon.
liet protectiedi'bnt in de Ticcrde Kamer.
Uitg. van de Am^terd. Courant.
E. KEMPE. Nieuw bloed in de I'weede Kamer
der Staten-Generaal. Een woord aan de kiezers.
Vereeniging tot opvoeding van half-verweesde,
verwaarloosde of verlaten kinderen, in het huis
gezin. Verslag over het jaar 1896.
imiimiiiiiiiiiiiiimiiiitfiii
illiiiiiMiiiiMitmiHiimiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiit
Oplossing van No. 380 (Lecomte'i.
l D (i", R g7: 2 K g5 f unz.
R e7: 2 P h5:
K ft 2 R g5 f
x 2 D li l f
Opgelost door C. Koekelkorn. Keulen (3|; C. T. v.
Ham, Kralingsehe Veer ('21'.;,); II. Jlendes da Costa,
Amsterdam (2 .); E. Wieling, Groningen (2); H. II.
v. d. Goot, Harich ('2'1?): B. v. Krimpen, Rotterdam
(2^9); W. Beekhuis Groningen; G. Hovinga,
Finsterwold (2); R. S. Schortingliuis, Fmsterwold (1).
Nog oplossing van No. 378 te vermelden van R. S.
Sohortinghuis i 21 Oplossing yan No. 375 vergeten to
vermelden van AV. Aibregts.
Beoordeelingen (No. 330).
No. 330 hat in l R g5 eine selir starke Verfuhnirig,
die recht hiibsch diirch R c5 widerlegt wird. Duren
den lediglich anf Ziigzwang berechneten Damenzug
(b7) wird die Anfgabo dnrehans ideegemiiss
eingeleiiet. leider abcr bleibt der Thnrm in eiiügen der
wichtigsten Schlussstelltingen unthatig.
C. Koekelkorn.
De Ie zet, die schijnbaar voor de hand ligt om 't
daarna dreigend aftrekschaak. brengt zwart na R e? :
of K g": in de noodzakelijkheid (ie diagonaal bl--h7
voor de D. te openen. 11,'balve dit /eer goede hoofd
idee is er niet veel moois. De zwarte pionnenstand
is onwaarschijnlijk.
C. T. v. Ham.
UIT DE SCHAAKWi. ,F.LD.
Niet minder dan 32 sehaakstors hebben zich aan
gemeld voor 't as. Kerste Internat, Sni-'aktornooi
voor datums, en wel uit Engeland IS, I rland 3,
Schot] nid l, Ver. Staten 2, Canada 2, Duitscbl.uid 3,
IflIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIMIIIIII
IIIIIHMIItllllMIIIMHIIIIHIMimillUI
fcTtNSCWAP
Eene nieuwe metnotfe ter
Het is sedert lang bekend, dat de noodlottige
kwaal der longtering zich nooit vertoont bij
personen, die ly'den aan eene bepaalde hartkwaal,
ten gevolge van welke bij de samentrekking der
linkerharthelft niet al het daarin zich bevindende
bloed door het lichaam wordt gedreven, maar
een deel daarvan terugstroomt naar de longen,
aan welke het door de rechter harthelft werd
toegevoerd. De overvulling der longen met bloed
blijkt dus de ontwikkeling der longtering tegen
te gaan. In overeenstemming hiermede is het
feit, dat de longtering gewoonlijk begint in de
achter de sleutelbeenderen gelegen longtoppen,
in welke betrekkelyk minder bloed aanwezig is
dan in de overige deelen der longen. Deze be
trekkelijke bloedarmoede der longtoppen is het
gevolg van de rechtopgaande houding van den
mensch.
Van deze feiten uitgaande, heeft de militaire
arts Dr. Jacoby te Bayreuth eene methode be
dacht, om een kunstmatig versterkten bloedtoevoer,
dus eene soort van congestie, naar de longtoppen
te verkrijgen. Hij bedient zich van een soort van
vest van gutta percha, dat de borstkas van den
patiënt tot boven aan den hals omsluit. Tusschen
de binnenzijde van dit vest en de oppervlakte
van het lichaam kan door een perspompje warm
water worden gespoten, dat voortdurend vernieuwd
en op de gewenschte temparatuur gehouden wordt,
terwy'l het aan de benedenzijde van het «badvest"
kan wegstroomen. Het warme water werkt niet
slechts door zy'ne temperatuur, die van 30°tot 35
Celsius zoo hoog word opgevoerd als de patiënt
kan verdragen, maar oefent ook een mechanischen
prikkel uit, daar het in acht stralen met kracht
wordt ingespoten. Gedurende dit borstbad wordt
aan het lichaam van den patiënt eene houding
gegeven, waarbij de voeten het hoogst en de
longtoppen het laagst komen te liggen. In deze
houding brengt de patiënt zes uur per dag door,
drie uur des voormiddags en drie uur des na
middags, en liefst voor regen en wind beschut
in de open lucht.
Proeven met deze methode zyn genomen in het
sanatorium voor longlijders te Ruppertshain bij
Falkenstein in den aunus, en de resultaten zijn,
naar het schy'nt, bijzonder gunstig geweest. Men
zal echter de uitkomsten van langduriger proef
nemingen op groote schaal moaten afwachten,
eer men over de nieuwe methode een beslissend
oordeel kan uitspreken.
Prof. Koch's middel tegen de runderpest.
Volgens de Londensche Echo heeft Prof. Ivoch,
de bekende bakterioloog, met zijn middel tegen
de runderpest in Zuid-Afrika volkomen iiiasco
gemaakt. Van de ingeente runderen zijn honder
den door de ziekten aangetast en daaraan be
zweken. De veeartsen in de Kaapkolonie be
schouwen de methode als geheel waardeloos, en
de vrienden van den Berlijnschen geleerde be
treuren het, dat hij niet eerst nadere en om
vangrijkere proefnemingen heeft afgewacht, voor
hij in persoon zijne methode in Zuid-Afrika ging
toepassen.
n iiiliiiiiiiiiiiiiiiiii tin iimmiitiuimii i
Italiël, Frankrijk l en België1. De eerste prijs
(? 720) is een geschenk van den grooten
schaakmaeceen Sir George Newnes, de 2e prijs (? 600)
werd door bemiddeling van Pillsbury in Amerika
bijeengebracht en de Ladies Chess Club" te Londen
schonk den 4den prijs i ? 3(i >). Daar slechts 18 deel
nemers kunnen worden toegelaten, staat 't Comit
voor 't lastige geval uit al deze, voor 't grootste ge
deelte onbekende, grootheden een keuze te moeten
doen.
Te Londen is een match in gang tusschen meester
Teichman en den amateur H. H. Cole. De eerste 2
partijen won Teichmann.
Steinitz hield zich, op zijn terugreis van Weenen
naar Nc\v-York, eunige dagen tM Hamburg op. Hij
S' eelde 2 partijen tegen de sterkste Hamburgsche
spelers in consultatie, met 't resultaat dat hij een
partij brillaut won en de andere verloor.
Pillsbury komt de zomermaanden in Europa door
brengen. Hij zal als Amerik. verslaggever 't I iternat.
Dames Tornooi met zijn tejrenwoo dighcid opluisteren.
ok is hij voornemens aan 't Internat, tornooi te
Berlijn deel te nemen, 't Is echter de vraag of in
Duitsehland hiervoor de g'KIen te vinden zijn. Men
is in Berlijn met geestdrift voor dit grootsche plan
aan 't werk en, zooals met meer dingen te Berlijn,
moet ook dit tornooi alles wat vroeger van dien aard
elders in Dnitschland plaats vond, overtreffen. Etwas
noch nie Dagowesenes!"
Een return-match tusschen l'illsbury en Showalter
kan met zekerheid dezen herfst te gemoet worden,
gezien. Dat sluit in: een groot aantal mooie partijen.