Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1049
Het klooster en de kerk de la Santa- Caridad
staan nog te Sevilla, aan het plein Atarazonas.
Er zijn schilderden, die aan Murillo worden toe
geschreven, andere die erkend van hem zyn;
maar het ware Don Juan-stuk is van Valdez
Leal, het is afschuwelijk en behoort geheel by
de legende en bij de Rede over de waarheid. In
eene grafkelder ziet men drie open doodkisten.
De eerste bevat het lijk van den bisschop, ge
kleed in een luisterrijk plechtgewaad. Onder den
bisschopsmyter toont het hoofd de holle oog
kassen en de tanden, tusschen de afgeknaagde
lippen blootliggend; tusschen de plooien van het
gewaad komt de open knie en de massa der
ingewanden te voorschijn. De ontvleeschte han
den omklemmen den staf, en door de gebarsten
muilen komen de geraamtevoeten te voorschijn,
alles overdekt met wriemelende wormen. Een
weinig verder ligt eene prinses begraven, in een
kleed van geborduurde zyde. Alleen het hoofd
komt uit de stof, maar welk een hoofd en welk
contrast met dat weelderig gewaad ! Het haar is
met zorg gekapt, de Spaansche lok ligt sierlijk
op de slapen, maar de ingevallen mond maakt
een afschuwelijken grijns. Het derde lyk is een
eenvoudig skelet, zonder wade. Nog verder liggen
verstrooide schedels, en de spade van den dood
graver. Door het gewelf komt, stralend van glans,
de hand van Christus, die een weegschaal houdt,
waarop de symbolen van geloof en liefde; onder
de schildery Finis gïoriae mundi.
Het klooster is verder met schilderyen, spreu
ken en symbolen gevuld, niet enkel
metafschuwelyke; op het wit marmer der binnenplaats
bloeien, rondom een marmeren fontein, mooie
rozestruiken, door Don Miguel zelf geplant;
de dekens op de bedden der zieken in het
hospitaal zyn met Miguels bloemen, roode rozen
op witten grond, bekleed. Ook ziet men er veel
blauw, de kleur der Madonna. Het geheele
uiterlyk is frisch, met ruime, hooge, lichte, zindelijke
zalen.
In de kapittelzaal vindt men Miguels portret,
ook door Valdez Leal, een groote, vorstelijk uit
ziende man; schitterend te midden van al de
kardinalen, infanten, generaals, gouverneurs, aarts
bisschoppen, die er om heen hangen. Zijn tint
is olyf kleurig, zyn haar en baard zyn ravenzwart,
de neus wat gebogen, de oogen schitterend van
geloof en liefde als zwarte diamanten, de geheele
gestalte heerschend, maar met verstand en intense
liefdadigheid. In dezelfde zaal vindt men de
relieken van Don Miguel; op blauw fluweel zyn
degen, die hy' als ridder van Cal at ra va ook in
het klooster bleef dragen, een lang rapier, fijn
met breeden greep; in een glazen doos zyn
lykmasker, na zyn dood gemouleerd, gelykend op
het portret, maar alle trekken verscherpt, de
schedel kaal, de neus meer gebogen en de mond
ingevallen; het eind van Don Juan.
v. L.
Een kritiek van Brahms.
Zooals bekend is, was Brahms voor niets zoo
bang als voor componisten, die hem lastig vielen,
om zyn oordeel over hun werk te hooren. Om
zulke aanvallen af te weren, kon hy wel eens te
oprecht zyn. In de Neue Freie Presse vertelt
Julius Beek, hoe het hem toch gelukte, Brahms
er toe te bewegen, de compositie van een lied
in te zien. Eerst was Brahms zeer lomp, maar
toen Beek een al te benauwd gezicht trok, zeide
hij: »Kom, kom, wees nu maar niet dadelyk
boos! Het was immers niet zoo erg gemeend,
ik ben nu eenmaal een beetje ruw uitgevallen,
maar ik heb ook veel slechts en weinig goeds
van de menschen ondervonden en ben daarom
wat schuw en wantrouwend geworden, maar u
wil ik niet hard vallen. Werkelijk niet! En
geef mij nu maar in godsnaam het ding, ik zal
minimi niiiniii iHiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiHiiiiiiiiinnm
u makkelijk te maken."
Hij boog voor Belinda en verliet haastig het
vertrek.
Belinda keek hem na met een allervreemdste
uitdrukking in haar oogen. Toen nam zij het kind
uit de armen van den reusachtigen knecht.
Ga mijnheer Mostijn helpen," riep ze ; ik zal
wel hiervoor zorgen."
Een poosje later kwam Dick terug.
De mouwen van zijn jas waren omgeslagen en
zijn haar zat in de war. Er was een bloedvlek op
zijn overhemd. Belinda zat bij het vuur zachtjes
voor het slapende kind te zingen. Zij zag er pein
zend uit.
Laat dat nu eens aan andere handen over,"
zei hij, op haar kleinen last wijzend.
Belinda stond op. Voorzichtig legde zij 't kind
in den stoel, het toedekkend met haar mantel.
Toen zag zij hem aan.
Ik ben gereed," zeide zij onderworpen.
't Rijtuig staat voor," antwoordde hij ernstig.
»Ik heb gezorgd, dat er stoven in zijn. 't Spijt
mij, dat u het zoo koud gehad hebt, toen u kwaamt."
//'t Rijtuig?" herhaalde Belinda werktuigelijk.
//Ja, er gaat een trein naar de stad om zeven uur."
O," zeide zij met iets van een snik.
Maar misschien", ging hij voort, zijt u wel
moe, en wenscht u van nacht hier te logeeren."
Ja," antwoordde zij, en 't scheen of er iets in
haar keel was geschoten. We zouden heel graag
bier logeeren, mijnheer Mostijn."
«In dat geval zal ik alles, wat ik onder deze
omstandigheden doen kan, in 't werk stellen, om
het u gemakkelijk te maken."
//En misschien, mijnheer Mostijn," Belinda legde
vijf schuchtere vingertjes op zijn arm, misschien
wilt u me dan wel zeggen, wat ik voor die arme
menschen doen kan."
Ned. Opera-Vereeniging.
Door het bestuur der »N. en. Z. Ned.
OperaVereeniging" (dir. J. G. de Groot) wordt ons
verzocht te berichten, dat nog aan het gezelschap
ia verbonden de heer E. Florissen, vroeger ver
bonden aan het gezelschap van den heer C. v. d.
Linden.
Verder kan nog het zeker velen welkome be
richt worden medegedeeld, dat de heer Henri
Albers, die voor het volgende seizoen een con
tract heeft geteekend voor Bordeaux, van zyn
directie daar bereids de toestemming heeft ont
vangen om in November en in December als gast op
te treden by' de »N. en Z. N. O. V." wat dan
ook zal gebeuren. Hy zal by' dit gezelschap
optreden als Don Juan, Wittem Teil, Hamlet en
Rigoletto, zoodat de Nederlanders hun talentvollen
landgenoot dezen winter in zyn beste rollen
zullen kunnen bewonderen.
Vereeniging tot verbetering van den
Volkszang.
De Vereeniging tot verbetering van den volks
zang te Amsterdam, wil trachten, met het oog
op het aanstaande Kroningsfeest eenheid te bren
gen in de keuze der liederen, welke zonder
twijfel ook dan weder uiting moeten geven aan
de feestvreugde. Zy heeft daartoe uit haar
midden eene commissie benoemd, bestaande uit
de heeren: J. Stamperius, Voorzitter, P. van den
Ent, "W. H. de Groot Wzn., F. J. Haverkamp,
G. Kappenburg Pzn., G. S. van Krieken, H. van
Voorthuysen, A. H. Westendorp enA. P. de Wildt,
Secretaris.
Deze Commissie zal een keurbundeltje liederen
samenstellen, welke geschikt zyn om door klein
en groot te worden gezongen. Het boekje zal
tot een geringen pry's verkrygbaar gesteld worden
en zoo mogelyk door het geheele land verspreid.
Reeds riep de Commissie de medewerking in
van alle onderwijzers en onderwijzeressen van
Nederland, maar behalve die kunnen nog velen
tot het goede doel, dat de Commissie beoogt
medewerken, en alle medewerking zal hoogst
iiiiiiiiiHiiiimiitiiiMiiiiiiiHiiinimiiii
V.
Het was nog nooit bij mij opgekomgn, dat Be
linda talent voor ziekenverpleegster bezat, ook had
ik haar vroeger nooit verdacht van te kunnen koken
en evenmin durf ik zeggen, dat ik haar den tact,
om met kinderen om te gaan, toekende. Maar al
deze hoedanigheden scheen mijn nichtje in ruime
mate te bezitten. Zij hield zich met de kleinen,
die geen letsel bekomen hadden, bezig, stoeide met
hen en deelde vermaningen uit. Zij waakte bij de
gewonden, zij troostte de moeders, zij had een op
gewekt woordje en een glimlach voor de mannen.
Kortom, Beliuda was een ander wezen geworden.
Er waren twintig meer of minder gekwetsten,
en 't huis was, voor een tijdje althans, in een hos
pitaal herschapen. Mostijn wilde onmiddellijk een
geheel heir van dokters en verpleegsters laten ko
men, maar Belinda vroeg als een gunst, dat aautal
tot een minimum te beperken, omdat ook zij haar
deel in 't werk wilde hebben. Zij legde haar mooi
toilet af en leende van de linnenmeid japonnen
en schorten.
Zij was overal, waar iets bijzonders noodig
was. Zij maakte bouillon en groentesoep klaar,
met n oog in 't kookboek en 't andere op 't
fornuis, men kwam haar ieder oogenblik tegen met
snoeperijen voor de vrouwen in haar zak, speelgoed
voor de kinderen iu haar hand en flesschen voor
de zuigelingen in haar arm.
Wel Belinda," zei ik, men kent je niet meer."
Misschien heeft men dat nooit gedaan Oom,"
antwoordde ze onbeschaamd.
Ook Mostijn was veranderd. Hij was altijd een
voudig en militair in zijn manieren geweest, soms
zelfs een weinigje uit de hoogte. Nu betrapte ik
hem er telkens op, koek voor de kinderen te snijden,
met den machinist te rooken of "t kleintje van
den stoker in slaap te wiegen.
Ik had altijd zooveel van Dick gehouden, dat
het doorzien, en u eerly'k mijn meening erover
zeggen." Hy nam Beek het manuscript uit de
hand, en stuurde het hem met de middagpost ;
weer terug. j
De tekst van het lied was als volgt:
?»Es schleicht sich ein Geheimniss
Gar leis' durch Wald und Flur;
Es zittert durch die Lüfte
Und folget meiner Spur.
Ich selbst hab's nur dem Monde
lm Flüstern anvertraut
Und nun ist mir's, als klang es
Durch's ganze Weltall laut:
»Er Hebt!" so tönt's aus Tiefen
Und aus den Hüh'n des Lichts.
Ich liebe? Wer verrieth es?
Ich selbst verrieth doch nichts!"
Brahms had in de muziek geen verbeteringen
gemaakt, zelfs niet de kleinste aanmerking. Er
was dus niets op te zeggen. Maar wy zullen
den ongelukkigen componist zelf laten vertellen:
«Langzaam gleed my'n oog over den tekst,
waarop ik geen aanmerkingen had verwacht. En
wat zag ik daar ?
Als men nauwkeurig keek, zag men een dun
streepje onder het eerste woord, onder Es".
Ik had het zelf niet gedaan. De streep was met
roode inkt gemaakt. Ja, roode inkt was het.
Nu las ik nog eens aandachtig de regels over
en zie! onder het woord ist" in het tweede
couplet stond weer een haarfijn streepje, weer
rood rood als bked? Wat zou dat beteekenen?
Een vreeselyk vermoeden kwam by mij op, en
ik zocht haastig naar de rest van die onverklaarbare
teekens, en daar onder het laatste woord van
het derde couplet zag ik het weer, langer en
duidelyk, nu heel duidelyk voor mij: nichts".
Deze strepen moesten blykbaar in verband met
elkaar slaan, maar hoe ik ook keek, er waren
er maar drie te vinden, en de woorden, die zy'
aanduiden, vormden een vreeselyk trio: Es
ist nichts."
welkom zyn. Wy denken hier aan
Feestcommissie's en Zanggezelschappen, die de liederen
kunnen doen instudeeren, aan particulieren,
die genegen zijn de goede zaak finantiëel te
steunen en alzoo de Commissie in de gelegen
heid te stellen present-exemplaren in grooten
getale te verspreiden.
In de tweede plaats strekt de arbeid der Com
missie tot het in het leven roepen van een
Kroningslied. Zij heeft daartoe een wedstrijd
uitgeschreven, waartoe alle musici van Nederland
ter deelneming zyn uitgenoodigd. De Jury be
staat uit de heeren ; Richard Hol, Dan. de Lange
en Bern. Zweers. Aan de best gekeurd compositie
zal een pry's worden toegekend van ? 100, of
een gouden medaille van gely'ke waarde.
Nadere inlichtingen verschaf', de Secretaris der
Commissie, de heer A. P. de Wild, Marnixstraat
372, Amsterdam.
Een internationaal tijdschrift voor
decoratieve kunst.
De modieusheid die allengs te veel uit The
Studio het bekende Engelsche maandschrift, ging
| spreken, en de werkelyk zoo zeer gegroeide
belangstelling voor gebruiks-kunst ook in landen
buiten Brittannië, heeft een Münchener, te Pary's
woonachtig, mede redacteur van het bekende
tydschrift Pan en medewerker van The Studio,
doen besluiten een betere uitgave op dit gebied
te doen probeeren. De heer J. Meier-Graefe
zal, als 't mogelijk is, den l October by den
bekenden uitgever F. Bruckmann te München
het eerste nummer van een tydschrift doen
verschynen, dat gewoonweg «Decorative Kunst"
zal heeten, en om de maand zal uitkomen.
't Zal geheel gelijk zyn in formaat en wy'ze
van uitgave aan zyn Engelschen concurrent, alleen
hoopt de redacteur den inhoud belangryk beter
te doen zijn. En als men weet dat by'na allen
die hier in Nederland op dit gebied iets bereikt
hebben hun voorloopigen steun hebben toegezegd
voor zoover zich het tydschrift door den verderen
inhoud zich die medewerking waardig zal
betoonen dan kan er althans voor wat er van
hier gezonden wordt, op wat goeds gerekend
worden.
Wy willen hopen dat het een werkelijk streven
tot algemeen orgaan zal dienen, en niet als
The Studio binnenkort in een soort raar-doenery
verloopt, die niets meer dan schyn en aanstellerij is.
Het tydschrift verschynt in het Duitsch, en
uit Frankryk, Duitschland, België, Nederland,
Denemarken en Engeland zullen de beste dingen
die daar gemaakt worden, worden toegezonden.
TH. M.
NIEUWE UITGAVEN.
Ztttphen en omstreken. Gids voor touristen
(met eene kaart en talrijke afbeeldingen). Uitge
geven door de verfraaiings-vereeniging Zutphania.
Geïllustreerde Gids voor den Rijn en (<le)
nevenrivieren, zoomede de voornaamste Sagen van
de Ry'nstreek, door A. S. H. BOOMS, 's
Gravenhage. M. van der Beek, 1897.
Zes Kinderliedjes. Woorden van N. VEKNSTRA
BUN., voor piano en zang bewerkt door HENKI
VAN DEN BERG. Deventer, Kluwer & Co.
De nieuwe geschiedenis, 1517?178!*, door A. G.
VAN DIJK en P. F. C. SCHAKP DE VISSER. Eerste
deel. Vlaardingen, Dorsman en Odé.
Dr. H. W. PH. E. VANDENBEBGH VA\EYSINGA.
Levensbeschouwing. Elementen tot de vorming
eener religieus-filozofische wereldbeschouwing.
Zutphen, W. J. Thieme & Co.
Inhoud van Tijdschriften.
Eigen Haard No. 31. Een oud Devies, door
Louise B. B., V. Prof. Th. W. Engelmann,
door Prof. Th. Place, met portret. Siam, door
M. A. van Rhede van der Kloot, met afbeelding.
Jong meisje (by de plaat). Een »question
brülante" opgelost ? Jong meisje, naar de
IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIHIIIIIIIIMimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ik niet gedaeht had, dat 't mogelijk was hem nog
meer te gaan waardeeren.
Tusschen de geliefden was een vreemdsoortige
verwijdering ontstaan. Al de vroegere eoquetterie
was verdwenen. Zij zagen elkaar natuurlijk dik
wijls, als zij hun respectieve plichten verrichtten,
maar zij zochten elkaar niet op, en kwamen zij
elkander tegen, dan scheen geen van beiden zich
meer te herinneren, waarom wij eigenlijk hier
waren, 't Was niet meer dan natuurlijk, dat wan
neer Mostijn er niet in geslaagd was een kind met
een gewond voetje rustig te houden, hij 't aan
Belinda zou overlaten, en 't sprak van zelf, dat,
wanneer Belinda's hand beefde, zoodat zij de lamp
bijna niet kon vasthouden om den dokter gedu
rende de amputatie van een arm bij te lichten, hij
ze haar afnam en haar zachtjes gebood heen te gaan.
Maar, als zij elkaar met de maaltijden, die
meestal veel van een pic-nic weg hadden, ontmoet
ten, hield Belinda haar oogen, zeer tegen haar
gewoonte, strak op haar bord gericht, en praatte
als een razende door over bouillon en dekens. En
Mostijn was een zeer beschroomd en zenuwachtig
gastheer. Misschien was 't wel verkeerd van Belinda
om de japon van de meid te dragen en van haar
voetstuk neer te dalen. Zoo iets heeft soms invloed
op een jongmenscb. De japon stond haar niet.
Daarenboven was zij bleek en vermoeid en zag er
niet op haar voordeeligst uit. Ik herinnerde mij
den blik, waarmee hij haar den avond van onze
komst had aangezien, 'k Verbeeldde mij, dat hij
ontnuchterd was.
Je zult hier je maag niet met zoetigheden
overladen", begon ik, om eens te zien wat zij
zeggen zou.
Ik geloof, dat ik, sinds ik hier ben, eens
genoeg gegeten heb/' antwoordde zij trotsch.
Wel, wel, 't was maar goed, dat Dick ook
gedésilusionneerd was.
De tijd van ons verblijf hier is vandaag om,"
schildery van J. J. Henner. Generaal Van
Ham, door Bintang Djaoeh, met afbeeldingen.
Het Opstel, naar het Duitsch van Paul Schönthan.
Verscheidenheid. Feuilleton.
""""
40 cents per regel.
TRADE
MARK.
MARTELL'S COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bg alle soliede Wgnhandelaars
en bfj de representanten
KOOPMJUVS«fe BRUINIER.
te Amsterdam.
Prizenaiaf/ÜOpttFlescL
H. RAHR te Utrecht.
Fianofabriek.
Binnen- en Buitenl. Mnziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Enime keuze in Huurpiano's.
MEIJBOOS & KALSHOVEN,
Arnhem.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Ruime keuze in Huurpiano's.
Dagelijks 's morgens 10 uur, via
Broek in Waterland en Monniken
dam. Afvaart de Euyterkade naast de
Kettingboot.
Op werkdagen zijn gezelschapsbiljetten,
tegen belangrijke reductie, op aanvrage
verkrijgbaar.
De Havenstoombooldiensl.
Voor het maken hiervan is een
prachtig ingericht stoomjacht
dagelijks TE HUUR. Te bevragen: Kantoor
Havenstoombootdienst, 127 O. Z. Voorburgwal
Amsterdam. Telefoon 684.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiniiiiiiiiiiiNiiiiiiniiiiiinnii
zei Belinda plechtstatig, toen wij den achtsten
morgen aan het ontbijt zaten.
't Is in 't geheel niet geweest, wat ik mij had
voorgesteld," zei hij gemelijk.
//U kunt ons nu toch wel missen?" vroeg zij,
naar 't mij voorkwam, een weinig verlangend.
O zeker, uitstekend,'' zei hij, ik zou niet
durven ... U zijt zoo goed geweest . .."
Belinda stond haastig op en ging bij 't venster
staan.
//En 't is een prachtige..." Belinda was bezig een
perzik te eten en ik dacht, dat de pit haar hin
derde, een zeldzaam mooie dag voor onze reis,"
voegde zij er met een heldere stem aan toe.
U wilt met den trein van twaalf uur vertrek
ken 't" vroeg hij onderworpen.
Toen ik hem aanzag, bracht de uitdrukking van
zijn gezicht mijn theorie van ontnuchtering aan
't wankelen.
Er ontstond een stilte. Toen begon hij weer.
De fortuin is mij niet gunstig geweest, juffrouw
Belinda; ik had gehoopt, dat u een veel prettiger
tijd hier zoudt doorbrengen, maar ik kon die arme
menschen toch niet aan hun lot overlaten."
Toen riep Belinda met een stem, die ik nooit
als de hare zou herkend hebben:
O Dick, lieve, beste ick, vraag ons toch om
langer te blijven! Stuur ons niet weg Dick! Ik
houd zooveel van den stoker en van Billy
Tomkyns en de kinderen "
Hij had drie groote stappen door de kamer ge
daan. Na verloop van dien tijd moest hij haar,
zoover ik als vrijgezel over dat soort dingen
oordeelen kan, in zijn armen hebben, want Belinda's
stem werd telkens gesmoord.
//Oom,.... durft u ... niet om te kijken ? Zelfs
niet... voor een oogenblikje?
Maar ik vond 't onnoodig. Er zijn klanken,
waarin men zich niet vergissen kan.