Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1050
alle lichaamsoefeningen; als het mooi weer is in
den tuin by zy'n huis in de rue Galvani; als het
slecht weer is in binnenkamers. Hy doet aan
schermen, boksen, batonneeren, sa vate; hij werkt
met gewichten en halters, zweeft aan rekken, rydt
paard en fiets. Zyn twee zonen doen mee ; Jacques
is een groot fietser, Tierko is er op geoefend,
als de oudste in volle vaart is, by hem op het zadel
te springen; ze denken er over, met hun vader
in »Icarische spelen" op de planken de
FoliesBergères op te treden. Er is nog een dochtertje van
zes jaar, Santa, dat ook wel geoefend zal worden.
Het voorbeeld van Meilhac, wien door de
faculteit zy'n gemis aan beweging verweten wordt,
is er wel voor om Richepin gely'k te geven. Hy
is nu 48 jaar, maar even slank als in den ty'd
toen Sarah Bernhardt op hem verliefde en zich,
na het afscheid »in der minne", te Saint-Adresse in
zee wou storten van verdriet. Hy' slaapt met open
raam, zomer en winter, 's Morgens begint hy met
150 maal zyn tuin rond te fietsen, dan laat hy
zich afwry ven en begint te werken. Het kan hem
dan voorkomen, dat hy' tien uren achtereen
werkt, zonder vermoeienis. Maar 's zomers neemt
hy' ook volkomen rust van geestelijk werk;
manuscripten en cahiers worden dichtgeslagen;
het geheele gezin vertrekt naar een klein haven
plaatsje in Bretagne, baalt er het vischschuitje
van het vorig jaar weer voor den dag, dat op
gepoetst en gekalefaterd wordt, en vaart ter
vischvangst; men vangt makreelen en schelvisch.
Jean Richepin is kapitein, Jacques stuurman en
Tierko scheepsjongen. Madame Richepin gaat
mee en zorgt voor de keuken, bereidt smakelyke
bouillabaisses voor het scheepsvolk, - zy' is eene
zuidelyke, en vergeet, met al de anderen,
dat er een stoffige boulevard is en dat de letter
kundigen te Parys van elkander kwaadspreken.
Richepin werkt verbazend veel, want lang niet
alles wat hy ontwe.-pt wordt uitgevoerd, en lang
niet al wat hy begint uit te voeren wordt vol
tooid. Hy' zet scenario's ineen, ry'mt verzen,
schetst romans, improviseert dagbladartikelen.
Zy'n valies, het beroemde valies waar bij de be
gonnen werken in bijeenpakt, wordt te klein.
Hy heeft alle genres beproefd. Wanneer men
aan den tooneeldichter van Nana Sahib, Le
Ftibustier en Le Chemineau denkt, vergeet men
soms den romancier van La Glu, den novellist
van Les mort» büarres, en den poëet van al de
kleine bundels. Toch is ook het tooneel zyn
eigenly'ke passie. Van zy'n vroegstejeugd schreef
hy' tragediën; men weet dat bij in Nana Sahib
zelf de hoofdrol vervulde naast Sarah Bernhardt,
en nu is hy by'na uitsluitend tot dit genre
teruggekomen. Le Chemineau is een groot
succes. Men. heeft hem gevraagd hoe by hem
de conceptie ontstond en werkte, door een
denkbeeld, door een stelling, door een klank,
door het leven, door lectuur, door philosophie ?
Het antwoord was, dat zijn werken by'na nooit
uit een abstract denkbeeld voortkomen, maar
veeleer door eene concrete visie. Sommige
schry'vers gaan uit van een zedetrek, van een
karakter, of wel zy verzinnen eerst den knoop
yan de geschiedenis, waar zich dan de
by'omstandigheden omheen komen groepeeren. Dit is bij
Richepin niet het geval. Hij ziet eerst zijn hoofd
persoon. Tengevolge van lectuur of overpeinzing
IIIIMIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIUIIIIIIII iiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
of door een toeval rijst plotseling eene figuur
voor hem op. Die figuur zal de hoofdpersoon van
zy'n drama zy'n. Zij komt geheel klaar uit zijn
hoofd, zooals Pallas uit dat van Jupiter. Hij
beschouwt dien held, gaat met hem om, praat
over hem met zijn omgeving, beschryft hem voor
madame Richepin, voor Jacques en Tierko. Het
is alsof er een persoon meer in huis is, die mee
aan tafel zit en gefêteerd wordt. Langzamerhand
vormt de held zich; zijn omtrekken zy'n duidelijk; hij
krijgt gang en houding; zijne historische atmosfeer
bepaalt zich; men begint te ontdekken waar hy'
vandaan komt, waar by heen gaat, wat hem ge
beuren kan. Op zekeren dag, na maanden be
denken, is het standbeeld klaar. Dan neemt Jean
Richepin papier en pen en gaat hem opschry'ven.
»Dat is een aangename periode", zegt by. »Dan
heb ik de impressie dat ik een levend wezen
kneed en hem een ziel geef. Maar toch ook dat
opschryven is een genot".
Dan het schilderachtige woord zoeken, het juiste
rym, den lyrischen golfstroom, is een betoovering.
Jean Richepin besteedt daaraan al zijn vuur. Hij
valt er met woede en ruwheid op aan, als een
wilde krijgsman in ouden ty'd. Als hij het over
leest moet er heel wat gesnoeid worden in dien
overtolligen woudgroei. Dan gaat het werk naar
de planken,en de repetitiën, althans in den beginne,
zijn weer genotvolle dagen voor hem; later,
wanneer het eigenly'ke werk gereed is, worden
ze pas vermoeiend en enerveerend; en na de
première komt een nieuw genot, dat van het
succes.
Onder de plannen die Richepin ook heeft, be
hoort dit: een gemeentelyken schouwburg te
stichten, geheel alleen aan de glorie van Pary's
gewijd, en dien doorhem alleen te laten verzorgen
met groote volksdrama's uit de geschiedenis der
stad, die hy achtereenvolgens sehryven zou. Achter
volgens zouden al de tijdvakken der geschiedenis
hierin gereconstitueerd worden, dan drama's, dan
'arces, dan soms, als Shakespeare, beide
;egelyk. De praal van den Louvre en de »parades-'
van den Pont-Neuf, veroveraars en koorddansers,
Napoleon en Tabarin, en al de beroemde en
seruchte vrouwen van Pary's zouden er in
verschynen.
»Maar dat is voor den ouden dag", zegt Richepin.
Na Le Chemineau, dat nu in het Odéon ge
speeld wordt, komt La Martyre in de Comédie
Franchise. In dat werk hebben de beide Mounets
rollen, die voor hun persoonlijkheid geschreven
zijn. Mounet- Sully zal een apostel zijn, een Boort
van Christus, heel edel en heel rein. Paul Mounet
wordt maar een gladiator, maar wat voor een
gladiator! Sedert Diocletianus is er zoo een niet
te zien geweest.
Ik hoop, zegt Richepin, dat de censuur
niet zoo schandelijk kleingeestig zal zy'n, hem
tricot voor te schrijven! Het publiek moet zijn
prachtige borst, zijn dijen, zy'n spieren, in natura
zien! En laat ze nu niet aankomen met hun
»pudeur". Paul Mounet, naakt, is zoo mooi als
een antiek beeld. En het schoone is niet inde
cent "
Dus La Martyre heeft iets nieuws voor het
publiek. Maar het heeft ook iets nieuws als
historisch werk, zijn actualiteit. De handeling
speelt eenige honderden jaren na Christus;
zich heen. Clo was blij dat de generaal haar had
uitgekozen om hem te helpen pagaaien; want zij was
een levendige, goed ontwikkelde jonge dame, die
lawntennis met voorliefde beoefende en niet wars
was van wielrijden; zij had bij die felle zon be
hoefte aan beweging, om de hoofdpijn van zich af
te houden.
II.
Dat was een mooie race, generaal!" riep een
heldere stem over de sloep met de gele jonge
dames heen. Het was een muzikale stem bijzonder
zuiver en krachtig.
De generaal richtte zich in zijn volle lengte op.
Hij had als rechtgeaard Eugelschmaneen aangeboren
afkeer van hardop in het publiek te worden aange
sproken en verwonderde zich, wie drommel de onbe
schaamdheid had hem zoo familjaar als ^generaal" aan
te schreeuwen. Hij zette zijn lorgnet op en keek den
indringer strak aan. Ook Clo wendde zich naar
hem om. Hij was een flinke jonge man met een
bruinen knevel en bijzonder scherpe, doordringende
oogen van een bepaald knap voorkomen. Dat
was alles wat Clo in het eerst aan hem opmerkte
een gentleman, jong en forscli, in een flanellen
sporthemd met een groote blauwe B er op gebor
duurd.
O, ben jij 't Lothrop?" vroeg de generaal, na
hem terdege door zijn lorgnet te hebben opgeno
men en een weinig milder gestemd, nu hij zijn
man had herkend (zie je, je kunt niet verwachten,
dat die lui zich op en top als Englishmen zullen
gedragen). //Ja, 't was een goede race, een ver
duiveld goede race! Je weet, onze overwinningen,
zooals Wellington zei, wenden het eerst van al op
de speelplaatsen van Eton bevochten."
De jonge man weerhield de vraag die hem op
de lippen zweefde: En uw nederlagen, generaal ?"
want hij was een afstammeling der strijders die
ons in een eerlijk gevecht te Saratoga roemrijk
overwonnen.
Maar daar hij een beleefd jongmensch was, nam
hij alleen zijn pet af voor mevrouw Hambledon,
met de volgens zijn idee
internationaal-onaanstootelijke opmerking, dat het een prachtige dag was.
Mevrouw Hambledon verwaardigde zich minzaam
toe te stemmen, dat het een bijzonder prachtige
dag was, waarna zij vervolgde met den jongen man
op den lunch in haar tent te nooden.
Richepin heeft met zorg het milieu en de periode
bestudeerd, het verval van de Romeinsche
maatschappy, en hij verzekert dat zij met onzen tyd
een treffende overeenkomst vertoont. Het waren
misschien niet dezelfde zeden, wy zy'n wat
minder bloeddorstig en niet op dezelfde wy'ze
verdorven maar dezelfde fouten en dwaas
heden. Toen zooals nu, hadden de groote lui
er pleizier in, voor schrijver te spelen, en de
groote dames, op de planken te komen en daar
haar persoon en talent te laten bewonderen. Er
waren toen ook al «Bodinières," waar de patricische
dames zich lieten toejuichen door een gemengd
publiek; er waren al zoo iets als flve o'clocks,
waar precieuze verzen werden voorgelezen. Zoo
hebben de oudwordende maatschappijen gemeen
schappelijke trekken, symptomen van de komende
itormen.
Het is toch onmiskenbaar, zegt Richepin, dat
er een vreeselijke opruiming moet komen, die
ons allen van het dek veegt l
Op dat oogenblik zal hem en zy'n- zonen de
ithletenontwikkeling te pas komen. Maar ook ?
de poëten zijn lievelingen der goden?misschien
zal de storm, die komt, wel over het huis in de
rue Galvani, waar de deugd woont, en den tuin
vol rozen, waar gefietst wordt, heenblazen.
v. L.
Clo verbeeldde zich een oogenblik, dat de jonge
man weifelde, 't Speet haar, want hij was een
knappe jongen; en wel, een jongmensch is een
jongmensch; en als ge een jong meisje van twintig
waart, zoudt ge weten, dat een lunchpartij met
een jongmensch er bij, heel wat interessanter i
dan een luuchpartij in gezelschap van vijf andere
jonge dames, generaal Hambledon en zijn vrouw
en twee getrouwde heeren van in de veertig
Daarom sloeg zij een ondeelbaar oogenblik haar
oogen op en ving geheel onopzettelijk den blik
van den jongen man op. Ik weet niet of haar
oogen onwillekeurig de half gevormde gedachten
uitdrukten, die in haar omgingen, maar de jonge
man scheen zeer zeker van af dat oogenblik niet
langer te weifelen. Dank u, gaarne," zei hij
schielijk en genoeglijk lachend, ,,met het, grootste
genoegen. Onze coach laat ons vandaag volkomen
vrij; we mogen gaan waar willen. Hij is de
inschikkelijkste van alle instructeurs. Met die woorden
ging hij op zijde om plaats te maken voor een
paar bootjes die probeerden voorbij te komen en
was het volgende oogenblik in de dobberende,
door elkander krioelende msssa verdwenen.
Zoodra hij uit het, gezicbt was overviel Chloia
een zonderling gevoel van schroom.
Stel me als 't u blieft niet, aan dat jonge
mensch voor"; vroeg zij aan hare gastvrouw op
fluisterendcn toon. En laat me bij den lunch niet
naast hem zitten."
Zij wist zelf niet waarom misschien omdat
zij vaag besefte hem te hebben laten, merken, dat
zijn bijzijn bij den lunch haar niet onverschillig
zou zijn; maar zij was nu bang om hem te ont
moeten.
Nonsens, Clo!" antwoordde mevrouw
Ilanibledon. Meisjes moeten niet zulke dwaze grillen
hebben. Hij is een heel net jongmensch, vau uit
stekende familie ; en 't, is niet goed voor je, zoo
overdreven bedeesd te zijn. 't Is ziekelijk, kind
ziekelijk !"
'Vau ziekelijkheid belicht te worden is ceu zware
beschuldiging; Clo zweeg dus, maar roeide dapper
voort. Niettemin bloosde zij geweldig en in stilte
wenschte zij, dat de knappe jonge man zon aan
gewezen worden o:n een der dikke Misses llo'jinson
bezig te houden.
(Wordt vervolgd).
aanmelden by de Regelingscommissie, voor den
feestmaaltyd is aangifte noodig voor 25 Augustus.
Vele aanvragen om logies zy'n reeds by de
Commissie ingekomen. Het is gewenscht, dat zy,
die, hetzij in een hotel, hetzij bij particulieren
wenschen te logeeren, zich voor 15 Augustus aan
melden by de Regelingscommissie, omdat, met
het oog op de beperkte gelegenheid, de sub-com
missie by' latere aanvraag, niet kan instaan voor
logies - verschaffing.
Voor hen die groepsgewyze hoogst eenvoudig
en goedkoop (voor l a li/g franc) doch zindelyk
willen logeeren, zal, als zy zich vóór 15 Augustus
aanmelden, in een of meer openbare gebouwen
gelegenheid worden verschaft.
De kunstavond van 24 en de boottocht van 25
Augustus zy'n toegankelijk voor de congresleden
met een dame, het concert in >Kiinstmin" voor
de congresleden met dames, terwyl de tentoon
stelling toegankely'k is voor de congresleden op
Woensdag 25 Augustus des avonds.
De verschillende sociëteiten in Dordrecht zy'n
eveneens voor de congresleden toegankely'k.
NIEUWE UITGAVEN.
DAHN. Wat is liefde 'l Warendorfs
FELIX
Novellen- Bibliotheek.
Amsterdam.
Aphorismen van koningin Natalie.
De watersnood-litteratuur staat, niet ten onrechte.,
in een kwaden reuk, maar de kleine letterkundige
bydrage, waardoor de ex-koningin van Servi
beeft willen medewerken om den nood van de
slachtoffers der overstroomingen daar te lande
te lenigen, verheft zich boven het peil der
alledaagschheid. De aphorismen der koninkly'ke
schryfster dragen een zeer persoonlijk karakter
en verkrygen eene dubbele beteekenis voor hen,
die hare geschiedenis kennen. Men oordeele:
»Een oogenblik van apathie kan een geheel
leven vol energie nutteloos maken."
«Het is tien jaren levens waard, van eene
illusie te worden genezen.''
«Wie te veel heeft geleden, wordt egoïst."
»De vrouw kan altijd slechts dien man lief
hebben, die in staat is haar te beheerschen."
»Eene hartstochtelijke vrouw zal iets groots
verrichten, hetzij terwille van een denkbeeld,
b.etzy' om iemand te behagen. Hoe schitterend
zouden hare daden zijn, als die beide beweeg
redenen zich vereenigden!"
«Werkzaamheid is voor sommige vrouwen de
ware levensbehoefte-"
»De hartstochtelijke vrouw stry'dt tegen haar
lot, maar ten slotte moet zy er toch voor
zwichten."
»Het meisje is een engel; pas op, dat ze als
vrouw geen duivel wordt!"
»Een te zwaar beproefd hart verstaat niet
meer de kunst, gelukkig te zijn."
«Onafhankelijkheid is niet altijd een geluk."
»De ry'ken hebben slechts ne verontschul
diging: het weldoen."
Het slot van de kleine collectie wordt gevormd
door eene verheerlijking van het leger: »Voor
iets schoons te sterven en voor iets goeds te
leven is de droom van ieder braaf soldaat."
»De soldaat sterft voor zy'n vaderland, gelijk eene
moeder voor haar kind." «Voor ieder land is
het leger datgene, wat de engelen zijn voor den
troon Gods."
Als Natalie met dezen patriottischen bombast
een sloteffect heeft willen bereiken, dan is zij,
naar het ons voorkomt, niet heel gelukkig ge
weest. Du s/Mime an ridicule .. . Maar de smaken
verschillen, en over den Servischen smaak
kunnen wij niet oordeelen.
Nederl Taal- en Letterkundig Congres
te Dordrecht.
Het programma voor het congres is ter perse.
Wij zijn in staat gesteld daarover het volgende
mede te deelen.
Maandag 23 Augustus ontvangst der congres
leden ten stadhuize, door burgemeester en wet
houders; des avonds te 8 uur concert in de
buitensocieteit Kunstmin, aan de congresleden en
hunne dames aangeboden.
Dinsdag 24 Augustus des voormiddags half tien
opening van het congres met een rede van den
voorzitter der regelingscommissie Dr. II. J.
Kiewiet de Jonge; samenstelling van het bestuur.
Van elf tot een uur vergadering der 3
afdeelingen, te twee uur algemeene vergadering, te S uur
kunstavond waarop zullen worden gezongen liede
ren uit de middeleeuwen, opgevoerd het
»abelspel van Esmoreyt", tableau vivant enz.
Woensdag 25 Augustus van 'l tot lO'/s uur
vergadering der i! afdeelingen, van 10'/., tot 12'/2
uur Algemeene Vergadering. Te half drie boot
tocht op de rivier voor Dordrecht, te S uur
invitatieconcert en feestelijkheden op de ten
toonstelling.
Donderdag 2<> Augustus te !i uur vergadering
der ,'! afdeolingen, te 2 uur algemeene vergadering.
Daarna sluiting van het congres en te (i uur
feestmaaltijd in de »llarmonie", daarna concert
in die sociëteit of in «Kunstmin".
Waar niet anders is aangegeven hebben de
vergaderingen en feestelijkheden plaats in de
sociteit Kunstmin.
Als sprekers hebhen zich reeds opgegeven:
dr. E. Laurillard, prof. II. Kern, prof. Paul
Fiédérie<i, dr. C. J. Vinkestey'n, mej. C. van
Zanten, J. Vercoulie, dr. M. Sabbe, prof. dr. J.
te Winkel, Pol de Mont, J. Anspach, J. Bouchery,
J. H. Coers, dr. II. v. d. Linde, T. Tal, II. v. d.
Casteele, dr. J. F. Corsten, B. J. T. Varenhorst,
dr. D. C. Ny'hoff, J. Winkler Prins, mevr.
YpesSpe^t en anderen.
Voor het lidmaatschap kan men zich dagelijks
Nederlandsch Volksliedereriboele. Samengesteld
door Daniël de Lange, Jhr. Mr. J. C. M. van
Riemsdijk en Dr. G. Kalft'. Uitgave van de
Mpij tot Nut van 't Algemeen. Tweede ver
meerderde druk. Amsterdam S. L. van Looy.
"""""" """""IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllHlllllllllllllllllllllllimilHllllli
cffaeianm.
40 cents per regel.
Foulard-Zijde eo cent
tot f3.35 per Meter. Japansche, Chineesche
enz. in de ni< uwste dessins en kleuren, alsmede
zw&rte, witte en kleurige Henneberg-Zyde
van 35 et. tot f 14.O5 per Meter effen,
gestreept, geruit, gewerkt, damast enz. (ca. 240
versch. qual. en 2000 verscb. kleuren, dfssms enz.)
Franco en vi-y van Invoerrechten
in buis. Stalen ommegaand. Dubbel brief
porto naar Zwitserland.
G. Hermeberg's Zijde-Fabrieken
(k. & k. Hoflever.), Zürich.
Hoofd-Depót
VAN
Dr. JAEGER'S ORIG.
Soraaal-Wolartitóeii.
K. F. DEUSCHLE-BENGER,
Amsterdam, Kalverstraat 157.
Eenig specialiteit in deze
artikelen in geheel Nederland.
H. RAHR te Utrecht.
Pianofabriek.
Binnen- en Bnitenl. Mnziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in Hnnrpiano's.
MEIJROOS & KALSHOVEN,
A r n h e m.
Piano-, Orgel- en Muziekhandel.
Ruime keuze in Huurpiano's.
Dagelijks 's morgens 10 nur, via
Broek in Waterland en Monniken
dam. Afvaart de Riajierkade naast de
Kettingboot.
o
0[> ii-erMayen zijn yezelxt'/Mjisbiljetten,
ti>f/en /Belangrijke reduetir, <>[> aanvrage.
rerkrijijbaar.
De Havenstoombooldienst.
Voor het maken hiervan is een
prachtig ingericht stoonijachl
dagelijks TE HUUR. Te bevragen: Kantoor
Havenstoombootdienst, I;i7 O. /,. Voorhurgn-a l
Amsterdam. Telefoon (384.