DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1053 De tentoonstelling van iruïweri Reeds voor veertien dagen is hier op deze tentoonstelling in het Suasso Museum gewezen, en wel voornamelijk omdat zy kosteloos toegankelyk zijnde in deze dagen waarin zoo velen vacantie hebben, een ieder in de gelegen heid stelt met oud werk op dit gebied in kennis te komen. En dit zonder dat van den beschouwer een overgroote kennis van wat voor hem ligt, vereischt wordt, want deze tentoonstelling is voornamelyk belangrijk, omdat het een verzameling slechts weinig chronologisch geordend van mooi drukwerk is. In de eerste plaats geeft deze expositie het mooie van deze werken te apprecieeren, en daartoe is er meer dan gelegenheid. Er is niet ? te veel, er is niet te veel verscheidens van een enkele drukker, maar er is van alles zoo wat, mooie oude Duitsche drukken, met mooie houtsneden verlucht; oude Italiaansche boeken en boekjes, met kleinere ornamentjes en initialen, gravures, randen en hoofdletters; titels uit Fransche drukken en een verzameling van prach tige titelprenten voor atlassen, van mooie com positie, van dikwijls zeer prachtige kleurschakeering. En in enkele vitrines ligt moderner werk, enkele Fransche uitgaven met ry'ke illustratie, die voor menschen met minder strengen smaak het hoogste zullen lijken; en wat verder op, modern Hollandsch werk, een paar bladen uit de zoo voortreffelyke uitgave van de Gysbrecht van Aemstel die bij Bohn in Haarlem verschijnt; een paar bladen uit het mooie boekje van Jacques Perk van van Looy, en eenige andere kleinere dingen, niet geheel en al compleet, zooals trou wens de geheele expositie, maar mooi en gezellig. TH. M. Een historische Galery. Voor kort is het Stedelijk Museum te Amsterdam een deel van de historische Galery, die vroeger aan Arti behoorde, in drie daarvoor afgezonderde zaaltjes opgehangen, en het is wel merkwaardig deze van verdienste zoo verscheiden tafereeljes eens te zien. Van Eegenberger en Wijnveld is het .grootste deel, maar den oplettende be schouwer ontdekt spoedig meerdere namen, waar van er enkele nu geweldig klinken, anderen minder bekend bleven. Zoo zijn er verscheidene onder deze stukjes, waaronder er toch heel aar dige zyn, van Rochussen, van Israëls zelfs, van Alma Tadema ook, van Van Trigt, van Allebé, van Taurel, Tetar van Elven en van Zürcher. Het aantal is groot, maar ze hangen niet te veel op elkaar, zoodat een ieder hier makkelijk wat hem het meest aanstaat, kan gaan ontdekken. TH. M. In de vereeniging »Voor de Kunst" in Utrecht zal in October een Zwart en Wit tentoonstelling gehouden worden. By°van Veen op het Damrak weer een mooie collectie Japansche en Chineesche voorwerpen. By van Wisselingh. Een aantal magnifieke schilderijen zyn daar in den laatsten tijd, geheel nieuw, aangekomen. minimin iiiiituiiiiiiiiiini onpatriotische Clo barstte opeens in tranen uit en was dadelijk geheel overstuur. Aan de landingsplaats stond de Baldwinploeg omringd door sympathiseerende vrienden. Nog geen tien minuten waren voorbij gegaan of Lothrop trad een weinig ter zijde, ontegenzeggelijk niet weinig ontstemd. Mevrouw Hambledon, goed hartige ziel, was van haar gezelschap weg geslopen en trad op hem toe. j.Wel?" vroeg zij. «Wel, ik heb die race bedorven," antwoordde hij zacht. »lk roeide goed, tot dat ik juist tegen over de plek kwam, waar zij stond; en toen werd ik zenuwachtig en begon te knoeien." «.Ga mee naar haar toe," stelde mevrouw Ham bledon voor. «Ik durf niet," antwoordde de Amerikaan. »Zij beloofde er over te zullen denken, als ik de race won en ik ben degeen, die hem in de war beeft gestuurd. Ik durf haar niet meer onder de oogen komen, 'k Ga morgen weg." «Nonsens!" verklaarde mevrouw Hambledon. Weet u wat zij deed, toen u verslagen werd? ze dacht aan geen land of niets meer verloor haar zelfbeheersching totaal en barstte opeens in tranen uit!" //Neen! Deed ze ?" riep de Amerikaan, merkbaar verlicht. Ja, en ze is daar in de tent en schreit om er medelijden mee te krijgen." Ga mee!" riep Lothrop. Ik ga naar haar toe! En, mevrouw Hambledon, u kunt dat telegram naar Northumberland wel verzenden dat ik u ge geven heb." «Zestienhonderd woorden/' zei mevrouw Ham bledon. Maar u kon het moeilijk korter maken, 't is noodig, heb ik gezien, om een goede verklaring van uw positie te geven. Ik weet zeker dat zij lullen toestemmen, als zij lezen wat ik zeg en Dnder meer een Thys Maris, een variatie op zijn aekend bosch-motief. Een prachtige Breitner, een betrekkelijk groote kijk op een groot veld, waar beistellingen werken. Op de achtergrond het Y met een groote Oost-Indië-vaarder en veel klei nere schepen. Een nieuwe Jaap Maris. Een buitengewoon mooie Mauve, een klein maar uiterst belangrijk schilderijtje dat een gezicht op een Belgisch landschap geeft. Van Franschen een Michel, een klein maar prachtig landschapje, in vogelvlucht, erg onder den invloed van oude Hollanders gemaakt, en van een lateren en nog levende, van Legros, een vrij groot landschap, dat zeer teer van kleur is, een magnifiek schil derij. Alleen om de belangstellenden in te lichten dat daar zooveel moois is, wordt dit vermeld. TH. M. Bij de firma E. J. van Wisselingh & Co., Spui 23, is tentoongesteld een schilderij van den Franschen schilder A. Legros: «Effet du Matin." iiuiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiim iiiiiiiii i iiiiiiiiiiniiii HUI De We Setse, In een interessant boek van 400 bladzijden, Europa giovane, geeft een Italiaansch publicist, Guillelmo Ferrero, zijn beschouwingen over de toekomst. Hy is een vriend en medewerker van Lombroso, maar heeft veel in het Noorden ge reisd, te Berly'n en te Londen gestudeerd, en komt tot de conclusie dat de toekomst behoort aan het Germaansche (ook Anglo-Saksische en Scan dinavische) ras, en dat voor de Latijnsche wereld de tyd voorby is. Deze beschouwing is niet nieuw, maar wel de voornaamste reden waaraan Ferrero dit verval toeschrijft. De vermindering zoowel in moreelen invloed, in materieelen rijkdom, in admi nistratieve correctheid, is volgens hem enkel een gevolg van de wyze waarop de Romaansche vol keren de liefde beschouwen en in praktijk bren gen, in tegenstelling met de gewoonten en be grippen der Germaansche rassen. Hy maakt dan een vernuftige en voor een deel zeer juiste ver gelijking tusschen het gevoelsleven van het Germaansche ras en het zinnelijk erotisme der Zuidelyken. Minder vroeg ontwikkeld, koeler, inniger realistisch, verliezen de Germaansche volkeren niet te vroeg hun krachten, verspillen hun jeugd niet, behouden de energie voor hun plichten als mensch en burger. De schildering is natuurlek overdreven en zal eenige jonge Berlijners en Stockholmers en Kopenhagenaars en Londenaars verwonderen, maar in den grond is zy niet onjuist; Ferrero haalt feiten en litte ratuur genoeg aan. Hy' vervolgt zijn betoog op eenigszins Duitsch zwaarwichtige en langdra dige wijze door het drama, door degerechtszaal (in het noorden komen niet al de délits passionnels voor, die de zuidelijke rechtbanken en jury's bezig houden), door de geschiedenis van oorlogen en nederlagen, door de philosophie en de poëzie. »Niet intelligentie", besluit de schrijver van Europa giovane, »maar wilskracht verzekert de overwinning. Een Italiaan is tweemaal zoo intelli gent als een Engelschman, maar een Engelschman is maatschappelijk meer waard dan twee Italianen. De beschaving van Franschen en Italianen is hun ongeluk; het harmonische en behagelijke van hun wezen maakt hun ongeschikt voor den stryd, onbekwaam om de groote praktische vraagstukken van het leven op te lossen". Deze minder sensueele opvatting der liefde, die aan de volkeren der Germaansche landen zulk een groot overwicht in het heden en in de naaste toekomst' geeft, leidt intusschen, volgens den geleerde ook tot een ander uiterste, en ook in zijne beschouwing hieromtrent schuilt zeker, iiiHiiiiiiiiHiiniiiiiiimiiiiitiiuiiiiiiiii als ze weten, wat 'ngoeie kerel u. bent en dat uw vader een van de rijkste inwouers van Boston is." Want zulke dingen leggen bij ouders toch nog wel eenig gewicht in de schaal. Een uur later mompelde Clo in de tent, ,/0! hier niet, Chauncey, hier niet! Ik weet zeker dat er iemand komt!" //Dat kan mij niet schelen, lieveling, nu je ja hebt gezegd. Laat ze komen, bij hoopen in bataillons!" Maar hoe kan ik ooit hier vandaan gaan en in Amerika wonen?" De jonge man dacht even na. »Wat heb je dan op Engeland tegen?" vroeg hij snel. Ze begreep hem niet. //Waarom zouden wij de eene helft van 't jaar niet hier wonen en de andere helft in Amerika ? Ik kan wonen waar ik wil. Of liever waar jij wilt, lieveling!" Maar wat zullen papa en mama zeggen?" riep Clo. Ik moet wachten tot ik 't hun gevraagd heb." Op dat oogenblik stoof mevrouw Hambledon met een telegram de tent binnen. //Hier is uw antwoord meneer Lothrop, aan mij geadresseerd. Geven gaarne onze toestemming op wat gij meldt. Feliciteer Chlora voor ons." Maar je gaat morgen naar Parijs!" riep Clo teleurgesteld. Onzin!'' antwoordde Lothrop. //Parijs kan wachten! Amerika kan wachten! alles kan wachten behalve onze liefde, Clo, mijn schat!" Een oogenblik later stak de generaal zijn hoofd door de opening van de tent. //Hallo! wat is dat ?" riep hij, Chauncey Lothrop ziende, die Clo's hand in de zijne hield. De jonge Amerikaan keek hem openhartig aan. Wel, ik heb de race verloren," zei hij ,/maar ik heb iets beters gewonnen! Ik had toch gelijk, generaal. Het is een internatiouale match, geen internationale strijd." onder de overdrijving, ook veel juistheid. De overmaat van kracht door koelheid leidt hier tot zelfvernietiging, tot het ontstaan en de over macht eener geslachtlooze massa. Ferrero gaat namelijk het Duitsche socialisme, het Bismarckisme na, het leven te Londen en het Engelseh collectivisme, de half-barbaarsche groot heid van Rusland en den strijd tusschen Asiriërs en Hebreeën, en komt dan tot de derde sekse, het zonderlinge verschynsel der Angelsaksische landen, waarin hy' een geduchte bedreiging ziet voor het geluk der mannen. »In onze Latijnsche landen," zegt hy, »en vooral in Italië, waar zooveel meer mannen dan vrouwen zy'n, hebben wy geen denkbeeld van dat gevaar. Wanneer een meisje daar niet trouwt, is het bijna altoos, wanneer geen lichaamsgebreken be letsel zijn, om een speciale, vrywillige reden; overdreven eischen, godsdienstige roeping, toe wijding aan zieke bloedverwanten, ongelukkige liefde, rouw om een overleden verloofde. Haar coelibaat is bijna nooit gedwongen. In Engeland daarentegen, waar veel meer meisjes dan jongens geboren worden, waar tal van zonen naar de koloniën gaan, zijn een aantal vrouwen tot den ongehuwden staat veroordeeld. Mogen ze al mooi, rijk, innemend zijn, wanneer een vreemdeling ze niet komt opzoeken vinden ze haren partner niet. Deze gedwongen spinsters, wier aantal steeds toeneemt, zijn langzamerhand een belang rijke groep in de Engelsche maatschappij gaan vormen. Deze groepeering van belangen en krachten levert op den duur een ernstig gevaar op voor de toekomst van het menschenpaar en vooral voor het geluk van den man. Het celibaat der vrouwen heeft, zoolang het verspreid voorkomt, alleen voor degenen die het verkiezen of ondergaan, iets onaangenaams; in Engeland daarentegen is het van een nadeel een kracht geworden. De ongetrouwde vrouwen vormen daar op 't oogenblik een geducht, ver overend leger, een macht in de maatschappij, een zonderlinge massa, die men wel doet te bestudeeren. Zij hebben zich in de nijverheid, de wetenschap, de kunst, den handel gedrongen en er zich een plaats veroverd. De groote kooplieden hebben hun kan toren aan de spinsters ingeruimd; in de politiek is haar invloed enorm. De Primrose League en de Womens liberal federation zijn in verkiezingstijd machtige lichamen. Er zijn wel eenige getrouwde vrouwen lid van, maar het gros van het leger en het werkzaamste deel van het bestuur vormen de »oude vrijsters", anders gezegd de ongetrouwde vrouwen van middelbaren leeftyd. Nog meer beheerschen zij de liefdadigheid; onder haar staan de grootste werken van moralisatie, lots verbetering, verpleging, armenverzorging, opvoe ding. Het is een soort van vrij en vrijwillig nonnenwezen, waarvan de geschiedenis nog in dien vorm geen voorbeeld gaf, en dat aan de nieuwe klasse, de derde sekse, in het hart des lands en den geest der bevolking een plaats verzekert, waaruit de naijver der mannen haar nooit meer verdrijft. Volgens Ferrero danken de spinsters deze over winning vooral aan het feit, dat zij opgehouden hebben echte vrouwen te zijn, om niet meer dan werkbyen te worden. Haar kapitaal van kracht gaat niet verloren aan liefde en moederschap: het niet ontwikkelen van eenige vermogens doet haar al de kracht op andere concentreeren; haar intellectueele werkzaamheid, haar hersenarbeid profiteeren ervan. Zy versmachten niet in het ijdel trachten naar sommige vreugden; zij verliezen de behoefte en het verlangen daarnaar. De kuischheid heeft haar gansche physiologie gewy'zigd. In deze toenemende onverschilligheid voor liefde ziet Ferrero het gevaar dat op de vrouwe lijke energie volgt. Nadat de Engelsche vrouwen haren afkeer van het celibaat eenmaal over wonnen hadden, hebben de krachtigste onder haar rondgekeken en gevraagd of het inderdaad maar niet beter was dan het huwelyk. En nu ziet men daar honderden jonge meisjes stout en categorisch den man die haar liefheeft afwy'zen, om zich te verdiepen in nieuwe of oude munt stelsels, of onder het volk de denkbeelden van algemeen stemrecht te verspreiden. In de Latijnsche landen is deze mogelijkheid nog verre; de atmosfeer ademt er eene suggestie van liefde, van zinnely'kheid; de vrouw zal er nog lang als levensdoel vooral liefde en moeder schap kennen. De positie der ongetrouwden van leeftijd is daar ook meer een positie van verne dering. Maar in Engeland mag de ongetrouwde alles genieten, alles doen, aan alles meewerken, over alles spreken; zij wordt er niet vervolgd door erotische toespelingen; zij mag, na bart en zinnen versteend te hebben, vrij haar zelfstandig, physiek-onvruchtbaar leven kiezen en het beste den zooals zij wil. Ferrero meent dat ook in Frankrijk en Itali het Engelsche voorbeeld navolging zal vinden. In dit opzicht schy'nt zijn betoog zwak en zy'n voorspelling lichtvaardig. De geheele maatschappij, het régime, dotal, de opvoeding van man en vrouw pleiten er tegen. Toch beweert de geleerde ook in de zonnelanden reeds eene verminderde ge voeligheid der vrouw op te merken. Ferrero zegt zelfs, dat »in negentig van de honderd huwelijken de man voor de vrouw een min of meer diepe ernstige genegenheid koestert, de vrouw voor haren man de volkomenste onverschilligheid". Wanneer het zoover in Italiëen Frankryk gekomen is, schijnt misschien de Engelsche officieele onverschilligheid, die dan niet vooraf gegaan is door de valsche belofte der verloving en de valsche verbintenis van het huwelijk, nog verkieselijk. De derde sekse is dan in hare eenzaamheid en hooghartige minachting nog eerlyk. Gelukkig intusschen staan tegenover de Ejeneralisatiën den wy'sgeeren, tegenover de theorie der koele sekse, der valsche sekse en der derde sekse, nog genoeg eenvoudige practische uitzon deringen, om ons niet alle vertrouwen op liefde en huwelijksliefde te ontnemen. v. L. niim ui UMI Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 35 : 31 Augustus 1897, door Fiore della Neve. Penteekening, door M. van Waldrichem. II, Buren. De Haarlemmer Trekvaart, door Jo de Vries, met af beeldingen. (Slot) Haar vriendje (bij de plaat). H. A. Loder, door A. S. H. Booms, met portret. Haar vriendje, naar de teekening van B. J. Blommers in Teyler's Museum te Haarlem. Het Amsterdamsche Czaar Peterhuisje, door D. C. Meyer Jr., met afbeelding van »'t Oost-Indische Magazijn en Scheeps-timmerwerf," naar de gravure van J. Mulder (1604). ? Een verloren Zoon. naar het Duitsch van Leonie Meyerhof?Hildeck. I. Verscheidenheid. De Landsverdediging, Maandschrift, onder redac tie van Investigatores, April?Mei 1897 bevat o.a.: De organisatie van het korps Pontonniers, enz., door X. Opleiding van den Vesting-Artillerist en afschaffing van het geweer bij de VestingArtillerie, door Anti-Fusil. Zeggen of Goen ? door Justitia. Een andere Leerschool, door Luctor. Zoete Critiek, door Soldenier. NIEUWE UITGAVEN. Verkorte Scltoohiügave van Helmers' Hollandsche Natie, met aanteekeningen voorzien ten dienste van het Middelbaar en Lager Onderwijs, door C. VAN DEK ZEVDE. Firma P. N. Sombeek en Zoon, Zaandam. Jaarverslagen, 1896?1897, van de vereniging tot Vereenvoudiging van onze Schrijftaal. Het Vegetarisme, in verband met de geheel onthouding en 't sociale vraagstuk, door J. W. GEKHABD. Amst. J. F. A. Vlaanderen. liïiiHitHimiiiiiiiiiii iiniiiiii i iiiiiiiiiiiiiiiinimin mum 40 cents per regel. ?miiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiin umin Henneberg-Zijde alleen echt, indien direct van mij i Fabrieken betrokken, zwart, wit en kleurig van 35 ft» tot f 14.65 per Meter effen, gestreept, geruit, gewerkt, damast enz. (ca. 240 versch. qual. en 2000 versch kleuren, dessins, enz.). Franco en vrij van invoerrechten in bals. Stalen ommegaand. Dubbel briefporto naar Zwitserland. G. Hennebereï's Zijde-Fabrieken (k. & k. Hoflever.), Zürich. H. R A H R te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Bnitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. MEIJROOS & KALSHOVEN, A r nhe m. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Kunne keuze in Huurpiano's. Dagelijks 's morgens 10 uur, via Broek in Waterland en Monniken dam. Afvaart de Buyterkade naast de Kettingboot. Op werkdagen zijn gezelschajjsbiljetten, tegen belangrijke reductie, op aanvrage verkrijgbaar. De Havensloombooldienst. Voor het maken hiervan is een prachtig ingericht stoomjacht dagelijks TE IIUUR. Te bevragen: Kantoor Havenstoombootdienst, 127 O. Z. Voorburgwal, Amsterdam. Telefoon 684.