Historisch Archief 1877-1940
No 1054
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Een onverdiende aanval.
Terwijl op het zoogenaamd Letterkundig
Congres door eenige heeren, op nogal hoogen
toon, kwaad is gesproken van de
;Nederlandsche dagbladpers, beschouwd van litterairen
kant, doet het mij genoegen uwen lezers een
vrucht te mogen voorzetten, die niet gerijpt
aou kunnen zijn aan een dorren boom.
»Het bekende gezegde van den bekenden
Duitschen dichter: ^Stürz dich hineinins
volle Menschenleben" heeft eene betere
beteekenis dan zich in den drom der
menschen te begeven, maar wie eene ten
toonstelling bezoekt, is in allen gevalle
in een leven vol menschen, waar men zich
gevoelt als een korrel zand op de straten
te Dordt.
Al weer Dordt! Onwillekeurig denk ik
daaraan, want nog altijd klinkt mij het
daar in n dag tijds populair geworden
lied in de ooren :
En moet het zy n,wy gaan op nieuw ten stry de,
Hoezee! hoezee ! voor Neerlands koningin.
Maar ik bevind mij in Belgie's hoofd
en hofstad: Brussel, waar men zich zoo
groot gevoelt als deEchaduwvan een bacil."
Het zou mij niet zoo erg verwonderen als
Winkler Prins, die door De Meester reeds
terecht is gezet, zich hierbij ook een korrel
:zand fop de straten te Dordt, of, om het nog
aardiger uit te drukken, zoo groot als de
schaduw van een bacil gevoelde, en belijden
moest, dat zoowel het bekende gezegde als de
bekende Duitsche dichter hem onbekend zijn
gebleven, al moge hij dan ook in allen
gevalle te Dordrecht in een leven vol
menschen zijn geweest of op het congres zelf
zich in den drom der menschen hebben be
geven.
Zoo heeft men alweer de oude geschiedenis:
?de kritikastertjes staan te keffen als de hondjes
tegen de maan, maar het hemellichaam
zelf zet majesteus zijn tocht voort, niet? kan
het doen keeren ot brengt het van de wijs.
X.
Dodo. *)
Een hond die zijn geschiedenis vertelt. Een
hond kan op honderd manieren zyn geschiedenis
vertellen, al naar gelang van den mensch, dien
hy' voor zich laat spreken. In dit geval is die
mensch een jonge dame. Deze hondengeschiedenis
is niet een bytende satire op de menschheid, en
niet een glorifieering van het stoffelyk leven der
natuur. Want hoe satiriek soms jonge dames
kunnen zjjn en met hoeveel recht zy ook
dikwyls bitter zijn, een heel boek lang bitter te
zijn en zich te wreken, ligt niet in den aard
?onzer hedendaagsche jonge dames, over het alge
meen zy'n zij beminnelijk, goedhartig, zachtaardig
in nuanceeringen natuurlijk en denken
zy' te goed over de menschheid in haar geheel,
om Gulliver, Sterne en dergelyke teleurgestelden
na te volgen. En naturalistisch, of materialistisch
zy'n onze jonge dames ook niet. Daarvoor zyn
zy te lief en te eenvoudig.
Mejuffrouw Johanna R. Peaux is een jonge
dame, die niet uit den band springt. De ge
noemde eigenschappen, beminnelijkheid, goedhar
tigheid, zachtaardigheid, liefheid en eenvoud blij
ken uit haar boek, en een enkele maal, niet
dik?wy'ls, maar een enkele maal, ook een eigen manier
Tan zien. «Zoo druilerig en dof als een oude
haan in den regen," zegt zij van een ouden
hond, en al komt ons de vergelijking van een
beest met een ander wat vreemd aan, het beeld
is aardig gezien. Hier en daar nog in het boekje
*) Dodo, door JOHANNA R. PEAUX (de Merulaer),
Amsterdam, L. J Veen.
HlllllllrilllllllllllllllllllllllllMIIMIIIIIMIIllttlllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIMIII
7de Jaargang. 5 September 1897.
N.B. Veranderd adres van den redacteur tot
17 September: Kampersingel 46, Haarlem.
Verzoeke oplossingen aan dit adres te zenden.
CORRESPONDENTIE.
X. te A. Verzoeke beleefd Weekblad van l Sept.
te zenden aan Pastor Jespersen, Svendborg, Danmark.
TWEEDE NAT. CORRESF.WEDSTRIJD.
Overwinnaarsgroep.
Zesde zet van /wart.
Partij
No.
1.
2.
3.
4.
5.
.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
D e7:
R e«5
dc6:
de6:
c6
P ge?
gf3:
d cC,:
Rg7
P !?e7
R bi
K e7
P e5:
D g5:
d»
Partij
No.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
P e7
U6
P ei:
0-0
Re6
0-0
d5
0-0
P c6
c6
(IC,
P f6
R d7
b5
R g4
Partij
No.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
Rg4
R e5
R có
b-">
0-0
<u;
R 1)4 f
P ge7
cd5:
R e7
P gel
cdö:
P c6
P f6
J. J. S.
vindt men een opmerking, een tooneeltje, die
van de individualiteit der schrijfster getuigen;
over het algemeen blijft mej. Peanx binnen het
begrip jonge dame.
Dodo is' waarscbynlyk bedoeld als antwoord
op een prysvraag, uitgeschreven door hondenbe
schermers, om de aandacht der zorgelooze men
schen te vestigen op de nooden van deze, hunne
vrienden. Er wordt behalve van Dodo, gesproken
over talrijke rassen en leeftijden, menige wenk
van menschlievendheid, of moet men honden
liefde zeggen ? wordt er in gegeven; ry'ke en
arme honden komen er in voor, kortom, het is
een vereeniging van het nuttige, in ideëelen zin,
met het aangename. Het aangename, dat is: het
in den meest natuurlyken jonge-damestrant ver
halen, zonder vermoeienis, met de kenmerkende
drukte en nadrukkelykheid van dezen sty'l, van
het begin tot het einde.
J. J. DE R.
Te Amsterdam is eene afdeeling der «Union
Cosmopolite" opgericht, die zich ten doel stelt
praktische bevordering van de kennis der vreemde
talen. In de circulaire wordt gezegd: »Voor ieder
beschaafd Nederlander is het een gebiedende
eisch, zich vry en gemakkelijk in vreemde talen
te kunnen uitdrukken, en toch hoevelen zijn
er wien elke gelegenheid tot conversatie ten
eenenmale ontbreekt; die gelegenheid aan te
bieden is hetgeen de «Union Cosmopolite" beoogt.
Zy stelt zich voor, dit doel te bereiken: 1. a.
Voorloopig door het houden van wekelyksche
byeenkomsten, waar men onder cosmopolitischen
kout op gezellige wy'ze vereenigd is, en waar ook
vreemdelingen welkom zy'n; b. door het zoo
mogely'k vestigen van eene Internationale Sociëteit,
waar vreemdelingen van elke nationaliteit kunnen
geïntroduceerd worden; 2. door het houden van
Conférences in vreemde talen; 3. door het
organiseeren van Soirees en Debating-avonden; 4.
door het vestigen van Correspondentschappen in
de voornaamste steden van het buitenland."
Het tegenwoordige bestuur uit en door de
oprichters gekozen is slechts een Comit
Provisoire, het voornemen bestaat echter zoo spoedig
mogelyk tot de verkiezing van een definitief be
stuur over te gaan en de Koninklijke goedkeuring
op de Statuten aan te vragen. Dat Comit
Provisoire bestaat uit de heeren: P. Thy'ssen, voor
zitter: A. C. de la Rive Box, Penningmeester;
P. Schreuder, Ie Secretaris, Kerkstraat 70 en
Theo J. Klaverweiden, 2e Secr., Vondelstraat G.
De Russische regeering blijft op de hoogte van
haar ty'd. Aan de faculteit voor Oostersche
letteren te St. Petersburg werd eenige weken
geleden een cursus in de taal van Korea geopend
met het oog op de ambtenaren die in het verre
Oosten des ry'ks zullen optreden. Nu is er een
leerstoel opgericht voor de geschiedenis van
Abyssinië, met het oog op de goede betrekkingen
tusschen Rusland en koning Menelik. De profes
sor in, dit vak heet dr. Touraieff.
Pary's zal weldra een vierden artesischen put in
werking hebben. De ingenieur Arrault, die in
het 13e arrondissement by de Butte-aux-Cailles
sinds lang aan het boren is, heeft op eene diepte
van 567 meters eene groote massa water gevon
den, die in weinige uren tot 548 meters gerezen
was en in de eerste dagen wel tot de oppervlakte
komen zal. In 1863 is men met het boren van
dezen put begonnen, maar na een paar j aar heef t
men het werk gestaakt en het eerst in 1892 weer
opgevat. De drie andere putten zijn die van
Passy, Grenelle en La Chapelle. Men heeft
intusschen opgemerkt, dat bij het boren van een
nieuwen put, het water in de vroegere aanzienlyk
daalt; ze moeten dus uit een zelfde reservoir
gevoed worden. Dit heeft Arrault tot de ge
dachte geleid, verder te gaan, de laag van het
»groen zand" te doorboren, en een tweede, dieper
reservoir te gaan zoeken, dat volgens de geologen
niet veel dieper dan op 620 a, (150 meters liggen
kan. De Pary'sche gemeenteraad keurt dit plan
goed ; hij wil het warme water van aie artesische
Vervaardigd voor den (in Halfjaar!. Internationalen
probleemwedstrijd in dit blad.
No. 399 van II. Mendes da Costa, te Amsterdam.
Mat in twee (2) zetten.
Oplossing van Xo. 397. (Jespersen).
l B da : T d5 : f 2 T dl enz.
gfa : 2 P d7 : f
'J- 2 T elf
Opgelost door C. Kockelhorn. Keulen f3) ; L. A.
Kuijers, Amsterdam (3) ; C. T. v. Ham, Kralingsche
veer (l'/s): II. H. v. d. Gooi, Harich 3 .); B. v.
Krimpen, ilotterdain (:i;; W. Albregts, Amsterdam (11;
D. L. A. Heinsius, Hoorn (21/2) ; Joh. M. Keuning,
Beetstorzwaag (2i,r).
Beoordeelingen No. ?97.
Nicht sehwer zu losen und fast ohne Varianten,
aber wenigstens eiiie scharf pointirte Idee.
C. Kockelkorn.
putten voor volksbadhuizen gebruiken. De che
micus Berthelot zou nog meer willen doen, en
geregelden toevoer van warm water en hitte voor
Parijs uit de diepte der aarde halen; hy' zou
daarvoor op een diepte van 3000 meter willen
boren. Dit is zeker niet onmogelijk, maar zou
toch groote moeilijkheden opleveren.
In de teekenschool «Hendrik de Key'ser", voor
dames en heeren, meisjes en jongens, Nutsgebouw
Nieuwe Zijds Voorburgwal 212, is een tentoon
stelling van teekeningen uit den vorigen cursus
georganiseerd, op Zaterdag 4, Zondag 5 en
Woensdag 8 September des namiddags van l tot
4 uur. Directeuren zijn de heeren Antoon
Molkenboer en E. van der Ven.
In de Maatschappy' voor Bouwkunst
(Marnixstraat) is tot en met 29 Augustus een collectie
teekeningen te zien, die door Nederlandsche
kunstenaars welwillend voor een verloting ten
behoeve van den Bond van Nederlandsche Onder
wijzers zijn afgestaan. Men vindt er onder meer
povere bijdragen van dilletanteerenden ook werk
van Jan Toorop, van Roland Holst, van Artz,
van Apol, Willy Martens, en anderen.
De entree is 10 cents. De loten kosten ?0,50.
Een verkiezingsmanifest.
Andere landen, andere zeden. In het Noorden
gebeurt het wel eens dat een candidaat in zyn
geloofsbelijdenis voor de kiezers dingen zegt, die
niet geheel ter zake dienende zy'n; maar het
haalt niet bij de wonderlijke wy'ze, waarop de
Italiaansche romanschryver Gabriel
d'Annunzio gemeend heeft, de kiezers in het district
Pescara, dat hy' in de Kamer vertegenwoordigen
wil, te moeten toespreken. In Italiëhoudt men
van' pompeuze welsprekendheid; rollende phrasen
maken er steeds indruk, maar of de goede
Pescarioten heel veel zullen begrepen hebben van
deze rede, is zeer de vraag.
Gabriel d'Annunzio zet eerst uiteen, waarom
hy dit district gekozen heeft om er zich candidaat
te stellen. Wanneer hij gekomen is »uit de
prachtige steden, met hun inniger leven, waarin
zich de ideale vormen van het bestaan ontwik
kelen," is dat, omdat hy altoos van het land is
blyven houden, »van de milde korenaren, van de
blozende gouden appels, van den vredigen blik
der runderen, van den geur der geperste olijven,
van het kouter der ploegen, het gegons der bijen
en de kronkelende oevers." Ook, »omdat stra
lende gedachten in zyn geest opryzen, wanneer
hy het gebaar aanschouwt van den man, die het
dampende, zwellende, blonde brood uit den oven
haalt, waarvan de geur de hutten verblijdt."
Het is ook in Italiëde gewoonte, dat de can
didaat iets van zich zelf zegt. Het portret dat
d'Annunzio van zijne persoonlijkheid geeft, bevat
het volgende: »Mijne ziel, waarop ik de krach
tigste wy'nen der antieke wysheid en de subtielste
essences der moderne droomen heb gegoten; mijne
ziel, die in eindelooze omzwervingen de uiterste
grenzen bereikt heeft, aan kennisdorst gesteld,
en heeft gezweefd over de hemelhooge spitsen,
waar de rythmus van het ideale leven klopt met
eene snelheid, die 's menschen polsslag niet kent;
my'ne ziel is toch kinderlijk aan de geboortegrond
gehecht gebleven. Een frissche aardkoelheid,
geheimzinnig en onvernietigbaar, is te midden
van haar sterksten gloed overgebleven; zooals
te midden van het brandend bosch, de bron op
borrelt, onuitputbaar, te midden der duizend
vurige tongen die haar oplekken."
De kiezer wil ook een weinig gevleid worden.
Pescara is een landelyk district; de landbouw
zal dus worden bezongen. «Wanneer het ge
schreven woord, als door een wonder, de waar
neembare hoedanigheid kon aannemen van de
dingen die bet in ideale symbolen weergeeft, zou
de verbaasde akkerman meenen in zijne hand
den last van zijne landelijke wereld te dragen,
als dien bol dien de kunstenaars in de rechter
hand hunner Keizers plaatsen. In zijne hut van
stroo en leem teruggekeerd, zou het hem voor
komen, dat zijn landbouwgereedschappen eer
waardiger waren geworden, zijn brood en water
smakelijker, het lied waarmede zijne vrouw het
dagwerk roemt meer een ritueele hymne; dat
Wit.
Edinbur
l el
2 P f3
3 U c4
De sleutelzet ligt niet voor de hand; men is eerder
bedacht op dekking van f5 of 't in veiligheid brengen
van T g4. 't Spel na T d5 : is bizonder fraai. Enkele
matstellingen helaas onzuiver.
L. A. Kuijers.
't Nemen van den pion d5 verhoogt de schoonheid
niet. Overigens is alleen de var. T d5: T, met den
goeden 2en zet T dl, mooi. Verder niet veel inzenders.
C. T. v. Ham.
EVANSGAJIRIET.
Onlangs per correspondentie get-peold tusschen
de schaakclubs te Edinburg en Glasgow.
Zwart.
Glasgow.
l* có dan R do: 17
eil5:, D do: 18 P c3,
D eG l!) cbG:, abG: mot
vrij gelijk spel.
16 K dS:
17 P c3 R d4
Jieter was 11 gl en op
18 c5 kan dan 11 a5 volgen.
18 T dl R d7
19 R c7: f D c7:
20 R c6: bc6:
Pu-ter was l! cG:, 21
l' dl: ging niet wegens
l! al: 22 P eG y f, K e8
23 P e":, 11 dl:, '21 P do,
K gl enz.
21 P d4: ed4:
22 D u7:
In aanmerking kwam
ook 'l' dl:, c5 3 T dl
en/. Of 22?1) ca 3 1) dl,
D e~ 21 có en 25 P al
met een kansrijk
eindspel voor AYit.
?22 có
cdl :'? dan D aS \- !
23 1) a8 f R c8
24 D d& f 1> M
II l
c3
0-0
d4
8 D b3
9 de5:
10 T dl
11 T do
12 R 1)5
e5
P c6
K c-5
JK hl:
R a5
R (17
D e7
de5:
T d8
R b6
R e6
In de bekende
corresp.partij tusschen
l'eteisburg en Parijs werd bier
D eögespeeld. Ook 12
P f6 is correct, hoewol
Wit steeds een goeJen
aanval behoudt.
12 et!
Dit brengt Zwart in een
lastige positie.
13
14 R n3
15 D a4
16 T d8: f
f6
D f6
P ge7
een goddelyke loutering was gegaan over zy'n
huisraad en zy'n gereedschappen, over de wan
staltige teekens zy'n lichaam door de vermoeienis
ingeprent, over den uitgesleten steen van zijn
drempel, het meel van zy'n trog en de asch van
zijn haard."
De candidaat spreekt dan nog veel over litte
ratuur en kunst, over Lionardo da Vinci, Dante
en Michel-Angelo, over de barbaarschheid en
boeotischen geest die het nieuwe Italiëonteeren.
Dan maakt hij een toespeling op de nederlagen
in Abyssinië:
»Beiden even grootsch, wachtten, het eene van
verre, de ander van naby, Vaderland en Dood
met gelyken harteklop de ideale gift (?) Maar
een gefluisterd woord sloop over de zeeën en
hield het gebaar terug. Vaderland en Dood
werden bedrogen te Makallé; de schoonheid werd
onteerd in dezen kring van blanke steenen."
Ten slotte komt er eene periode tegen het
socialisme; deze zullen dAnnunzio's kiezers wel
het best begrypen.
De Italiaansche Opera zal dit seizoen te Am
sterdam voorstellingen geven in »Het Paleis voor
Volksvlijt" en wel geregeld eiken Maandag en
Donderdag en des Zondags om de veertien dagen.
De eerste voorstelling zal plaats hebben op
Donderdag 30 September ; opgevoerd zal worden :
Gioconda, van A. Ponchielli, groote Opera (drama
tisch) in vier bedrijven van Tobio Gorrio, met
groot ballet, in de Ie acte »La Farlane" en in
de 3e acte »La Danse delle Ore: »De morgen
stond, de dag, de avond, de nacht".
De eerste Zondagvoorstelling zal plaats vinden
Zondag 3 October a.s.
NIEUWE UITGAVEN.
By den uitgever L. J. Veen te Amsterdam is
thans het tweede deeltje verschenen van de Gul
dens-serie, 't Is een roman van Melati van Java,
getiteld »Bonte Wimpels". By' denzelfden uit
gever verscheen een bundel novellen van Thérèse
Hoven, getiteld »Uit het Land derKlapperboomen".
De heer Wenckebach teekende voor laatstgenoemd
boek een aardigen omslag.
Warendorf's Novellen-Bibliotheek No. 92. Ge
offerd, door B. Mühlnickel?v. d. Kolk.
GEORGE nu MAUMER, Schryver van «Trilby",
Barty Josselin, L J. Veen, Amsterdam.
Inhoud van Tijdschriften.
Eigen Haard No. 36: Langs doornige wegen
I. Een koffieland op Java, door W., met af
beeldingen. Een verloren Zoon, naar het Duitsch
van Leonie Meyerhof?Hildeck (Slot). Bin
nenhuis te Laren, naar de aquarel van J. S. H.
Kever, in Teyler's Museum te Haarlem. Ne
derig Handwerk (bij de plaat). Godefroy Graaf
d'Estrades, door Prof. H. C. Rogge, met portret.
Penteekening, door M. van Waldrichem (Slot).
Het politietoezicht op de Noordzee, door K.,
met afbeeldingen. Feuilleton.
Woord en Beeld, Haarlem, F. Bohn, Augustus.
Dutske door Cyriei Buysse. Kijkjes om en in
Paramaribo. Louis Couperus. Klavierstukje
van George Beyerle.
WetenscJiapjielijke Bladen: De vrijheidsoorlogen
op Creta. Drankmisbruik en zyn bestrijding.
De wetenschap der historie. Thiers als
geschiedschrüver. De drie aggregatietoestanden
der lichamen. Michel Bakounine. Het la
chen. Korte mededeelingen uit buitenlandsche
tijdschriften.
TweemaandelijJcsch Tijdschrift: Het schoone
beeld door L. van Deyssel; Uit 't leven door Dr.
A. Aletrino; Een tocht door Londen door Albert
Verwey; De Friesche kleiboer door Dr. T. J. de
Boer; Kinderen door F. Roosdorp; Spinoza's leer
door Herman Gorter; Oorsprongen door Albert
Verwey; Grondwetsherziening door Fr. van der
Goes; Fr. van Eeden in de Gids door Fr. van
der Goes.
iimiiiiiiimiiii
HIHHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllinlIllltllli
25 P a4 R e6
26 D a8 f
Misschien ware D c5:
wel zoo goed geweest.
26 R c8
27 D a5 T e8
28 D c5:
P c5: ging niet wegens
T e5.
28
29 D d6:
30 f3
31 T d4:
32
33
34
IK;
d6:
P c8:
T el:
cd6:
T e2
T a2:
T c2
K c7
K c8:
T cl: ?'. dan 35 T d7 f,
K d7 : au P bG f enz.
35 T d4 K. c7
36 T h4 Ii6
37 T g4 g»
38 T d4 K c6
39 h4 T cl t
Kc5danlOTd5f,Kbi
(niet K c4: wegens 41T f a)
11 T b5 f, K al 12Tb6,
T cl : 18 hg5 :, hgó : 11
T f8 ?, gl 15 K f2, gt'3 :
4G K f3 : en wit wint,
il aar de zwarte K te ver
verwijderd is.
40 K h2 T c2
41 K b3 f5
42 hgó: hgii:
43 K hl'
Niet 13 T d5 wegens
gif K g3l, gf3: 15
gt'S:, T cl: 16 'L' fa:,
K dG en wit moet zich met
remise tevreden stellen.
43 f4
44 K h3 K c7
45 T d5 T c4:
46 T g5:
Sterker waa : 46 K g4,
T c2 47 K g5 :!, T g2 : f
18 K fl:, K cG 49 T dl
en wit wint.
46 K (1(5
Nu de zw. K de d lijn
overgetrokken is, wordt
de uitslag weder twijfel
achtig.
47 K g4 K e6
48 T g8
T fa dan Te2 19 K fl:,
T g2: en zwart houdt
remise.
48
49 T h8
50 T h5
T ?r5 f
h4
51
"Ct T
fJi IV
53 T g8
54 K g4
55 T ffó
56 Th5 f
57 T h8
K g7 dan
K f7
K Sl
K g6
K h6
T cl
T al
K h7
K Ii6
K g6
T at
58 T eS:,
T a2 59 K h3, T al 60
T el, T el: l fel:, K f
(>2 K gi, K e5 G3 K 1'3 enz.
58 T I'S
Hiermede is eerst de
winst verzekerd.
58 T a2
59 K f4 : K y 7
60 T fa T g2:
61 T go f T go:
62 K go: en Wit wint.