De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1897 26 september pagina 4

26 september 1897 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1057 jTydschrift voor Versieringskunst" dat de firma Kleinman, lichtdrukkers te Haarlem, onder redactie van F. H. Boersma deed verschijnen. De niet al te groote punctualiteit waarmee dit tijdschrift verscheen, dat dikwijls mooie lichtdrukken naar oude en moderne dingen bevatte, de weinige zorg die de redacteur blijkbaar aan de admi nistratie gaf, en de daaruit voortkomende geheel scheeve voorstellingen van de verhoudingen der abonnementen enz., geeft aanleiding dat de heer Boersma niet meer als redacteur zal optreden. Wy hopen gaarne dat dit tydschrift, dat werke)jjk wel iets worden kan, onder de nieuwe leiding (onder wien is nog niet bekend) voor Holland moge bloeien, en niet meer er naar streven zal in 't buitenland haar heil te zoeken. Want daar helpt men zich tegenwoordig zelf. Dat ziet men. TH. M. Illustraties voor Muziek. Dat ieder soort werk een eigendommelijke kunst behoefd om het te verfraaien, behoeft wel geen explicatie. En de Franschen weten dit ook zeer wel, al denken de Duitschers nog zoozeer dat hun medemenschen in Parijs niet anders dan in volslagen machteloosheid leven. De uitstalkast van de firma Stumpff en Koning op het Spui kan hier een meer dan treffend bewy's leveren. Want al zyn enkele van de daar tentoongelegde muziek omslagen dan al niet van een zoo a tort el a travers doorgevoerde versier-methode, waar de Duitschers tegenwoordig aan schijnen te lijden, dan zyn er toch onder deze omslagjes prachtige luchtige prentjes, aardig verdeelde randen en geslingerde bloemen, goed getypographeerde titels, en allen zoo wonder wel passend by zulk soort werk, dat het een lust is om te zien. Zyn dan die lithographieën van Steinlen bij Chansons de femmes niet magnifiek ? Heeft hij geen mooie omslagen gemaakt bij zoovele kleine liedjes; heeft Willette geen ultra fransch-elegante teekeningen bij die chansonnetten geleverd; heeft Borie geen aardige randen om de titeJs gezet, en teekende Metivet dan niet byzonder? Wat zou er beter by zulke werkjes passen dan de levendgeestige teekeningen van die moderne Franschen. Wat in de andere landen van zulk werk gemaakt wordt is zeker ver beneden dit werk. En is het niet genoegelyk bij muziek teekeningetjes te krygen die het geheel tot iets aangenaams maken. Is een aardig prentje by mooie muziek het genot niet verhoogend ? Hier is schier niets dan ele gante fijngevoeligheid, wat op dit gebied juist het contrast van de Duitachers is. TH. M. Een portret van onze jonge koningin. Het ligt voor de hand dat er veel beeltenissen van onze toekomstige vorstin gemaakt zullen worden. Maar hoe die zullen zyn, gephotographeerd, geteekend of geschilderd, zal mijns inziens by de uitvoering wel eenigszins rekening dienen gehouden te worden met de hooge persoonlijkheid dia men verbeeldt. In vroeger tijden deed men dit ten minste, en als er toen een vorst werd afgebeeld, werd dit door den grootsten kunstenaar, in het plechtigste statiegewaad gedaan, om in overeenstemming met de belangrijkheid van de onderneming overeen te stemmen. In onze dagen is dit geensins het geval. Een vorst of vorstin wordt op alle manieren gephotografeerd, dikwyls zonder dat ze het zelf weten, »n de photograaf retoucheert zooveel aan zijn clichédat er van de ware natuur niets meer over bly'ft. Is het wonder dat dan zoo'n opname fabriekswerk, d. w. z. ordinair en vulgair, dat is leely'k, wordt. En hoe stemt dat met het hooge personaadje dat is afgebeeld? Dit is wel erg. Maar erger is het als de beel tenis van een vorstin met de meest vulgaire theater-decoratief ververij wordt vervaardigd, en de roemah sakit nimmer uit 't oog verloren heeft sn die relatieën zelfs op hoogst eigenaardige wijze zich ten nutte maakt door zijn huisje beschikbaar te stellen voor tijdelijk depot van tal van op raadselachtige wijze uit de magazijnen verdwenen goederen; maar niemand heeft zulks tot nu toe kunnen bewijzen, een omstandigheid waardoor ziju kameraden hem niet geheel ten onrechte voor een gewiksten kerel houden eene aanbeveling te meer natuurlijk. Plotseling is 't. gesprek gestaakt en richt het drietal om beurten den blik op den weg als wordt vandaar nog iemand verwacht. Hierop wijst ook de omstandigheid dat een stoel onbezet bleef. »Wat blijft Vonk vandaag lang uit. Mijn maag begint leelijk te jeuken. Ik begin verbazenden trek in een borrel te krijgen, jullie ook niet:'" zoo breekt de //majoor" 't stilzwijgen af. Kou of," antwoordt de smid, zich bij voorbaat reeds de lippen lekkend. »As tie maar niet gestikt is in de modder," merkt nummer drie op, lachend om zijn eigen geestigheid. Ben je weer aardig boeberlap. Hou je beroerde moppe voor je," spreekt knorrig de smid, geërgerd zoowel over Vonks lang uitblijven als over de weinig hartelijke wijze, waarop zooeven over den gemeenschappelijken vriend werd gesproken. De terechtgewezene is 't nog niet met zichzelf eens of hij lachen zal of zich boos maken als eensklaps alle drie tegelijk met een zucht van verlichting uitvallen: /rDaar is ie." Het scherm op zijde schuivend komt de lang verwachte binnen met een //goeie morge heere" en voor den majoor" een apart: dag Last, hoe gaat 't?" Deze gemeenzame toespraak is hem, den ex-fuselier, niet alleen als heer des huizes toege staan maar ook uit hoofde van 't feit, dat Last als jong korporaal van Kampen bij de grenadiers geplaatst, in de sectie van sergeant Vonk gestaan heeft. Van dien tijd is eerstgenoemde steeds eene aangename herinnering bijgebleven, 't spoedig daarop fevolgd vertrek van den ander naar Jndiënamelijk. n Indiëgekomen was 't Vonk met zijne capaci teiten niet moeilijk gevallen in betrekkelijk korten tijd tot adjudant-onderofficier op te klimmen. Op deze ongekende hoogte gekomen had hem evenwe. plotseling eene duizeling bevangen en was hij op zekeren dag bliksemsnel van den ladder naar beom het valsche effect te verhoogen met valsche en nagemaakte edelgesteenten dit tableau nog wordt behangen. Is dit niet een driedubbele majesteitschennis ? Want is het doel der kunst niet edeler, de waardigheid der vorstin niet hooger, het zelfbewustzyn van den aanschouwer dan niet grooter, dan dat men zich voor zoo'n schandelijk geknoei staat te vergapen? Een zoo'n verregaande beleediging van alles wat maar goed is, is het schilderij dat deze week in de uitstalkast van Pander in de Kalverstraat te zien was En dan maakt men daar nog wel reproducties van, en biedt die te koop ! En dan nog wel in peinture-Bogaerts! TH. M. Te toren te Rhenen. Eigen Haard van 18 September j.l. bevat een artikel met een paar zeer goed geslaagde prentjes, naar aanleiding van den brand in de veelbesproken 3unera-toren En men ziet hier dat de vlammen dit hooge monument niet gesloopt hebben, maar slechts hebben uitgebrand. Dus de romp, het jeheel van den toren staat nog, goddank. En hier zal zich ook het Bijk niet laten bidden om met trachtige hand de restauratie van dit mooie stuk architectuur te helpen bespoedigen. Th. M. In het Handelsblad van Dinsdag 21 Sept. jl. somt een ingezonden stukje van den heer prof. J. Six voor, dat voornamelijk tot doel heeft de ichtheid van een schildery van Albert Cuyp in ons Rijks Museum te verdedigen, welke door den heer Hofstede de Groot wordt betwijfeld. De firma Frans Buffa & Zonen zal een ten;oonstelling van Voerman houden, die l Nov. e.k. opent. De tentoonstelling van de vereeniging St. Lucas, die de vorige week Zaterdag geopend werd in bet Stedelyk Museum te Amsterdam, zal tot den 3 October geopend blijven. Den heer B. v. d. Meulen heeft by A. W. Jijthoff te Leiden nog een boek over De Soekenwereld doen verschijnen. Tentoonstelling-Tiel. Door de Tielsche kunstvereeniging wordt uit de verzameling van het Museum en de School voor Kunstnijverheid te Haarlem eene tentoon stelling voorbereid die op 22 September zal geopend worden. De tentoonstelling zal omvatten : Werken in metaal en inhoud uit verschillende tijdperken en gipsafgietsels-modellen van bekende kunstvoorwerpen. Teekeningen en compositiën op het gebied der toegepaste kunst. Teekeningen, naar stillevens, koppen en beelden naar pleister en de natuur. Uitgevoerde decoratieve schilder werken en decoratief beeldhouwwerk in hout en verdere schetsen en compositiën op decoratief gebied. Deze tentoonstelling zal zeker voor de Tielsche ambachtnyverheid en vooral voor hen wier vak zich op het kunstindustrieele gebied beweegt, zeer nuttig zijn, en men kan met ge noegen waarnemen dat ook de kleinere plaatsen in ons land aan de algemeene beweging tot veredeling van het ambacht beginnen deel te nemen. By de firma E. J. van Wisselingh & Co., Spui 23, is tentoongesteld een teekening van J. Bos boom : Straatje te Alkmaar. Een nieuw magazijnBly'kens eene in ons nummer van heden voor komende advertentie, opende de firma J. A. Harm & Zonen, Leidschestraat TG en Prinsen gracht 70IS?705, hare geheel verbouwde en vergroote magazijnen. Gevestigd in 1854, beslaan iiliiwuiiliHiliiiiiiliiiiiiiiiiiiHliiiiiMiiimiimmmiiiiimiiliiiiiiiiM neden getuimeld eene malversatie in eene cantine-administratie had daartoe aanleiding gegeven. Geen lust bespeurende zich wederom op 't klimmen toe te leggen, besloot hij daarom, toen spoedig daarop 't loopend verband ten einde spoedde, zich uit 't openbare leven terug te trekken en de welverdiende rust te genieten na vijftien jaren niet altijd trouwen dienst, uit zijne goede dagen slechts een wettige vrouw en twee kinderen met zich in 't ongeluk slepend. Toen zijn diensttijd was verstreken had hij zich hier in de kampong gevestigd en terwijl zijn vrouw de plaats van hare kwee-kwee's (gebak) voorzag stelde hij zijn woning welwillend toegankelijk voor al diegenen onder zijn ex-kameraden, wie een borrel in de kampong beter smaakte dar. in de cantine. Hij had dan ook een middeltje uitgedacht om, van twee flesschen drie makend, toch de zoo gewenschte //pW niet te doen verloren gaan, ja zelfs kunstmatig op te voeren. Wee dengene echter, die aan de goede qualiteit van 't brouwsel durfde twijfelen onverbiddelijk werd een zoodanige als verstokt reactionnair en oogendienaar door huisheer en gasten ter deure uitgesmeten. Vonk wist zeer wel dat de autoriteiten zijn handel reeds lang op 't spoor waren gekomen, maar bekreunde zich niet in 't minst om verbods bepalingen en militaire patrouilles. Wat deerde 't hem dat zijn woning op de lijst der verboden huizen voor 't garnizoen was gebracht de klanten kwamen er niet minder om. En de patrouilles, die hiertegen moesten waken, wekten slechts een goedig medelijdend glimlachje bij hem op, ze mochten immers toch niet in zijn huis komen, daar tegen beschermde hem ziju huisrecht. De patrouilles, vraagt u, nou daar geef ik net lekker niks om," zegt Vonk. Ze magge niet in me huis komme. De onderoffesiere lach ik uit asse met 'r patronille voor me huis op en neer loope as razende. Ister een kepraal-kommandant bij van me kennis, nou dan geef ik de heele troep wel s'n oorlam voor niks op de kennismaking weet je, dan wete de jonges de weg voor later. Laast, nee maar die was leuk, toe kwam der en iulandsch kepraal met sen troep voorbij, toe heb ik hem met de andere inlanders op post gezet en de Europeane bleve bij mijn 'n borrel drinke. Hoe vin je die, leuk hr':" (SM roli/t). deze magazynruimten met smedery en annexen thans eene oppervlakte van 500 a 600 M-. Het schilderwerk, in modernen trant uitge voerd door den decorateur Trautwein, maakt, hoewel eenvoudig, een zeer aangenamen indruk. De geheele inrichting is er op berekend eene uitgebreide collectie in dit vak voorkomende artikelen, voor den eenvoudigsten zoowel als den meest verfijnden smaak te kunnen bevatten. Speciaal trekken hieronder de aandacht de insluithaarden de insluit-circuleervulhaarden, haardgarnituren, kolen- en turfbakken, de vuur- of haardschermen in alle genres; eene collectie tegels voor haardvloeren, passend bij elk tapy't, benevens artistiek gesmeed luxe yzerwerk, gemonteerd met koper, enz. Op huishoudelyk gebied leveren de heeren Harm & Zonen keukenfornuizen in alle soorten en pry'zen; voor kantoren brandkasten voor fabrie ken, cacao- en koffiebranders, teiwijl in de smederij het fijnste kunstsmeedwerk in alle sty'len naar plannen en teekeningen wordt vervaardigd. iiiiiiiiimmiiiiiiniiiMiiimiiiiiniiiimmimiimmimiiiiHmiiimumiiiiiuit Boek en TlscMft. Van Jong Leven, door CULTERATEB. (Amst. A. M. v. d. Broecke). Vad bleek, bleek Leven. Dat zou een be'tre naam zijn voor dit meel-weeke werk. Er zijn negen stemmige stukjes in het boekje, die vooral ons hart, ons gevoel, onze teederheid moeten treffen. Aan de titeltjes kan men dat al merken: Roosje, Haar Brinkje, Madaliefje. »Zijn vrouwtje; haar mannetje", zou dat er niet opperbest tusschen kunnen ? Dit is nu weer eens het zoetaardig gedoe van een acteur die geen gevoel heeft omdat hij te gevoelig is, geen hart omdat hij een hartje heeft en geen sentiment omdat hij zoo sentimenteel is. O, wat smaakt dat werk dierbaar-zoet! Als dit madaliefje van een auteur iets ziet wat hem aandoening geeft, wat hij goed of groot of schoon vindt, dan kan hij of over zy'n gemoed en zijne gevoelens niet heersenen, of ze heelemaal niet in werking brengen. Want hy voelt en ziet te zwak, of hij doet het te sterk. In 't laatste geval is hij belachelijk onmachtig. Hy kan niet veel beters zeggen dan : »lieve lezer, wat goed en groot en schoon is dat!" Nooit is hy in staat om zijn gewaarwordingen zuiver en fijn te ontleden en ze daarna eenvoudig, voelbaar, natuurlijk te uiten. Ziet hij b.v. een kindje liggen in 't gras, dan schrijft hij van »een snoef erige jongen" ... »het lieve wezentje" .. . »een aardig symbool van zy'ne onschuld" .. . het ligt daar zoo sclii/deraclitig" ... »Zijne gesloten oogleden verbergen voor de be wonderaarster, die betoorerd is door zooveel lief tallige schoonheid" . . . enz. In plaats ons de sensatie duidelijk en door dringend te maken, die hij gehad heeft bij 't aan schouwen van 't kind, geeft hij eenige woorden waarvoor men geen auteur hoeft te zijn om ze te kunnen vinden, woorden waarin geen greintje van al de teederheid, de liefheid, de puurheid der aandoening zit. Men zal 't toch wel met mij eens zijn, dat al het onderstreepte onmacht is om iets beters te vinden dan ongevoelde banaliteit. Het kunnen ook de woorden van een oude tante zijn die een lief kindje ziet. Er is over een sluimerend kind in een boschrijke streek een wondertje van gevoelig en persoonlyk proza te maken, als men maar oogen heeft die iets mér kunnen zien en gevoelens die fijner zijn dan van Truitje en Trientje. Deze auteur is niet alleen genietbaar als stijlist (hij heeft in zy'n heele boek geen enkelen per soonlijken regel geschreven), maar ook in de weer geving en opvatting van zijn karakters. Het zijn geen helden en heldinnen, geen menschen, maar murmelende madaliefjes waarmee we in kennis komen. Ze buigen hun kopjes wat tot elkaar, ze lispen een taaltje dat wij niet verstaan, ze krijgen een kleurtje, ze stamelen ze gaan. Hoort wat het b.v. zegt, dit amoureuze paar: Ik geloof, dat je aan 't blaadjes trekken was, nichtje, plaagde hij, maar weet-je wel, dat je er een te veel hebt afgeplukt 'i Ze schrok en half bevende vroeg ze : Je hebt toch niet achter me gestaan, Jules ? Nu, kijk maar eerst eens, hoeveel zitten er nog aan ?... Lize kreeg een kleur tot over haar ooren en zei, schijnbaar onverschillig ze geteld hebbende: Nu ja, ik was bij »niet" en er zitten nog drie aan... Wat heb ik je gezegd ? vroeg hij glim lachende, terwijl hij haar kleine roze handjes in de zijne nam, en met zijn schitterende oogen in de hare zocht te kijken. Heftig, vol vuur en daarna zenuwachtig ver legen stamelde zij: je weet toch immers niet wie, Jules V Wel zeker, antwoordde hij, schijnbaar kalm, maar inwendig popelende van verlangen naar het oogenblik dat ze 't gelooven zou. Heusch, Jules V prevelde ze ongeloovig binnensmonds. Zit daar nu een menschenstem in ? Van Jong Leren noemt de auteur, zeer «mo dern", zijn gezeur waarin geen Jeugd en geen Leven is te vinden. En laat hij niet denken tot de echt moderne auteurs te behooren, omdat zijn titel en een enkel woord soms wat gewild en gezocht is. Modern mogen alleen de menschen heeten, die met moed en met wil, met sterke individualiteit in staat zijn het vroegere te verinooien en voort te zetten. Helaas! juist die worden door hunne ty'dgenooten vaak voor de vage schimmen versleten, waartoe de auteur van Jong Leven behoort. F. R. NIEUWE UITGAVEN. Bij W. J. Thieme & Cie. te Zutphen ligt ter perse een Nederlandsche bewerking van het nieuwe boek van Beatrice Ilarraden (de schrijfster van «Voorbijgaande schepen in donkere nacht") jetiteld »Hilda Strafford". Bij dezelfde flrma verschynt eerstdaags een werk over »de Helden uit Napoleons tijd" (Ney, Auguerau, Lannes, Masséna en Kléber) van den Deenschen luitenant Arnold Lobedanz. ERICUS, Granen. Met pl.m. 60 afb. 1897. Tweede iruk. Voor den boekhandel verkrygbaar door jemiddeling van de firma Schalekatnp, van de Grampel en Bakker, Amsterdam. Is het Spiritualisme waar ? door prof. WILLIAM DENTON, vertaald door F. W. H. VAN STBAATEN. Amsterdam, J. H. G. Tegel. Heelden en Typen uit den vroegeren en lateren ;ijd, door HERMAN. 's-Gravenhage, M. van der Beek. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 39: Een eigen thuis, door J. Eigenhuis. f(slot). Een bezoek aan de Hollandsche kerk te Londen, door A. D. A. v. S, met afbeeldingen naar teekeningen van W. O J. Nieuwenkamp. Mansportret door Rembrandt (gravure van Ch. Baude). Een onbekende (by de plaat). De Amerikaansche kinderrepubliek Freeville. Een Amsterdamsen burgemeester in de Zeventiende Eeuw, door S. Kalff, met portret. (Slot.) Verscheidenheid. Feuilleton. Allerlei. Dezer dagen kon men in de Frankforter een paar advertenties lezen, waarin studenten hun schuldeischers beleefd opriepen om het bedrag hunner vorderingen in ontvangst te nemen. Dat dit niet altoos zoo vlot gegaan is, kon men al vermoeden; in eene rede, door professor Loening te Jena gehouden, over vroegere «rechts- en be schavingstoestanden" vindt men er fraaie staaltjes van. De professor heeft het b.v. over de »inbeslagneming van studentenwissels". Het was vroeger te Jena gewoonte, dat wanneer er wissels voor studenten kwamen, vóór het overhandigen aan de geadresseerden, de namen van deze en het bedrag aan het raam van het postkantoor ter lezing gehangen werden; de schuldeischers stroom den dan toe om er beslag op te laten leggen, en de studenten daarentegen ginaen haastig hun namen uitkrabben of uitvegen. Er zijn nog zulke lijstjes uit 1722 over, met gaten erin van de uitgekrabte namen. Toen bracht de postdirectie een tralierek aan voor de lijstjes, en deelde de namen aan den prorector mede. De studenten lieten zich nu het geld onder andere namen, bijvoorbeeld aan het adres van een acadmievriend, zenden en hierop weer werd in 17G9 eene straf gesteld. Een »wisselbord", een zwart bord, waarop de namen stonden, was in 1848 nog in Jena te zien, en een nu beroemd Duitsch professor, ver telde onlangs hoe hij, wanneer de schuldeischers dan bij scharen toestroomden, zich eens verdedigd had, door de deurklink met electriciteit te laden, zoodat de eerste schuldeischer, die 's morgens om zeven uur al kwam, tot waarschuwing voor zijne collega's een electrischen schok ontving. ii iiiiiiiiniiiiiiiiiit 40 cents per regel. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiinii Foulard-Zijde eo cent tot f3.35 per Meter. Japansche, Chineesche enz. in de nieuwste dessins en kleuren, alsmede zwarte, witte en kleurige Ilenneberg-Zjfde van 35 et. tot f 14.«5 per Meter effen, gestreept, geruit, gewerkt, damast enz. (ca. 240 vorsch. qual. en 2000 versch. kleuren, d°ssms enz.) Franco en vrfl van Invoerrechten in buis. Stalen ommegaand. Dubbel brief porto naar Zwitserland. G. Henneberg's Zijde-Fabrieken (k. & k. Hoflever.), Zürich. H. RAHIRteÏtrecht Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. MEIJROOS & KALSHOVEN, Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Ruime keuze in Huurpiano's. 8 KONINGSPLEIN 8. Robes de Cnambre. Wollen en Zijden Rokken. Regenmantels. Naj aars-Capes. Najaars-Stoffan. ?

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl