Historisch Archief 1877-1940
No 1058
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Boek en Tlsclirift
Ons land heeft niet veel tydschriften die
brilleeren door licht en luchtig werk. Ons volk
is degelyk en verstandig en dat kenmerkt de
tydschriften ook. Meestal zwaarwichtigheid,
of studie-litteratuur. Vaak heel knap en kranig,
maar voornamelyk bestemd om ernstig en lang
durig, woord na woord, overwogen te worden.
Een vlinderlichte, delicate aflevering is een
bizondere zeldzaamheid. Bijna geen enkel num
mer is nu eens geschikt om te worden gelegd
of gelezen in een salon. Er zit daarvoor te veel
gewicht en diepe ernst in, te veel langdradig
heid en te weinig leven.
Het tijdschrift Woord en Beeld wilde eenige
verandering brengen. Menig aardige aflevering is
al verschenen. Maar hoeveel beter zou 't nog
kunnen zijn als men ook ddarin onze beroemde
langwyligueid wat meer wist te mijden.
Gewoonlijk geeft Woord en Beeld een karak
terstudie by het portret van bekende menschen,
daarbij komt dan een schets, een beschry'ving
en ten slotte een stukje muziek.
Zeker is er wat voor te zeggen om de aflevering
met niet meer dan drie onderwerpen te vullen.
Het komt zelfs geheel overeen met onze
degelijkheidszin. Maar men vergeet dat onze revues
allemaal zoo in degelijkheid uit willen munten.
Wel wil Woord en Beeld ook wat vorm en in
deeling betreft, eenigzins een Salon-tijdschrift
wezen, maar 't blijft nog te veel by de allures.
In de aflevering van September b.v. vinden we
een bespreking van den heer Tal over het Joodsche
volk en de Joodsche letterkunde. Daarnaast een
beschryving van den heer Willem van Leer over
den heer Tal. (Zeker heel interessant en ver
dienstelijk werk). Alleen gaat dan vooraf een
schets van Jonkvr. Anna de Savomin Lohman,
die niet goed is en ook nog wordt voortgezet in
een volgend nummer.
Dat is allemaal nog lang geen licht werk, dat
men even ter hand neemt, kan lezen terwyl men
wacht op andere dingen, dat men later nog eens
leest en telkenmale wil overlezen, omdat men
het zoo ineens kan overzien en het niet behoeft
af te breken. Het moet geen oppervlakkig en
makkelijk werk zijn, allén de zwaarte kan worden
vergeten.
Een biografie over Couperus door Frans Net
scher in -de Augustus-aflevering, kan b. v. tot
het goede gerekend worden. De heer Netscher
heeft daar in niet .meer dan vijf pagina's heel
Couperus uitgerafeld, ons laten voelen in enkele
sterke zinnen al het curieuse van dezen schrij
versziel. Maar daarnaast worden we al dadelyk
ontnuchterd door een beschrijving over Paramaribo,
ook zeker goed en degelyk geschreven, maar toch
beter op zy'n plaats in tydschriften als »De Aarde en
haar Volken". Er kon op gevolgd zy'n een kleine,
lichte causerie b. v. En waarom niet liever
kleine genre-stukjes, stukjes van twee, drie, of
r.og beter van n pagina geplaatst V Als er maar
ongeveer 30 pagina's zijn te verdeelen en er is
plaats noodig voor een uitgewerkte karakterschets,
dan moet met het andere wel heel zuinig worden
omgegaan.
Een schets of genrestukje van een of twee
pagina's is naar verhouding heel wat minder
dankbaar dan een breed gedetailleerde novelle.
Het moet gecondenseerd werk zijn. Elke zin,
ieder woord dient juist gekozen, zuiver gevoeld.
Eén enkele misse stropte en het stukje is vrijwel
waardeloos. In groote stukken, als de lezer meer
onder den indruk is gekomen, merkt hij dat niet
zoo op, en ook de schryver komt by groote
stukken in betere stemming. Gewoonlyk schrijft
hij bijna in denzelfden tijd een schets van tien
pagina's als een van twee.
't Is dus te verklaren dat goed, beknopt werk
Minniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ui iiiiiiiiiiiiim
7de Jaargang. 3 October 1897.
Redacteur: R. J. LOMAN, adres: Stonehaven
Streatham, L o n d en S. W. Verzoeke alle
mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan
bovenstaand adres te richten.
Vervaardigd voor den 6n Halfjaar]. Internationalen
probleemwedstrijd in dit blad.
No. 402 van P. D v. Zeeburgh, te Groningen.
Mat in drie (3) zetten.
abcdefgh
Wit 7, zwart 3 stukken.
Oplossing van no. 400 füendes).
l P a4, K b5 2 P c6 enz.
K ei 2 D b8
K ai: 2 D b
K a3 2 D d4
OpgeKst door C. Koekelkorn, Keulen (2); L. A.
Kuijers, Amsterdam (2l'2); C. T. v. Ham, Kralingsche
veer iS1'?); W. Albregls, Amsteidam (3); A. S. K. te
Beverwijk (2l'o); B. v. Krimpen, Itotterdam (2'/9;;
H. H. v. d. Goot, Harich (il i); P. D. v. Zeeburgb,
Groningen (2); D. L. A. Heïnsius, Hoorn (3); Joh.
M. Keuning, Beetsterzwaag (2); 11. S. Schortinghnis,
Finsterwold (3); G. Hovinga, Fmsterwold (21 3); W.
Beekhuis, Groningen.
Nog goede oplossingen ontvangen van no. 899 van
A. S. K. te Beverwijk.
Beoordeelingen (Xo. 400).
Der erste Zng liegt nahe, doch ist die Aufgabe
recht geftillig, wenn auch fur ein Turnier etwaa leicht
wiegend. C. Koekelkorn.
niet overvloedig voorkomt. Als de redactie daar
echter rekening mee houdt en ziet dat 't nuttig
en noodig is om haar tijdschift geschikter te
maken, moet zij ook geen enkel middel verzuimen
om onze auteurs meer lust te geven dat subtiele,
kleine werk te kunnen leveren.
Het honorarium voor litterair werk berekend
men meestal per vel. Gaat het nu aan, kleine
stukjes, waar in verhouding zooveel mér werk
en waarde in zit, óók op die manier te berekenen?
Dat is noch in 't voordeel van 't tijdschrift, noch
van auteur.
Voor ons publiek zou een ty'dschrift waarin
't voornamelijk de taal zou kunnen waardeeren
om de taal zelve en niet meer om het verhaal
of intrige, waarin men zou gaan lezen om te
lezen, waarin lust en liefde voor litteratuur zou
worden opgewekt, wel noodig worden. Men zou
zoo een tijdschrift kunnen lezen om zich desnoods
artistiek te verpoozen.
Woord en Beeld zou zoo'n tijdschrift kunnen
worden, maar is 't nog niet, nog lang niet. En
geen enkel tijdschrift is volkomen in dat opzicht.
lseeier dat zooiets goedmoedig bedoelde, staat
litterarisch te laag. In de Vlaamsche School is
wel het willen maar niet het kunnen. Neder
land is geen salon-tijdschrift maar kan eigenlijk
nog 't beste van dat genre worden genoemd,
ofschoon er wel wat meer in gezift mocht worden
Ia er dus werkelijk geen plaats voor een eenig
zins luxueuse, superieure salonrevue, die wel
het goede maar niet het zware en taaie en dorre
en droge van onze tijdschriften overneemt ?
F. R.
lltUllimilMIIMIMIIIIIMIINMMIIMIIMMMIIMIIIII
tTLNSCHAP
Eene Nederlandsche
uitvinding:
Tooraiplioii Sarepta.
(Ingezonden).
De advertentie der bovengenoemde mineraal
watermachine in uw nummer van ~Ï2 Aug. 11.
De vele vluchtvelden van den zw. k. maken 't pro
bleem interefesant. Jammer, dat zw. een paar keer
tot een bepaalden zet gedwongen wordt.
L. A. Kuijers.
Hoewel 't thema oud is, moet de bewerking sober
en elegant genoemd warden. Bepaald mooi is de
var. l K c4 met den vrijen 2en zet D b8. Trouwens
in geen enkele var. wordt f geboien op den 2en zet.
Tot 3 maal toe zijn zeer geschikte gedwongen zetten
voor zw. aangebracht. C. T. v. Ham.
TWEEDE NAT. C011RE8P. WEDSTRIJD.
Overwinnaarsgroep.
Achtste zet van wit.
Partij
No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
J. J.
c8
D d2
S*
P e5:
R e2
P do
K hl
D e2
gh6:
f4
el 6:
B *4
0-0
D d2
cd4:
Partij
No.
16.
17.
18.
19.
'.0.
21.
22
23^
24.
25.
26.
27.
28.
2!).
30.
b.3
D d3
0-0
Rd3
P e2
R c4
f3
P e5:
T el
P g3
P da
0-0
deö:
R f7:f
Partij
No.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
(14
O-O-Of
de5:
a3
R b7:
P d-2
0-0
R f6:
c4
0-0-0
R f6:
c4
P f6: f
P 15
K. In partij 4 is uw bedoeling zeker P e5:
Zoo niet s. v. p. direct belicht aan uw tegenpartij.
W. F. In partij 24 speelt u zeker met het paard
van gl, zoo niet s. v. p. bericht.
J. J. S.
Do volgende partij is een der opmerkelijkste die
zich tot dasver op 't congres te Berlijn voordeed.
Schlechter laat een officier schijnbaar bij ongeluk
instaan. Jsadat Walbrodt, die de z^ak ook voor een
abuis hield, 'c stuk had genomen, had hij slechts ou
zot tot zijn beschikking die verlies kon afwenden. Dit
was een buitenkansje voor Walbrodt, want hij kwam
t erst tot deze ontdekking na zeer lang nadenken,
een bewijs dat hij van Schiechter's geniale combinatie
niets begrepen had.
SPAANSCHE PARTIJ.
Wit. Zwart.
C. A. Walbrodt K. Schlechter
(Berlijn). (WeenenJ.
l «4 e5 3 K l>5 -M
2 P f S P c6 4 R a4 P m
bracht mij de beschrijvingen van enkele Neder
landsche industrieën in uw blad in herinnering.
Werd daarin de aandacht gevestigd op groote
iabrieken van eerste levensbehoeften, het schijnt
mij de moeite waard thans de opmerkzaamheid
te vestigen op een niet minder nuttig artikel,
dat hoewel voor het meerendeel niet in groote
fabrieken gemaakt toch van groot belang is,
n. 1. mineraahvater.
Dat het een belangrijk artikel is, blijkt uit de
groote massa's, die gebruikt worden, en wel onder
den naam van spuitwater, kogelwater, sodawater,
Victoriawater, Apollinariswater enz. De statistiek
wijst uit, dat de laatstgenoemde soorten jaarlijks
bij millioenen flesschen verkocht worden.
En bij de tegenwoordig steeds dringender
wordende vraag naar een goede en goedkoope
volksdrank en naar zuiver, in tijden van epi
demie vooral, volkomen vertrouwbaar drinkwater,
zal het mineraalwater een steeds belangrijker
plaats innemen.
Het is dus niet te verwonderen, dat er tal van
machines uitgevonden zijn, die ten doel hadden
tegen billijken prys z g. mineraalwater te maken.
Doch niet alleen mocht het gefabriceerde water
slechts weinig kosten, het moest volkomen zui
ver?d. i. vrij van bacteriën, metalen en andere
schadelijke stoffen zijn; daarenboven, bij de
soms plotselinge overgroote vraag in tijden van
buitengewone warmte, in groote hoeveelheden te
fabriceeren zijn, en ten slotte: de behandeling
moest eene uiterst eenvoudige zijn, gezwegen
daarvan dat, volgens den tegenwoordigen
algemeenen eisch, de machine zelf niet hoog in prijs
mocht zijn.
Op een werkelyk verrassende wijze is dit vraag
stuk in alle deelen door den heer Beins met zijn
nieuwste toestel opgelost.
De naam daarvan: »Seins' Tooversi{ilion Sarepta"
geeft alreeds aan, wat van de machine (of beter
gezegd het «toestel", want «machine" doet steeds
aan iets ingewikkelds denken, waarvoor dit toestel
te eenvoudig is) verwacht kon worden. De naam
»Beins" toch is niet alleen ten nauwste verbonden
aan de koolzuur-industrie, waarbij een aantal van
zijn vindingen dagelijks overal in toepassing
wordt gebracht, doch in ons land overbekend
door ziju onvermoeid werken op het gebied van
Mineraalwater. Ik herinner my nog de beweging
die ontstond, toen hij zijn toestellen voor de
bekende kogelfleschjes mineraalwater in den han
del bracht, en het succes, dat daaraan verbon
den was.
Doch : de eischen worden grooter, en de om
standigheden om daaraan te kunnen voldoen
gunstiger. Wat onmogelijk was bij de invoering
der kogelfleschjes, is thans gemakkelijk aan te
brengen; bijv. het vloeibaar koolzuur, in de be
kende langwerpige stalen reservoirs of flesschen,
was toen nog zeldzaam en duur, en aan een al
gemeen gebruik waren groote bezwaren verbonden.
Langzamerhand heb ik de Tooversiphon zien
worden en van het begin af de verbeteringen, die
die telkens en telkens weer aangebracht werden,
gevolgd. Want, wanneer men een toestel ziet,
dat door zijn groote eenvoudigheid uitmunt, kan
men zich niet voorstellen, wat een hoofdbreken
het kost om juist die mate van. eenvoudigheid te
bereiken, en zoo is dan ook dit toestel de vrucht
van jarenlange ervaring en arbeid. Omdat de
fabricatie zoo uiterst eenvoudig is, en het gepro
duceerde mineraalwater in een siphon stroomt,
waaruit het naar believen wordt afgetapt, is de
naam Tooversiphon van zelf op de lippen geko
men, en onwillekeurig denkt men aan de kruik
in het bekende Bijbelsche verhaal, wanneer men
ziet, hoe de uit Siphon getapte hoeveelheid
koolzuurhoudend water daarin onmiddellijk weer
aangevuld wordt, oogenschy'nlyk vanzelf.
De werking van het toestel is hoogst eenvoudig:
5 D e2 b5
6 R b3 R có
Deze ongewone var.
deed zich ook voor in
een partij tusschen Bird
en Mackenzie, congres te
Parijs 1878.
T b8
abö:
b4
0-0
P d5:
P d4
R d4:
c(J
d(>
R e6
fe6:
D c8
D d7
D b7
c5 !
Dit kost schijnbaar den
raadsheer.
7 a4
8 aba :
9 P c3
10 P d»
11 d3
12 R da:
13 P d4:
14 0-0
15 R b3
16 K hl
17 R e6:
18 T a
19 T a4
20 D el
21 R d2
22 c3 bc3:
23 bc3: R f2: f'!
Walbrodt hield dit voor
een noodsprong en nam
den R. zouder aarzeling.
24 T f2: T f2:
26 D f2: D blf
26 D el
U el? dan T f8 27
D e2, D c2! en wint. Of
27 D gl, D d3: enz.
26
27 R el:
28 K gl
29 K f2
30 T a6
31 T d6:
32 T d7t
T c7
c5:
h4
T bó
D el:
T bl
T el:
33
34 T
35
36
37
28
S»
T c5
T
T
K
K
T
T
T
T
T
cl
c3:
f7
f6
d3:
a3
al
hl
al
remise.
ALLGA1EK GAMBIET.
Gespeeld te, Rotterdam 23 Sopt. jl., bij gelegenheid
van een bezoek van den bekenden Schaakmeester
Itosenthal uit Parijs.
Wit /wart.
S. Kosenthal. N. N.
Zonder T al.
l e4 e5 l* gl'4: D h4:
2 f 4 ei'4- 15 p e3 p (l7
?« i> r* .,**' 1(S R «:! D e7
A f l* «?> 17 p (4;
4 Il4 g 4 Dreigt mat op hó!
5 P «5 h6 17 h5
(> P f7: K f7: 18 R h4! P 1'65
7 d4 (15 D e8 was de eenige
8 R f'4: R d<5.' zet. Bijv. D e8 19 11 go,
De beate voortzetting D gti : 20 P g(i : K g(i :
is de4: 21 D d3 f, K g7 22 D e3
9 e5 R e7 T )»; (»'>'t P f» wegens
]0 ir3 ('6 23 D g5f, P go 24Tfli,
11 R (13 Re6 £ f5:1239,DTf6:Jer >2?
12 0-0 K g7 D e(> :) 23,D S5t' K b7
,0 T> » ? l , t
13 P c3 R «4:?
c «: 1O f?.
Een doelloos otter. Zvv. \'' e :T
'
c5 moeten spelen
'20
p fl.
JT l'*'
D d<)
door een pasteurfilter, gevuld met koolzuur van
jetrekkelijk hoogen druk, wordt water gefiltreerd,
jy welke bewerking het onmiddellijk met
kooluur verzadigd wordt, en in de bovengenoemde
siphon stroomt. Het hiervoor benoodigde
koolzuurgas wordt verkregen uit een zoogenaamde
flesch, gevuld met vloeibaar koolzuur, die aan
gekoppeld wordt, terwijl men in plaatsen, waar
de waterleiding een druk heeft van 2 Va tot 3
atmospheeren, de leiding eenvoudig aan het toestel
te verbinden heeft. Als dan verkrijgt men, zonder
eenige moeite, bijna geheel automatisch zooveel
zuiver en krachtig mineraalwater als men verlangt,
voor den prijs van ... nog geen halve cent de liter.
Heeft men geen waterleiding, welnu, de
koolzuurdruk levert in dat geval de kracht, benoodigd
om het water do.or den filter te persen.
Eenvoudiger machine laat zich moeielyk denken
en men ziet onmiddellijk, dat voor de mineraal
water-industrie deze machine van zeer groot
belang is. Maar onschatbaar worden haar diensten
in ty'den van epidemie, om volkomen
vertrouwbaar drinkwater te leveren voor inrichtingen
waar veel personen by'een zijn, zooals : kazernes,
ziekenhuizen, hospitalen, weeshuizen, werkinrich
tingen, fabrieken enz. Dan levert Sarepta, door
zijn filterinrichting en zy'n koolzuurinpregnatie,
dubbelen waarborg voor een van alle ziektekiemen
viij, en toch verfrisschend water, dat in dit geval
zelfs nog geen vijfde van een cent per liter
behoeft te kosten.
Voor de Geheelonthouders-beweging is Sarepta
een groote, niet te overschatten aanwinst. Met
citroen, vruchtensappen, essences enz. zyn daar
mede gemakkelijk verschillende smakelyke dran
ken te bereiden, die meer dan eenig andere
alcoholvrije drank geschikt zy'n voor volksdranken,
vooral daar geen andere zoo billijk te verkrijgen
zijn. Stel den werkman in onze haven- en
fabrieksteden, die by'groote ploegen in zomerhitte werkt,
in staat voor een paar centen een flinken,
verfrisschenden dronk krachtig mineraalwater of
limonade te genieten, zou hij er dan geen ge
bruik van maken ?
Wordt het niet reeds eenigermate bewezen in
landen, zooals Zweden en Engeland, en in groote
steden, zooals Parijs, Berlijn, Weenen, Brussel
enz., waar het mineraalwater betrekkelijk goed
koop in kiosken enz. verkocht wordt, dat het
gewild is V Wanneer men het nog goedkooper
en smakelijker maakt, en nog meer gelegenheden
openstelde, waar het verkrygbaar is, is het Mi
neraalwater de eenige drank, die in staat is met
goed gevolg den strijd tegen den alcohol aan te
binden.
Het zou mij te ver voeren, alle voordeelen te
behandelen, doch hun, die belangstellen in de
Volksgezondheid ia den uitgebreidsten zin van
het woord, hun wordt Sarepta ten warmste aan
bevolen.
Rotterdam, 24 Aug. '97. J. P. Vis.
NIEUWEljITGAVEN.
Sopltocles' Oedi/iitfi te Colonus, vertaald door
Mr. Gr. H. BET/, 's Gravenhage, Martinus Nijhoff.
Warendorfs Novellen-Bibliotheek. .Een
Visscherskind, door 1 IIKRKSK HOVEN.
Ver/oren Geloof, door FJIKHEIUC BRETON. 2 dln.
Amsterdam, H. J. W. Becht.
Inhoud van Tydschriften.
Jtyen Haard, No. 40: De Zandhoeve, door
Truida Kok. 1. Het Rijwiel ten dienste van
het leger, door J. C. Sommer, Ie Luit. der Inf.,
met afbeeldingen. I. Een Aalmoes, naar de
schilderij van. E. Noir. Een Aalmoes (bij de
plaat). De blinde passagier, naar het Spaansch
van Vicente Blasco Ibanez. Bernard Zweers,
door Dan. de Lange, met portret. Verschei
denheid.
HiitilMlimHlmiiiMimiimmilljliiilllMHllllllllMliiiininiliilllllllllimilllin
liosenthal speelde in 't geheel te Rotterdam 3 par
tijen met torenvoorgift i hij wilde op geen andere
wijze spelenj met 't resultaat dat hij 2 won en l
verloor.
Jammer dat hij 't met deze voorgift ook niet eens
in Amsterdam beproefde! 't Zou hem dan waar
schijnlijk eyenzoo zrjn gegaan als in 1867, toen hij
in de Kégence" te Parijs even voor 't Internat. Con
gres aldaar zijn ouden schoolvriend Wuiawer ont
moette en zich zeer verbaasde over diens vermetel
heid aan een dergelijken wedstrijd te komen deelnemen.
Ten einde den onnoozelen Winawer van zijn dwaze
plan af te brengen bood hij aan eenige paitijen met
torenvoorgift met hem te spelen, welke vernedering
Winawer zich op zijn gewone lakonieke wijze liet
welgevallen. Dat Kosenthal geweldig klop kreeg
behoeft natuurlijk niet vermeld, wanneer men bedenkt
dat Winawer in den bewuston wedstrijd den 2en prijs
behaalde!
Stand van 't Congres te Berlijn na de 14de ronde.
Nog te spelen met:
Tschigorine . 101/2 Charousek, Schiffors, Cohn.
Burn, Janowski, Walbrodt, Caro
Zinkl.
Blackburne, Schiflers, Alapine.
Blackburne, Cohn, Albiu.
Trtchigorine, Caro. Zinkl, Winawer.
',)! -2 BUckburne, Caro, Marco, Metger,
Schlechter, Cohn.
Burn, Süchting, Winawer, Albin.
Janowski, Metger, Süchting,
81'j Teichmann.
Janowski, Marco, Schlechter,
Süchting, Winawer.
Burn, Caro, Teichmann, Zinkl,
Winawer.
Jauowski, Tschigoriiie, Metger,
Teichmanu, Cobn.
71.1 Blackburne, Janowski, Charousek,
Schiftere, Süchting, Albiu.
7 Marco, Metger, Alapiue, Caro,
Albin.
De overige spelers komen niet meer in aanmerking
voor een prijs. Wij geven daarom alleen 't aantal
behaalde punten. Zinkl C''c (1), Teichmann 6 (4),
Winawer 5 (C), Cohn 5 (5), Albin 3 (ö). De cijfers
tusschen de ( ) geven 't getal der nog te spelen
partijen aan. Engliach trok zich terug.
Blackburne
Burn
Walbrodt
Charousek
Janowaki
Alapine
Marco
Metger
Schiiïers
Schlechter
Caro. . .
.Süchting .
10
?
wat 't witte spel onhoud- '-1 R f 6: f K g8
baar zou hebben gemaakt. 22 R e5 Opgegeven.