De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1897 24 oktober pagina 4

24 oktober 1897 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1061 compleete, daar ziet men den heer Vaarzon Morel in al zijn kunnen, daar geeft hy de mooie com positie, met de mooie en dikwyls fijne teekening, maar 't meest toch de gracieusheid van een jong meisje, wat hem byzonder schy'nt bezig te houden, en in welke richting hy' eenmaal waarschijnlijk zyn beste werk zal leveren. Deze uitgave van de firma Bohn verdient een warme aanbeveling. TH. MOLKBNBOEE. In Arti is nu de gewone najaarstentoonstelling van schilderyen van Leden der Maatschappij geopend. In Utrecht bly'ft de expositie van ^Voor de Kunst" tot 9 Nov. e.k. te zien. De aflevering van Elzeviers Maandschrift bevat een artikel over de voorwerpen van oude kunst die in Dordrecht waren. Er zijn zeer goode illustraties by. In »de Brakke Grond" verkoopt de expert Schulman van Amersfoort, nu Dinsdag, een zeer belangrijke collectie antiquiteiten. De heer Franco d'Amicis, een Italiaan die zich te Amsterdam ophoudt, vermeent een Raphaël ontdekt en gekocht te hebben. Het stelt een Madonna met het kind Jezus voor. In de kunstzaal van de firma A. Preyer, 35,37 Kalverstraat, is thans geëxposeerd een schilderij Van J. B. C. Corot, en een van Joh. Bosboom, benevens eene aquarel van Albert Neuhuijs. By de firma E. J. van Wisselingh & Co. Spui 23, is tentoongesteld een schilderij van N. Diaz, Boschintérieur. ?niiiiiiiiiiiiiiiMiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiiimiiiiiiiiiiiiiiiinuiiimiiHiiiiiiiiiimii Sarah BemMt als Phèflre, In hoog hartstochtelijke perioden, verheft Sarah Bernhardt somtyds luid krijschend haar stem, en als op de toetsen van een klavier met de vuisten hamerend, verbreekt zij de voordracht in heesche, scherpe, ruwe of doffe kreten. Maar dit is nog niet hetzelfde als de overspanning van een ver sleten orgaan, want, onmiddellijk na de hevigste uitbarstingen, klinkt indien de tekst het vereischt haar geluid weer even helder en zuiver als te voren. Het zyn, met andere woorden; gewilde excessen en geen onwillekeurige overdryving. Het zijn bewijzen van een kracht, die geen uitersten van sterke expressie behoeft te ontzien, geen teekenen van zwakheid, die bij zware passages te kort schiet.Men sprak reeds dertig a veertig jaar geleden van Sarah's voix d'or, maar zij heeft deze reputatie niet gewonnen door altijd te kweelen en te zingen. Het metaal in hare stem is niet goud alleen. Nimmer dreunt het zeer zwaar en vol, als weleer by Agar. Maar Sarah Bernhardt kan in donkere dreigende tonen spre ken, en in volle klare alttonen en luid door dringend. Zij heeft gedebuteerd, aan de Comédie Francaise, in den zomer van 1862 en is nu de vijftig voorbij. Het kan zyn dat in de eerste jeugd die aan deze tweede voorafging, alles nog reiner en fijner om te hooren was, maar zij blijft een wonder van een stem bezitten tot op den huidigen dag. niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiimniii IIHIIIII niiiiiimiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiu stonden vyf leunstoelen geschaard. Uit een klein deurtje, dat naar de keuken leidde, kwam een aangename geur van gebraad, dat aan het spit werd geroosterd. Op het tresoor stond eene aardige verzameling van kannen, stoopen, pullen en fraaie glazen. In een hoek, half in het duister verborgen lagen op eene stelling kolossale vaten met Leuvensen en Engelsen bier. Twee personen liepen door de gelagkamer rond, eene kleine, dikke bedrijvige vrouw, en een lange magere man met holle oogen en een gerimpeld geel gezicht. Gy zult wel vermoeden, dat het Frans Florisz van Geestemünde en zijne tentige huisvrouw, Sybrecht Jansd. van Brugge, waren. Man en vrouw hadden juist hevig getwist en gekeven. »Men kan eene zaak wel doodzwijgen, maar doodkijven kan men ze niet!" zei de herbergier. »0f je nu gaat parlementen, wijf, het baat je geene myte !" «Maar die vermaledijde Jonkher, die niet uitslaat dan ongezouten klap !" »De Jonkher van Vindhelyne heeft van dit huis possessie. We dienen diskreet te zijn, en gpêvrienden te blijven !" »0ch,'t is al om schoon bakkeres Cathelyne te doen !" »Laat ze liefoogen! Carlos is fel als de droes. Hij is leeper dan een Gentsche weesjongen!" »En dan ons bier en onze wijn. De Jonkher leeft met de kan als een krijgsman met den degen. Hij kan vier stoopen zoo haast drinken, als de maarte ze kan tappen !" »Stil ! Er wordt geklopt." De herbergier had waarheid gesproken. lieer Roland was zyn buurman en de eigenaar van het Vergulde Paard. Men kon hem niets weigeren. Hy had er zijne gewoonte van gemaakt menigen avond bij Frans Florisz door te brengen en een zeer schoonen stuiver te verteren. In den nanoen was hy komen aanzeggen, dat men hem te wachten had. Het ging moeilijk hem voor 't hoofd te stooten hy was een der notabelste poorters uit Mechelen. Een knorrige knecht had de deur geopend, en deed twee verwachte gasten binnentreden, den bakker Carlos en zijne huisvrouw Cathelyne. De bakker liep gebrekkig, maar trok de opEvenmin, meen ik, is zij anderszins voor jonge vrouwenrollen ongeschikt geworden, Zy heeft, schreef een bewon deraar van Rachel: »zy heeft een byzonder talent om hare slanke gestalte in halfdoorzichtige wolken van gaas en mousse line te wikkelen, zoodat tegen het einde van de voor stelling iederen man zijn echtgenoote of meisje te zwaar van figuur begon te vinden, terwijl iedere vrouw in de zaal zoo weinig gezet wenschte te zyn als zij." Wellicht zyn het andere stoffen, maar de indruk van het toilet van Sarah Bernhardt als Phèdre is ongeveer dezelfde. Het zijn geheel andere draperieën dan het costuum van Agar, dat in zwaar dere plooien viel, dat bleef zitten zooals het eenmaal zat, en vooral, dat scheen alsof men het gemakkelijk had kunnen beschrijven. Aan de kleeding van Sarah Bernhardt is begin noch eind te zien, het lykt nauwsluitend en ruim tevens, zij hult er zich in het eene oogenblik, het vol gende spant het haar om de leden een toilet van een min of meer geheimzinnige bevalligheid, dat niets schijnt te bedekken en zonder eenige opzettelijke versiering; een deel van het bezielde geheel ; zoo primitief, zoo expressief, zoo vol komen, zoo natuurlyk, als het gevederte van een vogel, als de toai van bloem en blad aan een plant. Na een loopbaan die als gekozen schy'nt om iemand fyziek en artistiek te ruineeren, verwyderd van het eenige theater waar men haar uit de verte gaarne zou aanschouwen als de wachteres, die in deze tijden van ongerustheid en teruggang, eene ideale kunst uit het verleden helpt bewaken en beschermen opdat zij levend overga aan het geslacht van een betere toekomst na zich te hebben vernederd tot een de heele wereld rond trekkende reklame voor een schrijver als Sardou, en aan geene verlaging tot welke het tooneelbedrijf verleiden kan, ontkomen te zijn, nog een rol te spelen als Phèdre, en zoo te spelen, is het bewijs niet alleen van een onuitput telijke geestkracht maar van een kunstenaars vermogen zonder voorbeeld. Van niet n der acteurs, te beginnen bij Rachel, die aan de verleiding van groote talenten in het vak hebbeu toegegeven; die de eerste tooneelspelers wilden zyn van een land niet slechts, maar van de wereld, eigen gezelschappen en eigen schouwburgen be zitten, in binnen- en buitenland maximale recettes rapen als regel, en uitkeeringen bedingen voor zich alleen op n avond zooveel als in gewone omstandigheden een halfjaargeld zou bedragen; van niet een der modevirtuosen heeft men beleefd wat Sarah Bernhardt nu nog vermag. Wie Phèdre van haar ziet, gevoelt eerst wat de dramatische kunst aan haar verloren heeft. Be halve deze ook Dona Sol in Hernani heeft zij weinig klassieke of ook maar goede rollen gespeeld. Fédora, Floria Tosca, la Dame an.c Camélias, is haar artistieke bagage ; ongerekend de andere waarover de kouranten van alle landen plegen te berichten. Phèdre ongeveer het eenige uit den ondergang, den vroegen ondergang van de kunst in dit kunstenaarsleven gered, en misschien daarom nog altijd in de volle vervoe ring van eene groot-kunstenaarsgaaf gespeeld. Zoo herinnert zich uit hare jonge jaren een verdorven vrouw een onschuldig liedje, dat zij somtijds aandoenlijk zingt alsof zij zelve nog merkzaamheid door zijn karakteristieken kop. Ge zoudt hem voor een zoon van een Hebraeer of Arabier kunnen houden, zoo scherpgebogen was zijn neus, zoo uitpuilend zijne lippen, zoo geel zijn gelaat. Cathelyne droeg het costuum van dien middag witte coiffe, rood keurslijf, blanketblauwen rok en zilveren sleuteltasch. De gastvrouw, Sybrecht Jansdochter, zette Cathelyne in den hoek bij de schouw, en nam plaats nevens haar. Zoo mocht die weersoordige dikmuil van een Jonkher niet naast haar zitten. En nauwelijks koesterden ze zich alle vier in den haardgloed, of er werd opnieuw geklopt. Ditmaal liet de gramme huisknecht den voorzienigen Jonkher van Vindhelyne binnentreden. Deze droeg, als dien morgen, zijn lijfrok van grijs laken met zwart bont, zijn blauw satijnen jioiirjioint, zijne blauw lakensche hozen en hooge laarzen. »0, hoogeerweerde Lieve Vrouw van Poperdonck," riep hij vroolijk uit. »Wat is het hier 'n plaisant gezelschap ! Goeden avond, gebuurkens ! Goeden avond, vrouwe Sybrecht, en vrouwe Cathelyne ! ik kus uwe blanke vingerkens het goede salutacie !" Jonker lloland drukte de handen van Carlos en Frans Florisz, en zette zich bij den haard tegenover Cathelyne. Terstond ging hij voort: »IIeer Waard'. Ik heb u wat te proponeeren. Het is nu Sint-Sylvester, het mag er nu op staan ! Ik zorg voor de kele en gij voor den tand ! Schrijf al op mijn. kerstot, schenk bier bij stroomen, en vul uwe stoopkannen met uweu besten wijn van Hans van den Kijne en van Jan de France. Schrijft het al op, gebuurkens ! Ik zal de witten uitdoen !" Xu kunt ge wel denken, dat vrouwe Sybrecht Jansdochter een pak van 't hart viel. Al het beestige drinken van dien avond zou door den anders zoo vrekkigen Jonkher betaald worden. Als de huur van het Vergulde Paard maar een paar dagen later gekweten werd dan gewoonlijk, kwam hij met onrustige bewegingen orn haar heen sluipen de schraper! En nu op eens zoo loyaal, maar uit goede cause 't was al om scnoon bakkeres Cathelyne te doen. Vrouwe Sybrecht glimlachte. Cathelyne wist van wanten, en zou, als het noodig was zoo vriendelijk zijn als een arm vol katten. een kind was. Het geheele klassieke repertoire heeft in haar bereik gelegen, maar zij heeft de voorkeur gegeven aan een handvol onzinnige maaksels van mannen minder schuldig dan zy, want ze hadden minder te verantwoorden. Dit is, aan de kunst niet alleen, maar aan de menschheid een misdaad begaan, gelijk te stellen aan het verraad van staatslieden, den afval van ko ningen. Hierin ligt reden om te protesteeren tegen eene onvolkomen voorzorg der Voorzienig heid, die aan een talent niet ongelijk aan een sprank van zijn eigen wezen, iets van de gewone menschelijke zwakheid te kwader uur heeft ver bonden. Phèdre durft het rijk der schimmen niet betreden, al hare voorvaderen verwijten haar de daad die zy op aarde bedreef.. .. Que diras-tu, mon père, a ce spectacle horrible? Je crois voir de ta main tomber l'urne terrible: Je crois te voir, cherchant un supplice nouveau, Toi-même de ton sang devenir Ie bourreau. Pardonne: un dieu cruel a perdu ta familie... Maar hoe, mogen wij vragen, hoe zal deze groote tooneelspeelster, aan dien verren oever eenmaal geland, den blik kunnen verdragen van de poëten, hare voorvaderen, wier rechten bij het nageslacht in hare handen niet veilig waren? Zal zij kunnen wijzen op haar befaamd maar roemloos bestaan, op de oneindige inspanning alleen met geld betaald....? Hélas! du crime affreux dont la honte me suit, Jamais mon triste coeur n'a recueilli Ie fruit. F. v. D. G. Stoomvaart-Maatschappij »Zeeland." Even als in vorige jaren, heeft deze Maatschappij weder hare bekende reisgidsen voor de VlissingenQueenboro' Route uitgegeven. De boekjes, die in een kort bestek alle wenschelijke inlichtingen bevatten voor hen, die met de uitmuntende booten der Maatschappij den overtocht willen doen, zijn op aanvrage gratis bij de Directie verkrijgbaar. Van de ons toegezonden exemplaren is een in de Duitsche en een in de Engelsche taal uit gegeven. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 4:!. Miskend, door Miriam Irgen. (Slot.) Siams Koning en 't voormalige Bloeddhisme op Java, door Dr. J. Groneman, met afbeeldingen. (Slot). Visschersvrouw (bij de plaat). Ken praa'je over Handschoenen. Visschersvrouw, naar de schilderij van Lionel Walden. Een herlevende industrie, door Dr. J. E. Rombouts, met afbeeldingen. I. Verscheidenheid. Feuilleton. NIEUWE UITGAVEN. C. GOEDKOOP?PK Joxc; VAK BEEK UN DONK, llilda van Xtiylcnlitirg. Amsterdam, Scheltema & Holkema. FKITS LAPIDOTII, Era, gedicht in vier zangen. Amsterdam, P. N. van Kampen & Zoon. C. II. JIKN HERTOG, Onvrede in taal- en letterwcrcW. Leiden, E. J. Brill. Hmimitiiiiiiimmimiii iiiiiiMiiiiiiiiitMiiiiiiiiliniiHiituliltutinllllll Frans Florisz van Geestemünde riep den knorrigen knecht en eene heele vlugge deerne met een kanten mutsje op het hoofd en een kort kleedje. De knecht heette Jochem en de deerne Romanie. Aan beiden gaf hij bevelen. Weldra kwam Romanie aandragen met sterk schuimende stoopen Leuvensen bier. De Jonkher van Vindhelyne stond op, hief het glas omhoog, en riep : »a vous, vrouwe Cathelyne! a vous, vrouwe Sybrecht! ;\ vous, gebuurkens!" Heer Roland toonde, dat hij niet euvel zou passen in de gilde der nathalzen als Eere-Deken, want hij ledigde zijne stoop in ne zwierige, maar zeer lange teug. Hij reikte zijn glas aan de snelvoetige Romanie, terwijl de anderen het nauwelijks hadden aangeroerd. Hij was in zeker opzicht gastheer, hij gaf een leerrijk exempel. »En nu, mijne vrienden ! wie uwer weet eene vroolijke propooste aan te roeren. We gaan niet scheiden voor Nieuw Jaar ! Buurvrouw Cathelyne ! Je moest eene mooie voise zingen van Bouhaha of Jandelajan !" tOnder correctie. Jonkher! als uwe Edelhaid ons eens voorging !" stelde Cathelyne voor, ondeugend glimlachend. lieer lïoland van Vindhelyne had altijd te worstelen met eene eenigszins blazende adem haling, gecauseert door zijne dagelijks vermeer derende corpulentie. En toch waande de goede .lorden, dat hij een zanger was bij de gratie onzer Lieve Vrouwe van Poperdonck. Hij keek een oogenblik naar het volle glas bier, dat hij met zorg omklemde, en antwoordde: >'t Is hier zoo stil, net of je in een lieggijntjes-celleke waart. ik zal zingen!" Met eune beverige, krijschende stem hief' hij aan: »lietteken voer naer Maryenmont, »Waer si heur blonden vrijer vond! »0, vrijer! o, vrijer! (bis) »IIi custe haer op haer rozenmond, »Die daar so schoon te bloeien stond, »A1 wij er! al wijer!" (bis). Een schaterend gelach klonk door de gelag kamer. De inspanning van den zang kleurde de breede kaken van den .lonkher donkerrood. De aderen op zijn voorhoofd zwollen en zijne stem weigerde hem bijna den dienst. Hij zonk Reclames. 40 cents per regel. De Zijde is verbrand! zeggen de Dames, wanneer de betreffende kleedingstukken zeer dikwijls na slechts 2?3 maal dragen scheuren enz. in de plooien krygen of ,,als watten" uit elkander gaan. Dat is echter geen toevallig verbranden" der ruw-zijde! maar zij wordt opzettelijk, om de zijde dikker en goedkooper te doeu sclii.jueu, metTlii eiiPhosporuszuren overladen,die de vezel van den ruwen zijdedraad doorbijten: men noemt een zoodanig kleuren ,,Chargeereii!" Hre meer de zy'de gechargeerd wordt, door zooveel te meer Tiii-badeii moet zij getrokken worden, om dit vergift goedteku^nen opzuigen. De geverfde Zijde het edelste spinsel! hcefc aldus de kiem des doods reeds in zich vóór zij op den weefstoel komt!! De daaruit vervaardigde zoogenaamde Zijdestoffen moeten na kort gebruik als zwam scheuren, al naarmate de Zijde meer of minder gechargeerd geworden is. De dure Robe (incl. maakloon!) is totaal waardeloos. Stalen van mijn echte Zijden zend ik ommegaand. De stoffen worden franco en vrij van invoerrechten in huis toegezonden. G. Henneberg's Zijde-Fabrieken (k. & k. Hoflever.), Zürich. H. R AH R te Utrecht. Pianofaforiek. Binnen- en Buitenl. MuziekhandeL Amerikaansche Orgels. Ruime kenze in Huurpiano's. MEIJBOOS & KALSHQVEN, Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Ruime keuze in Huurpiano's. KALVERSTRAAT M94 J. A. HOETING. DÉTAILMAGAZIJN VAN' DIAMANTEN, Gouden en Zilveren Werken. Fabriek en Engros- Gouden Medaille: magazijn: Internationale RaadhUÏSStr. 16. TenloonsleU'm<) te Telefoon i>:>91. BRUSSEL. UIIIIIItMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIMIMIllllllllMHIIIilllMiiiiiiiiiiiMiiuilltllll hijgend in zijn leunstoel neer, en sloeg de helft van zijn bier door de keel. Het contrast tussehen den omvang van den Silenischen dikbuik en hetschrille geluid van zijne stem deed zelfs Frans Florisz schateren, die anders goelijkjes alleen te hooi en te gras lachte. Cathelyne zong nu even met halve stem, in.ïar verrukkelijk zuiver: >Ic stond op hoogen bergen >Ik sach ter zeewaert in: »Ic sach een scheepken drijven, ^Daer waren drie ruyters in. >Den eenen stont in minen sin." --0, dat is excellent, Cathslyne, gebene dijde!" riep Heer Holand hijgend uit »Uwe liefelijke stem trekt mijne ziel ten lijve uit door de ooren. Ga voort! Ik luister! ' >Met verlof', Jonkher! mai en lust geen zang. 't Is maine goesting niet! lek kick 'oor liever wat nieuws vertrekken van de courante nouvellen. Kom, Carlos lief, ge zoudt 'n keer wat schoons mogen verslaon voor de gebuurkens." Een koor van uitroepingen volgde. Cirlos was beroemd op do bierbank voor zijne historiën uit Spanje, uit Italië, uit (ie landen van Heidenen en Turken. Vrouw Sybrecht deed Jochem nieuwe blokken hout op het haardvuur werpen, en ge laste Itomanie de glazen te vullen. Carlos had tot r,u toe geduldig gezwegen, maar telkens den Jonkher met een glimlach aangezien, die niet van ingenomenheid getuigde. Hij had in de taveernen te Mechelen een goeden naam als prater en als drinker, maar was tevens gevreesd voor zijne plotselinge uitbarstingsn van woedende drift. Hij zag glimlachend naar zijne Cuthelyne, en antwoordde: .Minneken, ik zal al doen wat ge oirbaar vindt, ik zal bet exempel geven. Er is t'avond tijd in overvloed. Maar ik maak eene propere conditie we zullen elk op onze beurt eene mooie storie verslaan! Wat zegt ge, geburen V" Er ontstond nu een strijd. Cathelijne en Sybrecht wilden niet meedoen. De waard van het Vergulde Paard en de JoukLer maakten geene tegenstribbeling. In het eind werd de pais getroiïdn. Car los zou beginnen. (}]'ordl

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl