10 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1063 moet er niets van (Punch.) Einde goed. alles goed JOHN BÜLL : «Dank je wel, Jonathan. Ik heb het met mijn' goud best kunnen stellen, en ik ben niets happig op je zilver.": Gebrek aan snoorwepaterieel. (Kladderadatsch.) Minister Von Thielen bij de klachten van de nijverheid, den landbouw, de militaire administratie, Mnnrlijïniet! (l'ick-me-Uji.) Juffrouw Zwemmer: O! kijk die vrouw eens, zonder kousen, foei, hoe ordinair ! Juffrouw Jiader: Afschuwelijk! hoe kan een vrouw zó5 ind licaat zij'. ! Vervlogen hoop, (l'uck) Oude heer: Waarom huil je zoo, ventje? Ventje (snikkend): 'k Heb van nacht gedroomd dat de school was afgebrand. Oude heer: Nu, nu ! ik geloof dat je je vergist hebt. Ventje: Ik ook, want ik zie het dak, hi ! hi ! hi. Nooit gedacht en toch verkregen. Dramatisch, komisch, lyrisch, tragisch tooneelspel, met zang en dans in twee bedrijven. Onder den bovenstaanden titel is bij het feest ter eere van het 25-jarig bestaan der Hoogere Burgerschool voor Meisjes te Amster dam, een blijspelletje opgevoerd, waarvan de schrijfsters (de in onze dagen voor niets terugdeinzende indiscretie der reporters heeft "ons de namen verraden van Mevr. Josephus Jitta-Colien en Mevr. Everts-Pierson) zoo vriendelijk waren ons op ons verdoek inzage te geven. Dat het gelegenheidsstukje los ea vlug werd gespeeld en bijzonder in den smaak viel, hebben onze lezers reeds uit de dagbladen kunnen vernemen. Wat wij er uit publiceeren, heeft eene eigenaardige aantrekkelijkheid verkregen door de grondige bronnenstudie der schrijfsters; de door ons tusschen haakjes ge plaatste oordeelen over het Middelbaar Onderwijs voor Meisjes zijn historisch getrouw: wie de verslagen uit die langvervlogen tijden wil doorsnuffelen, kan er al die heerlijke uitlatingen in terugvinden. De lezer gelieve niet uit het oog te verliezen, dat het stuk speelt te Stelleudam, natuurlijk in de buurt van Stellendijk. Dat daar de gemeenteraadsleden hunne speechen kruidden met coupletten en mopjes, ten deele ontleend aan nog ongeschreven operetten en revues, zal den toets der historische critiek wel niet kunnen door staan. Men zal ons des te dankbaarder wezen voor de zorg waar mede wij de zuiver historische fragmenten van dit gewrocht hebben aangegeven. De dramatis personae zijn de volgende: VAX HAMEREN, Voorzitter van den Gemeenteraad. PKtlKENSTEIN, BANGMEIEK, VAN WACIITEREN VAN HOUVAST, VAN HEKELEN TOT ZEUREN, VAN PRUTTELEN, STHEVENBÜRG, VAN RECIIÏEKEN TOT VKOUWENIIEÖI, VAN BEK EEUW TOT T>E END, ESSELSCHADE. EERSTE MEISJE. TWEEDE MEISJE. DERDE MEISJE. TWEE MEISJESK.OKEN. Plaats der handeling: Raadzaal te St.ellendam. Tijd der handeling: de jaren 1SG9?IS/2. Gemeenteraadsleden behoudende partij. Gemeenteraadsleden vooruitstrevende partij. Eerste Bedrijf. (De Raad zit aan een groene tafel geschaard in twee partijen verdeeld. De president in 't midden, den hamer in de hand.) Van Hameren. Mijne Heeren, u wacht heden een gewich tige bespreking, een bespreking van zooveel beteekenis, dat de ver gadering van heden met recht met den naam van buitengewone vergadering kan bestempeld worden. Door den heer Strevenburg c.s. is een voorstel ingediend van zóó ingnjpenden aard, dat velen uwer bij het vernemen er van de haren te berge zullen rijzen. Met niet geringen schroom waag ik het dan ook dit voorstel, dat breekt met alle heerschende begrippen, dat een gansche omwenteling in de hedendaagsche maatschappij zal veroorzaken, te berde te brengen. Het is om u niet langer in spanning te laten verkeeren een voorstel tot oprichting eener school voor Middelbaar Onderwijs voor meisjes! (Algemeene ontsteltenis in de vergadering.) Allen. Ah! Van Hameren. Uit de verschillende uitroepen van verba zing en ontsteltenis meen ik te mogen opmaken, dat gij niet onver deeld zijt ingenomen met de stoute plannen van onzen geachten collega. Strevenburg. rik wil hier dan ook gaarne onbewimpeld, mede namens het Dagelijksch Bestuur, mededeelen, dat wij na ernstige en rijpe overwegingen tot de conclusie zijn gekomen, dat we hoegenaamd geen plan hebben, op dit voorstel in te gaan, wat intusschen niet wegneemt, dat wc bereid zijn al vast eens naar een lokaal uit te zien, als de Rsad zulks verlangt.] Van Pruttelen. Al weer een school op papier, zooals er reeds zoo vele door ons zijn opgericht? Waarom niet gewacht tot Burgemeester en Wethouders met een ernstig voorstel voor den dag komen ? (Zingt wijze: Sneeniciritjc). Een school op papier, Dat deugt toch geen zier! O zeg, wat daar nu mee gedaan? 'k Weet niet of Ge 't wtet, Ze zijn er bij de vleet 't Gemeenteblad wijst ze u aan. Van Hekelen tot Zeuren. Ja, ja, ik ben het geheel met den vorigen spreker eens; men moet, in de wereld steeds de daad bij het woord voegen. [Mag ik tevens vau deze gelegenheid gebruik maken om nog een bezwaar te opperen? Hoe is de toestand, mijne heeren? Van twintig openbare scholen opgericht voor uitliebreid lager onderwijs zijn er slechts acht, zegge S geopend; blijkt hier niet voldoende uit: gebrek aan belangstelling van het publiek? En wat wil men nu? Weer een school oprichten! Wat zal het, gevolg zijn, mijne Heeren? Dat die school geheel onbevolkt zal blijven.] Van Recht e re n van V r o u w e n h e i m. Mijnheer de Voorzitter! Ik ben het volstrekt niet eens met deze pessimislische beschouwingen! Waarom een middelbare school afhankelijk gesteld van den toestand der lagere scholen? Men moet met meer voort varendheid te werk gaan en niet, alles op de lange baan schuiven. Er bestaat wel degelijk behoefte aan Middelbaar Onderwijs voor de vrouw. (Zingt coupletten, wijze: (Tneii i!,: iiiig pnim was ctiii Am/i/ië.) Komt, laat ons niet, meer langer zeurc:i. Maar op den kop den spijker slaan Zegt vlug, wat hier uu moet gebeuren, Moet er een burgerschool bestaan? Al zijn ze ook reeds druk aan 't, bouwen Voor uitgebreid laag onderwijs, Laat hem dat, geenszins toch weerhoüen Wie burgerscholen stelt op pnjs. Komt, (l:nk de hand aan 't werk geslagen, Wij bouwen op eigen houtje voort! Ad calendos graecas iets verdagen, Is wat hier geenszins thuis behoort. De school zou onbevolkt dan blijven. Wie daarvoor vreest, hij lijkt, wel mal. Komt, laat, ons stemmen zonder kijven, Of men de zaak bespreken zal! De stemming is 5 vóór, l tegen. Van Hameren. Aangezien de meerderheid voor bespreking is. zal de vergadering onmiddtllrjk hiertoe overgaan. Strevenburg. Mijne Heeren! Ik verheug mij zeer over den uitslag der stemming. Men verwijt ons wel is waar, dat wij de emancipatie der vrouw willen, doch dat zij verre van ons. [De vrouw moet opgeheven worden uit den kring der dagelijksche om geving, waarin zij nu veelal geplaatst is. Wat toch is het doel van het Middelbaar Onderwijs? Men moet aan uitstekende talenten gelegenheid geven hun dorst naar kennis te bevredigen of voldoen aan de begeerten van hen, die op technisch terrein een levens bestemming zoeken, om zich onafhankelijk te maken in de maat schappij.] Pruikenstein. Nu ja, dat gaat op voor jongens, maar voor meisjes is het minder van pas. Wat heeft men er aan, geleerde vrouwen te vormen? Strevenburg. Mijn plan is volstrekt niet geleerde vrouwen te vormen, maar vrouwen, die zich zelf en anderen helpen en steunen; een middelbare school voor meisjes kan dus wel degelijk materieel productief worden, daar onze jonge docbteren zich dan niet meer enkel moeten bepalen tot nederige batrekkingen. Van der Eeuw tot de End. Goed gesproken, collega!. De nijvere maatschappij zal dan meer en meer hare deuren voor de vrouwen open zetten. Ik voorspel dan ook dat de burgerij zich gaarne geldelijke opofferingen voor deze zaak zal getroosten. B a n g m e y e r. [Wel degelijk staat de zaak in verband met de emancipatie der vrouw. Ziet zulks maar in den almanak van het Kut. Ik moet er ernstig tegen waarschuwen, want emancipatie willen wij toch niet, dat laten wij aan Amerika over.] Onze jonge damts zouden er toe kunnen komen, zich met mannelijke ontspan ningen bezig te houden, zooals zwemmen, kolfspelen, gymnastiek of erger nog. Verbeeldt u eens, dat wij er toe kwamen onze schepen met vrouwen te bemanuen, of de vrouwen een rang in het leger te laten bekleeden b.v. haar op te leiden tot sergeant-majoor. Ik geloof, niemand onzer zou zoo iets voor zijne dochter wenschen. (Coupletten, wijze: TitigelingeUng). Ja waarom vreezen wij het meest ? Emancipatie, hoor! Dat gaat zooals men veelal leest lu Amerika er door En ook in 't ver Nieuw-Zeeland toch Waar de vrouw het kiesrecht heeft: Het zal er wis toe komen nog Dat men 't ook hier beleeft l Pruikenstein: Ik voel mij gedrongen op te komen tegen de voorstelling, dat de burgerij gaarne de kosten zou willen betalen. [Een goed herder moet zijne schapen wel scheren, maar niet villen, Men kan hier het bekende woord van Lafontaine toepassen: Pauvres moutons, toujours on vous toudra.] Want het zou waarlijk naar villen gelijken, als de burgerij nog meer voor onderwijs zou moeten opbrengen. Van Pruttelen. En wat nu de nieuwe vakken aangaat zooals natuurlijke historie, scheikunde, boekhouden en staathuis houdkunde, zoo moet ik hier uitdrukkelijk verklaren, dat ik nog tot de ongeloovigen op dit punt behoor. Natuurlijke historie wordt reeds nu op alle scholen Lager Onderwijs geleerd. [Ik hoorde zelfs op een tusschenschool over de classificatie der zoogdieren spreken. En nu de scheikunde? Wil men onze jonge dochters wapenen met een //ChemischesKochbuch" of Clumie pour Demoiselles/' Dat acht ik hoogst gevaarlijk. Dan zijn de mannen hun leven niet meer zeker. Bij de halve wijsheid der toekomstige huisvrouwen zal men het nog zien gebeuren, dat door eeu drukfout het leven der huisvaders op het spel wordt gezet.] Van Hekelen: En van de staathuishoudkunde! Wel heb ik onlangs in een dagblad een klacht van een anonymus gelezen, wiens vrouw, als hij vermoeid van den dagelijkschcn arbeid in de huiskamer kwam, over niets anders wist te spreken, dan over operettes van Offenbach. Dat is zeker jammer, maar zou die echtgenoot zooveel tevredener zijn, als zijne vrouw hem wilde initiëeren in een diepzinnig economisch vraagstuk? Al die geleerd heid zal de vrouw noch knapper noch aangenamer maken. Van Hameren: We hebben zooveel pro's en contra's indeze zaak gehoord dat het tijd wordt, de debatten te sluiten en tot stemming over te gaan. Wil men een middelbare school voor meisjes: ja dan neen? (Stemming volgt; wordt afgestemd). (De Raad zingt in koor: wijze uit de Doofpot) De gemeenteraad heeft besloten Dat er eeu burgerschool wezen moet. Want al willen we ook geen idioten Te veel geleerdheid is ook niet goed! En uu vraag ik je op je geweten, Of je het verdragen zoudt, Dat een vrouw met wat gij hebt vergeten, Met, de wetenschap zich bezig houdt? Wil je dat, wil je dat, wil je dat ? Nee» ik wil het niet, neen ik doe het niet) .. Want de vrouw moet niet worden de baas) 'ls' (Einde can het eerste lied rij f.) Tweede B e d r ij f. (Meisjes treden op in kleeding 1.V70; zij verdeeleu zich in twee groepen; de eerste moedeloos, de tweede hoopvol.) Eerste groep zingt (wijze: sleh ieli in jlnstrer Miltefnafhl). Zegt, hebt jelui het al gehoord? De burgerschool ligt over boord. Wat heeft de vrouw dan toch misdaan Dat zij nog steeds moet achterstaan ? Tweede groep zingt (wijze : lïandeamus iyit/iy), Komt zusters houd maar goeden moed, Dit zaakje gaat gewis nog goed! Elk weet, dat de gemeenteraad Aan vlugheid veel te wenschen laat. Xadat de twee groepen eenigcn tijd tot elkaar gezongen hebben ; barst de Eerste groep (wijze: Conspirtitcurx) in de voigeiiIe veront waardigde rede los. Neen wij hebben thans genoeg gewacht! Nu moet er iets tot stand gebracht! Bij d'eerste samenkomst van den Raad Zien we zelf eens toe hoe 't er mee staat. Welk plan zij in een volgende raadsvergadering, die een jaar later plaats heeft, ten uitvoer te brengen. Van Hameren i opent de vergadering). Hetzelfde belangdat ons het vorige jaar bezig hield brengt ons ook thans bijeen. De lieer Strevenburg heeft zeer oude koeien uit de sloot gehaald eii op zijn uitdrukkelijk verlangen zal de questie middelbaar onder wijs voor meisjes weer op het tapijt gebracht worden. van Pruttelen. Als men weer met dit plan voor den dag komt dient men het er toch over eens te zijn, wat het doel en de richting der school zullen zijn. van W a c h t e r e u tot, II o u v a s t. Mijns inziens is er n punt, dat vooral niet, uit, het oog verloren ma? wovden: [op deze school moet het letterkundig en aesthetisch element op den voorgrond staan. Realisme en Materialisme worden voor meisjes