De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1897 12 december pagina 3

12 december 1897 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 1068 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. de diatricts-ca/>tótV&s benoemt. Deze laatsten zijn 1100 in getal, n voor elk stembureau. Elk van hen wordt verantwoordelijk gerekend voor het aantal aan zijn bureau uitgebrachte democratische stemmen. Het Comitéweet natuurlijk, hoeveel stemmen door de partij bij eene vorige verkiezing zijn uitgebracht, en het heeft zich door een nauwkeurig on derzoek op de hoogte gesteld van de waar schijnlijke winsten en verliezen. Blijft het resultaat beneden de verwachtingen en kan de captain daarvoor geen voldoende verkla ring geven, dan wordt hij van zijn post ont zet en heeft hij zijn politieke toekomst ver speeld, worden de verwachtingen overtroffen, dan kan de ijverige captain vroeger of later op eene goede belooning rekenen. Meestal is de captain een herbergier of kroeghouder uit de wijk, die in zijn saloon een druk be zoek heeft van de zoogenaamde thoughs, voor het meerendeel menschen met een smalle beurs en een ruim geweten, en die zijne sporen heeft verdiend in de kunst om de vijandige kiezers van de stembus te weren, de aarzelenden over te halen en de weige zinden aan te vuren. De captain wordt voor de door hem bewezen diensten ruim beloond; op het gebruik, dat hij van de hem toege stane subsidiën maakt, wordt niet al te nauw toegezien, en wanneer de partij in den verkiezingsstrijd overwinnaar blijft, wordt hem de beschikking overgelaten over som mige ondergeschikte baantjes, zooals die van atraatvegers, opzichters bij de reiniging, com miezen van lageren rang en politie-agenten. Het toezicht, door de captains op de kie zers van hun district uitgeoefend, is zeer scherp en hunne waakzaamheid is buiten gewoon groot. Want zij weten, dat zij zei ven geheel in de macht zijn van Tammany-Hall en van zijn almachtigen boss, die hun met een enkel woord hunne functie, en daar mede tevens hun prestige en het gsootste deel van hun clientèle kan ontnemen. De meesten van hen deinzen dan ook voor geen middelen terug, om het critieke aantal stem men bijeen te brengen af, zoo mogelijk, te overtreffen. Sedert meer dan een halve eeuw wordt New-York door Tammany Hall beheerscht; alleen gedurende de jaren 1893 97 heeft de reuzenstad zich aan dit ijzeren juk weten te onttrekken. Al dien tijd beschikt deze instelling, aan welke de spotlust der Araerikaansche caricaturisten een tijger als blazoen heeft gegeven, over alle stedelijke ambten en bedieningen en strekt zij hare zware hand uit over de wetgeving van den geheelen staat New-York. Tevens beschikt zij over zeer belangrijke particuliere inkomsten. Het juiste cijfer daarvan is aan niemand bekend, behalve aan den bons en aan enkele zijner medeleden van het bestuur, die aan niemand rekenschap en verantwoording hebben te doen. Ook wat de bronnen der inkomsten betreft, moet men zich tot onvolledige aan wijzingen bepalen. Tammany-Hall sluit bij voorbeeld accoorden met zijn cliënten om hen te verzekeren tegen de afpersingen der zoogenaamde Black Horse Cavalry, der aanttlHIIMIIIIMHIIIMIIIMIIMinillllllllüllimilllMlll naar het Engelsch VAG ERE T HARTE. De Amerikaansche consul van Schlachtstadt was juist uit de breede Künig's Allee op het pleintje gekomen waar zijn consulaat gevestigd was. De huizen daar schenen hem altijd het eigenaardig onbewoonde uiterlijk te vertoonen van een straat op het tooneel. De gevels met hun stijf gestreepte houten luifels boven de ramen, stonden netjes op een rij en hadden precies dezelfde kleur en hetzelfde model als men alleen op het tooneel ziet en de gesprekken die daaronder op straat gevoerd werden, schenen altijd omgeven door dat waas van zorgeloos vertrouwen en volmaakte vei ligheid, dat den acteur in zijn geschilderd perspec tief van stedelijke verlatenheid omhult. Toch gaf het een kalme afwisseling met de andere straten en wegen van Schlachtstadt die eeuwig waren opI gevuld met krijgsvolk, soldaten die er al even mechanisch en nagemaakt uitzagen en dagelijks uit hun doozen //kazerne" of./depot" gepakt en losjes over heel het aardige in de schaduw der linden dommelende Duitsche stadje uitgestrooid schenen te worden. Daar waren soldaten die op de hoeken van straten stonden, soldaten die houterig in winkelramen staarden, soldaten die plotseling als versteend halt maakten bij de nadering van Ofjiziere. Qfjiziere die vier aan vier over de geheele breodte der straat flaneerden met hun sabels over het plaveisel slepend, alle in denzelfden hoek. Daar paradeerden cavaleaden van roode huzaren, cavalcaden van blauwe huzaren, cavalcaden van uhlanen met glinsterende lansen en vaantjes met of zonder staf; daar kwamen patrouilles of //ordonnansen" onverwachts de hoeken om; daar waren bestoven kolonnes infanterie, die doelloos en nergens heen marcheer den. En 't scheen of allen, tot den laatsten man toe, waren opgewonden voor dien dienst en blijkbaar op dezelfde plaats. Midden in den rand hunner petten onveranderlijk van hetzelfde model zat een knoop, waarin zich een vierkante opening of sleutelgat bevond. De consul was altijd stokers van werkstakingen, en ontvangt, uit dien hoofde alleen, meer dan een millioen dollars per jaar. Voor den steun in de wetgevende lichamen worden prijzen berekend, die verschillen naar gelang van het belang der bewezen diensten: een amendement op een bestaande wet kost van 2500 tot 15,000 dollars; een geheel nieuwe wet natuurlijk veel meer. Zoo is indertijd door een syndi caat, dat voor eene in het leven te roepen nieuwe industrie eene speciale wetgeving noodig had, aan' Tammany-Hall een prijs betaald van 60,000 dollars. Drie maanden nadat de som was gedeponeerd, was de wet aangenomen. Tammany-Hall kwijt zich nauwgezet van dergelijke verplichtingen, en betaalt bij niet-slagen de gedeponeerde som men terug. Vandaar dat ook mannen van zaken, die in alle opzichten te goeder naam en faam bekend staan, geen bezwaar maken om zich met zulke onderhandelingen in te laten. (Slot volgt.) imimtmuiii Sociale, Min. Pierson en de. socialisten. De oeconomiscke oorlogen in Engeland. Verzoek om ammunitie. Ken Bel gische sociaal-democraat. Japan. Verkorting van arbeidsduur en hare gevolgen. De middenstand. Pericles in Amsterdam. Ontvangen boeken. Prof. Alfred Marshall te Carnbridge heeft in zijn gang het portret van een werkman dat hem dagelijks doet vragen: wat had die man onder andere omstandigheden kunnen worden. Dit deelde zijn vriend minister Pierson dezer dagen in de Kamer mede. In verband hiermede stonden wellicht zijn woorden van waardeering voor het bestaan der socialistische partij, wier nut hij erkent; zij immers houdt niet op, die vraag dagelijks te doen aan allen, bevoorrecht, door de bestaande burgerlijke wetgeving, nog zoo nauw verwant met het recht der romeinsche heidenen. De socialisten ondervin den heel wat toenadering. Zou mr. N. G. Pierson waarlijk ook al besmet zijn ? Verontrust u niet lezer. Integendeel, laat der gelijke wijze van waardeering ook van anderer opinie het geloof in u versterken, dat de tijd der wederzijdsche verdachtmaking zoowat voorbij is of althans voorbij gaat en dat de dagen van gezonde sociale hervormingen weldra zullen komen. Daarvoor is evenwel noodig zegt de minister en die kan het weten, _ dat de socialisten voortgaan hun krachtigen aandrang uit te oefenen. De boven bedoelde vraag wijst zoo ernstig op den grooten invloed der sociale predestinatie en er kan zooveel ten goede gedaan worden in dit op zicht. Daartoe bestaat, volgens des ministers krachtige getuigenis, de noodige homogeniteit. Reden tot twijfel daaromtrent tusschen den premier en den minister van justitie behoefde niet te bestaan. Beiden hebben in hunne ge schriften het goede van den privaateigendom overtuigd dat de korporaals door dat sleu telgat, met e;'n sleutel, hun gelederen opwonden, de //Hauptmann" zijn luitenants en onderollicieren kontroleerde, en dat zelfs de generaal, die dezelfde uniformpet droeg, daardoor onderworpen was aan een hoogere beweegkracht. In «e buitenwijken, waar de voorraad soldaten opraakte, stonden schildwachtshuisjes ; waar die te kort schoten waren «cais sons" of fouraïewagens. En opdat de militaire geest het gemoed van Schlaclitstadt/s burgerij steeds goed doordrongen mocht houden, waren crpolitiebeamten in uniform, straatvegers in uniform, de beamten, conducteurs en portiers aan het //B;>.hnhof" waren in uniform maar allen voorzien van hetzelfde model pet, die deed vermoeden dat zij eiken morgen opnieuw voor hun dagtaak werden opgewonden. Zelfs de brievenbestellers overhan digden den consul vreedzame facturen, met liet air van ordonnansen die dépêches van het slagveld brachten en de consul sloeg aan en gevoelde eenige oogenblikkeu al het gewicht zijner consulaire ver antwoordelijkheid. Toch scheen dit in weerwil van dezen militairen boventoon, in het minst niet onbestaanbaar met het volkomen vredige karakter der stad, waardoor het den indruk, alsof alles maar namaak was, nog versterkte. Grazende koeien raakten somwijlen ver dwaald tusschen eskadrons kavalerie en schenen er niet om te malen; kudden scnapen liepen voor regimenten infanterie op marscli bij \vrze van voor hoede of passeerden een voor een de gelederen; er was geen aardiger en onschuldiger schouwspel dan een regiment infanterie in volle wapenrusting, beladen met alle mogelijke denkbare dingen, waar zij een week lang genoeg aan kouden hebben, van een opgewekten verkenningstocht naar eeu onziehtbaren vijand in de buitenwijken teruu'keerend, vreed zaam te zien gaan bivakkeeren tusschen de groenten op de Marktplatz." Niemand liet zich door huu ontzettend machts vertoon en geweldig optreden ook maar n ogen blik foppen. Trommen mochten ronvlen, trompetten schetteren, dragonders m woesieu reu over de KxerHer Flatz chargeeren o i' plotseling op het gutturaal kommando van eeu ollicier hun blanke sabels in de straten laten flikkeren niemand scheen er om te geven. De menscheu keken even op, om Kudolf of Max, die dienst had, toe te knikken en gingen weer hun gang. En ofschoon de ollicieren altijd hun zijdgeweer droegen en alleen bij de vreedzaamste gezelschaps-diuers hun zwaard in de vestibule achterlieten, oogenschijnlijk om het tussclien de gerechten oogenblikkelyk weer te kunnen aaugespeu i en heen te snellen om voor het vVaterland" te erkend, maar niet vergeten er bij te voegen dat ook dit instituut gebreken heeft. Niet te verwonderen. Waar een lichtzijde is, daar is pok een schaduwkant. Geen enkele instelling is zonder gebreken. Hieruit volgt niet: af schaffing, wél, wijziging, zóó, dat met het behoud van het goede, de fouten tot het mini mum worden verminderd. Die wederzijdsche waardeering laat tusschen de patroons en de arbeiders in het machinevak in Engeland nog steeds veel te wenschen over. De samenkomst der beide partijen heeft geen resultaat, dat wat belooft, opgeleverd. De patroons willen het blijkt allengs duide lijker de macht der yakvereenigingen ver nietigen. Ze willen vrij zijn maar geen vrijheid aan de andere partij laten. De vrijheid der arbeiders is immers alleen door toepassing van het oude en beproefde: eendracht maakt macht, te verkrijgen. De door de patroons gestelde voorwaarden komen hierop neer: de leden van den metaalwerkersbond moeten be loven,dat zij metniet-ledenrustigzullen samen werken ; de patroons daarentegen zullen het recht hebben om in dienst te nemen en te ontslaan wie ze willen, ook leden van den Amalgamated Society of Engineers. De pa troons behouden zich het recht voor om met ieder der werklieden afzonderlijk een contract te sluiten betreffende overwerk, stukwerk en loonen, zonder dat de vakvereenigingen daarin eenigen invloed zullen uitoefenen. En voor de handhaving of de invoering van den 8 urendag zijn ze en blijven ze oost-indisch doof. Vergeten we hierbij niet, dat de patroonsbond van zijn kant met allerlei waardige en on waardige middelen die ondernemers dwingt te gehoorzamen, die aan de wenschen der werklieden zouden willen toegeven. Daarover heb ik, enkele weken geleden, treffende mededeelingen gedaan. Bovendien zij herinnerd, dat débond der ondernemers ook het aan bod van scheidsrechtspraük heeft verworpen, waardoor hij de publieke opinie geheel van zich vervreemdde. Mochten deze voorwaarden aangenomen wor den, de krachtige, de van vrijheid getuigende pijlenbundel zou uiteenvallen en met geringe moeite zou beurtelings elke pijl gebroken kun nen worden; volledige willekeur zou weer moge lijk zijn. Niet te verwonderen dat de ernstige leiders na zoo langen pijnlijken strijd nu niet durven raden tot onderwerping. Toch wordt de verantwoodelijkheid steeds grooter en drukkender tegenover zoo veel lijden dat honder den huisgezinnen reeds maanden lang onder gaan. Begrijpelijk is't.dat een nationaal congres van alle vakverenigingen zonder uitstel wordt verlangd. Bij dezen strijd is aller belang betrokken; het behoud toch of de ondergang der vakvereenigingen is een ge meenschappelijk belang, 't Behoeft niet be toogd te worden, dat, mocht de vakvereeniging der metaalbewerkers uiteengedreven worden, die der andere beroepen spoedig zullen volgen. Beslist dit congres : houdt den strijd vol, laat het dan er bij voegen : and we will find the ammunition. Hierop lezer, komt het aan in elk gevecht. En juist hieraan dreigt gebrek te komen. Dan kan van strijd, van over winning geen sprake zijn. E3n ridderlijk strijder wil zelfs niet vechten regen ongewapenden; was het onze dappere Tromp niet, die den vijand eerst van de onmisbare atnmunitie voorzag. Gaarne vestig ik dan ook de aandacht van den lezers op de in dit blad vermelde oproeping van het Cen traal bestuur der radicale vereeniging. Denkt strijden, beschouwden de andere gasten deze wapens uit hetzelfde oogpunt als wandelstokken en parapluies en bezaten hun ziel in vrede. K u daar, als om deze zonderlinge tegenstrijdigheid te volmaken, ver scheidenen dezer krijgers brillen droegen, en ten spijt hunner doodclijke wapens een min of meer professoraal air hadden en ten overvloede tot den laatsten man toe overdreven sentimenteel en verwonderlijk simpel waren, vond de consul hun optreden in dit eeuwige Kriegsspiel" raadselachtiger dan ooit. Toen hij zijn consulaat aanvaardde, had Schlacht stadt zich nog van een anderen kant aan hem ver toond, wel even verwonderlijk, maar waar hij reeds aan gewoon was geraakt. \\ ant in weerwil van het krijgsalarm," dat zich echter nooit venier dan de stad scheen uit te strekken, was Schlachtstadt en zijn omgeving over de geheele wereld vermaard voor de fabricage van een ziker soort prachtige geweven stollen, en de gelederen van zijn garnizoen telden veel krijgers die in hun landelijke woningen over hun weefstoelen licengebogen den roem en de welvaart van het district hadden gevestigd. Er waren groote kantoren en magazijnen, grooter zelfs dan de kavalerie-kazemes, waar geen andere uniform dan die van den brieven besteller werd gezien. Daardoor kwam het dat de voornaamste plicht van den consul hieruit bestond, de vlag van zijn eigen natie hoog te honden door certificaten af te geven voor verschillende facturen die de fabrikanten met de noodigc verklaring ter inspectie aan zijn bureau zonden. Maar, vreemd genoeg, waren het hoofdzakelijk vrouwen, die ze brachten, geen klerken, maar gewone kamerof keukenmeiden, en op drukke dagen kou het consulaat gemakkel'j}: bij veraissing voor een ver huurkantoor van vrouwelijk dienstpersoneel worden aangezien, zoo was het opgevuld en in beslag ge nomen door wachtende iljideheu.': Hier was het dat Gretchen, Lieschen en Cliirchen, in liet, properst mogelijke katoentje eu stevig, maar netjes geschoeid, haar facturen, iu een stukje krant of eeu blauwen zakdoek gevouwen, binnen brachten, en ze met door hard werken min of meer vereelte en afgestompte vingers, den consul ter omlerteekening voorlegde». Eenmaal was het bij eeu heel jong ,,Mii leliën" voorge komen, dat de handteekeniug gevlekt was door den zwaai van haar vlasblonde vlecht, toen het kind zich omdraaide om heen te gaan, maar in den regel waren deze meisjes van gewone bocretiaf komst, evenals haar Eransche zusteren, vervuld van eeu zekeren instiuktmatigen ernst voor zaken eu een besef van verant woordelijkheid, dat Eugelsche of Amerikaansche vrou wen, van welken stand ook, ten eeneumale ontbreekt. aan Tromp; toont een afkeer van een strijd met ongelijke wapenen; verschaft de weerloozen ammunitie; getuigt van uw waardee ring voor den arbeid als gelijkgerechtigde met het kapitaal bij het aangaan van ar beidscontracten; bewijst een onverminderde sympathie met het symbool van den pijlen bun del in Neerlands wapen, de dierbare herinne ring aan de worsteling voor vrijheid tegen wil lekeur en dwingelandij! Veel is er noodig; spoedig geven is dubbel geven en dat is wenschelijk want hoe lang het nog duren zal, it is impossible to say. ** * Inmiddels wordt de engelsche nijverheid met een strike in de wolindustrie bedreigdVier honderd duizend arbeiders, bij dit bedrijf betrokken, hebben het voornemen tot staking over te gaan als de patroons tot de invoering van de voorgestelde loonsvermindering. ten bedrage van 5 percent, mochten overgaan. Als deze bataillons tot het gevecht overgaan, verdienen zij, m. i. niet de sympathie die metterdaad gevraagd werd voor en verdiend wordt door de metaalbewerkers. De patroons, in deze nijverheid toch, hebben voorgesteld door een scheidsgerecht te doen beslissen of het werkelijk waar is dat de tegenwoordige toestanden ook tengevolge van de groote uitbreiding der textiel industrie op het conti nent de ondernemers dwingen tot dezen maatregel. Dat is een billijk voorstel; dat is de goede weg. En de arbeiders altijd geloovetide dat de engelsche textiel industrie nog steeds de geheele wereldmarkt beheerscht, hebben de arbitrage geweigerd. Mogen ze zich nog bedenken ! * # * De belgische socialisten hebben een groot verlies geleden door het overlijden van den stichter der groote sociaal-democratische ar beiderspartij van wier macht, invloed en coöperatieven arbeid Gent zoovele bewijzen bezit. Van alle kanten, uit binnen-en buiten land kwamen telegrammen van. deelneming. De begrafenis maakte een overweldigenden indruk. De burgemeester van Gent zfide aan het graf van zijn mede-raadslid o. m.: Edmond van Beveren is een onzer politieke tegen standers geweest en was niet het minst van allen te duchten ; maar, moet de dood niet een einde aan onze ergste geschillen maken '? Te genstanders zoowel als vrienden hebben steeds hulde gebracht aan de eerlijkheid van onzen betreurden collega, zoowel als aan zijn recht schapenheid, zijn gezond oordeel en zijn wel levendheid. *»* De Japansche nijverheid heeft in de laatste jaren rcuzenvorderingen gemaakt. Deze, in verband gebracht met de uiterst lage loonen, deden de vrees voor ecu onoverwinnelijke concurrentie van dien kant, op de wereld markt ontstaan. Voor zoover het gevaar dreigde door het lage arbeidsloon, kan dit, voor een groot deel, als geweken beschouwd worden. Volgens het Japauschje blad Kobe Jleral/l zijn de loonen, sedert lS!)5met 30 pCt. gestegen ; volgens andere berichten in de laatste 3 u 4 jaren zelfs met 50 a 00 ten honderd. De gele arbeiders daar, komen ook op voor een gepast aandeel in de vruchten van den arbeid. Zoo heeft, in ,luni 1.1., de bond van seheepstiramerlieden, door middel van een werkstaking, de loonen rnet, 22 pCt. doen verhoogen. Volgens den engelschen consul te Nagasaki neemt het optreden van. Dien morgen echter kwam er een kleine op schudding onder de //Miidclieu" die breiende iu de wachtkamer haar beurt, zaten af te wachten, toen de vice-consul den inspecteur van politie het kabiuet van den consul binnen liet. Hij was natuurlijk in uniform, en het duurde een poosje eer hij zich van zijn gewoon, stijf, militair saluut nog iets .tijver dan dat van de wezenlijke soldaten kon herstellen. Het betrof een zaak van gewicht! Een vreemdeling was dien ochtend in de stad gearresteerd en als militair deserteur gc'ideiitilieerd geworden. Hij beweerde Amerikaaiisch burger te zijn en stond EU buiten te wachten om door dtn consul in verhoor te worden genomen. De consul wist echter dat die vreesrlijke be schuldiging hier slechts een zeer milde bcteekem-i had. De term militair deserteur" omvatte iedereen die in zijn jeugd naar liet buitenland was vertrokken. zouder eerst zijn dienstplicht in het Vaterland te hebben volbracht. Zijn eerste bemoeiingen in die zaken waren moeilijk en omslachtig geweest een verwijzing naar den minister te lierlijn, een breedvoerige wisseling van dienststukkeu met het departement der Verecnigde Staten, een toestand van onaangename spanning en ten slotte de lang durige ,/voorloopige" aanhouding van een of anderen onschuldigen Duitsch, geuaturliseerd Amerikaansch burger te weeg brengend, die bij zijn bezoek aan zijn geboortegrond vergeten had zijn papieren mee te brengen. Toevallig echter genoot de consul de vriendschap en het vertrouwen van generaal Adlerkreutz, die de 'Ma Divisie kommandeerde en toevallig bezat dezelfde Adlerkreutz, met den grijzen snorrcbaard, een dapper soldaat die aan de spits zijner manschappen steeds ecu krachtig //Vorwarts" deed klinken, die een even diep zinnig strategist als militair-organisator was, eeu ziel zoo argeloos en onbedorven, als zicli ooit van kinderlippeu openbaarde. Zoodoende was de uiterlijk barsclie maar innerlijk zachtzinnige veteraan met den consul overeengekomen, dat hij in gevallen waar het geloof aan de echtheid der nationaliteit gewettigd scheen, ofschoon iict bewijs ontbrak, genoegen zou nemen met des consuls //parole" voor de opkomst van den deserteur" of het inle veren van diens papieren zonder de wijdloopige hulp der diplomatie. Op die wijze had de consul voor Milwaukee een geacht maar onvoorzichtig bierbrouwer behouden en voor New-York ecu gezien worstfabrikant en toekomstig wethouder; maar een stuk of wat landloopers en reizende handwerks lieden, die Amerika nooit hadden gezien dan van het dek der schepen, waarop zij zich hadden ver

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl