DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1069 hunne spreuken, bevelen, voorspellingen het eene oor in, het andere uit. De verrukking van een boekeworm is, als men wel ziet, een van de schaarsche en geen van de geringste vreugden, die de_ tegenwoordige beschaving in voorraad heeüt. Maar het publiek moet niet trachten zich in overeenkomstige bochten te wringen. Het bijgeloof van barbaren is geen artistiek motief, tenzij behandeld door moderne auteurs, die in het geloof aan de overmachtige wonderwerking, voor ons aan nemelijke, ons bekende menschelijkedrijfveeren terugvinden. Ik kan dit punt hier niet nader bespreken: wie zich herinnert hoe bij Racine, bij Goethe, Phèdre wordt gedreven door de macht van eene vertoornde godin, Orestes door de furiën van de wraak, ziet onruiddelijk het onderscheid. Uitdrukkelijk wordt door Orestes gesproken, niet alleen van de ver volgende Eumeniden, maar van hare gezellen, twijfel en berouw: Und aus den Winkfln schletchcn ihre Gefalirten, Der Zweü'ul und die Reue, Icis' herbei.... Evenzoo kunnen wij de geschiedenis van Phèdre lezen, zonder eenigszins verstoord te worden door de inmenging van een voor ons zinloos motief, want er gebeurt niets dat ook niet zonder de beschikking van een straffende godheid zou gebeuren, edipus, daarentegen, Heeft vader noch moeder gekend, hij heeft dus een vreemden man verslagen en is met een vreemde vrouw getrouwd. Daaraan ver andert voor ons niets als wij hooren, dat de goden hem hadden bestemd tot den moor denaar van zijn vader, tot den echtgenoot zijner moeder. Wij meenen te weten dat dit vroeger, voor de tijdgenooten van de oude schrijvers, anders was maar, al lezen wij het in de boeken, wij gevoelen het niet in ons hart. *** De heer van Loghem heeft onlangs in dit Weekblad over »Antigone" in eeue dubbele kwaliteit het woord gevoerd; als een lid van de directie der Koninklijke Vereeniging, een litterarisch regisseur parlant au public, en, misschien, zouder het zelf'geheel zoo te willen, als een naneef van den Griekschen poëet die levendig gevoelde dat grootvader tragikus wel een regeltje van verklaring kon gebrui ken. Men ziet het, de kamaraderie van dich ters gaat ver, zonder dat iemand, den k ik, zal willen beweren dat zij te vergaat. VVatFiore della Neye voor Sophokles deed, zal, in over eenkomstige omstandigheden, geen enkel auteur weigeren voor een kunstbroeder te verrichten. Alleen mogen wij, en daarom veroorloof ik rnij er over te spreken, een eu ander uit dezen proloog in proza aanwenden tot staving van het hier gezegde. Het is in zekeren zin aan Sophokles een slechten dienst bewijzen, iiidien men iudirekt erkent dat hij dezen dienst noodig heeft. Sophokles vertalen, nog wel middelmatig, en hem op het moderne tooneel brengen, is Suphokles te na komen; en men had, onderstel ik, bij het bestuur van de Vereeniging min of meer het besef dat aan zijne nagedachtenis eenige daad van satisfaktie verschuldigd was. Zoo is dit artikel van den heer van Loghem, dat als een »woord vooraf" bij deze reklame-uitgaaf van den Griekschen treurspeldichter bedoeld werd, tevens te beschouwen als een woord van zelf verdediging, beter nog, van zelf beschuldiging. Hoort hoe de jongere muzenzoon u poogt te lijmen: .. .»de derde tragedie, Antigone, heeft tot onderwerp een belang, dat in een latere gevoelswereld niet zoo krachtig als in de Grieksche bleef gelden (hm!); het is daarom van gewicht er eenige oogenblikken bij stil te staan." Voor een onderwijzer in de zedekunde, ja, maar anders is het een reden om zoo spoedig mogelijk door te gaan. Volgt de tMMliliiililiiiiiiliiiiiimiiim iiUHiimiiiiiiiiimimiii iiiiiniii hij indruk had gemaakt. Al de ontroerde krijgers schudden hem met warm e de hand; de Generaal trad op hem toe en omhelsde hem ten aanschouwe der opgetogen vergadering; tranen stonden in des Consuls oogen. Gedurende het dessert kwam hij echter tot zijn verwondering van lieverlede te weten, dat Karl iiiet alleen als militaire page in trek was gekomen, maar dat zijn naïve domheid eu heilige onuoozelheid het geheele garnizoen een onuitputtelijke bron van genot en onophoudelijke verbazing op leverden. Volgens de geruchten, die er van gingen, bezat hij een genie voor het uithalen van domme streken, dat Handy Andy's naar de kroon stak. Afgezaagde staaltjes v«n grenzenlooze domheid werden opgerakeld en aan //onzen Karl" toege schreven. Het was //onze Karl", die, toen hij twee Mark had gekregen van een jonge dame, aan wie hij namens een galanten luitenant een bouquet bracht, het fooitje in zijn hand eerst een poosje verlegen beschouwde en eindelijk zei: //Ja. maar gnadiye Frdulein, 't heeft ons negen Mark gekost!" Het was onze Karl", die, een andere dame, van wie hij de boodschap terug kreeg, dat het haar spet t, geen gebruik van zijn meester's uituoodiging te kunnen maken, in de rede viel, door beleefd te zeggen: //O! dat hindert niemendal, gndiJigsIe; ik heb net zoo'n zelfden brief voor Frdulein Kopp (haar mededingster) bij me, en als u ja zei, mocht ik den tweeden niet afgeven en omgekeerd, zei mijnheer." Het was onze Karl", die, toeu hij op het allerlaatste oogenblik werd gezonden, om de excuses over te brengen van een i llicier die plot seling door dienstzaken was verhinderd een diner te komen bijwonen, de gastvrouw niet weinig ver baasde door het origineele voorstel, om hem het aandeel voor den teleurgestelden officier van de juist gedekte tafel mee te geven. Maar die ver rukkelijke flaters bepaalden zich niet alleen tot zijn oppassersschap. Ofschoon hij werktuiglijk, bedaard en altiid gewillig zijn soldatenplichten waarnam waardoor hij de lieveling van zijn Duitschen drilmeester was bleef hij hopeloos onkundig van het doel daarvan en zelfs van de beteekenis en de samenstelling der militaire accoutrementen die hij hanteerde of onverschillig bekeek. Het uitlegging van het geval de vraag: begra ven of niet begraven dat ons «onevenredig schijnt.'' En eindelijk zegt hij met een gezicht alsof hij het meende, dat het «goed is zich vóór den aanvang van het drama rekenschap te geven van dit alles, enz." Intusschen permitteere de heer van Loghem aan schrijver dezes met toepassing van het bovenstaande op het drama van Antigone te wachten tot na afloop van de voorstelling in dezen schouwburg. De Amsterdamsche op voeringen pleegt men hier te beschouwen als even zoo vele generale repetitiën. Alleen nog dit. Voor een bijzonder publiek veranderen vertooningen van de oude klas sieken geheel en al. Bij voorbeeld in akademieplaatsen, wanneer studenten de vertooners zijn , vrienden en verwanten van studenten, de hoorders. Deze laatsten, zoo zij maling mochten hebben aan Oidipus, Poliniekes, Haimoon, Kreoon, Ploetoon en Eurydiké, stellen des te meer belang in de spelers als zoodanig. Bacchus en Venus, daarenboven, zijn aan de universiteiten, ook buiten de filologische gezelschappen, geene geheel onbe kende hemelingen ; en schier ieder student heeft de godin der wijsheid, althans in pleister, op zijne tagère. F. v. D. GOES. Saint-Saêns o?er fle tegenwoordige richting in de muziek. De Revue de l'Art bevat over het bovenge noemde onderwerp eene studie van Camille Saint-Saëns, aan welke wy het volgende ontleenen. Eén groot feit beheerscht de gehee'e moderne muziekwereld: de emancipatie der instrumentaalmuziek, die, tot dusver eene vazalle van de vocaalmuziek, plotseling haar vlucht nam, eene nieuwe wereld onthulde en zich als mededingster stelde tegenover hare vroegere gebiedster. Sedert deze omwenteling, van welke Beethoven de held was, zyn deze beide machten onophoudelijk in stryd, ofschoon elk van haar haar eigen domein heeft, de eerste de opera en het oratorium, de tweede het symphonie-concert en de kamermuziek. Het kwam tot ernstige botsingen. Nu deserteerden troepen van de eene, dan van de andere zijde; langzamerhand raakten de strijdende partijen verward, zoodat zij thans haast niet meer te onderscheiden zyn. Af en toe, aarzelend, brengt men elkander nog wel slagen toe, maar het publek schynt zich daarvoor niet meer te interesseeren, het loopt van de operette naar de symphonie, van het Wagner-drama naar de oude opera, van de Duitsche kapelmeesters naar de Italiaansche zanders .... Verraderlijk op zijn eigen domein door het concert aangevallen, wreekt zich het theater, door zynerzijds uit te trekken van zijn symphonisch stokpaardje om in het concert binnen te dringen en de eigenlijke symphonie en het oratorium te verdrijven. Eigenlyk bestaat geen concert en geen theater meer, maar een hybridisch, alge meen genre, een compromis-toestand, die niets op zyn rechte plaats laat. Dat is niet de voor uitgang, dien men vijftig jaren geleden, toen de muzikale wereld in beroering kwam, meende te mogen verwachten : het is een crisis, een chaos, waaruit zeer waarschynlyk in de toekomst eene nieuwe orde zal worden geboren. Saint-Saëns beklaagt zich over het bijna geheel verdwijnen der kamermuziek, die «voor de inti miteit geschapen, haar waren aard heeft verloren en eene geprostitueerde is geworden, toen zij zich aan de openbaarheid prijsgaf." Het Westen -?zoo gaat de Fransche componist voort maakt zich gaarne vroolyk over de Oostersche onbewegelijkheid; h t Oosten zou daarop kunnen antwoorden door den draak te was onze Kan" die zijn instructeur bij de schietoefeuingen beduidde, dat het veel gauwer en ge makkelijker zou zijn, het geweer in eens tot de tromp vol te laden en het moordend lood met een enkel scliot te verspreiden, dan onophoudelijk weer te ladeu en af te vuren. Het was //onze Karl" die een sergeant van de ronde bijna naar de andere wereld zond, door zich strikt te houden aan de letter der instructie van dienzelfden sergeant, toen deze het wachtwoord vergeten had. Het was dezelfde Karl, die na een duchtige schrobbeering wegens die roekeloosheid, achter zijn werda!" den volgenden keer haastig de waarschuwing liet volgen: //Zeg oogenblikkelijk , Vaterlaud" of ik schiet!" Alaar zijn onverstoorbare goedwilligheid en kinderlijke nieuwsgierigheid straalden overal in door eu spoorden zijn kameraden en superieuren aan om hem alles te wijzen en uit te leggen in de hoop de eene of andere karakteristieke opmerking van hem uit te lokken. Iedereen en alles was een opengeslagen boek voor den grappigen onnoozelen Karl. Dien avond toen de generaal den consul buiten het hek naar het wachtend rijtuig vergezelde, liep een gedaante iu uniform ijlings voor lieu uit en riep den schildwachten Heraus!" toe. De generaal verhinderde het in 't geweer komen van de wacht nog juist bij tijds met een vaderlijk berispend op gestoken vinger tegen den al te ijverigi u soldaat, in wieu de consul Ivarl herkende. //Hij is mini Biirsche tegenwoordig," verklaarde de generaal. //Hoofdzakelijk op aandringen van mijn vrouw; nu! als ik haar daarmede plezier kan doen aile dames schijnen schik in hem te hebben," voegde hij er bij. Ue consul verbaasde zich hoe langer hoe meer. Hij kende de Frau Ge>iera/i/i AdlerkreuU als een echt Eogelsclie matrone, die haar Engelsche mai ieren, begrippen eu vooroordeelen in het hartje van Scülachtstadt handhaafde, onverzettelijk, zonder vrees of blaam. Dat zelfs die vrouw deii omuogelijkeu Karl in haar Eagelsche huishouding duldilf, alleen om een in haar vreemde omgeving toevallig heerschende mode van den dag te volgen, vond hij verwonderlijk. Een paar maanden gingen voorbij zonder verder nieuws van Karl, tol dat hij op zekeren middag piot steken met de ongedurigheid van het Westen, met zy'n onmacht om eenigen ty'd een vorm en een sty'l te behouden en met zijn manie, om tot eiken prys, zonder oorzaak of doel, iets nieuws te zoeken. De opera had op het einde der vorige eeuw een bekoorlijken vorm gevonden, die voor alles bruikbaar was en dien men zoo lang mogelijk had behooren in stand te houden, namelijk den vorm, die door Mozart beroemd is gemaakt. Mozart heeft bewezen, hoe het mogelijk was, zelfs in aria's, duetten, en andere afgesloten stukken, zich geheel te voegen naar den toestand, en daarby de eentonigheid van regelmatige indeelingen te vermijden. Tegenwoordig verlangt, zoo als men weet, ieder een, dat de geheele bedrijven in n stuk uit brons gegoten schynen, zonder aria's, zonder recitatieven, zonder eenigerlei »nummers" of «stukken." De muziekwereld wemelt van jeug dige Herculessen, die zich moeite geven om de knods te zwaaien. Het zou wellicht verstandiger zijn, als men die knods had overgelaten aan hem, die haar voor de eerste maal had omhoog geheven met eene kracht, welke hem alleen eigen was. Maar daar men tegenwoordig even sterk wil zyn als Hercules, en liefst nog sterker, mas keert men zijn eigen onvermogen door eene aan het publiek onder de etiquetten «modernisme" en «overtuiging" voorgestelde buitensporigheid. Het publiek, dat Hercules instinctmatig bewon dert (zonder hem alty'd te begrijpen), omdat het voelt tegenover eene onloochenbare kracht te staan, schijnt overigens tegenover zijn nabootsers en nastrevers steeds koeler te worden en in hun lachwekkend knodszwaaien. weinig behagen te scheppen. NIEUWE UITGAVEN. KOOISTRA, Zedelijke Opvoeding, 3e druk, J. B. Wolters, Groningen. Kalender: Ned. Maatschappy van Zekerheidsstelling, Amsterdam Doelenstraat 8. Waclilforten voor de Stelling van Amrterdam, door JHR. L. M. A vox SCHMID, 's Gravenhage, W. P. van Stockum & Zoon. Militaire en andere Schetsen, door M. A. C. NIEHSTBASÜ, Amsterdam, Abrahamson & van Straaten. »Waarom nog dralen?" door Dr. AXT. BOON. Delfzijl, C. Schmidt. 40 cents per regel. TRADE MARK. MARTELL'S COGNAC, Dit beroemde merk is verkrijg baar bij alle soliede Wijnhandelaars en bij de representanten KO OIMI % \ N Ar K It l IV l EB, te Amsterdam. Prïm M af ? 150 per Mi, seling in het consulaat verscheen. Hij had opnieuw de consulaire kalmte gezocht om een paar brieven naar huis te schrijven; in de roezige kazerne zag hij er geeu kans of gelegenheid toe. ,,Maar je moet nu dunkt mij minstens bij een veldmaarschalk thuis zijn," meende de consul schertsend. Nog niet maar de volgende week," ant woordde Karl met kostelijke naïviteit, tduu kom ik in dienst bij den Goevemcur-Kommaudaut van Itbciufestung." De consul glimlachte, wees hem een plaats aan de tafel in het voorkautoor aan en liet hem on gestoord aan zijn correspondentie. Een poos later tcrugkeercnd, zag hij Karl, die zijn brieven had afgeschreven, met kinderlijke nieuwsgierigheid en bewondering naar een stapeltje dienstenveloppcn nut het stempel van het consulaat op de tafel kijken. Hij was blijkbaar getroffen door liet contrast tusschen die stevige omslagen en het dunne, lorrige ding dat hij in zijn hand hield, en xijn oogen glinsterden, toen de eousul hem uitl< gde waarvoor zij dienden. Heb je aan je vrienden in Amerika geschreven '(" vervolgde hij deelnemend. //Ach, jai" antwoordde Karl, weer met kinderlijke begeerlijkheid naar het stapeltje ziende. /ou je graag zoo'n envelop willen hebben om je brief in te slu.it.eu?" ging de consul voort. Karl's stralend gelaat was antwoord genoeg. Eu waarom zou hij den goeden sukkel, die zich uog steeds aau de consulaire bescherming scheen vast te klemmen, dat kleine genoegen niet gunnen. II'j overhandigde hem de enveloppe en ging heen, terwijl Karl er niet, jongensachtige!! trots liet adres opzette. Het was Karl's laatste bezoek aau het eousulaat. Hij scheeu waarheid te hebben gesproken, want de consul vernam kort daarop dat hij langs een of anderen hoog olliciéeleu weg in persoonlijken dienst van den Goeverncur van llheiufestung was overgeplaatst. Er was weening ouder de Jtiensfmiiilrhen van Schlachtstadt en een merkbaar verlies van pret en originaliteit iu de bijeenkomsten der hoogcr geplaatste Durnen. 'Zijn nagedachtenis bleef in de kazerne voortleven, iu den rijkeu, aldoor aaiigrociendeu schat vau onbetaalbare moppen," MEIJROOS & KALSHOVEN, Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Ruime keuze in Huurpiano's. H. R AHR te Utrecht Pianofabriek. Binnen- en Buitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. Tydelyke controle Dr. K. GORTER, Groningen. J. A. HOETING. 194, KALVERSTRA.AT I!t4. Téléptaone 1993. Dl AMANTS. Orfèvrerie, Argenterie. Grand clioix de Nouvéautés. FANTAISIES RICHES pour la FÊTE DE OfiL. Fabrique et cnqros: Medaille d'or 16, RAAUHLISSTR. Espositionint.Xruxelles Tcléphone -1-191. 1897. Maisoii Fondée 1874die van hem in omloop waren, maar vermoedelijk meerendeels wel verzoniien zullen zijn geweest. De staaltjes die verondersteld werden van Ilheinfestung te zijn overgewaaid, waren volgeus de Offizitre foloxsul". De consul kende echter Rheinfestung en kon zich evenmin voorstellen dat Karl zich daar ooit thuis kon gevoelen, als dat die plaats bevorderlijk zou zijn, aan Karl's eigenaardige hoedanigheden. Want Jïheiiifeslung was een fort der forten, een tuighuis der tuighuizen. Het, was de sleutel vau den liliijn, de citadel vau Westfalen, de klep van het Duitsche spoorwegnet, versterkt, verdedigd, omgord eu gecontroleerd door de nieuwste zoowel als de oudste toepassingen der strategie en militaire wetenschap, /elfs iu den rust.igsten vredestijd stoomden geheele spoortreinen er binnen als rat-ten iu een val en zouden er desvereischt nooit weer uit hebben kunnen komen ; het strekte een iioodeuden arm eu hand over de rivier uit, die in eeu oogwenk veranderd kon worden in een dreigtud gebalde vuist. Men //defileerde" er binnen, aan alle kanten bestreken door eL leerende wallen: meu ,/deboucheerde" er uit, dacht men, en ontdekte dat men nog steeds voorde wallen stond; men drong er op alle mogelijke hoeken binnen, men deed oogenschijnlijk alles, behalve er doorheen komen. Men meende er goed en wel uit te zijn en stuitte op een bastion; men duizelde van den doolhof van schansen. Het had zelfs den stroom der rivier ten dienste zij tier verdediging geprest. Er bestonden geheimen vau zijn fondamenten eu loopgraven, die alleen de hoogste militaire des poten wisten en vóór zich hielden. In n woord: liet was ouiuiicembaar. Dat met eeu plaats vol van zulk een scherpen-reehthoekige gestrengheid niet viel te spotten, was elkeen duidelijk. Tocli wist Karl, aangezet door zijn kameraden, die hem de vestingwerken toonden, of misschien voortgedreven door zijn eigen nieuwsgierigheid, in den llhijn te vallen, waaruit hij met moeite werd opgevischt. (Slot volgt).